བོད།

བོད་རེབ་གོང་རོང་པོ་དགོན་ཆེན་གྱི་གྲྭ་སྒོ་དམར་ཆོས་འཕེལ་ལགས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོག་མེད་པར་གྱུར་འདུག འདི་ལོའི་ཟླ་ ༧ ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཙམ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མདོ་སྨད་རེབ་གོང་རོང་པོ་དགོན་ཆེན་ཐོས་བསམ་ནོར་གླིང་གྲྭ་ཚང་གི་རང་ལོ་ ༤༦ སོན་པའི་གྲྭ་སྒོ་དམར་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཐུན་རིན་རྫོང་གི་རྒྱ་གཞུང་སྤྱི་བདེ་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་འཛིནབཟུང་བྱེད་དགོས་དོན་གང་ཡིན་དང་ད་ལྟའི་ཆར་ཁོང་ས་གནས་གང་དུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་མེད་སོགས་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་ཤེས་རྟོགས་མེད་པ་མ་ཟད། དེ་བས་ཀྱང་ཁོང་གི་ནང་མི་གཙོས་ཉེ་འབྲེལ་ཚོ་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག གཞི་རྩའི་དགེ་འདུན་པ་སྒོ་དམར་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱི་སྐྱེས་ཡུལ་ནི་སྒོ་དམར་སྡེ་བ་དང་ཕ་མིང་ལ་ཀླུ་བྱམས་ཡིན་པ་རེད་འདུག ཁོང་རེབ་གོང་རོང་པོ་དགོན་ཆེན་གྱི་གྲྭ་པ་རྒན་གྲས་ཡིན་པ་དང། རྒྱུན་དུ་ཡ་རབས་ཚུལ་མཐུན་ཅན་དང་སློབ་སྦྱོང་ལ་བརྩོན་ཞིང་དགོན་པ་ནས་བསླབ་པ་མཐར་སོན་པ་བྱུང་འདུག

ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༧ ཉིན་བོད་མདོ་སྨད་ཀན་ལྷོ་ཁུལ་སངས་ཆུ་རྫོང་བསང་ཁོག་ཡུལ་ཚོའི་དངུལ་རྭ་སྡེ་བའི་ནང་དུ་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་མཁན། ཕྲུག་གུ་ལྔའི་ཨ་མ་བཀྲིས་སྐྱིད་ལགས་ཀྱི་བཟའ་ཟླའི་མིང་ལ་སངས་རྒྱས་སྐྱབས་དང་ཁོང་གཉིས་ལ་བུ་བཞི་དང་བོུ་གཅིག་བཅས་ཡོད་པ་ལས་བརྩོན་འགྲུས་རྒྱ་མཚོ་དང་། སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ། སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་གསུམ་ནི་གྲྭ་པ་ཡིན་པ་དང། གཞན་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་དང་བུ་མོ་ཀུན་བཟང་སྐྱིད་བཅས་ཡིན་འདུག རྒྱགར་དུ་བཅའ་བཞུགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚ་བོ་འཇམ་དབྱངས་སྦྱིན་པ་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་པར། ཁོང་གི་ཨ་ནི་བཀྲིས་སྐྱིད་ལགས་ནི་མདོ་སྨད་བླ་བྲང་བསང་ཁོག་དངུལ་རྭ་ཞེས་པའི་འབྲོག་སྡེ་དེ་ནས་ཡིན་ཞིང་། ད་ལོ་ལོ་ན་ ༥༥ སོན་གྱི་ཡོད་པ་དང། ཁོང་གི་ཁྱིམ་ཚང་གི་ཆ་རྐྱེན་ལེགས་པོ་ཡོད་པས་བླ་བྲང་དགོན་པའི་ཉེ་འགྲམ་ན་ཁང་བ་བསྟར་མ་སུམ་ཐོག་ཅན་ཞིག་དང་།བསང་ཁོག་ཡུལ་འཚོར་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོས་ཁང་བ་དམར་རོ་དང་རྒྱ་མིས་འབྲོག་སྡེ་གསར་བ་རུ་འབོད་པ་དེར་ཡང་ཁང་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ལས། མེར་སྲེག་གནང་ས་ནི་བླ་བྲང་དགོན་པ་བར་སྤྱི་ལེ་བཅུ་ཙམ་སར་ཡོད་པའི་ཁང་བ་དམར་རོའི་ནང་ཡིན་པ་རེད་འདུག འཇམ་དབྱངས་སྦྱིན་པ་ལགས་ཀྱིས་ད་དུང། ཁོ་མོ་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གཤིས་རྒྱུད་དྲང་ཞིང་ཀུན་ལ་སེམས་བཟང་འཆང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ལྷག་པར་དགེ་སྒྲུབ་ལ་བརྩོན་པ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་གཅེས་པ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཁོང་གི་ཨ་མ་གཉིས་པ་ནང་བཞིན་ཡིན་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་གི་འདུག