བཙན་བྱོལ།

བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གིས་ཁ་སང་བདམས་ཐོན་བྱུང་བའི་བཀའ་བློན་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་འགྲོ་ལུགས་དང་ལས་དོན་གནང་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༨༦ པའི་ནང་གསལ་ལྟར་ངོ་ཡོད་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ ལོན་ཡོད་མེད་ཀྱི་འདྲི་རྩད་གནང་འདུགཁ་སང་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་དུས་བདུན་པའི་ལས་ཉིན་བཞི་པའི་ཐོག་བཀའ་བློན་འོས་འདེམས་གནང་སྐབས་བཀའ་བློན་འོས་མི་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་འོས་གྲངས་ ༢༡ ཐོབ་པའི་ཐོག་ནས་མང་མོས་ཀྱིས་བཀའ་བློན་དུ་བདམས་ཐོན་གནང་ཡོད་ཀྱང་། བཅའ་ཁྲིམས་དགོངས་དོན་ལྟར་ཁོང་ལ་ངོ་ཡོད་སྤྱི་འཐུས་ ༤༣ ལས་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ འི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཡོད་མེད་ཐོག་ལ་གླེང་གཞི་ཞིག་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ནས་ཁ་སང་ཕྱི་དྲོ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་མཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྦྲེལ་པོའི་མཚན་ཐོག་ཏུ་དེ་འབྲེལ་བཀའ་རྩད་ཅིག་ཀྱང་ཕེབས་འདུགཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་བཀའ་རྩད་དེ་དང་འབྲེལ་དེ་རིང་གྲོས་ཚོགས་ལས་ཉིན་ལྔ་པའི་སྔ་དྲོའི་གསོལ་ཇའི་བར་གསེང་དང་བསྟུན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་དང༌། དེའི་རྒྱུན་ལས་གཉིས་ཀར་སྤྱི་འཐུས་རྩ་འབོར་གྱི་གསུམ་ཆ་གཉིས་འཛོམས་ན་ཚོགས་གཙོ་ཚོགས་གཞོན་འོས་བསྡུ་བྱ་རྒྱུའི་མཚོན་རང་རང་གི་ལས་དོན་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་ཡོད། འོན་ཀྱང་སྤྱི་འཐུས་རྩ་འབོར་དང་ངོ་ཡོད་ཆ་བགོས་རྩིས་སྐོར་སྐབས་འཕྲོས་ལྷག་སྐར་ཆ་བརྩི་མ་དགོས་ཞེས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༤༩ པ་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ཁ་སང་བདམས་ཐོན་བྱུང་བའི་བཀའ་བློན་དེར་ངོ་ཡོད་སྤྱི་འཐུས་ ༤༣ ཡོད་པ་ནས་བརྒྱ་ཆ་ལྔ་བཅུ་དེ་ ༢༡ དང་སྐར་ཆ་ ༥༠ ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། སྐར་ཆ་བརྩི་དགོས་ཀྱི་མེད་སྟབས་བཀའ་བློན་ལ་འོས་བདམས་ཐོན་བྱུང་བར་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་ཡིན་ཞེས་ལན་གནང་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་སྐབས་དེར་བཅར་བའི་གསར་འགོད་པ་ཁག་གཅིག་ནས་གསལ་བཤད་དེར་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ནས་ངོས་བཞེས་མ་གནང་ཚེ་གང་གནང་གི་རེད་དམ་སོགས་བཀའ་འདྲི་ཁག་ཞུས་པར་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་གྲོས་ཚོགས་ནས་འོས་འཕང་སྟངས་འགྲིག་དང་མ་འགྲིག བཀའ་མོལ་གནང་སྟངས་འགྲིག་དང་མ་འགྲིག ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་མེད་པ་སོགས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལུང་འདྲེན་གནང་བ་དང་འབྲེལ། ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ནས་ངོས་བཞེས་མ་གནང་ཚེ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཁྱབ་ཚད་ཡོད་པ་དེར་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བདམས་ཐོན་བྱུང་བར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ཞེ་དྲུག་པ། སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཐོབ་ཐང་གི་ནང་གསེས་དང་པོར་སྤྱི་འཐུས་སུ་རུང་ནས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སམ། དེའི་ཚོགས་ཆུང་གང་རུང་ནང་གྲོས་མོལ་གླེང་ཕྱོགས་དང༌། འོས་བསྡུ་བྱེད་སྟངས་འགྲིག་མིན་གྱི་སྐོར་ལ་སུས་ཀྱང་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་དུ་ཞུ་གཏུགས་མི་ཆོག་ཞེས་དང་། དོན་ཚན་ང་བརྒྱད་པ། སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་ཁྲིམས་ཞིབ་རྩད་གཅོད་མི་ཆོག་པ་ཞེས་པ་ཞེས་པའི་ནང་ལ། སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་གང་ཞིག་ཚད་ལྡན་ཡིན་མིན་དང་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཕྱོགས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་དང་མཐུན་མིན་ལ་བསྙད་དེ་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ནས་རྩད་གཅོད་མི་ཆོག དེ་བཞིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་ལུགས་དང༌། སྒྲིག་གཞི་བཟོ་འགོད་བཅས་ཀྱི་ཆེད་བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ཐོག་ནས་སྤྲད་པའི་དབང་ཚད་ལག་བསྟར་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་སུ་ཡང་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གང་གིའང་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་མེད་ཅེས་འཁོད་ཡོད། དེ་རིང་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཟིན་མ་ཐག་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ལ་གནད་དོན་འདི་དང་འབྲེལ་བཅར་འདྲི་ཞུ་ཕྱིར་བཅར་ཡོད་ཀྱང་དེའི་ཐོག་ལ་གང་ཡང་གསུང་རྒྱུ་མེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། ད་ལྟའི་ཆར་བདམས་ཐོན་བཀའ་བློན་སྟོབས་རྒྱས་ཚེ་རིང་ལགས་ནས་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་པའི་དྲུང་ནས་ལས་ཁུར་དང་གསང་རྒྱའི་དམ་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་ལྷག་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་སང་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་བཞུགས་སྒར་བོད་ཀྱི་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དུ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བོད་ཀྱི་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་འོག་འཛམ་གླིང་ཆུའི་ཉིན་མོ་དང་བོད་ཀྱི་གལ་གནད་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་རྩོམ་པ་པོ་དང་བོད་དོན་ཉམས་ཞིབ་པ་སྐུ་ཞབས་ Michael Buckley ལགས་ཀྱིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཆུ་བོའི་གལ་གནད་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་གཏམ་བཤད་གནང་སོང་།སྐབས་དེར་ཁོང་གིས་པར་རིས་བརྙན་སྟོན་བརྒྱུད་ནས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ས་བཀྲ་དང་། བོད་ནས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་བཞུར་བཞིན་པའི་བོད་ཀྱི་གཙང་ཆུ་ཁག་གི་འགོ་ཁུངས་དང་ཆུ་བོའི་ཡན་ལག་སོགས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཏེ། དེ་རིང་གི་འཛམ་གླིང་འདིར་བོད་མཐོ་སྒང་ནི་འཛམ་གླིང་འདིའི་སྟེང་གི་སྣེ་གསུམ་པ་ཡིན་པ་ཟད་བོད་ཀྱི་ས་ཁུངས་ནས་ཆད་ཡོང་བའི་གཙང་ཆུ་ཁག་ནི་འཛམ་གླིང་གི་ལྷོ་བྱང་གཉིས་ཀྱི་འཁྱགས་རོམ་ལས་ལྷག་པའི་འཐུང་ཆུའི་འགོ་ཁུངས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱུག་ཆུ་ཁག་གི་བཞུར་རྒྱུན་གྱིས་ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་བཅུ་ལྷག་གི་འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཡིན་པར་གསལ་བཤད་དང་སྦྲགས། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེག་དང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན། དེ་བཞིན་ཆུ་མཛོད་གསར་རྒྱག་སོགས་ཀྱིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་རང་བྱུང་སྐྱེ་ཁམས་ལ་གཏོར་བཅོམ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལའང་འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་སོགས་ཀྱི་འཇིགས་སྣང་སྐྲུན་བཞིན་ཡོད་པར་གསལ་བཤད་གནང་ཡོད།ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་བཟོ་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་སྐྱེད་དང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་གད་སྙིགས་མང་དག་ཅིག་གཙང་ཆུ་ཁག་ཏུ་གཡུག་བཞིན་པར་བརྟེན། བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཕྱུགས་ཟོག་མང་པོ་ཤི་བཞིན་པ་མ་ཟད། ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ཐད་ལ་ཡང་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་འབྲོག་ཁྱིམ་མང་པོ་བཙན་དབང་གིས་གནས་སྤོར་དུ་བཅུག་ནས་ས་ཆ་མང་པོ་སྲིད་གཞུང་གི་སྒེར་བདག་རང་བཞིན་གྱི་སྐྱེད་མོས་ཚལ་དུ་སྒྱུར་བཞིན་པར་མངོན་གསལ་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་མཚོ་སྔོན་ཁུལ་དུ་ས་ཁྱོན་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ ལྷག་གཞུང་གིས་གླིང་ཁར་བསྒྱུར་ཡོད་པར་གསུངས་ཡོད། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ཡོངས་ནང་ཆུ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཆུའི་གལ་གནད་ལ་དོ་སྣང་ཡོང་ཐབས་སུ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་མོར་འཛམ་གླིང་ཆུའི་ཉིན་མོ་ཞེས་གཏན་འབེབས་གནང་དོན་ལྟར་ལོ་ལྟར་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་འོག་ནང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དུས་སྟོན་ཞིག་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།ཁ་སང་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་ India International Centre ལྟེ་གནས་ཁང་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་བོད་རིག་པའི་མཁས་དབང་ Dr. Lokesh Chandra མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་གུབ་ཏ་གོང་མའི་རྒྱལ་ཁམས་དང་བོད་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་སྐོར་གསུང་བཤད་གནང་བ་དང་སྦྲགས་ཏེ་བོད་ཀྱི་དུས་སྟོན་དེ་དངོས་སུ་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཉིན་གྲངས་གསུམ་གྱི་རིང་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་དུས་སྟོན་དེའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་ནས་གསུང་བཤད་གནང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞེངས་སྐྲུན་དང་། ཐང་ཀ་དང་ཤིང་བརྐོས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྨན་གཏུགས། ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ། ཅ་དངོས་དང་ཟས་རིགས་སོགས་ཀྱི་འགྲེམས་སྟོན་དང་སྤུས་ཚོང་སོགས་གྲ་སྒྲིག་གནང་འདུགལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དགེ་བཤེས་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ་ལགས་ཀྱིས་ཉིན་གྲངས་གསུམ་གྱི་རིང་འགྲེམས་སྟོན་གནང་རྒྱུའི་དགོས་དོན་གཙོ་བོ་ནི་ཆོས་ལུགས་དང་མ་འབྲེལ་བའི་བྱམས་སྙིང་རྗེར་དགའ་ཞེན་ཡོད་མཁན་མཁས་པ་ཚོའི་ལྟ་གྲུབ་ལས་ལེགས་བྱ་བླང་ཐབས་ཙམ་མིན་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཁས་པ་དེ་དག་ཟུང་འབྲེལ་ཐོག་ནས་ལས་དོན་སྤེལ་ཐབས་བཅས་ལ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་།གཞི་རྩའི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཁང་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༥ ལོར་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་གྱི་དགོངས་གཞིའི་འོག་ནས་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་དུ་བྱམས་སྙིང་རྗེའི་རིག་གཞུང་བཟང་པོ་ཡོད་པ་དེ་གོང་འཕེལ་བརྒྱུད་ཕན་ཚུན་དབར་མཐུན་གཤིབ་ཡོང་ཐབས་དང་། བོད་ཀྱི་རྩ་ཆེའི་རིག་གཞུང་བཟང་པོ་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཡོང་ཐབས་ལ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་འཛུགས་སྐྲུན་ཞུས་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་པ་རེད།

དེ་རིང་སྐབས་ ༡༦ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ ༧ པའི་ལས་ཉིན་  ༤ པའི་ཚོགས་དུས་དང་པོའི་ཐོག་སྲོད་སྐྱོང་མཆོག་ལ་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་དང་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་སྐར་རྟགས་ཅན་གྱི་དྲི་བ་གཉིས་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད།བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་སྐར་རྟགས་ཅན་གྱི་དྲི་བ་གཉིས་གནང་བ་ལས་གཅིག་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལོ་ནས་ཆད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་བཀའ་བློན་ཁྲི་ཟུར་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་དེ་མིན་འབྲེལ་ཡོད་ཁག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོ་ནས་འབྲེལ་མོལ་ཆད་ཡོད་སྐོར་གསུང་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་དེ་གཉིས་ལས་གང་བདེན་མིན་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ ༢༠༡༠ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དང་པོ་ནང་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་གྱི་ཚོགས་འདུ་མཐའ་མ་དེ་གནང་བ་ནས་བཟུང་བོད་རྒྱའི་སྐུ་ཚབ་དབར་བསྐྱར་དུ་འབྲེལ་མོ་བྱུང་མེད་སྟབས། དུས་དེར་འབྲེལ་མོལ་གྱི་མཚམས་ཆད་པར་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད།སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དེ་ལས་འཕྲོས་ཏེ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཁག་གཅིག་ནས་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་མ་བྱུང་བའི་འགན་དེ་བཀའ་ཤག་གི་སྐབས་གང་ལ་ཡོད་མེད་སྐོར་བཀའ་འདྲི་ཞུས་སྐབས་དེ་སྔའི་བཀའ་ཤག་གིས་འབད་བརྩོན་གནང་དོན་ལྟར་ད་ལྟའི་བཀའ་ཤག་ནས་དེ་ལྟར་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་ལས་འཐུས་ཤོར་སོང་བར་ངོས་འཛིན་རྩ་བ་ནས་གནང་གི་མེད་པར་བཀའ་ལན་གནང་བ་མ་ཟད། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་བཀའ་ཤག་ལ་གནང་བའི་རྗེས་སུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་དེའང་བཀའ་ཤག་ལ་ཡོད་པ་ལྟར་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་སྣང་འོག་བཀའ་ཤག་གིས་ཕྱག་ལས་གནང་མུས་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད།སྤྱི་འཐུས་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་བདག་དབང་ཡོངས་རྫོགས་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གཅིག་པོར་ཡོད་པ་ལས་གཞན་སུ་ལའང་མེད་དམ་ཞེས་དང་དེ་བཞིན་མང་ཚོགས་ནས་མ་སྐུལ་དང་བླངས་ཀྱིས་ཚོགས་སྒེར་སུ་རུང་ནས་གཞུང་ལ་དབུ་འོག་དཔུང་འདེགས་གནང་ནས་འགན་ཁུར་གནང་ཚེ་འགྲིག་མིན་སྐོར་སྐར་རྟགས་ཅན་གྱི་དྲི་བ་ཕུལ་བར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཡོང་ཐབས་སླད་དུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་སྤྱི་མོས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་ལག་བསྟར་གནང་རྒྱུའི་འགན་ཁུར་བཀའ་ཤག་ལ་ཡོད་སྟབས་དེའི་བདག་དབང་བཀའ་ཤག་ལས་གཞན་སུ་གང་ལ་མེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ནས་དབུ་འོག་དཔུང་འདེགས་གནང་ཚེ་མ་འགྲིག་པ་མེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་དུང་བཀའ་ཤག་ནས་འགྲེལ་བཤད་གནང་བའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་གཞུང་འབྲེལ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་པ་གཞན་ཞིག་གིས་བཀའ་ཤག་གི་འགྲེལ་བཤད་ལས་བརྒལ་བའི་འགྲེལ་བཤད་གནང་ཚེ་དེ་བཀའ་ཤག་གི་འགྲེལ་བཤད་དེ་འགྲིག་པར་ངོས་འཛིན་དགོས་གནད་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད།རྩ་བའི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ ༧ པའི་ལས་ཉིན་ ༤ པའི་ཚོགས་དུས་དང་པོའི་ཐོག་སྐར་རྟགས་ཅན་གྱི་དྲི་བར་ལན་འདེབས་གྲུབ་མཚམས་སུ་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༥ ནང་བཀའ་བློན་འཕར་མ་ཞིག་བསྐོ་གཞག་དང་། དེ་རྗེས་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་དོན་གཅོད་ཁག་གི་སྔོན་རྩིས་ཐོག་བགྲོ་གླེང་མུ་མཐུད་གནང་ཡོད་པ་རེད།

