བཙན་བྱོལ།

དེ་རིང་སྔ་ཐོག་འཇར་མ་ནིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་སྐུ་ཞབས་ Frank Heinrich ལགས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཚོགས་ཆུང་གི་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་དྲུག་བཞུགས་སྒར་དུ་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཕེབས་འབྱོར་བྱུང་སོང་། འཇར་མ་ནི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Frank Heinrich ལགས་དང་ལྕམ་ Ute Vogi ལགས། དེ་བཞིན་ལྕམ་ Margareta Bause ལགས་གཙོས་པའི་ཚོགས་མི་གཞན་གསུམ་པོ་དེ་དག་དེ་རིང་སྔ་ཐོག་བཞུགས་སྒར་དུ་ཕེབས་འབྱོར་གྱིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལྷན་ཁང་ཁག་ཏུ་འཚམས་གཟིགས་གནང་ཡོད་པ་ལྟར་ཉིན་རྒྱབ་ཏུ་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་དེས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་འཚམས་གཟིགས་གནང་སྐབས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པར་བོད་ཀྱི་འདས་མ་ད་གསུམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག སྐབས་དེར་གསར་འགོད་པས་འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་ལྕམ་ Ute Vogi ལགས་དང་ལྕམ་ Margareta Bause ལགས་གཉིས་ལ་བཞུགས་སྒར་དུ་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཕེབས་དོན་གང་ཡིན་སྐོར་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཐར་ཀར་རྒྱུས་ལོན་ཞུ་དཀའ་སྟབས་བོད་ནང་གི་དོན་དམ་གྱི་གནས་སྟངས་གང་ཡིན་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་ཆེད་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་དང་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ངོ་མ་གང་ཡིན་ཤེས་ཐབས་སུ་འདིར་བཅར་བ་ཡིན་པ་དང་ཕྱིར་རང་ཡུལ་དུ་ཕེབས་རྗེས་གྲོས་ཚོགས་ནང་གནས་སྟངས་དེ་དག་སྙན་སེང་ཞུ་ངེས་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་སོང་། ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན་ཚོགས་པ་དེའི་ཚོགས་མི་རྣམས་བཞུགས་སྒར་དུ་ཚེས་ ༡༩ བར་འཚམས་གཟིགས་གནང་གི་འདུག་པ་དང་། དེ་རིང་ཕྱི་དྲོ་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་ཤག་ཏུ་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་དང་ལྷན་དུ་གསོལ་ཚིགས་འདེགས་འབུལ་ཞུ་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་རྣམས་ནས་སང་ཉིན་སྔ་དྲོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་བེུད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ་བཅས་ལ་ཐུག་འཕྲད་གནང་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག གཞི་རྩའི་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཇར་མ་ནིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཚོགས་ཆུང་ལ་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་རྒྱུའི་མཐོང་མཆན་སྤྲད་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་མ་ཟད། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ digital affairs ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི་ཁག་གཅིག་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་འཆར་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོས་ཏེ་ཚོགས་ཆུང་དེའི་ནང་རྒྱུན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་མཁན་ལྕམ་སྐུ་ Margareta Bause ལགས་ཡོད་སྟབས་ཁོང་ལ་མཐོང་མཆན་སྤྲད་མིན་སྐོར་བཤད་པར་བརྟེན་ཚོགས་ཆུང་དེའི་ཚོགས་མི་ཡོངས་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་རྒྱུ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་དུས་ ༡༡༦ པ་འཚོགས་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་ནས་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོར་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ནུས་ཤུགས་ལྡན་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་དང་འབྲེལ། Tibetan Policy and Support Act of 2019 ཞེས་པའི་ཨ་རིའི་བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་ཞིག་ཆེད་འདོན་གནང་བ་མ་ཟད། ཁྲིམས་འཆར་དེར་ཨ་རིའི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀ་ལས་གྲུབ་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་བདུན་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཨ་རིའི་བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་བུ་ཆུང་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་ཞལ་པར་བརྒྱུད་བཀའ་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་པར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་ཞིག་ཆེད་འདོན་གནང་བ་དེས་ཨ་རི་གྲོས་ཚོགས་ནས་བོད་དོན་ཐོག་ཐུགས་འཁུར་མུ་མཐུད་བཞེས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྔོན་བརྡ་ཞིག་སྤྲད་པ་མཚོན་ཐུབ་པ་མ་ཟད་ཁྲིམས་འཆར་དེ་རིམ་པས་གཏན་འབེབས་ཐུབ་ཚེ་བོད་འདི་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་དབར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་ཁྲོད་གནད་དོན་གལ་ཆེ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པའི་དཔང་རྟགས་ཐུབ་ཀྱི་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་ཨ་རིའི་བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེའི་ནང་ལ་དེ་སྔ་ ༢༠༠༢ ལོར་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རིའི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ནང་གསལ་བའི་དོན་ཚན་ཁག་ལ་རྒྱས་བཤད་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པ། ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་མིར་རོགས་སྐྱོར་མུ་མཐུད་གནང་དགོས་པ་སོགས་དོན་ཚན་ཆེ་ཁག་ལྔ་ཆེད་བཀོད་གནང་འདུག ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ནང་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ནི་བོད་མིའི་གཞི་རྩའི་ཆོས་དད་རང་དབང་དང་འབྲེལ་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་དེའི་ཐོག་ཐེ་བྱུས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་ཚེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་གང་ཟག་དེ་ཨ་རི་ནང་འགྲོ་སྐྱོད་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲད་རྒྱུ་མིན་པ་མ་ཟད། ཨ་རི་ནང་ཡོད་པའི་གང་ཟག་དེའི་རྒྱུ་དངོས་རྣམས་བེད་སྤྱོད་མི་ཆོག་པའི་བཀག་རྒྱ་གཏང་དགོས་པ། ཨ་རི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་སུ་ཡོད་པའི་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་བརྒྱུད་རྒྱ་གཞུང་གིས་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་ཐེ་བྱུས་བྱེད་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ནན་པོ་གནང་དགོས་དགོས་ཞེས་བཀོད་འདུག དེ་བཞིན་ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་སྔར་ལྷག་གནང་གལ་དང་འབྲེལ་བའི་དོན་ཚན་ཁོངས་སུ་དེ་སྔ་ ༢༠༠༢ ལོར་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ལྟར་ཨ་རི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་སུ་ཨ་མི་རི་ཀའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ངེས་པར་དུ་བསྐོ་གཞག་དགོས་པ་མ་ཟད། དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པའི་ལས་ཁུངས་ནང་རྒྱུན་དུ་བོད་དོན་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ལས་བྱེད་གསུམ་ལས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བསྐོ་གཞག་གནང་དགོས་ཞེས་འབུར་འདོན་དང་སྦྲགས། ཨ་མི་རི་ཀའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་མཆོག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་མིའི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ཆེད་བཏོན་དགོས་པ། ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གམ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ། ཡང་ན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བཅས་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཐུབ་ཐབས་གནང་དགོས་པ་སོགས་བཀོད་འདུག བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་ཆེད་འཛུགས་གནང་གལ་དང་འབྲེལ་ཏེ་གལ་སྲིད་རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་ནང་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ཆེད་འཛུགས་གནང་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཚེ་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་ཨ་རིར་རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་ཚབ་ཁང་གསར་པ་གསར་འཛུགས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲད་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ཁང་དུ་བོད་ཐོག་དཔྱད་ཞིབ་དང་ཐུགས་འཁུར་བཞེས་མཁན་གྱི་ཚན་པ་ཞིག་ལོགས་སུ་ཆེད་འཛུགས་དགོས་པ་གསལ་འདུག དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གནད་དོན་ཁོངས་སུ་བོད་འདི་ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཆུའི་འབྱུང་ཁུངས་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན་སྟབས། བོད་ནང་གི་གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་སྤྱི་དང་ལྷག་དོན་ཆུའི་གནས་བབས་ཉམས་ཉེས་སུ་ཕྱིན་ཚེ་ཨེ་ཤ་ཡའི་མི་འབོར་ཐེར་འབུམ་གཅིག་ལྷག་གི་འཚོ་བར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ངེས་ཡིན་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་རྒྱུག་ཆུ་དང་གཙང་པོ་ཁག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐུབ་ཐབས་སུ་ལམ་སྟོན་རྩ་འཛིན་ངེས་ཅན་ཞིག་གཏན་འབེབས་དགོས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་བོད་ཀྱི་རྩྭ་ཐང་དང་འབྲོག་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་འཚོ་ཐབས་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་ཡང་ཡང་གནང་དགོས་པ་མ་ཟད་བོད་ནང་ཡོད་པའི་ཨ་རིའི་བཟོ་ལས་ཁང་དེ་དག་ཁོར་ཡུག་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་མི་གནོད་པ་ཞིག་དགོས་ངེས་སོགས་ཆེད་བཀོད་གནང་ཡོད་པ་རེད། གཞན་ཡང་ཨ་རིའི་བོད་དོན་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པའི་ནང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་གསར་གཏོད་མཛད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁག་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ཨ་རི་གཞུང་ནས་ད་ཡོད་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ལ་བཞུགས་པའི་བོད་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་མཚོན་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་ཐོག་བོད་མིའི་འཚོ་ཐབས་དང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རོགས་རམ་གནང་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བལ་ཡུལ་ནང་བཞུགས་པའི་བོད་མི་ཚོར་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཁག་ཐོབ་ཐབས་སུ་བལ་ཡུལ་གཞུང་ལ་ངེས་པར་དུ་འབོད་སྐུལ་གནང་དགོས་པ་སོགས་ཀྱང་ཆེད་བཀོད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་ད་ལྟའི་ཆར་ཨ་རིའི་བོད་དོན་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེའི་ཐོག་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཚོགས་ཆུང་གཉིས་སུ་ཕུལ་ཏེ་དོན་ཚན་ཁག་རེ་རེའི་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་དང་དཔྱད་ཞིབ་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། གཟའ་འཁོར་འདིའི་ནང་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེ་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Marco Rubio ལགས་ནས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མར་ཆེད་བཏོན་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།

བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༥༩ ནང་གསེས་ཁག་གི་ཆ་རྐྱེན་འོག་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ནས་རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༣ ནས་ ༥ བར་བཞུགས་སྒར་དུ་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་སྐོང་ཚོགས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ཚོགས་ཆེན་གྱི་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོ་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་འཆར་སྣང་དང་༸རྒྱལ་བ་༸སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་དང་བོད་མིའི་དབར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཞེས་པ་བཞག་ཡོད་པ་ལྟར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་སྡོད་ས་གནས་གང་སར་བརྗོད་གཞི་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན་པ་རེད། དེ་འབྲེལ་ཁ་སང་ཉིན་རྒྱབ་བཞུགས་སྒར་གྱི་ས་གནས་བདེ་དོན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་དུ་ བཀའ་ཤག་གི་སྐུ་ཚབ་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་དང་དྷ་སའི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཀུན་དགའ་ཚེ་རིང་ལགས་གཉིས་དབུ་བཞུགས་ཐོག་དྷ་སའི་རང་བདེན་ཚོགས་ཆུང་དང་ས་གནས་འཐུས་ཚོགས་སོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་གཙོས་པའི་མི་མང་བརྒྱ་སྐོར་ཞིག་འདུ་འཛོམས་གནང་སྟེ་འདི་ལོའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་ཀྱི་བརྗོད་གཞི་གཉིས་པོའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གྲོས་བསྡུར་ལྷུག་པོ་གནང་སོང་། སྐབས་དེར་མི་མང་གི་ངོས་ནས་བསམ་འཆར་མང་པོ་ཕུལ་བའི་ཁྲོད་ཚོགས་ཆེན་གྱི་བརྗོད་གཞི་གཉིས་པ་༸རྒྱལ་བ་༸སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་དང་བོད་མིའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཟེར་བ་དེས་མི་མང་ལ་བློ་འཚབ་བཟོས་ཡོད་སྐོར་གྱི་བསམ་ཚུལ་མང་དག་ཅིག་བྱུང་སྟེ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་གང་གི་ཞལ་སྔ་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་གསུངས་ཟིན་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། མི་མང་ལ་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་སྐོར་གྱི་བསམ་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་གནང་བཞིན་པ་དེ་འོས་འཚམས་ཤིག་ཏུ་གཟིགས་ཀྱི་མེད་པའི་དགོངས་འཆར་ཕུལ་མཁན་མང་པོ་བྱུང་སོང་། འོན་ཀྱང་སྐབས་དེར་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་མང་ཚོགས་ལ་དགག་བྱ་ལས་དགོས་པ་གལ་ཆེ་བའི་དྲན་སྐུལ་དང་སྦྲགས། སྤྱིར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལམ་ལུགས་ལྟར་ན་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་སྐུ་ཁམས་གསལ་བཞེས་ངང་བཞུགས་ཡོད་སྐབས་སུ་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུ་དེ་རྣམ་རྟོག་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། གཅིག་ནས་མགོན་པོ་གང་གིས་ལོ་ངོ་མང་པོའི་སྔོན་ནས་སྐུའི་ཡང་སྲིད་དགོས་དང་མི་དགོས་ཟེར་བ་དེ་བོད་མི་མང་གི་ཕྱག་ན་ཡོད་པར་བཀའ་གནང་བ་དང་།   ཕྱོགས་གཞན་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་ཐད་ལ་ཁྲིམས་སྒྲིག་བཟོ་བཞིན་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་བསྟུན་ནས།   གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་ལ་ལན་འདེབས་བྱེད་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་སྟོན་རྒྱུ་ཞིག་དགོས་བ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཐེངས་འདིའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་སྐབས་སུ་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་རྒྱུ་དེ་འཕྱི་མ་དྲགས་ནའང་སྔ་དྲགས་མེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་སྐབས་དེར།  མི་མང་གི་བསམ་འཆར་ཁྲོད་ནས་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་བརྒྱུད་ནས་མགོན་པོ་གང་གི་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་གཞུང་མང་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་ལན་འདེབས་གསལ་བོ་ཞིག་དགོས་བ་དང་། དེ་བཞིན་མགོན་པོ་གང་ལ་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་དུ་བརྟན་བཞུགས་འབུལ་བཞིན་ཡོད་ནའང་དོན་དངོས་སུ་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱིས་མགོན་པོ་གང་གི་བཀའ་ག་རེ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྐོར་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་དགོས་བ།  གཞན་ཡང་འདས་བའི་མི་ལོ་དྲུག་བཅུའི་རིང་ལ་མགོན་པོ་གང་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་ས་གནས་འདྲ་མིན་གང་སར་བོད་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལོགས་སུ་བཙུགས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཐུགས་རེ་བསྐྱོན་ཡོད་པ་བཞིན་མི་རབས་རྒན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་བྱས་ཡོད་ནའང་། ད་ཆ་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཏུ་བོད་མིའི་བོད་སྐད་ཀྱི་ལམ་ནས་ཟ་སྐད་འཐུང་སྐད་ཙམ་བཤད་མི་པའི་གནས་བབ་དེའི་སྐོར་གླེང་སློང་བྱེད་དགོས་བ་དང་དེ་བཞིན་མགོན་པོ་གང་ལ་ཆོལ་གསུམ་གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་ཚབ་བྱས་ནས་ཐུགས་རྗེས་ལེགས་གསོལ་གྱི་གཟེངས་རྟགས་ཤིག་ཕུལ་ཏེ།   གང་གི་མཛུབ་མོ་གར་བསྟན་ཤར་སྐྱོད་བྱེད་རྒྱུའི་ཆེད་དུ།  སྔར་རྡོ་རྗེ་གདན་ནས་མནའ་གན་མཐུ་བོ་ཆེ་བཞག་པ་ལྟར་སླར་ཡང་བོད་མི་ཡོངས་ནས་དམ་བཅའ་གསར་བ་ཞིག་ལེན་དགོས་བའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པའི་བསམ་འཆར་བཏོན་སོང་། གཞི་རྩའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ས་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་ས་བྱི་ལོའི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྗེས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ལ་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཀྱི་བྱུང་རྐྱེན་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་བཅས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐོག་གོ་བསྡུར་བགྲོ་གླེང་ཞིབ་ལྷོད་ཅིག་གནང་ཆེད་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༥༩ ནང་གསེས་ཁག་གི་ཆ་རྐྱེན་འོག་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་བསྡུ་སྐོང་དགོས་པའི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཕེབས་པ་བཞིན། ལོ་དེའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ནང་བཞུགས་སྒར་དྷ་རྨ་ས་ལར་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོ་ཚོགས་ཡོད་པ་དང་། དེ་རྗེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ཟླ་ ༩ ནང་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གཞུང་མང་གཉིས་ནས་གདོང་ལེན་གནང་ཕྱོགས་སྐོར་གོ་བསྡུར་སླད་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པ་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་ཐོག་དེ་རིང་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༦ སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༩༌༣༠ ཡོལ་ཙམ་ལ་དྷ་ས་འཛིན་སྐྱོང་སྦྱོང་བརྡར་བསྟི་གནས་ཁང་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་གི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ དང་ ༢༠༢༡ ལོའི་ལས་གཞི་གོ་སྤེལ་དང་ཚོགས་མི་ཐོ་འགོད་ཞུ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོ་ཚོགས་སོང་། དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་མའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་དང་སྐུ་མགྲོན་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག འཕྲོད་བསྟེན་དྲུང་ཆེ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད། ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་ས་གནས་ ༣༣ གྱི་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་པ། ས་གནས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་སོགས་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༤༠ ལྷག་ཙམ་ཚང་འཛོམས་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞིའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་འབྲེལ།  