རྩ་བའི་གསང་ཆུ་རྫོང་ནང་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་ནང་རང་ལོ་ ༡༨ སྲོན་པའི་རྒྱལ་གཅེས་པ་སངས་རྒྱས་བཀྲིས་ལགས་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་ནས་འདས་གྲོངས་འགྱུར་ཡོད་པ་དང། ཁོང་ཡང་འཇམ་དབྱངས་སྦྱིན་པ་ལགས་ཀྱིས་བུ་སྤུན་རེད་འདུག ད་རེས་ཚེས་༢༧་ཉིན་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་བཀྲིས་སྐྱིད་ལགས་དེ་སྔ་རྒྱ་གར་ནང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོའི་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་ཆེན་མཚོན་པའི་ཐེངས་གཉིས་ཕེབས་མྱོང་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ད་ལྟའི་ཆར་གསང་ཆུ་རྫོང་ནང་དམ་དྲག་ཆེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ནས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་དོན་དང་སྐབས་དེར་ཞི་རྒོལ་གྱི་འབོད་ཚིག་གང་ཡིན་སོགས་ཀྱི་ཐད་ཁ་གསལ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་མེད།

ལི་ཐང་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་ནང་སྐུ་བཀྲོངས་ནས་ཞག་ཞེ་དགུ་འཁོར་བའི་འདས་མཆོད་དང་བསྟུན། དེ་རིང་བཞུགས་སྒར་མཚོན་པའི་བོད་མི་གནས་སྡོད་གང་སར་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་འཚོགས་བཞིན་འདུག ཟླ་ ༨ ཕྱི་ཚེས་ ༢༩ ཉིན་རྒྱབ་ཚོུད་ ༣ ཐོག་རྡ་ས་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ཁང་དུ་བོད་ཀྱི་བེུད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་འོག་མཆོད་ལམ་སྨོན་ལམ་ཞིག་ཚོགས་པར་རྡ་ས་གནས་སྡོད་བོད་མི་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་བརྒྱ་སྐོར་ལྷག་ཙམ་ལྷན་བཞུགས་གནང་འདུགསྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྒྲོལ་མ་དབྱངས་ཅན་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་དོན་ལ་བོད་མི་ཚོས་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་ཐད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བསྟུད་མར་ཞུ་གཏུགས་ཞུས་ཡོད་ཀྱང་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་བརྡ་ལན་གང་ཡང་བྱུང་མེད་པ་མ་ཟད། ལྷག་དོན་རྒྱ་གཞུང་ནས་གནད་དོན་དེར་དྲང་བདེན་རྩ་བ་ནས་བྱེད་མེད་པར་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང། དུས་མཚུངས་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་རྡེ་ར་རྡུན་ཁུལ་དུ་བདེ་སྐྱིད་གླིང་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་དང། ཚེ་རིང་དོན་ལྡན་གླིང། དོན་གྲུབ་གླིུང། དེ་བཞིན་རཱཇ་པུར་བཅས་ས་གནས་ཁག་བཞིའི་བོད་ཀྱི་བེུད་ལྷན་ཚོགས་དང་གཞོན་ནུ་མཉམ་སྦྲེལ་ཐོག་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་དང་མཆོད་མེ་སྟོང་མཆོད་སོགས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱ་བ་རྒྱ་ཆེ་བ་གནང་བ་མ་ཟད། ས་གནས་ཀྱི་ཡུལ་མི་ཉམས་ཐག་རྣམས་ལ་སྒོར་ཆིག་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་ལྷག་གི་ཞལ་ལག་བགོད་འགྲེམས་གནང་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བར་སྤེལ་འདུག གཞན་ཡང་ཡོ་རོབ་འཇར་མ་ནི་རྒྱལ་ས་ Berlin