སྐབས་ ༡༦ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བདུན་པའི་ལས་ཉིན་བཞི་པའི་ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་མཆོག་གིས་ད་ལྟའི་བཀའ་དྲུང་ལས་ཐོག་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༥ པའི་བཀའ་བློན་དུ་མཚན་འདོན་གནང་དོན་བཞིན་ཁོང་ལ་མང་མོས་ཀྱིས་བཀའ་བློན་དུ་བདམས་ཐོན་གནང་སོང་།དེ་རིང་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་སྐབས་ ༡༦ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བདུན་པའི་ལས་ཉིན་བཞི་པ་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་དང་འབྲེལ། བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་དང་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་སྐར་རྟགས་ཅན་གྱི་དྲི་བ་དང་ལན་འདེབས་ཀྱི་ལས་རིམ་གྲུབ་རྗེས། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་གྲོས་ཚོགས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༢༡ པའི་དགོངས་དོན་བཀའ་དྲུང་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་བཀའ་བློན་གྱི་འོས་མིར་མཚན་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བཀའ་བློན་གྱི་འོས་མི་ངོ་སྤྲོད་གནང་གྲུབ་རྗེས་སྤྱི་འཐུས་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་དང་ལྟ་གྲུབ་གཞིར་བཞག་ཐོག་ནས་དགག་བྱ་གནང་ཡོད་སྟབས། མཛོང་ཁ་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པས་གསང་བའི་འོས་ཤོག་འཕངས་རྗེས་སྤྱི་འཐུས་རྩ་འབོར་ ༤༣ ནས་འོས་པ་ ༢༡ དང་མི་འོས་པ་ ༡༨ སྟོང་པ་ ༢ དང་རྩིས་མེད་ ༡ བཅས་མང་མོས་ཐོག་ནས་སྐབས་ ༡༥ པའི་བཀའ་ཤག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་བཀའ་བློན་དུ་བདམས་ཐོན་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ནས་འོས་ཤོག་མ་འཕང་གོང་དུ་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་ད་ལྟའི་བཀའ་བློན་འོས་མི་འདི་ལ་དགག་པ་གནང་མཁན་སྤྱི་འཐུས་གཅིག་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟའི་བཀའ་དྲུང་ལས་ཐོག་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་ཐེགས་པ་རིམ་འཛེམས་ཀྱིས་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་ལ་ཕྱག་ལས་ཡུན་རིང་གནང་མཁན་ལྷག་བསམ་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ཁོང་ལ་བཀའ་བློན་གྱི་འོས་ཆོས་ཚང་ཡོད་སྐོར་ནན་གསུངས་གནང་ཡོད།གསར་འགོད་པས་བཀའ་དྲུང་ལས་ཐོག་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་བཀའ་བློན་དུ་བདམས་ཐོན་བྱུང་བ་དང་འབྲེལ་བཅར་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་དྲུག་པའི་ཟླ་མཇུག་ཙམ་ལ་ཁོང་གི་རྒས་ཡོལ་འཕར་འགྱངས་ཀྱི་དུས་ཚོད་རྫོགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ཁོང་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༥ པ་དབུ་འཛུགས་པ་ནས་ད་བར་བཀའ་དྲུང་གི་ཕྱག་ལས་གནང་མུས་ཡིན་པར་དགོངས་བཞེས་ཀྱིས་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༥ པའི་ཕྱག་ལས་གནང་རྒྱུ་ལྷག་བསྡད་ཁག་རྒྱུན་འཁྱོངས་གནང་དགོས་པར་བཀའ་ཕེབས་ལྟར་ངོས་བཞེས་གནང་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།གཞི་རྩའི་མཛོངས་ཁ་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༥ ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡ ཉིན་འཁྲུངས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལོར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འབྲིང་རིམ་སློབ་གཉེར་ལེགས་པར་ཐོན་མ་ཐག་རང་གཞུང་གི་བཀའ་འབྲེལ་ལྟར་ཐོག་མར་བལ་ཡུལ་ཤར་ཁུམ་བུ་སློབ་གྲྭར་ལོ་བཞིའི་རིང་དགེ་ཆེ་གནང་བ་དང་། དེ་རྗེས་མུ་མཐུད་གཞུང་ཞབས་ལས་གནས་སུ་ཞུགས་པ་ལྟར་ད་བར་སྲི་ཞུའི་ལས་འགན་ཐོག་ལ་ཐེགས་པ་རིམ་འཛེགས་ཀྱིས་རྩིས་པ་དང་། དྲུང་ཡིག བཟོ་མགོ མཉམ་དྲུང་། ལ་སྤྱི། ས་གནས་འགོ་འཛིན། ནང་སྲིད་དང་འཕྲོད་བསྟེན་གཉིས་སུ་གཟུང་དྲུང་དང་དྲུང་འཕར། ཤེས་རིང་དྲུང་ཆེ་བཅས་ཀྱི་ལས་འགན་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟ་བཀའ་དྲུང་ལས་ཐོག་ཡིན་པ་བཅས་ཁྱོན་མི་ལོ་ ༤༠ ལྷག་གི་རིང་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲི་ཞུའི་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བདུན་པའི་ལས་ཉིན་གསུམ་པའི་ཚོགས་དུས་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས་ཕྱོགས་བསྡོམས་གཏན་འབེབས་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན་སོགས་མུ་མཐུད་གནང་ཡོད། ཁ་སང་དང་དེ་རིང་བཅས་བགྲོ་གླེང་གནང་བའི་ཁྲོད་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་ལགས་ཀྱིས་ཉེ་ཆར་གཞུང་འབྲེལ་གསུམ་གཅུའི་དུས་དྲན་ཐོག་ཕེབས་པའི་རྒྱ་རིགས་སྐུ་མགྲོན་ཞིག་ནས་སོ་སོའི་ཁེ་ཕན་ལ་དམིགས་ཏེ་གནས་ཚུལ་རྫུན་བཟོས་ཀྱིས་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས། མ་འོངས་པར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་མི་དང་འབྲེལ་བ་གནང་སྐབས་རྒྱ་མི་དེ་དག་གི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་དོ་སྣང་གཟབ་ནན་གནང་དགོས་སྐོར་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། གནད་དོན་དེ་ལས་འཕྲོས་ཏེ་སྤྱི་འཐུས་གཞན་ཁག་གཅིག་གིས་རྒྱ་རིགས་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྱི་གྲངས་འབོར་ལས་སྤུས་ཚད་གནད་ཆེ་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་གནང་ཡོད།སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་མཆོག་གིས་འདི་ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐོག་ཕེབས་པའི་རྒྱ་རིགས་རྣམས་བོད་དོན་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་མཚོན་ཆེད་རང་ངོས་ནས་ཆེད་མངགས་འགྲོ་གྲོན་གནང་ནས་ཕེབས་པར་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཕེབས་བསུ་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། སྤྱིར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་རྒྱ་རིགས་གྲོགས་ཕོ་མོ་སུ་འདྲ་ཞིག་དགོས་མིན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་སོགས་བསྐྲུན་ཐབས་མེད་པ་དང་། བོད་སྤྱིའི་རྩ་དོན་ཆེད་དུ་རྒྱ་རིགས་གྲོགས་ཕོ་མོ་དགོས་པ་མ་ཟད་དེའང་ག་ཚོད་མང་ན་ཡག་གི་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད། དེ་བཞིན་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་སྤྱི་འཐུས་ཁག་གཅིག་གིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་དང་འབྲེལ་ལོ་ལྟར་གཏོང་བཞིན་པའི་མ་དངུལ་དང་དེའི་གྲུབ་འབྲས་ཇི་ཙམ་ཐོན་ཡོད་མེད་ཐོག་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པ་མ་ཟད། ལ་ལས་དབུ་མའི་ལམ་དང་རང་བཙན་གང་ཡིན་ཀྱང་རྩོད་ས་དེ་རྒྱ་ནག་ཡིན་པ་མ་ནོར་བ་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་སོགས་གཞེན་སྐུལ་གནང་ཡོད།སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་འདི་སྤྱི་མོས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལག་བསྟར་གནང་རྒྱུ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་ལ་འགན་ཡོད་པ་བཞིན་ཕྱག་ལས་གནང་མུས་ཡིན་པ་སོགས་གསལ་བཤད་དང་འབྲེལ། སྒྲིག་འཛིགས་ཀྱིས་ད་བར་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཕྱིར་དཔེ་དེབ་དང་བརྙན་ཐུང་སོགས་འགྲེམ་སྤེལ་བརྒྱུད་མང་ཚོགས་ཁྲོད་གོ་རྟོགས་རྒྱ་ཆེ་སྤེལ་ཡོད་པ་མ་ཟད། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཟབ་ཁྲིད་གནང་མཁན་ཚོ་ཡང་དབུ་མའི་ལམ་ལ་ངེས་པ་རྙེད་པ་ཤ་སྟག་ཆགས་ཡོད་པར་གསུངས་ཡོད།གཞན་ཡང་བགྲོ་གླེང་ཁྲོད་ད་བར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་བསྐོང་ཚོགས་གནང་བའི་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུ་ཁག་གི་གྲུབ་དོན་གང་ཡིན་དང་། མ་འོངས་པར་མུ་མཐུད་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་འཆར་ཡོད་མེད་སོགས་སྤྱི་ཡོངས་ཐོག་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པ་དང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ད་རེས་གྲོས་ཚོགས་མཇུག་སྒྲིལ་མ་ཟིན་པའི་སྔོན་ལ་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུ་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོག་གྲོས་ཚོགས་སུ་འབུལ་ཐུབ་པ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོགས་འདུ་མུ་མཐུད་འཚོགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་གསལ་བཤད་དང་། ལྷག་པར་དུ་བདུན་ཕྲག་རྗེས་མའི་རེས་གཟའ་ལྷག་པའི་ཉིན་གྲོས་ཚོགས་སུ་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུ་དང་འབྲེལ་བའི་གསལ་བཤད་རྒྱས་པ་ཞིག་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་སོང་།རྩ་བའི་ཁ་སང་ཉིན་རྒྱབ་ཚོགས་དུས་བཞི་པ་ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་དེ་རིང་ཉིན་གང་རིང་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པས་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས་ཕྱོགས་བསྡོམས་གཏན་འབེབས་དང་ལས་དོན་བཅས་ཀྱི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཐོག་ལས་འགུལ་སྔར་ལྷག་སྤེལ་དགོས་པ། རྒྱ་ནག་གི་དྲྭ་ལམ་ཐོག་དྲྭ་འབུ་གཏོང་བཞིན་པར་དོགས་ཟོན་སོགས་གནད་དོན་མང་དག་ཅིག་གི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་མཐར་ཕྱི་དྲིལ་ཁུངས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་འགྲོ་གྲོན་སྒོར་འབུམ་ ༢༠༠༢༤༢༦༥ དང་། ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཟུར་བཀོད་མ་དངུལ་འབུམ་ ༡༡༠༤༩༣༩༦ བཅས་གཏན་འབེབས་ཟིན་མཚམས་སུ་ཕྱི་དྲིལ་ཁྱབ་ཁོངས་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་དང་། སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་ཟུར་བཀོད་དང་རྒྱུན་གྲོན། དམིགས་བསལ་བཅས་ཀྱི་མ་དངུལ་གཏན་འབེབས་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད།