འདི་ལོར་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་གི་མི་གྲངས་མང་དུ་སོང་ཡོད་པ་དང་།  མི་མང་མཉམ་ཞུགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ལོ་རེ་བཞིན་འཕེལ་བར་གཞིགས་ཚེ་ལས་གཞི་དེ་མང་ཚོགས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མངོན་པ་མ་ཟད་སྤྱིར་འཛམ་གླིང་གི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ ཙམ་ལ་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མཐུན་སྐྱེན་མེད་ཀྱང་། ང་ཚོ་བོད་མི་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བའི་གནས་སྟངས་འོག་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་གི་ལས་གཞི་བཟོ་ཐུབ་པ་ནི་དགའ་སྤོབས་བྱེད་འོས་པ་ཞིག་དང་སྒོས་ལས་གཞི་དེ་ཚགས་ཚུད་དུ་གནང་རྒྱུར་འབད་དགོས་པ་གསུངས་སོང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་དུང་ཉེ་ལམ་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུ་དང་དེ་བཞིན་གཞིས་ཆགས་ཁག་ཏུ་ཕེབས་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་སེམས་ཁམས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་བདེ་མིན་རྐྱེན་པས་ནང་མི་གཙོས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་དག་ལ་ངལ་བ་འཕྲད་པའི་གནད་དོན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། དེ་འབྲེལ་དཀའ་ངལ་སེལ་བར་སེམས་ཁམས་ཀྱི་སྨན་ཁང་འམ་ Mental Health Institute ཆེད་འཛུགས་གནང་ཐུབ་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ལ་ཐུགས་ཕན་གསོས་ངེས་ཡིན་པ་ཆབས་ཅིག འདིར་ཕེབས་པའི་ས་གནས་འཕྲོད་བསྟེན་ཐོག་འགན་ཁུར་བཞེས་མཁན་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནས་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་བཀའ་བསྡུར་གནང་རྒྱུར་དགོངས་བཞེས་རོགས་ཞེས་གཞེན་སྐུལ་གནང་ཡོད། དེ་སྔ་འཕྲོད་བསྟེན། དཔལ་འབྱོར། ཤེས་རིག རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་པ་བཞིན་ལོ་རྗེས་མར་འཕྲོད་བསྟེན་རང་གི་ཐོག་ལ་དེ་ལྟར་འཚོགས་ཐུབ་ཚེ་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ལམ་སྟོན་གནང་སོང་། འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ལས་གཞི་དེ་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་འམ་ Insurance ལྟ་བུ་མིན་པར་མི་མང་གི་བདེ་རྩ་ཁོ་ན་ཆེད་དུ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་ལས་གཞི་དེ་བརྒྱུད་ནས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་དང་ས་གནས་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་མ་དངུལ་ཕྲན་བུ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་དགོངས་པ་གང་ཡང་བཞེས་མྱོང་མེད་སྐོར་ནན་བརྗོད་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་རང་དབང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཁག་ཏུ་ལས་གཞི་དེ་ལྟར་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་དང་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་དེར་སྤོབས་པ་ཞུས་འོས་ཤིག་དང་ཤུགས་སྣོན་བསྐྱོན་གོ་ཆོད་པ་ཡིན་པར་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད། རྩ་བའི་ལས་གཞི་དེ་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་ནས་བཟུང་ད་བར་མི་གྲངས་ ༡༠༣༩༠ ཙམ་ལ་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ཐོབ་ཡོད་པ་དང་།  ཚོགས་ཞུགས་ཀྱང་ལོ་རེ་བཞིན་འཕར་ཆ་བྱུང་སྟབས་ད་ལྟའི་ཆར་ལས་གཞི་དེའི་ཁོངས་སུ་ཚོགས་མི་གྲངས་ ༢༧༤༩༦ ལྷག་ཡོད་པ་རེད།

འདི་ལོ་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་ནི་ཐར་ལན་ཌི་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། རིང་མིན་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་ཐོག་སྲིད་བྱུས་དེའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་དང་གཏན་འབེབས་སོགས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལྟར། ཉེ་ཆར་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༩ ཉིན་ Netherlands གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་རྒྱུན་ལོས་ཆེད་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ཞིག་ཚོགས་པའི་ཐོག་ཡུལ་དེའི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་ཡུ་རོབ་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་བྱམས་པ་ལགས་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་མ་ཟད། Dutch གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་སྲིད་བྱུས་ནང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་ཆེད་བཀོད་གནང་མེད་པར་བློ་ཕམ་ཡོད་པ་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ་ཏེ་སྲིད་བྱུས་ནང་བོད་སྐོར་ངེས་པར་དུ་ཆེད་བཀོད་གནང་དགོས་པ་དང། ལྷག་དོན་ Dutch གཞུང་གི་མི་སྣ་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་བོད་ནང་ཕེབས་ནས་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་རྟོགས་ཐབས་གནང་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་མཐུད་བྱེད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་གནང་དགོས་པར་ཞུ་གཏུགས་གནང་འདུག ཚེ་རིང་བྱམས་པ་ལགས་སུ་དེ་འབྲེལ་བཅར་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་ཉེ་ཆར་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྙན་གསེང་དང་བོད་དོན་ཞུ་འབོད་གནང་བར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་ངོས་ལེན་གནང་སྟེ་ཚེས་ ༣༠ ཉིན་བོད་གནད་ཐོག་ཐབས་ཤེས་གང་ཐུབ་ཞུ་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་འབྲེལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་གཙོས་པའི་ཁུལ་དེའི་བོད་རིག་ཚོགས་པ་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཡོངས་ནས་ཕྱི་ཚེས་ ༣༠ བར་ཌར་ཅི་གཞུང་མང་གཉིས་ལ་ཞུ་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འཆར་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། རྩ་བའི་འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནང་ Netherlands དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དབར་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་ཡོད་པའི་ཁྲོད་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོར་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་ཡོ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་བཞི་དང་ཕྱེད་ཀ་ལྷག་གི་ཚོང་འབྲེལ་ཡོད་པ་དེ་འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནང་བརྒྱ་ཆ་ ༤༤ ལྷག་ཙམ་ཕར་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་ད་ཆ་ནི་ཐར་ལན་ཌི་དེ་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁོངས་ནས་རྒྱ་ནག་དང་ཚོང་འབྲེལ་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་བྱེད་མཁན་ཨང་གསུམ་པ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ནི་ཐར་ལན་ཌི་གཙོས་ རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༢༢ ཀྱི་གཞུང་ཚབ་པ་རྣམས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཕྱག་ཡིག་ཞིག་ཕུལ་བའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་གཙོ་གྱུར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཞན་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཤིན་ཅང་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ་སྤེལ་ཡུལ་ངལ་རྩོལ་སྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་རྭ་བ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་སྒོ་རྒྱགདགོས་པའི་སྐུལ་མ་གནང་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༡ ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཐོག་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་ཐེངས་དང་པོ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་སོང་། རྒྱ་གར་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་ IIC དུ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་ཐེངས་དང་པོའི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གྱི་གཙོ་བོར་རྒྱ་གར་གྱི་ Ayush བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ལས་འཕར་སྐུ་ཞབས་  Pramod Kumar Pathak  མཆོག་གིས་དབུས་པའི་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་དུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་དང་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་བཅས་དབུ་བཞུགས་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་དུ་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་མཆོག་དང་ལྡི་ལི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་སྨན་པ་དང་དོན་གཉེར་ཅན་བཅས་ཚོགས་བཅར་བ་མི་གྲངས་ ༨༠ ལྷག་ཙམ་ཞིག་འདུ་འཛོམས་གནང་འདུག བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་རག་རྡོ་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་ཞེས་སྲུང་བརྩི་ཞུ་དོན་གཙོ་བོ་ནི་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་འགྲོ་བ་སྤྱིར་ཕན་ཐོག་ཅན་གྱི་བྱས་རྗེས་ཅན་རྣམས་ལ་དྲན་གསོ་ཞུ་རྒྱུ་དེ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ལམ་སྲོལ་ནང་དུའང་ཡོད་པ་ལྟར་བཙན་བྱོལ་དུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་རླབས་ཆེན་གྱི་ལམ་སྟོན་འོག་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་སླར་གསོ་དང་། ལྷག་པར་དུ་འདས་པའི་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་པ་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཞབས་འདེགས་གང་ཐུབ་ཞུས་ཡོད་པ་ལྟར་བྱས་པ་ཅན་དེ་དག་ལ་དྲན་གསོ་རྗེས་དྲན་བཅས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གསོ་བ་ཪིག་པའི་ཉིན་མོ་ཞེས་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ཀྱང་དེ་རིང་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་གསུང་འཕྲིན་ཞིག་བསྩལ་འདུག་པ་དང་། དེའི་ནང་དེ་རིང་གི་ཉིན་མོ་དེར་ ཞུགས་མཁན་བོད་ཀྱི་སྨན་པ་ཆེ་ཆུང་རྣམས་དང་། སྨན་ཞབས། འབྲེལ་ཡོད་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་བཅས་ལ་འཚམས་འདྲི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཡོད་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་བ་དང་སྦྲགས། རང་རེ་བོད་ལ་རིག་གནས་ཆེ་བ་ལྔ་དང་ཆུང་བ་ལྔ་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཆེ་བའི་ནང་ཚན་ནང་དོན་རིག་པས་འགྲོ་བ་མིའི་སེམས་ཁམས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་བཅོས་ཏེ་ཞི་དུལ་བག་ཡོད་བྱམས་བརྩེ་ལྡན་པ་དང་གསོ་བ་རིག་པས་མིའི་ལུས་ཀྱི་འདུ་བ་མི་སྙོམས་པའི་ནད་རྣམས་བཅོས་ཏེ་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་ངང་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་གང་ལའང་ཅི་དགར་འཇུག་པའི་གོ་སྐབས་འབྱིན་པ་སོགས་ཕན་ཐོགས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་མཛད་འདུག བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ནི་སྔར་བོད་དང་རྒྱ་གར། རྒྱ་ནག་སོགས་ཀྱི་སྨན་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དཀའ་ངལ་ལ་མ་འཛེམས་པར་མཉམ་འཛོམས་གྲོས་བསྡུར་དང་། ཕན་ཚུན་ཉམས་མྱོང་དང་དགེ་མཚན་སྤེལ་རེས་བྱས་པ་བཅས་ལས་གྲུབ་པའི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ཞེས་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དག་སྨན་པ་མཁས་པའི་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཉམས་སད་ཐེག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨོས་མ་དགོས། འོན་ཀྱང་ལེགས་ཐོག་ལེགས་བརྩིག་ཏུ་དེང་གི་འཛམ་གླིང་ཚན་རིག་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱིས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཏེ་ཕན་ནུས་ཚན་རིག་ཐོག་ནས་ར་སྤྲོད་དང་། དེང་གི་ཕྱི་ནང་གསོ་རིག་གི་ལེགས་ཆ་ཕན་ཚུན་སྤེལ་རེས་ཀྱི་ལམ་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ཏེ་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ཡིན་པས་དེ་ལུགས་ཚང་མའི་བློ་འཇགས་བྱེད། གསོ་རིག་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི་སྨོན་ལམ་བཅས། ཤཱཀྱའི་དགེ་སྦྱོང་ཆོས་སྨྲ་བ་ཏཱ་ལའི་བླ་མས། རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ས་ཕག་ཟླ་བ་ ༧ ཚེས་ ༩ ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩  ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༧ ལ་ཞེས་འཁོད་འདུག གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩིའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་  AYUSH བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ལས་འཕར་སྐུ་ཞབས་ Pramod Kumar Pathak མཆོག་ནས་དེ་རིང་ཁོང་དངོས་སུ་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་ཐེངས་དང་པོའི་མཛད་སྒོར་བཅར་རྒྱུ་བྱུང་བ་དེ་སྐལ་པ་བཟང་པོ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་ངོས་ནས་གསོ་བ་རིག་པ་དེ་གཞུང་འབྲེལ་སྨན་གྱི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་པ་ལྟར་ཁོང་གི་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ནས་ཀྱང་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་འགྲོ་བ་སྤྱིར་ཕན་པ་རླབས་པོ་ཆེ་སྒྲུབ་ཐབས་དང་གོང་འཕེལ་བཅས་ཡོང་བར་དགོས་ངེས་ཀྱི་མཐུན་འགྱུར་གང་འོས་གནང་རྒྱུར་ཞལ་བཞེས་གནང་ཡོད། དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་ཐོག་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་བཅས་ནས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་ངོས་ནས་  