ནང་དུ་ཁུལ་དེའི་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ཚོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མདུན་དུ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱིས་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཐོག་འཛིན་པའི་མཁྲེགས་འཛིན་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བ་དང་། ཆབས་ཅིག་རིན་པོ་ཆེ་བཙོན་ཁང་སྐུ་བཀྲོངས་སོང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་སོགས་ཁ་གསལ་བྱེད་དགོས་པའི་ནན་བརྗོད་གནང་འདུག འཇར་མ་ནི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་འཛིན་སྐྱོང་འགན་འཛིན་ Nadine Baumann ལགས་ཀྱིས་རིན་པོ་ཆེ་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་གནད་དོན་ཐད་བློ་ཕམ་དང་འབྲེལ། རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་བདེན་པའི་རྟོག་ཞིབ་གནང་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་དང་། ལྷག་དོན་འཇར་མན་གཞུང་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་རེ་འབོད་གནང་འདུག

བོད་མདོ་སྨད་ཀན་ལྷོ་ཁུལ་བསང་ཆུ་རྫོང་ཁོངས། བསང་ཁོག་ཡུལ་ཚོའི་དངུལ་ར་སྡེ་བ་ནས་ཡིན་པའི་བཀྲ་ཤིས་སྐྱིད་ཞུ་མཁན་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཞིག་གིས་ཁ་སང་གདོང་དྲོ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་འདུག དེ་རིང་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་ཁང་ནས་དེ་དོན་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། བཀྲི་ཤིས་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་རྗེས་རིང་པོ་མ་སོང་བར་ཡུལ་མི་ཚོས་མཐོང་སྟེ། ལུས་སྟེང་གི་མེ་བསད་ནས་སྐྱོབ་ཐབས་ཞུས་ཀྱང་། བོད་ནང་གི་ཐོ་རེངས་ཆུ་ཚོད་ ༣ པ་ཡས་མས་སུ་སྐུ་གྲོངས་ཡོད་པ་རེད་འདུག དེ་རིང་ཞོགས་པ་ནམ་ལངས་མ་ཐག་རྒྱ་གཞུང་ཉེན་རྟོག་པ་དང་དམག་མི་མང་པོ་ས་གནས་སུ་སླེབས་ནས་རྒྱལ་གཅེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཕུང་བཙན་འཁྱེར་བྱས་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྒྱལ་གཅེས་པ་བཀྲིས་སྐྱིད་ལགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ནི་ལོ་འདིའི་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་མཁན་བདུན་པ་དེ་ཡིན་པ་དང། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ནས་ད་བར་གཞིས་ལུས་བོད་མི་༡༤༢ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟའི་སྐབས་སུ་གནས་ཚུལ་དེ་ཙམ་ལས་ཞིབ་ཕྲ་གང་ཡང་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་མེད།

བོད་རིག་པའི་མཁས་པ་སྐུ་ཞབས་ Claude Arpi ལགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དྲུག་པའི་ནང་དོན་ལ་གཞིགས་ན་སྐབས་སྔ་མའི་ཚོགས་འདུའི་སྲིད་བྱུས་ཁག་ལམ་ལྷོང་བྱུང་མེད་པར་ངོས་འཛིན་གནང་འདུག ཉེ་ཆར་ཟླ་ ༨ ཕྱི་ཚེས་ ༢༣ དང་ ༢༤ བཅས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་ནང་ཚོགས་པའི་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དྲུག་པའི་ཐོག་བོད་རིག་པའི་མཁས་པ་སྐུ་ཞབས་ Claude Arpi ལགས་ཀྱིས་དཔྱད་བརྗོད་ཅིག་སྤེལ་བ་དེའི་ནང་དོན་ལ་གཞིགས་ན། ཁོང་གིས་དཔྱད་བརྗོད་དེའི་ཐོག་མར་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་ཚོགས་འདུའི་གྲུབ་ཆའི་སྐོར་དང་འབྲེལ། སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིང་ཕིང་དབུ་བཞུགས་ཐོག་སྲིད་བློན་ལི་ཁེ་ཆང་སོགས་དབུས་ཆབ་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་འགོ་གཙོ་ཁག་ཕེབས་ཡོད་པ་གསལ་སྟོན་དང། ས་གནས་ཀྱི་ཆ་ནས་འབྲེལ་ཡོད་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང།སི་ཁྲོན་དང་ཡུན་ནན། ཀན་སུའུ་དང་མཚོ་སྔོན་བཅས་ཞིང་ཆེན་བཞི་ཡི་དཔོན་རིགས་ཁག་ཅིག་སོགས་ཕེབས་ཡོད་པའི་སྐོར་གསུངས་འདུག