རྒྱ་ནག

ཨ་རིའི་གཞུང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback ལགས་ཀྱིས་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༧ ནས་བཟུང་ཧོང་ཀོང་དང་ཐེ་ཝན་ནང་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཕྱོགས་སྐྱོད་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། དེ་རིང་ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་ས་ཐེ་པེར་སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དུ་ཆོས་དད་རང་དབང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་ཐེར་འདོན་གནང་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་འདུག སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback ལགས་ཀྱིས་དེ་རིང་ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་ས་ཐེ་པེར་ཐེངས་དང་པོར་ཚོགས་པའི་ལྷོ་རྒྱ་མཚོའི་ས་ཁུལ་གྱི་ཆོས་དད་རང་དབང་སྐོར་གྱི་གླེང་མོལ་ཞེས་པའི་གླེང་སྟེགས་ཐོག་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་འདོན་གནང་མཛད་པའི་དབུ་མའི་ལམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་བོད་ནང་ཕེབས་རྒྱུའི་ཐུགས་རེ་ཡོད་པ་བཞིན་ཨ་རིས་མགོན་པོ་མཆོག་བོད་དུ་ཕེབས་ཐུབ་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་དང་བསྦྲགས། རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་གང་མགྱོགས་༸གོང་ས་མཆོག་དང་ལྷན་དུ་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་གནང་སྟེ་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་དགོས་པར་འབོད་སྐུལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་ཆོལ་ལུགས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་རང་དབང་མེད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་། ལྷག་དོན་བོད་དང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཧྥ་ལོང་གྷོང་སོགས་ཀྱི་གནས་བབས་གླེང་ཡོད་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་ཅི་ལྟར་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་ལ་ཞེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཐད་ནས་དོགས་འདྲི་བྱས་ཏེ། སྲིད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཆོས་ལུགས་ཚང་མར་སྤྱི་སྙོམས་ཀྱིས་ལྟ་རྟོག་དགོས་པ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་གི་གཞི་རྩ་རེད་ཅེས་རྒྱ་ནག་གི་མཁྲེགས་འཛིན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་ཐེ་ཝན་ནང་གི་ལྷན་ཚོགས་དེ་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་སྔ་ལོ་ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་སའི་ནང་ཆོས་དད་རང་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བློན་ཆེན་རིམ་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་ཚོགས་ཡོད་པ་དེའི་རྗེས་སུ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ཐེ་ཝན་དུ་ཚོགས་པའི་ཐེངས་འདིའི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༥ ཙམ་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་དབུ་ཁྲིད་དང་ལས་འགུལ་བ་སོགས་མཉམ་ཞུགས་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback ལགས་ཀྱིས་ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་ཐེ་ཝན་ནི་ཆོས་དད་རང་དབང་ཡོད་པའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས་ཐེ་ཝན་གྱིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཆོས་དད་རང་དངབང་གི་སྐོར་ལ་རོགས་འདེགས་ཞུ་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ངོས་ནས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ནང་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་ལ་ལྟ་རྟོག་གི་ལས་ཁུངས་ཤིག་འཛུགས་དགོས་གལ་ཡིན་པ་བརྗོད་འདུག དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་ཆོས་དད་རང་དབང་ནི་ཕྱི་ལོ ༡༩༤༨ ལོར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ནང་གཏན་ལ་ཕབས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ཡིག་ཅིག་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་དུ་འཁོད་པའི་ཁེ་དབང་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་བརྗོད་འདུག  ནང་མི་དང་འབྲེལ་བ་ཆད་སོང་བའི་ཡུ་གུར་མི་ཁག་གཅིག་མིང་ཐོ་སྒྲོག་སྦྱང་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་ལ་མི་དེ་དག་གང་དུ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དྲི་བ་བཏང་འདུག རྩ་བའི་སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback མཆོག་གིས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་བདུན་ནས་བཟུང་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཕྱོགས་སྐྱོད་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། ཧོང་ཀོང་གི་དུའང་ཁོང་གིས་བོད་ནང་གི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་ཐོག་གླེང་སློང་གནང་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཐོག་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་ལ་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པར་ཨ་རིའི་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཁང་གི་ངོས་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་པའི་གཏམ་བཤད་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད། ཧོང་ཀོང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་ཁ་སང་ཡུལ་དེའི་ནང་གི་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་པ་ཆེད་དུ་བསྐོང་སྟེ་སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback མཆོག་གི་གཏམ་བཤད་དེ་ནི་གཞི་རྩ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག

རྒྱལ་སྤྱིའི་ས་གནས་གང་སར་གནས་པའི་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་གོམ་བགྲོད་དང་སྐད་འབོད། བོད་ཀྱི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་སྒྲེང་འཛུགས་སོགས་ལས་འགུལ་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་བརྒྱུད་བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༦༠ པ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུགབྱང་ཨ་རིར་ཆ་མཚོན་ན་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ནིའུ་ཡོག་དང་ནིའུ་ཇར་སི་མངའ་ཁུལ་གྱི་བོད་མི་རྣམས་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༨ སྟེང་  Brooklyn ས་གནས་སུ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་ཁུལ་དེར་ཆགས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་བར་རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་གནང་བ་དང་དེ་རྗེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་བར་སྐད་འབོད་དང་གོམ་བགྲོད་གནང་འདུགསྐབས་དེར་ཉེ་སྔོན་ཨ་རིའི་ Philadelphia རང་བཙན་ཚོགས་ཁང་ནས་དབུ་འཛུགས་གནང་བའི་བོད་རང་བཙན་གྱི་གོམ་བགྲོད་པ་རྣམས་ཁུལ་དེར་འབྱོར་བ་དང་བསྟུན། བོད་རྒྱལ་ཡོངས་རང་བཙན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གཅིག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་མང་ཚོགས་ཚོས་རང་བཙན་དོན་གཉེར་བ་རྣམས་ལ་ཕེབས་བསུ་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།ཨ་རིའི་རྒྱ་ས་མངའ་ཁུལ་གྱི་བོད་མི་རྣམས་ཁུལ་དེར་རྟེན་གཞིས་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ་བུ་ཆུང་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་ Nancy Pelosi མཆོག་གིས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་དྲུག་ཅུ་ཐོག་སྤེལ་བའི་བསྒྲགས་གཏམ་སྒྲོག་སྦྱང་དང་། དེ་ནས་རིམ་པས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལས་ཁུངས་དང་ཨ་རིའི་ཕོ་བྲང་དཀར་པོའི་མདུན་ཐང་བཅས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་སོགས་གནང་ཡོད།ལྕམ་སྐུ་ Nancy Pelosi མཆོག་གི་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་དེ་སྔ་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་སྐབས་སུ་སྙིང་སྟོབས་ཞུམ་པ་མེད་པར་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་གནང་མཁན་ཚོར་རྗེས་དྲན་དང་སྦྲགས། ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོབ་ཐབས་སླད་ལས་དོན་སྔར་ལྷག་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་བཀོད་འདུགཨ་རིའི་མི་ནི་སོ་ཊ་མངའ་སྡེའི་ནང་མི་ནི་སོ་ཊ་ས་གནས་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པས་ས་གནས་བོད་མི་དང་ལྷག་པར་དུ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་ལ་བོད་མིའི་གསུམ་བཅུའི་སྒེར་ལངས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གལ་ཆེའི་ལོ་ཚིགས་ཁག་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཐབས་སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་ངག་དབང་གསང་སྒྲོན་ལགས་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་གནད་དོན་ཐད་ཀྱི་དཔྱད་ཞིབ་པ་དང་རྒྱ་རིགས་འབྲེལ་མཐུད་པ་ཟུར་པ་ཀུན་དགའ་བཀྲིས་ལགས་གཉིས་གདན་ཞུས་ཀྱིས་བོད་དོན་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་མི་ནི་སོ་ཊ་ས་གནས་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པས་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་ངག་དབང་གསང་སྒྲོན་ལགས་སུ་ཆེ་བསྟོད་མཚོན་ཆེད་མུན་སེལ་སྒྲོན་མེ་ཞེས་པའི་གཟེངས་རྟགས་ཤིག་ཕུལ་འདུགཉིན་མོ་དེར་ས་གནས་མི་མང་ནས་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཙམ་མིན་པར་བོད་བསྟན་སྲིད་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་རང་གི་ལུས་སྲོག་ལོངས་སྤྱོད་དང་བཅས་པ་བློས་བཏང་གནང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་རྗེས་དྲན་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་གནང་འདུག ལྷག་པར་དུ་མི་ནི་སོ་ཊ་མངའ་སྡེའི་གྲོང་ཁྱེར་ New Baden དང་། Richfield