Ayush  ལྷན་ཚོགས་ནང་གསོ་བ་རིག་པའི་སློབ་སྟོན་པ་ཞིག་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་དབུས་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་སུ་གསོ་བ་རིག་པའི་ཚོགས་མིའི་གྲངས་འབོར་མང་དུ་གཏོང་ཐབས་ཡོང་བ་སོགས་ཀྱི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་སོང་། གཞན་ཡང་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་དང་འབྲེལ་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་བོད་ཁང་དུ་དེ་རིང་དང་སང་ཉིན་བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་ཀྱི་རིང་འགྲེམས་སྟོན་དང་རིན་མེད་ནད་པ་བརྟག་དཔྱད་བཅས་གནང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། གསོ་རིག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དྲུག་པ་དེ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལོར་དབུ་བརྙེས་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་དང་ངོ་བོ་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་སྨན་པའི་ཤེས་ཚད་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྒྲིག་གཞི་གཏན་འབེབས་གནང་རྒྱུ། ནད་བཅོས་སྨན་པ་དང་། སྨན་དགེ། སྨན་སྦྱོར་བཟོ་གྲྭ་བཅས་ཀྱི་སྨན་སྦྱོར་ཤེས་ཚད་ཁྲིམས་གཞི། དེ་བཞིན་གསོ་རིག་སློབ་སྦྱོང་གི་སློབ་ཚན་སོགས་དེང་དུས་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་འགྱུར་འགྲོས་དང་མཐུན་ཞིང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་སྲོལ་རྒྱུན་མི་ཉམས་པར་གཏན་འབེབས། ལྷག་པར་དུ་སྨན་རྫས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་སོགས་བཏང་འཛིན་ཡོང་ཐབས་བཅས་ལ་ཆེད་དམིགས་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།  ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ནང་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ནས་ཚོགས་མི་ ༥༠༠ ལྷག་རྩམ་ཡོད་པ་རེད།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་བྱང་ཨ་མི་རི་ཀའི་ཁུལ་དུ་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་གནང་བཞིན་པ་དང་བསྟུན། ཁ་སང་ཨ་རའི་རྒྱལ་ས་ Washington DC ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ CSIS ཞེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐབས་བྱུས་འབྲེལ་ལམ་བསྟི་གནས་ཁང་དུ་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གལ་གནད་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་པ་རེད། ཁ་སང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་གསུང་བཤད་མཛད་རིམ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐབས་བྱུས་འབྲེལ་ལམ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་པ་བགྲེས་པ་སྐུ་ཞབས་ Micheal J Green ལགས་ཀྱིས་གཙོ་སྐྱོང་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ འདི་ལོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་དུས་ཆེན་མཚམས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་རྒྱ་གར་གཙོས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་ཁག་གཅིག་བོད་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་སྤྲད་དེ་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་སྐོར་དང་། གནད་དོའི་ཐོག་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ཐེ་བྱུས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་གསར་འགྱུར་སྣ་མང་སྤེལ་བཅུག་པ་མ་ཟད་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོར་རྒྱ་གཞུང་ནས་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་ཨང་ལྔ་པ་ཞེས་ཆེད་བཏང་གིས་རྒྱ་ནག་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་བླ་སྤྲུལ་གྱི་ཐོ་གཞུང་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཐོ་གཞུང་ནང་ཡོད་པའི་བོད་པའི་བླ་མ་ཁག་གཅིག་ལ་བཙན་དབང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུང་དེར་བསྟོད་བསྔགས་བཏང་བཅུག་ཡོད་པ་དང་ཉེ་ཆར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་བྱས་ཡོད་པ་སོགས་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆ་ཞིག་ཏུ་སྤྱོད་དེ་ཐབས་ཤེས་གང་བྱུང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དོན་ངོ་མའི་ཐོག་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དེ་ནི་བོད་མིས་གསར་གཏོད་གནང་བའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ནང་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཞིག་ཡིན་སྟབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཅ་ལག་རྫུན་མ་བཟོ་ཐུབ་ཡོད་ཀྱང་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་རྫུན་མ་ནམ་ཡང་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དེ་ནི་གཙོ་བོ་འགྲོ་བ་མིའི་ཆོས་དད་ཡིད་ཆེས་སོགས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུ་འཕྲེང་རིམ་བྱོན་དེ་ནི་བོད་མི་ཚོ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཅིང་། མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནི་བོད་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་བོ་མཚོན་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ནང་པའི་ཆོས་སྡེ་ཁག་སྟོར་གཤིག་བཏང་མཁན་དང་༸པཎ་ཆེན་ཆུང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་གཙོས་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱེད་མཁན་རྒྱ་ནག་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་བཞིན་པ་དེར་ངོས་ལེན་གནང་ཐབས་མེད་པ་མ་ཟད། གལ་སྲིད་མ་འོངས་པར་རྒྱ་གཞུང་ནས་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཞིག་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཚེ་དེར་གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་ཚོས་ངོས་ལེན་རྩ་བ་ནས་གནང་མི་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་གསུང་བཤད་གྲུབ་མཚམས་སུ་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་སྐུ་ཞབས་ Micheal J Green