ལྷག་དོན་ཁོང་གིས་དཔྱད་བརྗོད་དེའི་ནང་སྲིད་འཛིན་ཞི་དང་སྲིད་བློན་ལི་ཁེ་ཆང་གཉིས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་ཁག་ཅིག་ལུང་འདྲེན་ཞུས་ནས་གཏམ་བཤད་དེ་དག་བོད་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་ལ་མཚམས་མིན་དང་ཉེན་ཁ་ཆགས་ཚུལ་སྐོར་ལ་གསུངས་གནང་འདུག ད་དུང་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཚོགས་འདུ་དེའི་ཐོག་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཡིས་བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་སྒོ་ནས་བོད་ནང་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་སྒོ་ནས་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་འགན་ལེན་དང་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་མཚོན། དེ་བཞིན་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང་རིག་གནས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཚུ་ཚད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་འགྲོ་རྒྱུའི་འགན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་གསུངས་ཡོད་པ་དེས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་བཅིངས་བཀྲོལ་བཏང་ནས་ལོ་ངོ་ ༦༠ འཁོར་ཟེར་ཡང་། ས་གནས་ས་ཐོག་གི་མང་ཚོགས་རྣམས་དབུལ་ཞིང་ཕོང་ནས་མུ་མཐུད་འཚོ་བའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་མུས་ཡིན་པའི་ཁས་ལེན་གསལ་པོ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང། དེ་བཞིན་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང་རིག་གནས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཚུ་ཚད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་ཞེས་བརྗོད་ནས། ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་རྣམས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྤོ་གཞུག་བྱེད་བཅུག་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་དོན་དངོས་ཕུགས་ལ་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཕན་ཐོགས་ཤིག་གྱུར་མིན་དྲི་བ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་སྐུ་ཞབས་ Claude Arpiལགས་ཀྱིས་ཞི་ཅིང་ཕིང་གི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་སྲུང་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ། དེ་བཞིན་བརྟན་ལྷིང་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་ལས་ཀའི་དམིགས་ས་དང་ཤུགས་རྒྱག་སར་བརྩིེས་ཏེ། བློ་བརྟན་གྱུར་མེད་སྒོ་ནས་ཁ་བྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་རྡུང་རྡེག་ཚ་ནན་བྱེད་པའི་འཐབ་རྩོད་སྤེལ་དགོས་སྐོར་གསུང་ཡོད་པ་དེ་ཡིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་དེ་ད་དུང་འཇིགས་དངངས་འོག་ཡོད་པ་དང། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༦༠ རིང་བརྟན་ལྷིང་སྐྲུན་ཐུབ་མེད་པའི་དངོས་གནས་ར་ཕྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་བཞིན་ཁ་བྲལ་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱ་རྒྱུའི་བཀའ་མོལ་སོགས་ནས། སྐབས་སྔ་མའི་བོད་སྐོར་གྱི་ལས་དོན་ཚོགས་འདུའི་སྲིད་བྱུས་ཁག་ལམ་ལྷོང་མ་བྱུང་བ་གསལ་པོ་ཆགས་སྐོར་གསུངས་འདུག