དེ་རིང་སྐབས་ ༡༦ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ ༧ པའི་ལས་ཉིན་ ༢ པའི་ཚོགས་དུས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའི་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས་ཕྱོགས་བསྡོམས་ཐད་བགྲོ་གླེང་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། བདེ་སྲུང་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་དུ་གནས་བཞུགས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དུས་ཐོག་ཏུ་དུས་འགྱངས་ཞུ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་སོང་།གྲོས་ཚོགས་སུ་སྤྱི་འཐུས་མང་དག་ཅིག་ནས་བོད་མིའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དང་འབྲེལ་བའི་དུས་འགྱངས་ཀྱི་ཉེས་ཆད་དེ་ཨ་སྒོར་གྱི་ཚད་གཞིའི་ཐོག་ནས་ཉེས་ཆད་གཅོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་རྒྱ་གར་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་དང་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བཀོད་ཁྱབ་ནང་བོད་མིས་ཨ་སྒོར་འབུལ་དགོས་པ་ཞིག་བཀོད་ཡོད་མེད་དང་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་འཁྱེར་མཁན་ཞིག་ནས་ཨ་སྒོར་ནང་ཉེས་ཆད་དངུལ་སྤྲོད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཡོད་མེད། སྤྱི་འཐུས་ཁག་གཅིག་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་མེད་པ་རྣམས་ལ་གསར་བཟོ་ག་ཚོད་ཙམ་གནང་ཡོད་པ་དང་གསར་བཟོ་མ་ཐུབ་པ་ཇི་ཡོད། དེ་བཞིན་ཕྱིར་སྐྱོད་ལག་འཁྱེར་སོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་མང་དག་ཅིག་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པའི་སྐོར་དང་འབྲེལ་བའི་བགྲོ་གླེང་གནང་སྐབས་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་འབྲེལ་ཡོད་ས་གནས་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་དང་། ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས། གསང་བའི་ལས་ཁུངས། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་བཅས་ལ་ཞུ་གཏུགས་གནང་མུས་ཡིན་པ་དང་། རིང་མིན་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་རྒྱུར་ཐུགས་རེ་གནང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་སྦྲགས། བོད་མི་ཚོའི་ངོས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དུས་ཐོག་ཏུ་དུས་འགྱངས་ཞུ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་སོང་།བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཁག་གཅིག་གིས་དེ་སྔ་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འབྲེལ་ཡོད་འབྲེལ་ཆགས་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡར་བསྐྱོད་པའི་བོད་མི་ཁག་གཅིག་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་ཤག་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་མཁན་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་སོགས་ལ་ལས་ཀ་བྱེད་བཞིན་པ་ཁག་ཅིག་ཡོང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། དེར་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ནས་ཞིབ་བཤེར་དང་དོ་དམ་གནང་གི་ཡོད་དམ་ཞེས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་བདེ་སྲུང་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡར་གཏོང་རྒྱུ་དེ་བོད་མི་དེ་དག་ནས་དེ་སྔ་བོད་ནང་ཕྱག་ལས་གང་གནང་ཡོད་མེད་དང་། ཕ་མས་གང་གནང་ཡོད་མེད་བཅས་ལ་གཞིགས་ཏེ་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་བཀའ་ལན་གནང་ཡོད།བདེ་སྲུང་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་བརྒྱུད་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་ཞུས་པ་དང་དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་མང་དག་ཅིག་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་པར་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ནས་ཐུགས་སྣང་གནང་གི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་སྦྲགས། སྐྱོན་བརྗོད་གནང་མཁན་དེ་དག་གི་ངོ་དེབ་ནང་མིང་དང་པར་སོགས་མེད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དཀྲུག་མཁན་མང་པོ་ཞིག་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ལ་རྒྱ་གར་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་ལྟར་བཏང་འཛིན་གནང་ཆོག་ཆོག་མེད་སྐོར་ལན་འདེབས་གནང་ཡོད།རྩ་བའི་དེ་རིང་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་སྔོན་རྩིས་བགྲོ་གླེང་སྐབས་དེ་སྔོན་སྤྱི་འཐུས་ཁག་གཅིག་ནས་གསུང་ཆོས་དང་། དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པའི་གདན་ཐོབ་དང་འབྲེལ་བའི་གནང་ཕྱོགས་ལ་དྲི་བ་ཁག་ཅིག་ཕུལ་ཡོད་པ་དང། བདེ་སྲུང་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་གདན་ཐོབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དེ་བཀའ་ཤག་གིས་ལམ་སྟོན་གནང་བ་བཞིན་གནང་ཡོད་པ་གསལ་བཤད་གནང་བའི་རྗེས་སུ་སྤྱི་འཐུས་ཁག་གཅིག་ནས་བཀའ་ཤག་གི་ལམ་སྟོན་དེའི་ཐོག་འདྲི་རྩད་གནང་བ་ལྟར། ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་གནད་དོན་དེ་ནི་ཚོགས་གཙོས་སྔ་མའི་ལས་དོན་མཇུག་སྐྱོང་གནང་རྒྱུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟ་མཇུག་སྐྱོང་གནང་གྲབས་ཡོད་སྟབས་སླད་མར་བཀའ་སྤྱི་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་ནས་ཐག་གཅོད་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསལ་བཤད་གནང་ཡོད།གཞན་ཡང་དེ་རིང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཉིན་གཉིས་པར་སྤྱི་འཐུས་ཁག་གཅིག་ནས་རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༥ པའི་ནང་འཚོགས་རྒྱུའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་བརྗོད་གཞི་གཉིས་པོ་དང། ལྷག་པར་དུ་བརྗོད་གཞི་གཉིས་པ་༸གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་མི་དབར་གྱི་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ལ་དོགས་འདྲི་ཞུས་པ་ལྟར་སྐབས་དེར་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཞིག་འཚོགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད།

འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ནང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ Mike Pompeo མཆོག་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Pradeep Gyawali མཆོག་རྣམ་གཉིས་མཇལ་འཕྲད་གནང་བ་དང་སྦྲགས།  སྐུ་ཞབས་ Pradeep མཆོག་གིས་བལ་ཡུལ་གཞུང་ནས་ཁུལ་དེར་གནས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྣམས་མུ་མཐུད་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཕེབས་པའི་བོད་མི་རྣམས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུང་པར་ཕྱིར་ཕེབས་རྒྱུ་མིན་པར་ཁས་ལེན་གནང་འདུག ཁ་སང་ Kathmandu Post དྲྭ་གནས་ཐོག་སྐུ་ཞབས་ Mike Pompeo མཆོག་ནས་བལ་ཡུལ་གྱི་སྲིད་བློན་སྐུ་ཞབས་ KP Sharma Oli  མཆོག་སྲིད་བློན་གྱི་ལས་སྣེ་བཞེས་ནས་ལོ་གཅིག་ཟིན་པའི་འཚམས་འཕྲིན་ཕུལ་བ་དང་། འཚམས་འཕྲིན་ནང་སྐུ་ཞབས་ Pompeo མཆོག་གིས་ཉེ་ལམ་ཁོང་དང་བློན་ཆེན་ Pradeep མཆོག་རྣམ་གཉིས་དབར་མཇལ་འཕྲད་སྐབས་བལ་ཡུལ་གཞུང་ནས་བལ་ཡུལ་གནས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དག་མུ་མཐུད་སྲུང་སྐྱོབ་དང། བཙན་བྱོལ་བ་དག་གི་ལུང་པར་རང་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་དང་། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། དེ་བཞིན་སྐད་ཡིག་གི་རང་དབང་སོགས་ཆེས་ཉེན་འཚབ་འོག་ལྷུང་ཡོད་པས་ཁོང་རྣམས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུང་པར་ཕྱིར་ཕེབས་མི་ཆོག་པའི་སྤྱི་ཁྲིམས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། དེ་དོན་སྐུ་ཞབས་ Pradeep མཆོག་གིས་ཁས་ལེན་གནང་བའི་སྐོར་ཆེད་བཀོད་གནང་འདུགརྩ་བའི་བལ་ཡུལ་ནང་བོད་མི་ ༡༡༠༠༠ ལྷག་གནས་བཞུགས་གནང་བཞིན་པ་དང་ཨ་རིའི་གཞུང་ནས་བལ་ཡུལ་གཞུང་ལ་བལ་ཡུལ་དུ་གནས་བཞུགས་བོད་མི་དག་ལ་ལས་ཀ་དང་། འགྲིམ་འགྲུལ། དེ་བཞིན་ཤེས་ཡོན་སོགས་ཀྱི་སླད་སྐྱབས་བཅོལ་གནས་བཞུགས་ཀྱི་ལག་འཁྱེར་སྤྲད་དགོས་པའི་ཞུ་གཏུགས་རབ་དང་རིམ་པ་གནང་ཡོད་ཀྱང་། བལ་ཡུལ་ནས་རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་བྱུས་དང་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་པ་ཁས་ལེན་གནང་གི་ཡོད་སྟབས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་མི་རྣམས་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ལག་འཁྱེར་དང་དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལོ་ནས་བོད་ནས་ཕེབས་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་མེད་པ་མ་ཟད་བལ་ཡུལ་ནང་བོད་མི་རྣམས་ནས་ལས་འགུལ་ལ་སོགས་པ་སྤེལ་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། གནད་དོན་དེ་དག་གི་ཐད་ལ་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་ཉེ་ལམ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལོ་ནས་བལ་ཡུལ་ནང་ཕེབས་པའི་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་གར་དུ་གནས་སྤོས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། གྲངས་འབོར་མི་གསལ་བ་ཁག་ཅིག་ད་དུང་བལ་ཡུལ་ནང་གནས་བཞུགས་བྱེད་བཞིན་པ་ལྟར་ད་ཆ་བལ་ཡུལ་ནང་གནས་བཞུགས་བོད་མི་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཁུལ་དེར་སྐྱེས་པའི་བོད་མི། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལོར་ལོ་ན་ ༡༦ ལས་ཆུང་བ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ལག་འཁྱེར་གང་ཡང་སྤྲད་མེད་པ་ཐེར་འདོན་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོ་ནས་བཟུང་ས་མཚམས་ཁག་དང་བོད་ནང་དུ་དམ་དྲག་ཇེ་ཆེར་བཏང་རྐྱེན་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་བའི་གྲངས་འབོར་དེ་ཧ་ཅང་ཉུང་ངུ་ཆགས་ཡོད་པ་ཐེར་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ལས་ཁུངས་ནས་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་སྙན་ཐོའི་ནང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་བོད་མི་ ༥༣ ཙམ་ཞིག་མ་གཏོགས་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་ཐུབ་མེད་པར་ཐེར་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད།  