ལགས་ནས་ད་ལྟའི་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ལ་གཞིགས་ཏེ་བོད་མིའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངེས་པ་ག་ཚོད་རྙེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་གནོན་ཤུགས་རྒྱ་སྐྱེད་འགྲོ་བཞིན་པ་སོགས་དང་འབྲེལ་བཀའ་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་ལྟའི་ཧོང་ཀོང་ནང་འབྱུང་བཞིན་པའི་ཞི་རྒོལ་དེས་རྒྱ་ནག་གི་ཧོང་ཀོང་ཐོག་འཛིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ལ་སྲིད་བྱུས་གཉིས་ཞེས་པ་དེ་ལམ་ལྷོངས་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོང་གི་མེད་པའི་རྣམ་པ་མངོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་སྔ་བོད་ནང་ལ་ཡང་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་བཞག་སྐབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་དངོས་ཡོད་དོན་ཚན་ཁག་ལ་རྩིས་སྲུང་མ་བྱས་པར་བོད་མིར་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱང་བྱུང་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མིའི་ངོས་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་ཞི་འགྲིག་ཡོང་ཐབས་སུ་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀར་ཕན་པའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་འཛིན་བཞིན་པ་དེ་ནི་ཐབས་བྱུས་བཟང་ཤོས་གཅིག་པོ་དེ་ཡིན་པར་ངེས་རྙེད་བྱུང་བ་མ་ཟད་སྲིད་བྱུས་འདིའི་དགོངས་དོན་འོག་ད་ཆ་བོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ཨ་རི་གཙོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ནང་ཕེབས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་སྐབས་དེའི་བཅར་འདྲིའི་ལས་རིམ་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་ཡུ་གུར་དང་ནང་སོག དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་དང་རྒྱ་རིགས་མི་མང་རྣམས་ལ་བོད་མིའི་ངོས་ནས་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱང་གསུངས་འདུག་པ་དང་ཁ་སང་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་ CSIS ཞེས་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐབས་བྱུས་འབྲེལ་ལམ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དབུས་པའི་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་ལས་བྱེད་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་ཨ་རིའི་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ཁག་གཅིག་གི་སློབ་དཔོན་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་སོགས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།

བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་བའི་ཆེད་སྤྱི་ལེ་ ༢༥༠༠༠ ཙམ་སྣུམ་འཁོར་བརྒྱུད་ནས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ ༣༠ ནང་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་པ་ཡོ་རོབ་སྤྱི་འཐུས་སྐུ་ཞབས་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་སེ་པན་དང་། པོ་ཅུ་གྷལ་། ཨེན་ཌོ་ར། དེ་བཞིན་ཕ་རན་སི་བཅས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་བཞིའི་ནང་སྐོར་སྐྱོད་ལེགས་གྲུབ་ཀྱིས་ཁ་སང་ཨིན་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ས་ལོན་ཊན་ནང་འབྱོར་འདུག ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ནས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ ༣༠ ནང་གི་གཞུང་འབྲེལ་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་ལ་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་བར་ཞུ་གཏུག་དང་དེ་བཞིན་བོད་ནང་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་དགོས་འདུན་དོན་ཚན་ ༡༢ འོག་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢ ཉིན་བོད་མིའི་མང་གཙོ་དུས་ཆེན་དང་བསྟུན་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སེ་པན་གྱི་བྷར་སེ་ལོ་ན་གྲོང་ཁྱེར་ནས་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྐུ་ཞབས་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་ལས་འགུལ་མིང་བྱང་སོགས་འཁོད་པའི་སྣུམ་འཁོར་ཞིག་ཆེད་དུ་བཀོད་བཟོ་བྱས་ཏེ་དེ་དང་མཉམ་དུ་བོད་པའི་མཆོད་ཀོང་སྟེང་ཞི་བདེའི་མཚོན་རྟགས་ཀྱི་བྱ་འང་གུ་དཀར་པོའི་འདྲ་གཟུགས་ཡོད་པའི་ཞི་བདེའི་སྒྲོན་མེའི་མཚོན་རྟགས་ཅན་ཞིག་བསྣམས་ནས་བོད་དོན་སྐོར་སྐྱོད་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་དང། འདས་པའི་ཉིན་གྲངས་དེ་དག་ནང་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སེ་པན་དང་། པོ་ཅུ་གྷལ། ཨེན་ཌོ་ར། ཕ་རན་སི་བཅས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་བཞིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་འཐུས་མི་ ༡༢ ལྷག་དང་མཇལ་མོལ་གནང་བ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་ལ་བོད་དོན་གྲོས་མོལ་ཡོང་བའི་ཞུ་སྙན་དང་། དེ་བཞིན་གསར་ཁང་ཁག་ལ་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་སོགས་གནང་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག རྩ་བའི་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་འཆར་གཞིར་གཞིགས་ཚེ་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ནས་དེ་རིང་དང་སང་ཉིན་བཅས་སུ་ཨིན་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ལོན་ཊན་ཁུལ་དུ་ས་གནས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིར་མཇལ་འཕྲད་བརྒྱུད་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་དང། ལོན་ཊན་གྲོང་ཁྱེར་ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་གལ་ཆེའི་ས་ཚིགས་ཁག་ཏུ་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱིས་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་གནང་རྒྱུ། དེ་རིང་རེས་གཟའ་ལྷག་པ་ཉིན་ཨིན་ཡུལ་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་དང་ལྷན་དུ་ལོན་ཊན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མདུན་དུ་ལྷག་དཀར་སྲུང་བརྩི་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་ལ་བོད་དོན་གྲོས་མོལ་ཡོང་བའི་ཞུ་སྙན་ཕུལ་རྒྱུ་རེད་འདུག ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ལོན་ཊན་ནས་སི་ཁོཊ་ལན་ཌིར་ཐོན་གནང་གི་འདུག