དེ་བས་ཀྱང་ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་ནས་གསུངས་དོན་ལ་དེ་སྔ་ ༢༠༠༨ ལོའི་བོད་ནང་གི་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོའི་དོན་རྐྱེན་དེ་ནི་མང་ཚོགས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་རིག་གཞུང་ལ་ངོས་ལེན་པའི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་ཁོང་གི་དཔྱད་བརྗོད་དེའི་ནང་གཞན་ཡང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཡར་རྒྱས་དང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་ཁོངས་བོད་ནང་གནམ་ཐང་དང་གཞུང་ལམ། མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་དང་ཆུ་མཛོད་ཆུ་རག་སོགས་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་དེ་ནི་རྒྱ་གར་ལ་སེམས་ཁྲེལ་སྐྱེས་གཞི་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་འདུག

རྡ་རམ་ས་ལ་དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ནས་དེང་དུས་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ (Smart City) འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུའི་ལས་གཞི་ཁོངས་སུ་འདེམས་ཐོན་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ཟླ་ ༨ ཕྱི་ཚེས་ ༢༧ ཉིན་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཡར་རྒྱས་ལས་ཁང་བློན་ཆེན་ Venkaiah Naidu ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མངའ་སྡེ་ཁག་ནང་ནས་ Smart City དེང་དུས་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན་སྤེལ་ཡུལ་ས་གནས་ཁག་ ༡༠༠ མིང་ཡོངས་གྲགས་བྱས་འདུག ཐོ་གཞུང་དེའི་ནང་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་ཁོངས་ནས་དྷ་རྨ་ས་ལ་ས་གནས་གཅིག་བུ་འདེམས་ཐོན་བྱུང་འདུག ད་རེས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་དེང་དུས་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཞེས་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ཀྱི་ལས་གཞི་དེའི་དགོས་དམིགས་གཙོ་བོ་ནི། རྡ་རམ་ས་ལ་དེ་བཞིན་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཏུ་བསྐྲུན་རྒྱུའི་ལས་འཆར་ཞིག་རེད་འདུག ལས་གཞི་དེ་བརྒྱུད་ནས་ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཐུང་ཆུ་ཡར་རྒྱས་དང། དྲ་ཐོག་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཡར་རྒྱས་དང། མོ་ཊ་འཇོག་སའི་ས་མཁྱོན་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང། དེ་བཞིན་གཞུང་ལམ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ་སོགས་ལས་གཞི་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པར་བརྟེན་ད་ལན་དྷ་རྨ་ས་ལའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞིའི་དེའི་ཆེད་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ནས་ཧིན་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ལྔ་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག

བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་འཐུས་མི་དང་ས་གནས་བོད་རིགས་ཁག་ཅིག་ནས་ཨ་རི་ནང་ཡོད་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་ལྷན་མཇལ་གྱིས་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་མཆོག་གི་གནད་དོན་གཙོས་པའི་བོད་དོན་ཞུ་གཏུགས་གནང་འདུག ཟླ་ ༨ ཕྱི་ཚེས་ ༢༧ ཉིན་ཨ་རིའི་བྷོ་སི་ཊོན་ (Boston) ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་བཀྲེས་མཐོང་ལྷ་སྒྲོན་ལགས་དང་། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་འཐུས་མི། དེ་བཞིན་ས་གནས་བོད་རིགས་བཅས་ཁྱོན་མི་ལྔས་བྷོ་སི་ཊོན་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཁུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Elizabeth Warren ལགས་དང་ Ed Markey གཉིས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་སུ་ཆེད་བཅར་ཞུས་ཏེ་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་།ལྷག་དོན་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ལ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་དཀའ་སྡུག་མྱོང་མུས་ཡིན་པ་སོགས་མངོན་གསལ་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་ཐད་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་བདེན་པའི་རྟོག་ཞིབ་ཡོང་བར་སྲིད་འཛིན་ཨོ་བྷ་མ་མཆོག་ནས་ཞི་ཅིང་ཕིང་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གྱི་རེ་བཏོན་ཞུས་འདུག རྒྱ་གར་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ཨེ་ཤེ་ཡའི་ངེས་སྟོན་པ་རྡེ་རྗེ་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན་ལ། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་དང་ས་གནས་བོད་རིགས་རྣམས་ནས་རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་ཐད་ཨ་རིའི་བྷོ་སི་ཊོན་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་ནིའུ་ཡོག་གྲོང་ཁྱེར་དང་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཊོན། དེ་བཞིན་མངའ་སྡེ་ Minnesota སོགས་ས་གནས་དང་མངའ་སྡེ་འདྲ་མིན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་དང་ཆེད་མཇལ་ཐོག་བོད་དོན་ཞུ་འབོད་གནང་པར།  གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་ཀྱང་ད་ལན་རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་དེ་བརྒྱུདནས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཛ་དྲག་ཏུ་གྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་གསལ་སྟོན་བྱས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་། སྟབས་ཅིག་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་བཞིན་པར་དམིགས་བསལ་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཏེ་རྒྱ་གཞུང་ལ་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་རྒྱུའི་དུས་ལ་འབབ་ཡོད་སྐོར་ནན་བརྗོད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་ནང་སྐུ་བཀྲོངས་པའི་གནད་དོན་དེ་བྱུང་རྗེས། ད་བར་བཙན་བྱོལ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་འདྲ་མིན་ནང་གནས་སྡོད་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ནས། སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་མཆོག་གི་གནད་དོན་ལ་དྲང་བདེན་གྱི་ཐག་གཅོད་ཡོང་བའི་ཞུ་གཏུགས་དང་ཞི་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྣ་མང་སྤེལ་མུས་ཁར། དེ་རིང་དྷ་ས་བཞུགས་སྒར་ཉེ་འཁྲིས་སྦིར་བོད་མའི་གཞིས་སྒར་དུ་བོད་ཚོགས་དང་། ནང་ཆེན། དེ་བཞིན་སྡེ་དགེ་བཅས་གཞིས་ཆགས་གསུམ་གྱིས་གོ་སྒྲིག་འོག་ས་གནས་བོད་རིགས་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་ལྷན་བགས་གནང་ཐོག་ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༣༠ སྟེ་རིན་པོ་ཆེ་དགོངས་པ་རྫོགས་ནས་ཞག་ཞེ་དགུ་འཁོར་བའི་དུས་ཚིགས་སྔ་རོལ་དང་བསྟུན། མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་སྐོར་ཅོཎ་ཏཱ་རཱ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང།

སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོའི་ ༡༢ ཚེས་ ༣ ཉིན་བོད་མགོ་ལོག་ཞིང་ཆེན་པདྨ་རྫོང་ཐོག་ཏུ་དགེ་འདུན་པ་བློ་བཟང་དགེ་འདུན་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་གདུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཞི་རྒོལ་སླད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་སྟེ་ཁོང་སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་མ་ཐག ཁོང་གི་སྐུ་ཕུང་རྒྱ་གཞུང་ལག་ཏུ་མ་ཤོར་བར་རང་ཁྱིམ་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་མཁན་གཙོ་གྲས་དགེ་འདུན་པ་ཝ་ཞུ་དོན་འགྲུབ་ལགས་ཡིན་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཝ་ཞུ་དོན་གྲུབ་ལགས་མི་ལོ་བཅུ་ལྷག་བཙོན་འཇུག་འོག་ད་བར་མཚོ་སྔོན་ཟི་ལིང་མཐའ་ཉེ་དུ་ཡོད་པའི་ཤར་ཕྱོགས་བཙོན་ཁང་ཞིག་ཏུ་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་གཅད་ཡོད་པ་རེད་འདུག ཁོང་གི་ནང་མི་ཉེ་འབྲེལ་རྣམས་བཙོན་ཁང་དུ་ཁོང་དང་ཐུག་འཕྲད་ཆེད་སྐྱོད་སྐབས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་གི་རྐང་པ་རྨས་སྐྱོན་བཟོས་པ་དང་དེ་བས་ཁོང་གི་གཟུགས་གཞི་གནས་སྟངས་ཤིན་ཏུ་ཞན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་དངོས་སུ་མཐོང་རྒྱུ་བྱུང་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་ཁོང་གི་ནང་མི་ཉེ་འབྲེལ་ཚོས་བློ་འཚབ་ཆེན་པོ་ངང་དྲང་བདེན་ལ་དགའ་བའི་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་ཚོགས་སྐྱིད་སོགས་ནས་ཁོང་སྨན་བཅོས་ཆེད་གློད་བཀྲོལ་ཐུབ་པའི་རོགས་སྐྱོར་གནང་པའི་རེ་འདུན་དང་དེ་ལྟར་མ་བྱུང་ནའང་བཙོན་འཇུག་གི་དུས་བཀག་ཉུང་དུ་གཏོང་ཐུབ་པའི་འབད་བརྩོན་གནང་རོགས་ཞེས་ཞུ་སྐུལ་གནང་མུས་རེད་འདུག རྩ་བའི་ཝ་ཞུ་དོན་འགྲུབ་ལགས་ཀྱི་རང་ཁྱིམ་དུ་ཁོང་གི་བཟའ་ཟླ་དང་བོུ་གཉིས། དེ་བཞིན་ཁོང་གི་ཕ་མ་གཉིས་ལོ་ན་བརྒྱད་ཅུ་རྒས་ཡོད་སྟབས། བཙོན་འཇུག་དུས་བཀག་ལྟར་ན་བཙོན་གྲོལ་ཡོང་བར་ད་དུང་ལོ་བདུན་ལྷག་པས་ཁོང་གི་ཕ་མ་གཉིས་དང་ཐུག་འཕྲད་དཀའ་བའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད་པ་དང། ཁོང་ཐོག་མར་བཙོན་འཇུག་གནང་སྐབས་ལོ་ན་ ༥༦ སོན་པ་དང་ད་ཆ་ ༦༠ ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད་འདུག  

བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་དབྱང་གི་བཞུགས་མོལ་ཚོཊ་འདུ་ཐེངས་ ༦ གྲུབ་མཚམས་དེར་རྒྱ་ནག་དབུས་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ལས་ཁང་ནས་དབུ་མའི་ལམ་དེ་ནམ་ཡང་ངོས་ལེན་གནང་གི་མ་རེད་ཅེས་བཤད་འདུག ཟླ་བ་ ༨ ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་པ་དྲུག་པ་མཇུག་སྒྲིལ་དང་བསྟུན། དབུས་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ལས་ཁང་ནས་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་ཀྱི་དབུ་མའི་ལམ་ནི་ཁ་བྲལ་བའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགོས་འདུན་ཞིག་ཡིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་པ་དང་ཆབས་ཅིག