དེ་རིང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བདུན་པའི་ཉིན་རྒྱབ་ཀྱི་ཚོགས་ཐུན་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དཔལ་འབྱོར་བཀའ་བློན་ཀརྨ་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གིས་རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༩་༢༠ ལོའི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་སྔོན་རྩིས་གསུང་བཤད་གནང་བ་དང་འབྲེལ། རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༩་༢༠ ལོའི་ཕྱོགས་བསྡོམས་ཚོད་དཔག་འགྲོ་གྲོན་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་ ༢༥༠༥ ལྷག་འཆར་འབུལ་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། དེའང་སྔ་ལོའི་སྔོན་རྩིས་བཀའ་འཁྲོལ་གཏན་འབེབས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན་སྒོར་ས་ཡ་ ༡༤༧ ལྷག་ཉུང་བ་ཆགས་ཀྱི་འདུགའཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་སྔོན་རྩིས་འདི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་སྔོན་རྩིས་འབུལ་ཐེངས་གསུམ་པ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༩་༢༠ ལོའི་ཕྱོགས་བསྡོམས་སྔོན་རྩིས་ས་ཡ་ ༢༥༠༥ ལྷག་ཙམ་རྒྱབ་གཉེར་ཞུས་པའི་ཁོངས་ནས་རྒྱུན་གྲོན་སླད་ས་ཡ་ ༧༣༠ ལྷག་ཙམ་དང་དམིགས་བསལ་ལས་དོན་ཆེད་སྒོར་ས་ཡ་ ༣༩༧ ལྷག་ཙམ། དེ་བཞིན་དམིགས་བཀར་ལས་འཆར་སླད་སྒོར་ས་ ༡༣༧༧ ལྷག་ཙམ་འཆར་འབུལ་ཞུས་འདུགཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་བརྒྱ་ཆ་ ༢༣ ལྷག་དང་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་བརྒྱ་ཆ་ ༢༢ ལྷག སྤྱི་ཚོགས་དང་འབྲེལ་བ་བརྒྱ་ཆ་ ༢༡ ལྷག འཛིན་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་བརྒྱ་ཆ་ ༡༥ ལྷག འཕྲོད་བསྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་བརྒྱ་ཆ་ ༨ ལྷག ཆོས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་བརྒྱ་ཆ་ ༤ ལྷག དེ་བཞིན་ཁྲིམས་བཟོ་དང་འབྲེལ་བའི་བརྒྱ་ཆ་ ༣་༩༧ བཅས་ཆགས་ཀྱི་འདུགཐེངས་འདིར་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་ངོས་ནས་གྲོས་ཚོགས་སུ་རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༩་༢༠ ལོའི་ཕྱོགས་བསྡོམས་སྔོན་རྩིས་འཆར་འབུལ་ཞུས་པའི་ཁོངས་སུ་དགོན་སྡེ་ཁག ༣༠༠ ལྷག་གི་དཔེ་ཁྲིད་དགེ་རྒན་ལ་གསོལ་ཕོག་གི་དོད་འབུལ་རྒྱུ་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་ལམ་སྟོན་གཞིར་བཟུང་འདི་ལོར་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་དམིགས་ཏེ་སོ་ནམ་ཞིང་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་སྟོན་དང་བུན་སྟོང་སྐྱེ་ལྡན་སོ་ནམ་དང་ཞིང་ལས་འཛུགས་བསྐྲུན། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་ཆེན། རྒྱ་གར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཆེན། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་ཆེན། དེ་བཞིན་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་བཅས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དཔལ་འབྱོར་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་སྔོན་རྩིས་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་འགྲོ་གྲོན་ལ་ཕན་པའི་དགོས་དངུལ་ཡོང་ཁུངས་གཙོ་བོ་མང་ཚོགས་ཀྱི་དང་བླངས་དཔྱ་དངུལ་འབུལ་འབབ་དང་འབུལ་འབབ་གཞན། ལས་ཁུངས་སོ་སོའི་མ་དངུལ་དང་དེའི་སྐྱེད་འབབ་ལས་གཞན་ཡོང་དམིགས་ཕུགས་གཏན་འཁེལ་བ་མེད་པས་བཙན་བྱོལ་བའི་གནས་བབས་དང་མཚུངས་པའི་འགྲོ་གྲོན་བསྲི་ཚགས་གནང་རྒྱུའང་འཕྲལ་ཕུགས་ཀྱི་གནས་བབས་ཐོག་ནས་གལ་གནད་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། འགྲོ་གྲོན་གཏོང་ཕྱོགས་ཐད་དགོངས་བཞེས་ཡོང་བའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་སོང་བ་དང་བཙན་བྱོལ་བའི་གནས་བབས་འདི་དེ་སྔ་དང་བསྡུར་ན་བཟང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པས་ཚང་མས་གཞན་རྟེན་གྱི་བསམ་བློ་དོར་ནས་རང་ཁ་རང་གསོ་ཐུབ་རྒྱུར་འབད་དགོས་པའི་གཞེན་སྐུལ་གནང་ཡོད། དཔལ་འབྱོལ་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༩ དང་ ༢༠༢༠ ལོའི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ཕྱོགས་བསྡོམས་ཚོད་དཔག་འགྲོ་གྲོན་སྔོན་རྩིས་འཆར་འབུལ་ཞུས་པའི་རྗེས་སུ་སྔོན་རྩིས་ཚོད་དཔག་འཆར་རྩིས་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་སྤྱི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕྱིན་ལགས་ཀྱིས་ཚོད་དཔག་འཆར་རྩིས་ཚོགས་ཆུང་གི་སྙན་ཐོ་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་ཡོད་པ་དང། སྙན་ཐོའི་ནང་གསལ་ལྟར་ན་སྔོན་རྩིས་ཚོད་དཔག་འཆར་རྩིས་ཚོགས་ཆུང་གིས་འདི་ལོ་བཀའ་ཤག་གི་སྔོན་རྩིས་འཆར་འབུལ་ལ་དམིགས་བསལ་གཅོག་སྤར་གང་ཡང་གནང་མི་འདུག