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཁ་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ནས་བྱང་ཨ་མི་རི་ཀའི་ས་གནས་ཁག་གཅིག་ཏུ་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ཁ་སང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཨ་མི་རི་ཀའི་རྒྱལ་ས་ Washington DC ནང་འབྱོར་སྐབས་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མང་གཙོ་མཉམ་སྦྲེལ་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ Rayburn ཚོགས་ཁང་དུ་ཕེབས་བསུ་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་འདུག ཕེབས་བསུའི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་སྐུ་ Nancy Pelosi མཆོག་དང་། ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མང་གཙོ་མཉམ་སྦྲེལ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ David Price ལགས་དང་ཕྱག་སྦྲེལ་ཚོསག་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Vern Buchanan ལགས་གཉིས་གཙོས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་གཅིག་དང་། ཨ་རིའི་མང་གཙོ་བསྟི་གནས་ཀྱི་ལས་བྱེད། དེ་བཞིན་ཨ་རིའི་རོགས་ཚོགས་ USAID གཙོས་པའི་རོགས་ཚོགས་གཞན་ཁག་གཅིག་གི་འགན་འཛིན་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད། རྒྱལ་སྤྱི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་ཚོགས་གཞོན་དང་ལས་བྱེད། བྱང་ཨ་རི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དབུས་པའི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་གི་རྒྱུན་ལས་སོགས་ལྷན་ཞུགས་གནང་འདུག སྐབས་དེར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་སྐུ་ Nancy Pelosi མཆོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཨ་རིར་ཕེབས་པར་འཚམས་འདྲི་དང་འབྲེལ། དེ་སྔ་ ༡༩༨༠ ནང་ལྕམ་སྐུ་མཆོག་དང་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དབར་མཇལ་མོལ་དང་པོ་དེ་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། ད་བར་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་གང་ནུས་ཀྱི་རོགས་རམ་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་བ་དེ་ནི་སྐལ་པ་བཟང་པོ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་གཙོས་པའི་ཡུ་གུར་དང་ཧོང་ཀོང་སོགས་ཀྱི་ནང་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་མུ་མཐུད་རྡོགར་རོལ་གཏོང་བཞིང་པར་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་མུ་མཐུད་རྒྱ་ནག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་རྒྱ་ནག་གྱི་བྱེད་བབས་དེ་དག་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཐེར་འདོན་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་འདུག སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་སྤྱི་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོག་ཐང་གི་འགྲེལ་བཤད་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་ཐབས་བྱེད་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར་ཨ་རི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་ལ་ཆེ་མཐོང་དང་སྦྲགས་ཕེབས་བསུ་ཞུས་པ་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཨ་མི་རི་ཀའི་ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སྤྱི་དང་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་བརྡ་ལན་གསལ་པོ་ཞིག་སྤྲད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སྐབས་དེར་ཕེབས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་རིང་མིན་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Christopher H. Smith ལགས་གཉིས་དང་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཕྱག་སྦྲེལ་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Marco Rubio དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Ben Cardin ལགས་བཅས་ནས་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ ལོར་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་བོད་ཐོག་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ནུས་ལྡན་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གསར་པ་ཞིག་ཆེད་འདོན་གནང་སྐབས་ངེས་པར་དུ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཡང་ཞུས་འདུག གཞི་རྩའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཨ་མི་རི་ཀའི་རྒྱལ་སའི་ནང་མ་ཕེབས་པའི་གོང་དུ་ཨ་མི་རི་ཀའི་ Minnesota མངའ་སྡེ་ནང་བཞུགས་པའི་ས་གནས་བོད་མི་ཚོར་མཇལ་འཕྲད་དང་སྦྲགས། བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་སྤྱི་དང་སྒོས་སྐད་ཡིག་ཐོག་སྦྱང་བརྩོན་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་ཞི་འགྲིག་ཡོང་ཐབས་སུ་མུ་མཐུད་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་ཤར་སྐྱོད་གནང་བཞིན་པ། དེ་བཞིན་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་ལས་དོན་སོགས་ཀྱི་ཐོག་གསུངས་བཤད་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ཐེངས་འདིའི་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་འདི་ནི་གཙོ་བོ་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་མཇལ་འཕྲད་བརྒྱུད་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཆེད་འདོན་གནང་འཆར་ཡོད་པའི་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ནུས་ཤུགས་ལྡན་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གསར་པ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་ཞུ་གཏུག་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། མི་ནི་སོ་ཊ་གཙོས་པའི་ཨ་མི་རི་ཀའི་མངའ་སྡེ་འདྲ་མིན་ནང་ལ་བཞུགས་པའི་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཀྱང་ཚོགས་ཁག་བཟོས་ཏེ་ས་གནས་སོ་སོའི་འཐུས་མི་དང་ཐུག་འཕྲད་གནང་སྟེ་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རོགས་ཞེས་ཞུ་གཏུག་གནང་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་ཡང་གནང་འདུག   གཞི་རྩའི་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ ༢༠༠༢ ཞེས་པའི་ནང་ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་འཁོར་ཡུལ་བསྐྲུན་དགོས་པ་དང་། ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་སུ་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ཞིག་བསྐོ་གཞག་དགོས་པ། ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས་པ། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་ཆེད་འཛུགས་དགོས་པ། ཨ་རི་གཞུང་ནས་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་གློད་བཀྲོལ་ཐོབ་ཐབས་དང་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པར་སྨན་བཅོས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་སྤྲོད་དགོས་པ་སོགས་དོན་ཚན་ཁག་གཅིག་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། རིང་མིན་བསྐྱར་བཅོས་གནང་རྒྱུར་ངེས་པའི་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིས་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ནང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གནད་དོན་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་གནས་བབས་སོགས་ཀྱི་དོན་ཚན་གསར་པ་ཁག་གཅིག་ཆེད་བཀོད་གནང་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད་པ་རེད།