དབུས་གཞུང་ནས་འདས་མ་འོངས་དང་ད་ལྟ་བཅས་སུ་དབུ་མའི་ལམ་དེ་ནམ་ཡང་ངོས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག ཟླ་བ ༨ ཕྱི་ཚེས་ ༢༤ དང། ༢༥ བཅས་ཉིན་གཉིས་རིང་པེ་ཅིང་དུ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་འདུ་དེའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིང་ཕིང་དང་སྲིད་བློན་ལི་ཁེ་ཆང་གིས་གཙོས་པའི་རྒྱ་ནག་དབུས་ཆབ་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་འགོ་གཙོ་གཙོར་བོར་གྱུར་པའི་འབྲེལ་ཡོད་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང་། སི་ཁྲོན་དང་ཡུན་ནན་སོགས་ཞིང་ཆེན་བཞིའི་འགོ་ཁྲིད་སོགས་ཚོགས་འདུར་སླེབས་ཡོད་པ་རེད་འདུག བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་ཚོགས་འདུ་འདི་ལྟ་བུ་ནི་ལོ་ལྔ་རེའི་མཚམས་སུ་ཐེངས་རེ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང། ཚོགས་འདུ་འདིའི་ཐོག་ནས་རྐང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ཐོག་སྲིད་བྱུས་དང་ལས་འཆར་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གྲོས་བསྡུར་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལན་གྱི་ཚོགས་འདུ་དེ་གྲུབ་རྗེས་རྒྱ་ནག་དབུས་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ལས་་ཁང་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་མི་དམངས་དྲ་བའི་ཐོག་དཔྱད་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ། རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གིས་མེས་རྒྱལ་ཁ་བྲལ་གཏོང་བའི་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་ཀྱི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་དགོས་འདུན་དེ་ལ་དུས་ནམ་ཡང་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་དང། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་ཚད་མཐོའི་རང་སྐྱོང་འོག་དབུས་གཞུང་གི་དབང་ཚད་མེད་པར་བཟོ་རྒྱུའི་རྒྱབ་འགལ་གྱི་ཐུགས་འདུན་དེ་ལ་རྩ་བ་ནས་ངོས་ལེན་མེད་སྐོར་བརྗོད་འདུག འོན་ཀྱང་དེ་རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཕྱི་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་ལགས་ནས་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ནས་གང་གསུང་པ་དེ་ནི་མང་ཚོགས་མགོ་སྐོར་གཏོང་ཆེད་ཀྱི་འཁྱོག་བཤད་ཅིག་ཡིན་པ་ལས་བོད་མིའི་ཕྱོགས་ནས་སྤྲད་པའི་བསམ་འཆར་ཡིག་ཆ་དེ་ནི་ཁ་བྲལ་མ་ཡིན་པར་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་བཅའ་ཁྲིམས་གང་དང་འགལ་མེད་མཐུན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་སོང། ད་རེས་པེ་ཅིང་དུ་ཚོགས་པའི་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་ཚོགས་འདུ་དེར་བོད་མི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱོགས་མང་པོ་ཞིག་ནས་ཞི་ཅིང་ཕིང་ནས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཁ་གསལ་དང་མངོན་གསལ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུའི་རེ་སྒུག་གནང་གཞི་གལ་ཆེ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་འབའ་པ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་དོན་ལ་ཞི་ཅིང་ཕིང་གིས་ཚོགས་འདུ་དེའི་སྐབས་ བོད་ཐོག་ནང་གི་དོན་སྙིང་ལས་ཕྱིའི་རྣམ་པ་དེ་གལ་ཆེར་བརྩི་བ་ཙམ་ལས་གསར་པ་གང་ཡང་ཐུགས་ཞིབ་བྱུང་མེད་སྐོར་གསུངས་སོང།