བཙན་བྱོལ།

ཁ་ཉིན་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢ ཉིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་ CBSE རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་གྲུབ་འབྲས་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་ཡོད་པ་དང་། དེ་རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྡོམས་གནང་བའི་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སྤྱི་ཡོངས་གྲུབ་འབྲས་ལ་གཞིགས་ཚེ་འདི་ལོའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་སྔར་ལོ་ལས་ལེགས་པ་སོན་འདུགའདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༢ དང་ ༣ པའི་ནང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ CBSE འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོ་སྐབས་སུ་བོད་སློབ་ཁག་གི་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སློབ་མ་ ༡༡༣༣ གྱིས་ཚན་རིག་དང་འབྱུང་རིག དེ་བཞིན་ཚོང་རིག་བཅས་སྡེ་ཚན་སོ་སོའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་ནང་ཆ་ཤས་བླངས་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་ཁྲོད་ནས་སློབ་མ་ ༡༡༠༠ ཐམ་པ་ཡིག་རྒྱུགས་གཙང་འཕྲོད་བྱུང་ཡོད་སྟབས་ཁྱོན་བསྡོམས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༩༧ སོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། འདི་ལོའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་དེ་སྔ་ལོའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ལས་བརྒྱ་ཆ་ ༡.༤༤ ལེགས་སོན་བྱུང་འདུག འདི་ལོའི་འཛིན་རིམ་བཅིུས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཁྲོད་སེ་ལ་ཀུ་བོད་ཁྱིམ་གྱི་སློབ་མ་ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་ཟླ་བ་ལགས་ལ་བརྒྱ་ཆ་ ༩༤ སོན་སྟབས་ཚན་རིག་སྡེ་ཚན་གྱི་ཨང་དང་པོ་དང་། སྦེལ་ཀོབ་བོད་ཁྱིམ་གྱི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་ལུང་རིགས་ལགས་ལ་བརྒྱ་ཆ་ ༨༩.༦ སོན་སྟབས་ཚོང་རིག་སྡེ་ཚན་གྱི་ཨང་དང་པོ། དེ་བཞིན་སཾ་བྷོ་ཌ་སྦེལ་ཀོབ་ སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་བསྟན་འཛིན་གངས་མཚོ་ལགས་ལ་བརྒྱ་ཆ་ ༩༢ ཐོབ་སྟབས་འབྱུང་རིག་སྡེ་ཚན་གྱི་ཨང་དང་པོ་བཅས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་རྣམ་པ་གསུམ་གཙོ་གྱུར་སྡེ་ཚན་སོ་སོའི་ནང་གྲུབ་འབྲས་རྩེ་ཕུད་སོན་པའི་སློབ་མ་གསུམ་རེར་འདི་ལོའི་མང་གཙོའི་དུས་ཆེན་སྐབས་༸དཔལ་ལྡན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་བྱ་དགའ་གསོལ་བསྩལ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།རྩ་བའི་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོ་ནས་བཟུང་འཛིན་རིམ་བཅིུས་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་བོད་ཡིག་ཐོག་ཉུང་མཐར་བརྒྱ་ཆ་ ༧༥ ལོན་པའི་ཐོག་སློབ་ཚན་བརྒྱ་ཆ་མཐོ་ཤོས་ལྔའི་ཕྱོགས་བསྡོམས་བརྒྱ་ཆ་ ༩༥ ལོན་མཁན་ཚོར་སྲིད་སྐྱོང་སློབ་ཡོན་གནང་རྒྱུ་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་ཀྱང་། འདི་ལོ་ཡང་སློབ་ཡོན་དེ་བཞེས་མཁན་སློབ་མ་གཅིག་ཀྱང་བྱུང་མི་འདུག འོན་ཀྱང་ཧ་པར་པུར་གཏན་སློབ་ནང་སློབ་སྦྱོང་གནང་བཞིན་པའི་རྒྱ་གར་བ་སློབ་མ་གཉིས་ནས་ཕྱོགས་བསྡོམས་བརྒྱ་ཆ་ ༩༥ ལྷག་བླངས་ཡོད་ཀྱང་སྲིད་སྐྱོང་སློབ་ཡོན་བཞེས་རྒྱུའི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་གི་མེད་རྐྱེན་སློབ་ཡོན་དེ་ཐོབ་ཀྱི་མེད་པ་རེད། རྩ་བའི་འདི་ལོའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་ཁྲོད་བོད་པའི་སློབ་མ་ ༡༡༣༣ ནས་རྒྱུགས་འཕྲོད་པའི་གྲངས་འབོར་ ༡༡༠༠ དང་རྒྱུགས་མ་འཕྲོད་པའི་གྲངས་འབོར་  ༥ ཆགས་ཀྱི་འདུག་པ་མ་ཟད། སློབ་ཚན་གཅིག་རྒྱུགས་མ་འཕྲོད་པས་བསྐྱར་རྒྱུགས་གཏོང་མཁན་གྲངས་འབོར་ ༢༨ བཅས་ཆགས་ཀྱི་འདུག

ཁ་སང་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༣ ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོ་ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཡོ་རོབ་ཕ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་ Paris ནང་མ་འོངས་པར་ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོའི་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་པ་ཇེ་ཆེར་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་དམིགས་འདུན་དང་འབྲེལ་བའི་ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ལས་འགུལ་བའི་འདུ་འཛོམས་ཤིག་བསྐོང་ཚོགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།ཁ་སང་ཕྱི་དྲོ་ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཕྱི་ཚེས་ ༥ བར་པེ་རིས་ནང་གཉེར་བཞིན་པའི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ལས་འགུལ་བ་འདུ་འཛོམས་གནང་བ་འདི་ནི་གཙོ་བོ་ཡོ་རོབ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་དང་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་གཉིས་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག་ཅིང། འདུ་འཛོམས་ཐོག་སུད་སི་དང་བྷེལ་འཇམ། དབྱིན་ཡུལ་དང་ཕ་རན་སི་བཅས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་བཞི་ནས་ས་གནས་གཞོན་ནུའི་རྒྱུན་ལས་དང། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་དང་ཡོ་རོབ་གཞོན་ནུའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི། བོད་དོན་ལས་འགུལ་བ་བཅས་ཁྱོན་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོགས་བཅར་ ༢༦ འདུ་འཛོམས་གནང་ཡོད་པ་རེད། འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་ཐེངས་འདིའི་ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ལས་འགུལ་བའི་འདུ་འཛོམས་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་ཕ་རན་སི་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་དོན་གྲུབ་ཕུན་ཚོགས་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་འདུ་འཛོམས་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་མ་འོངས་པར་ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོའི་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ནུས་པ་ཇེ་ཆེར་གཏོང་ཐབས་སླད་ཡིན་པར་གསུངས་ཡོད། རྩ་བའི་འདུ་འཛོམས་འདིའི་ཐོག་ནས་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ལས་འགུལ་བ་ནང་ཁུལ་དབར་ངོ་ཤེས་དང་འབྲེལ་ལམ་གསར་བཟོ་གནང་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་རེས་དང་སྦྱང་བཤད། ལྷག་པར་དུ་ཨ་རི་དང་ཁེ་ན་ཌ་ནས་ལས་འགུལ་བ་དང་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་མྱོང་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཁག་གཅིག་གིས་ཚོགས་བ་ཚོར་ནུས་པ་ལྡན་པའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས་དང་ཚོགས་པ་སྣེ་ཁྲིད་གནང་སྟངས། དེ་བཞིན་གཞུང་འཛིན་དང་གནད་ཡོད་མི་སྣར་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གནང་ལུགས་སོགས་དམིགས་བསལ་སྦྱོང་བརྡར་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།

ཨོ་གླིང་གི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་འོས་བསྡུ་བསླེབ་ཉེ་དུས་སྐབས་འདིར་ཨོ་གླིང་གི་བོད་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གནད་དོན་བཞིའི་ཐོག་ནས་ཨོ་གླིང་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་གསུམ་ལ་འདྲི་རྩད་གནང་སྟེ་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་དེ་དག་གིས་བོད་དོན་ཐོག་འཛིན་པའི་བཞེངས་ཕྱོགས་ལ་རྒྱུས་ལོན་གནང་འདུག དེ་རིང་ཨོ་གླིང་གི་བོད་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དྲྭ་གནས་སུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཨོ་གླིང་གི་བོད་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་བཞི་སྟེ་ཨོ་གླིང་དང་རྒྱ་ནག་གི་འབྲེལ་ལམ་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་། བོད་ནང་རང་དབང་གིས་འགྲོ་སྐྱོད་གནང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་མེད། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་མིན། བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མིན་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་བཞིའི་ཐོག་འདྲི་རྩད་གནང་ཡོད་པ་རེད། དང་ཐོག་ཨོ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ཆེ་ཁག་གསུམ་སྟེ་རྒྱལ་ཡོངས་མཉམ་འདུས་ཚོགས་པ།  liberal/national coalition དེ་བཞིན་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པ། Green དང་ངལ་རྩོལ་ཚོགས་པ་ labour བཅས་ལ་ཨོ་གླིང་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཐད་ནས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་སྒོས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཙིགས་ཆེར་འཛིན་པའི་ཚད་གཞི་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པར་འདྲི་རྩད་གནང་བར་རྒྱལ་ཡོངས་མཉམ་འདུས་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་འབྲེལ་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ནི་སྲིད་གཞུང་དེའི་ངོས་ནས་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཆ་ཤས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་པ་དེས་དུས་རྒྱུན་ནས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཐད་ནས་གླེང་སློང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ། དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་དེ་གཙིགས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལྟར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གཙོས་པའི་བརྒྱུད་ལམ་སྣ་མང་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་གླེང་གི་ཡོད་སྟབས། དེའི་ཁོངས་སུ་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ཀྱང་ཚུད་ཡོད་པར་ལན་འདེབས་གནང་འདུགདེ་བཞིན་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་དང་སྒོས་རྒྱ་ནག་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་ཐོག་ནས་གླེང་སློང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རྒྱ་ནག་ལ་ཕྱོགས་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དཀྱིལ་སྙིང་ཡིན་པར་ལན་འདེབས་གནང་སྟེ་ཚོགས་པས་ལོ་རྒྱུས་རིང་པོའི་ངང་བོད་མི་དག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཉེ་བའི་ཆར་ནས་བཟུང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ལའང་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པར་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་ཡོངས་བསྒྲགས་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ངལ་རྩོལ་ཚོགས་པས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་དབང་གི་འོག་ཏུ་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་གི་ཡོད་པར་སྤྱི་ཡོངས་ནས་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ། ཚོགས་པ་དེའི་ངོས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་དང་སྤྱི་མང་གི་རང་དབང་དེ་གཙིགས་སུ་འཛིན་གྱི་ཡོད་པ་ལྟར་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་གནད་དོན་དེ་གླེང་སློང་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག དེ་བཞིན་དྲི་བ་གཉིས་པ་སྟེ་རྒྱ་རིགས་མང་པོ་ཞིག་རང་དབང་ཐོག་ནས་ཨོ་གླིང་དུ་བཀག་སྡོམ་མེད་པར་ཡོང་བཞིན་པ་ལྟར། ཨོ་གླིང་གི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་དང་། གསར་འགོད་པ། མི་སེར་སྤྱི་དང་ཨོ་གླིང་གི་བོད་རིགས་རྣམས་རྒྱ་ནག་ཏུ་རང་དབང་ངང་འགྲོ་སྐྱོད་གནང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་མིན་སྐོར་ལ་འདྲི་རྩད་གནང་བར་རྒྱལ་ཡོངས་མཉམ་འདུས་ཚོགས་པས་དུས་རྒྱུན་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་འབོད་སྐུལ་གྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་མི་སྣ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གསར་འགོད་པ། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོག་གི་བོད་རིགས་རྣམས་བོད་དུ་འགྲོ་སྐྱོད་གནང་བར་བཀག་སྡོམ་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་བར་འབོད་སྐུལ་གནང་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ། སྔར་ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཚོགས་ཐོག་ཏུའང་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ཞུ་སྐུལ་བྱས་ཏེ་བོད་མི་དང་ཡུ་གར་བར་དམ་དྲག་བྱེད་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་བྱས་ནས་ཕྱི་ལོག་གི་གསར་འགོད་པ་བོད་ནང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་གི་ཐོག་ནས་མི་སྒེར་གྱི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་རང་དབང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་བྱས་ཡོད་པའི་ལན་འདེབས་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་བོད་ནང་རང་དབང་ཐོག་འགྲུལ་སྐྱོད་དགོས་པའི་དྲི་བ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པར་གསུངས་ཡོད། དྲི་བ་གསུམ་པ། ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་དེ་དག་གི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་གི་བྱམས་བརྩེ་ཡི་བདག་ཉིད་ཆེན་མོ། ༸གོང་ས་ཏ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་སུ་མཇལ་འཕྲད་གནང་གི་ཡིན་མིན་གྱི་སྐོར་ལ་འདྲི་རྩད་བྱས་པར། རྒྱལ་ཡོངས་མཉམ་འདུས་ཚོགས་པའི་་ངོས་ནས།  རྩ་བའི་ཨོ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོས་ནས།  བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དེ་ངོས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད་ནའང་། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་རྣམས་མི་སྒེར་གྱི་ངོས་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ལ་མཇལ་འཕྲད་བྱས་ཆོག་པར་བརྗོད་དེ། སྤྱི་ལོ་༢༠༡༧ ལོར་ཨོ་གླིང་གི་སྐུ་ཚབ་ཅིག་རྡ་སར་ཆེད་ཕེབས་གནང་བ་ལུང་འདྲེན་ཞུས་འདུག    ཡང་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས། ༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གཉིས་ལ་མཇའ་འཕྲད་གནང་གི་ཡིན་པར་ལན་འདེབས་གནང་ཡང་། ངལ་རྩོལ་ཚོགས་པའིང་ངོས་ནས་བཀའ་ལན་ཁ་གསལ་གང་ཡང་གནང་མི་འདུག འདྲི་རྩད་བཞི་པ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་གི་ཁོངས་ནས་བོད་མི་དག་ལ་ཕྱི་ལོག་གི་གནོད་ཤུགས་དང་ཐེ་གཏོགས་གང་ཡང་མེད་པར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་དང་རིག་གཞུང་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུའི་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་མེད་དང་།  ཚོགས་པ་ཁག་གི་ངོས་ནས་དེ་དག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མིན།  དེ་བཞིན་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་གནང་ནས་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་བའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་སོགས་ཀྱི་ཐོག་འདྲི་རྩད་གནང་བར་རྒྱལ་ཡོངས་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་ཨོ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལོ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད་པར་བརྟེན། རང་བཞིན་གྱིས་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཚར་ཡོད་ནའང་། ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའམ་ ཡང་ན་ཁོང་གི་སྐུ་ཚབ་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་གནང་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་ལན་འདེབས་གནང་འདུག ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པས་བོད་མིར་ཆོས་རིག་དང་དཔལ་འབྱོར། ཚོང་ལས་དང་ཆབ་སྲིད་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་རང་ཐག་རང་གཅོད་གནང་རྒྱུར་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པར་ཁས་ལེན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་ཡོང་རྒྱུ་ལའང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་སྐོར་ལན་འདེབས་གནང་འདུག འོན་ཀྱང་ངལ་རྩོལ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་ལན་འདེབས་གང་ཡང་གནང་མི་འདུག        

དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༣ ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་རང་དབང་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན། བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་དང་བོད་ཀྱི་གསར་འགོད་མཐུན་ཚོགས་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་ནོར་བུ་གསོལ་མགྲོན་ཁང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་ནས་བོད་ནང་གི་གསར་འགོད་རང་དབང་དང་འགྲུལ་སྐྱོད་བཀག་སྡོམ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ཞིག་གོ་སྒྲིག་གནང་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་ནང་གི་འགྲུལ་སྐྱོད་རང་དབང་གི་ཐོབ་ཐང་ཁག་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་མྱུར་དུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་ཕྱིའི་གསར་འགོད་པ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་ཚོ་སྲིད་གཞུང་གི་ལྟ་རྟོག་མེད་པར་རང་དབང་གི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་འགྲུལ་སྐྱོད་གནང་ཆོག་པའི་ཆོག་མཆན་སྤྲོད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་ཡོད།མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་བོད་ནང་གསར་འགོད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཡོད་པའི་མཚོ་སྔོན་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ་ཟུར་པ་སྒྲོལ་མ་ལགས་དང་། རྒྱ་ནག་ཏུ་ལོ་མང་བཞུགས་མྱོང་ཡོད་པ་ South China morning post ཡི་གསར་འགོད་པ་ Paul Mooney ལགས། དེ་བཞིན་ཕ་ལྷ་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་འཁྲབ་ཁྲིད་པ་ Abhishek Majumdar ལགས་བཅས་ལ་བོད་ནང་གི་གསར་འགོད་རང་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་བཅར་འདྲི་ཞུས་པའི་བརྙན་ཐུང་ཞིག་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་པ་མ་ཟད། བོད་རང་བཙན་ལས་འགུལ་བ་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ལགས་ཀྱིས་གཙོ་སྐྱོང་གནང་ཐོག་འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལགས་དང་། བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་པདྨ་མཚོ་ལགས། སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་བསྟན་འཛིན་དགྲ་ལྷ་ལགས་བཅས་ནས་བོད་ནང་གསར་འགོད་རང་དབང་གི་གནས་བབ་དང་། གསར་འགྱུར་རྒྱུས་ལོན་གནང་སྐབས་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་དོན། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་རྒྱའི་ཐོག་དམ་དྲག་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་ཀྱི་ལས་རིམ་དང་བགྲོ་གླེང་བཅས་གནང་ཡོད།སྐབས་དེར་བགྲོ་གླེང་གཙོ་སྐྱོང་བ་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ལགས་ཀྱིས་བོད་པའི་གསར་ལམ་ཁག་ནས་གནད་དོན་དཔྱད་ཞིབ་ཀྱི་ལས་དོན་ཉུང་གྲགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་གསར་འགོད་མཐུན་ཚོགས་དང་རྒྱ་གར་གསར་འགོད་པ། བོད་དོན་ལ་ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་ཚོའི་ངོས་ནས་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་གི་གསར་འགོད་རང་དབང་གི་གནས་བབ་དང་གསར་འགོད་ལས་དོན་གཉེར་སྐབས་འཕྲད་པའི་དཀའ་ངལ་སོགས་འཁོད་པའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་ཐུབ་ཚེ་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་།འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ནས་དེ་རིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་རང་དབང་ཉིན་མོ་དང་འབྲེལ་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་མཚོ་མོ་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་གསར་འགོད་རང་དབང་གི་ཉིན་མོ་འདི་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་མང་དག་ཅིག་ཕྱིར་ཐོན་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྟབས། དེ་རིང་གི་ཉིན་མོ་འདི་དམིགས་ཁྱད་ཅན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད།གཞི་རྩའི་དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༣ ཉིན་མཉམ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་མང་ཚོགས་ཁྲོད་གསར་འགོད་རང་དབང་གི་གལ་གནད་སྐོར་ལ་གོ་རྟོགས་སྤེལ་རྒྱུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གཞུང་སོ་སོའི་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་ནང་གསལ་ལྟར་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་གུས་བརྩི་དགོས་པའི་དྲན་སྐུལ་ཞུ་ཆེད་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ལོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་རང་དབང་ཉིན་མོ་ཞེས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཕྱི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ཟླ་བ་ ༤ པར་བོད་ཀྱི་དབྱངས་ཡིག་བཞི་དང་ཚེས་ ༣༠ ལ་གསལ་བྱེད་སུམ་བཅུ་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དུས་ཆེན་ཞེས་བོད་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ལོ་ལྟར་སྲུང་བརྩི་གཟབ་རྒྱས་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༣༠ ཉིན་བོད་ནང་རིས་མེད་དགོན་སྡེ་ཁག་དང་། སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་སྐབས་གསུམ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་འདུག་པ་དང་འདི་བཞིན་བཙན་བྱོལ་དུ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་དེ་ལྟར་སྲུང་བརྩི་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་དང་ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་གཙོས་མགོ་ལོག་དང་། ཡུལ་ཤུལ་སྐྱེ་དགུ་མདོ།  རྨ་ཆེན་རྫོང་མི་རིགས་ཀྱི་སློབ་འབྲིང་། མཛོད་དགེ་སྒར་སར་ནང་བསྟན་རིག་གནས་འཛིན་གྲྭ དེ་བཞིན་རྔ་ཡུལ་ཀིརྟིའི་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་གླིང་། འབའ་ཡུལ་སེང་ཁྲི་ཆོས་གྲྭ མདོ་སྨད་རྒན་གྱའི་བྲག་དཀར་དགོན་སོགས་ཀྱི་ནང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་མི་ཉམས་བརྒྱུད་འཛིན་ཞུ་སླད་དབུ་ཆེན་དང་། ཚུགས་རིང་། ཚུགས་ཐུང་། ཚུགས་མ་ཁྱུག ཁྱུག་ཡིག དེ་བཞིན་འབྲུ་རྩ་སོགས་ཡིག་གཟུགས་སྣ་མང་བྲིས་ནས་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དུས་ཆེན་ལ་རྟེན་འབྲེལ་ཞུས་ནས་འགྲེམས་སྟོན་གནང་བའམ་ནང་ཕན་ཚུལ་འགྲན་བསྡུར་སོགས་ལས་འགུལ་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་ཐོག་ནས་སྐབས་གསུམ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་གྱི་ནང་དུའང་སློབ་གྲྭ་ཁག་མང་དག་ཅིག་གི་ནང་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུག་པ་དང་། ལྷག་པར་ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༣༠ ཉིན་བོད་ཀྱི་དགུ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགུལ་ཚོགས་པས་གོ་སྒྲིག་འོག་གོ་པཱལ་པུར་བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེའི་འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་བཅུ་གཉིས་བར་གྱི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ཡིག་གཟུགས་འགྲན་བསྡུར་གྱི་ལམ་ནས་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུག བཞུགས་སྒར་དུ་སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ནས་ཡིག་གཟུགས་འགྲན་བསྡུར་གྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་འདུག་པ་དང་། ཀ་སྤུངས་༸དཔལ་ས་སྐྱའི་ཆོས་གྲྭ་བརྩེ་ཆེན་འཕྲིན་ལས་དར་རྒྱས་གླིང་དུ་ཚོགས་པ་སྐྱིད་སྡུག་དང་གཏན་སློབ། དེ་བཞིན་འཇམ་མགོན་ཀོང་སྤྲུལ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་རྣམས་ནས་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུག་པ་མ་ཟད། སྒང་ཏོག་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གཅེས་སྐྱོངས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་འོག་བོད་ཀྱི་མགྲོན་ཁང་དུ་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་ཕྲུག་དང་དགེ་རྒན་རྣམ་པ་ཚང་འཛོམས་ཀྱིས་ཡིག་གཟུགས་འགྲན་བསྡུར་ཞིག་གོ་སྒྲིག་གནང་འདུགརྩ་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དུས་ཆེན་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་ཟླ་ ༤ ཚེས ༡༦ ཉིན་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དུས་ཆེན་གྲ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་གཉིས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་འོག་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་སྐབས་དང་པོའི་ཐོག་མང་མོས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་ལྟར། ཕྱི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་མོར་བོད་ཡིག་གི་དབྱངས་བཞི་དང་གསལ་བྱེད་སུམ་བཅུ་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་དུས་ཆེན་ལ་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད།

དབུས་བོད་ཀྱི་བེུད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་༸པཎ་ཆེན་༸སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༣༠ ལ་ཕེབས་པའི་༸སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་དང་། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཏེ་མི་ལོ་ ༢༤ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་དང་བསྟུན། རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཕྱོགས་ཁག་ལྔའི་ནང་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལྡེ་ར་ལྡུན་ཁུལ་ནས་ལྡི་ལི་བར་ཞི་བའི་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་བ་ཚོས་དེ་རིང་འདི་ག་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་ Samta Sthal ནས་ Jantar Mantar བར་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༧ ལྷ་གོམ་བགྲོད་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ཞི་བའི་སྐད་འབོད་གནང་ཐོག་ས་གནས་གྱི་རྒྱ་གར་མང་ཚོགས་རྣམས་ལ་༸ཀུན་གཟིགས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་གནད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་མགྱོགས་མྱུར་གློད་བཀྲོལ་ཡོང་ཐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་ཐབས་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་སོགས་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།  ལས་འགུལ་དེའི་ཐོག་ལྡེ་ར་ལྡུན་ཁུལ་གྱི་ས་གནས་ཁག་དང་ལྡི་ལི་བཅས་ནས་ཁྱོན་ལས་འགུལ་བ་མི་གྲངས་ ༢༠༠ ལྷག་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག་པ་དང་། ལས་འགུལ་བ་དེ་དག་གིས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༧ ལྷག་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་གོམ་བགྲོད་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་ Jantar Mantar  ཁུལ་དུ་མཛད་སྒོ་སྟབས་བདེ་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་པ་ལྟར་ས་གནས་ཀྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ Bharat Tibbat Sayog Manch ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གཅིག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་ཟུར་རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་ལྡི་ལི་ས་གནས་འགོ་འཛིན། འཕགས་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་སོགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ནས་ལོ་ངོ་ ༢༤ སྔོན་ནས་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་ད་བར་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་༸པཎ་ཆེན་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་གི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་རེད།སྐབས་དེའི་མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་ Bharat Tibbat Sayog Manch སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ Pankaj Goyal མཆོག་གིས་ཆོས་ལ་དད་པ་དང་ཡིད་ཆེས་རྩ་བ་ནས་མེད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་ཡང་སྲིད་ངོ་མ་བཙན་ཁྲིད་དང་ཡང་སྤྲུལ་རྫུས་མ་བསྐོ་གཞག་བྱས་པ་མ་ཟད་ད་དུང་བོད་མིའི་དབུ་ཁྲིད་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ཞུ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ཁོང་ཚོར་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་པ་དེར་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་གཉིས་ནས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངོ་རྒོལ་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་ཁོང་ཚོའི་ཚོགས་པས་ད་ཆ་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྱིམ་ཚང་རེ་རེའི་ནང་སྐྱོད་དེ་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱ་སྐྱེད་རིང་ལུགས་ཀྱི་གཡོ་སྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་ཁག་ལ་དོགས་ཟོན་བྱེད་དགོས་པའི་ངོ་སྤྲོད་གསལ་བཤད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་གྱི་ཡོད་པ་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། བཀའ་ཟུར་རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མ་མཆོག་ནས་ཧིཾ་དིའི་སྐད་ནང་༸ཀུན་གཟིགས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ས་གནས་མི་མང་ཚོར་གསལ་བཤད་གནང་བ་མ་ཟད་བོད་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་འདི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་༸སྐུ་འཚོ་བཞུགས་རིང་ལ་སེལ་ཐུབ་ཚེ་རྒྱ་ནག་རང་ཉིད་ལའང་ཁེ་ཕན་ཡོད་པ་དང་། བུད་མེད་ཚོར་སྤྱི་ཚོགས་ཆིག་སྒྲིལ་ཡོང་བར་ལས་འགན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད།གཞི་རྩའི་དབུས་བོད་ཀྱི་བེུད་ལྷན་ཚོགས་ནས་ད་རེས་༸ཀུན་གཟིགས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༣༠ ལ་ཕེབས་པའི་༸སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་དང་བསྟུན་བཞུགས་སྒར་དྷ་རྨམ་ས་ལ་ནས་ཅན་དྷི་གྷར་བར་དང་ལྡེ་ར་ལྡུན་ནས་ལྡི་ལ་བར། སྒང་ཏོག་ནས་ས་ལུ་གྷ་ར་བར། ནཱག་པུར་ནས་ཆ་ཏྲིས་གྷར་བར། དེ་བཞིན་མེ་སོར་ནས་སྦེང་ལོར་བར་བཅས་རྒྱ་གར་གྱི་ས་གནས་ཁག་ལྔའི་ནང་ཞི་བའི་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།སྐབས་དེར་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྒྲོལ་མ་དབྱངས་ཅན་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོའི་སྐབས་དང་བསྟུན་ལྡེ་ར་ལྡུན་ནས་ལྡི་ལི་བར་གྱི་ལས་འགུལ་དེ་དངོས་སུ་དབུ་འཛུགས་གནང་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་རག་མེད་པར་བློ་ཕམ་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ས་གནས་གཞན་ཁག་ཏུ་ཁོང་རྣམས་ནས་ས་གནས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་སོ་སོའི་ནང་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་དང་གོམ་བགྲོད་སོགས་གནང་ཐུབ་ཡོད་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཚོས་༸ཀུན་གཟིགས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གློད་བཀྲོལ་ཡོང་ཐབས་སུ་རྒྱ་ནག་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཡང་ཞུས་ཡོད།

བོད་མིའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དང་འབྲེལ་བའི་དུས་འགྱངས་ཀྱི་ཉེས་ཆད་དེ་ད་བར་ཨ་སྒོར་གྱི་ཚད་གཞིའི་ཐོག་ནས་ཉེས་ཆད་འབུལ་དགོས་པའི་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་ཀྱང་། སླད་མར་ཧིན་སྒོར་གྱི་ཐོག་ནས་འབུལ་དགོས་པའི་འགྱུར་བ་བཏང་འདུགརྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཕྱི་མི་དེབ་སྐྱེལ་ལྷན་ཁང་གིས་རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་རྣམས་ནས་རྒྱ་གར་ནང་བཞུགས་ཆོག་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་ཁྱེར་རམ་ RC ཞེས་པ་དེ་དུས་ཐོག་ལ་དུས་འགྱང་མ་གནང་ཚེ་ཨ་སྒོར་ ༣༠༠ ནས་ ༥༠༠ བར་ཉེས་ཆད་བཏང་ཡོད་ཀྱང་།  ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༨ ཉིན་རྒྱ་གར་དབུས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་དང་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བཀོད་ཁྱབ་གནང་བར་གཞིགས་ན། མ་འོངས་པར་བོད་མིའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དང་འབྲེལ་བའི་དུས་འགྱངས་ཀྱི་ཉེས་ཆད་དེ་ཧིན་སྒོར་གྱི་ཐོག་ནས་འབུལ་དགོས་པ་དང་། སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དུས་འགྱངས་ཞུ་རྒྱུའི་ཞག་པོ་ ༡ ནས་ ༩༠ བར་རྗེས་ལུས་ཐེབས་ཚེ་དེར་ཧོན་སྒོར་ ༡༠༠ རེ་དང་ཞག་པོ་ ༩༡ ནས་ལོ་ ༣ ཀྱི་བར་རྗེས་སུ་ཐེབས་ན་ཧིན་སྒོར་ ༢༠༠ དང་ལོ་ ༢ ལས་མང་བ་རྗེས་ལུས་ཐེབས་ཚེ་ཉེས་ཆད་ཧིན་སྒོར་ ༥༠༠ བཅས་གཏང་རྒྱུར་འགྱུར་བ་བཏང་འདུགརྩ་བའི་སྐབས་ ༡༦ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྔོན་རྩིས་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྤྱི་འཐུས་མང་དག་ཅིག་ནས་བོད་མིའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དང་འབྲེལ་བའི་དུས་འགྱངས་ཀྱི་ཉེས་ཆད་དེ་ཨ་སྒོར་གྱི་ཚད་གཞིའི་ཐོག་ནས་ཉེས་ཆད་གཅོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་རྒྱ་གར་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་དང་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བཀོད་ཁྱབ་ནང་བོད་མིས་ཨ་སྒོར་འབུལ་དགོས་པ་ཞིག་བཀོད་ཡོད་མེད་དང་། བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་འཁྱེར་མཁན་ཞིག་ལ་ཨ་སྒོར་ནང་ཉེས་ཆད་དངུལ་སྤྲོད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ཐོག་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཡོད་མེད་སོགས་ཀྱི་ཐད་གླེང་མོལ་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། སྐབས་དེར་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་འབྲེལ་ཡོད་ས་གནས་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་དང་། ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས། གསང་བའི་ལས་ཁུངས། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་བཅས་ལ་ཞུ་གཏུག་གནང་མུས་ཡིན་པ་དང་། རིང་མིན་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་རྒྱུར་ཐུགས་རེ་གནང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག བོད་མི་ཚོའི་ངོས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དུས་ཐོག་ཏུ་དུས་འགྱངས་ཞུ་དགོས་པར་འབོད་སྐུལ་ཡང་ཞུས་ཡོད།

ཨོ་གླིང་གི་གྲོང་ཁྱེར་ Brisbane ནང་གཞས་པ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་ཉིན་གསུམ་གྱི་རིང་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་ཆོས་རིག་དར་སྤེལ་གྱི་བོད་ཀྱི་དུས་སྟོན་ཐེངས་བཅུ་གཅིག་པ་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཁ་སང་དངོས་སུ་དུས་སྟོན་དེ་ལེགས་པར་གྲུབ་ཡོད་པ་རེད།དུས་སྟོན་གྱི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཨོ་གླིང་གི་དོན་གཅོད་ལྷག་པ་མཚོ་སྒོ་ལགས་དང་། ཨོ་གླིང་གི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཚོགས་མི་ཟུར་པའམ་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ Bob Brown ལགས། ཨོ་གླིང་གི་རྩོམ་པ་པོ་དང་གསར་འགོད་པ་ Paul Barclay ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་མི་མང་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཤིག་ཚོགས་ཞུགས་གནང་ཐོག་བོད་མིའི་ཆོས་རིག་དར་སྤེལ་དང་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ལས་གཞི་སྣ་མང་སྤེལ་འདུགརླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་གཞས་པ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་ལགས་སུ་ལས་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་དང་འབྲེལ་བའི་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་རི་མོ་དང་གླུ་གཞས་སྒྱུ་རྩལ། ཟབ་སྦྱོང་དང་བགྲོ་གླེང་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་མང་དག་ཅིག་སྤེལ་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ནང་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་བྱུང་ཡོད་སྟབས། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་རྣམ་ཀུན་ནས་རང་ནུས་གང་ལྕོགས་ཀྱིས་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་ཕེབས་དོན་ལྟར་རང་ཉིད་ནས་དེ་ལྟར་ཞུས་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད།རྩ་བའི་བོད་ཀྱིི་དུས་སྟོན་དེ་ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༢༦ ཉིན་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཚེས་ ༢༨ ལ་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་གཞས་པ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་  ༢༠༠༨ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་དུས་སྟོན་དེ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ནས་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་གནང་སའི་གར་སྟེགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་ལྟར། ཐེངས་འདིའི་ཨོ་གླིང་གི་དུས་སྟོན་དེ་ནི་ཐེངས་བཅུ་གཅིག་པ་ ཆགས་ཡོད་པ་རེད།

དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་བེུད་ནུས་སྟོབས་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་ནས་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ནང་གི་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བེུད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐོག་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བར་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བེུད་ལ་རྩུབ་སྤྱོད་དང་བཙན་གཡེམ་གྱི་གནད་དོན་ཐོག་གོ་རྟོགས་ཞན་པོ་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུགཉེ་ཆར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བེུད་ནུས་སྟོབས་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་གྱིས་སྙན་ཐོ་དེ་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ Gender Stereotypes འམ་ཕོ་མོའི་མ་དག་རྒྱུན་འབྱམས་དང་ཁྱིམ་ཚང་དང་ལས་ཀ་བྱ་ཡུལ། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བེུད་ཀྱི་གནས་བབ་ལ་ལྟ་ཚུལ་དང་། ཐག་གཅོད་གནང་རྒྱུའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་བེུད་ནས་ཆ་ཤས་བཞེས་ཕྱོགས། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་དང་ཕོ་མོའི་རྟགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་འཕྲོད་བསྟེན། དེ་བཞིན་བེུད་ཐོག་རྩུབ་སྤྱོད་དང་བཙན་གཡེམ་ཀྱི་གནད་དོན། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བེུད་ནུས་སྟོབས་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་བཅས་ཀྱི་སྐོར་གོ་རྟོགས་ཇི་ཙམ་ཡོད་མེད་ཐོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོ་ནས་ཉམས་ཞིབ་གནང་བ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་འདུགདེའི་ཁྲོད་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་གཉིས་ཀྱི་ནང་སློབ་ཕྲུག་དང་དགེ་རྒན། གྲྭ་བཙུན་དང་མང་ཚོགས། དེ་བཞིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དབང་ལྡན་མི་སྣ་ཁག་གཅིག་བཅས་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༢༠༠༠ ཙམ་ལ་འདྲི་རྩད་གནང་བ་ལས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་སྤྱིར་དེང་སྐབས་བེུད་གཙོ་གྱུར་བུ་ཕྲུག་ཡོངས་ལ་ཤེས་ཡོན་གྱི་གོ་སྐབས་ཐོབ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཁྱིམ་ཚང་ནང་བེུད་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་བ་ཡོད་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་བེུད་ནས་ཐག་གཅོད་གནང་རྒྱུ་སོགས་ཤུགས་རྐྱེན་དེ་ཙམ་མེད་པ་མ་ཟད་དེ་བཞིན་འོས་བསྡུ་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུའང་བེུད་རྣམས་ལ་གནོན་ཤུགས་མེད་པར་འོས་འཕང་རྒྱུའི་རང་དབང་ཡོད་པ་སོགས་མངོན་གསལ་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཟླ་མཚན་དང་ཕྲུ་གུ་མངོན་འགོག་སོགས་བེུད་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན། ལྷག་དོན་བེུད་ཐོག་རྩུབ་སྤྱོད་དང་བཙན་གཡེམ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་འཕྲད་སྐབས་ཞལ་གསང་པོའི་ཐོག་ནས་གསུང་མཁན་ཉུང་ཉུང་ཡིན་ཁར་གོ་རྟོགས་ཀྱང་ཞན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་མང་ཚོགས་ཁྲོད་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བེུད་ནུས་སྟབས་གོང་འཕེལ་དང་འབྲེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་དང་སྡེ་ཚན་ཆེད་འཛུགས་གནང་བའི་ཐོག་ལ་གོ་རྟོགས་ཞན་པོ་ཡོད་སྐོར་སོགས་ཆེས་མངོན་གསལ་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། མཐོ་སློབ་ཏུ་སྐྱོད་བཞིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཁྲོད་བེུད་ཀྱི་ལས་འགན་ནི་ཕྲུ་གུའི་སྐྱེས་མ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱང་གསལ་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད།ཐེངས་འདིའི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བ་དང་འབྲེལ། གཙོ་བོ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཡན་ལག་འདྲ་མིན་ནང་བེུད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གོ་རྟོགས་ལས་རིམ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏང་རྒྱུ་དང་། བེུད་ནུས་སྟོབས་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་དེ་ལས་འཆར་ཞིག་གི་ངོ་བོར་ངོས་འཛིན་གནང་བ་ཙམ་མིན་པར་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཆ་ཤས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ནང་ད་ལྟའི་ཆར་བེུད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་སྦྱོང་གནང་མྱོང་ཡོད་པའི་ལས་བྱེད་གཉིས་མ་གཏོགས་མེད་སྟབས། ཆེད་ལས་སློབ་སྦྱོང་གནང་མྱོང་ཡོད་མཁན་མང་བ་ཆེད་བསྐོ་གནང་དགོས་པ་དང་སྡེ་ཚན་གྱི་ལས་གཞི་ཁག་ལ་དུས་ནས་དུས་སུ་དཔྱད་ཞིབ་དགོས་པ། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་ནང་བེུད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་བྱེད་བསྐོ་གཞག་གནང་གནད་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་དགོས་འདུན་ཆེད་བཏོན་གནང་ཡོད་པ་རེད།རྩ་བའི་ལས་གཞི་དེ་ US AID ཞེས་པའི་ཨ་རིའི་རོགས་ཚོགས་ཀྱི་མཐུན་འགྱུར་འོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༡༨ ལོ་གཉིས་ལ་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་ཕྱིའི་ཁྱད་ལས་མི་སྣས་སྣེ་ཁྲིད་འོག་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཚོགས་ལས་ཡར་རྒྱས་ཐེབས་རྩ་དང་བེུད་ནུས་སྟོབས་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཀྱི་ལས་བྱེད་དབུས་པའི་ས་གནས་སུ་རྟོག་ཞིབ་ཆེད་མི་སྣ་ ༨ ཆེད་བསྐོ་ཐོག་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་ས་གནས་གང་སར་ལོ་གཉིས་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་བའི་གྲུབ་དོན་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།