Edina Rochester Columbia Heights དེ་བཞིན་ Minneapolis  དང་། Saint Paul བཅས་སུ་བོད་མིའི་སྒེར་ལངས་ཉིན་མོ་དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཉིན་མོར་སྲུང་བརྩི་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།དེ་བཞིན་ California ལྷོ་བྱང་གཉིས་སུ་ས་གནས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་བོད་མིར་དྲང་བདེན་དགོས་པ་དང་། བོད་ནང་ལ་སྐད་ཡིག་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་དགོས། རྒྱ་ནག་གི་རྫུན་གཏམ་འོག་བོད་མིའི་ཚེ་སྲོད་ཤོར་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་འབོད་ཚིག་སྒྲོག་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་འདུགདེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ Canada གྲོང་ཁྱེར་ Toronto དང་། Victoria སོགས་སུ་བོད་མི་རྣམས་ནས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། དུས་དྲན་སྲུང་བརྩིའི་ཐོག་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Arif Virani ལགས་དང་སྐུ་ཞབས་ Randall Garrison ལགས་དངོས་སུ་ལྷན་ཞུགས་ཀྱིས་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Thanh Hai Ngo ལགས་ནས་བོད་དོན་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ཡང་སྤེལ་འདུགགཞན་ཡང་ཡུ་རོབ་ Sweden ས་གནས་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་དེར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་མདུན་དུ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་སོགས་གནང་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་ནས་བོད་མིའི་འབོད་སྒྲ་ལ་ཉན་འཇོག་མེད་པའི་ཁར་འབོད་སྒྲ་རྣམས་གོ་རྒྱུ་མེད་པ་བཟོ་ཐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་གཞས་སྐད་སྒྲ་ཆེན་པོས་བཏང་པ་མ་ཟད། drones འཕྲུལ་པར་བརྒྱུད་སྐད་འབོད་ལ་ཕེབས་པའི་མི་མང་རྣམས་ཀྱི་འདྲ་པར་བླངས་པའི་གནས་སྟངས་སོགས་བྱུང་འདུགཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་རྒྱལ་ས་ Canberra ནང་དུའང་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་གྱི་དུས་ཚིགས་དང་བསྟུན། ཀེན་བི་ར་དང་ཁུལ་དེའི་གཡས་གཡོན་དུ་གནས་བཞུགས་བོད་མི་ ༣༠༠ མན་ཙམ་མཉམ་འཛོམས་ཐོག་རྒྱལ་ས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་བར་དུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་བོད་ལ་རང་དབང་དགོས་པའི་འབོད་ཚིག་འདྲ་མིན་འཁོད་པའི་འཕྲེད་དར་བསྣམས་ཐོག་གོམ་བགྲོད་གནང་འདུགསྐབས་དེར་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Michael Danby མཆོག་དང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལྷག་པ་མཚོ་སྒོ་ལགས། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེ་ཡངས་ཚོགས་པའི་སྐུ་ཚབ། ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བའི་ཚོགས་མི་རྣམས་ནས་གསུང་བཤད་གནང་འདུག་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་བོད་མི་རྣམས་ནས་བདེན་ཚིག་སྨོན་ལམ་དང་། རྒྱ་སྐད་ཐོག་ནས་ཡང་གསུང་བཤད་སྙན་སྒྲོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་གྲོང་ཁྱེར་ Sydney དང།  Melbourne དེ་བཞིན་  Queensland ནང་གནས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ནས་ས་གནས་སོ་སོར་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་སྐུ་ཞབས་ Shane Rattenbury མཆོག་གིས་བོད་མིར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཡོད་པའི་སྤྱི་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་འདུག་པ་དང། དེའི་ནང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་ཡུལ་དང། རིག་གཞུང་། ཆོས་དད་རང་དབང་སོགས་རྩོད་པར་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༦༠ ནང་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོོན་འོག་བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཆེས་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་དང་ལྷག་དོན་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་གཞུང་ནས་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་བོད་མིའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབས་ཐོག་ནས་ཀེན་བྷེ་རི་གནས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ནམ་ཞིག་རང་གི་ཕ་ཡུལ་སླར་མཇལ་ཐུབ་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད་པ་གསུངས་འདུགད་དུང་ནིའུ་ཛ་ལན་ཌིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཨོཀ་ལན་ཌི་ནང་གནས་བཞུགས་བོད་མི་ཁག་ཅིག་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ནས་ཀྱང་ཨོཀ་ལན་ཌིའི་དྲན་རྟེན་རྡོ་རིང་མདུན་དུ་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༦༠ ནང་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་བོད་མི་དང། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་མི་ ༡༥༠ ལྷག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་ལ་རྗེས་དྲན་ཞུས་པའི་སྒོ་ནས་ཉིན་མོ་དེ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུག ཉི་ཧོང་དུའང་ཉི་ཧོང་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལུང་རྟོགས་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་ཉི་ཧོང་གནས་བཞུགས་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཚོས་བོད་རྒྱལ་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་འབོད་ཚིག་འདྲ་མིན་འཁོད་པའི་འཕྲེད་དར་བསྣམས་ནས་གོམ་བགྲོད་བརྒྱུད་ཉིན་མོ་དེ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུགགོམ་བགྲོད་དེའི་ཁྲོད་ཡུ་གུར་བ་ཁག་གཅིག་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་ཡོད་པ་རེད། བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཉིན་བྱེས་བཞུགས་བོད་མིའི་གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་གཙོ་གྱུར་ཨེ་ཤ་ཡ་དང།  ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་ཀྱི་ནང་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཚོས་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་སླད་བོད་མི་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བ་རྣམས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་ལ་རྗེས་དྲན་དང། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཆེས་མི་འདོད་པའི་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་སོགས་གནང་ནས་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།    

རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་མི་རིགས་ནམ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་བོད་ཀྱི་བདེན་དོན་འཐབ་རྩོད་མུ་མཐུད་གནང་རྒྱུའི་བརྡ་ལན་དང་འབྲེལ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོ་འདི་བཞིན་ལག་བསྟར་དམ་བཅའི་ལོར་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད།དེ་རིང་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་མོ་འདི་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཆོལ་གསུམ་བོད་མི་སེར་སྐྱ་ཕོ་མོ་རྒན་གཞོན་ཁྲི་ཕྲག་བརྒལ་བས་རྒྱ་ནག་དབང་འཛིན་གྱི་དྲག་པོའི་བཙན་བཟུང་ལ་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གནང་ནས་ལོ་ངོ་ ༦༠ འཁོར་བའི་དུས་ཚིགས་གནད་ཆེ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་ལྟར། དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༡༠ ཐོག་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་ Botswana རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་བ་སྐུ་ཞབས་ Ian Khama མཆོག་དང་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་རྒྱ་གར་དང་ཇར་མ་ནི། ཁེ་ན་ཌ། ཨི་ཊ་ལི། སོ་ལོ་ཝ་ཀི་ཡ། ཐེ་ཝན། པེརུ། ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀ་བཅས་ཀྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་དང་། རྒྱ་རིགས་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་ས་གནས་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་བཅས་ལྷན་ཞུགས་ཐོག་ད་བར་བོད་དང་བོད་མིའི་རྩ་དོན་སླད་ལུས་སྲོག་ལོངས་སྤྱོད་དང་བཅས་པ་བློས་བཏང་གནང་མཁན་རྣམས་ལ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་དང་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀྱི་ངག་བཅད་དང་སྦྲགས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༦༠ པ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་སོང་། སྐབས་དེར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་ཆེད་ཕེབས་གནང་བའི་སྐུ་སྒྲོན་རྣམ་པར་དམིགས་བསལ་གྱི་འཚམས་འདྲི་དང་སྦྲགས། དེ་རིང་གི་ཉིན་མོ་འདི་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ས་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ནས་བཙན་བཟུང་བྱས་པར་བོད་མིས་ཞི་བའི་སྒེར་ལངས་གནང་བའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བརྗེད་དུ་མེད་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཡིན་པ་སོགས་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས། བར་སྐབས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཨ་རི་སོགས་ལ་མཉམ་འབྲེལ་དང་གྲོས་མོལ་བྱེད་དགོས་སྐོར་བརྗོད་བཞིན་པ་དེ་ནི་ཁ་བཤད་ལག་ལེན་དང་མི་མཚུངས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། གལ་སྲིད་རྒྱ་ནག་གིས་མཉམ་འབྲེལ་དང་གྲོས་མོལ་གྱི་ཐོག་ནས་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་བསྐྲུན་རྒྱུར་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ལ་ཡིད་ཆེས་གནང་གི་ཡོད་ཚེ་བོད་དོན་ཐོག་ལ་དེ་དག་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་གནང་ནས་བོད་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་སེལ་རྒྱུར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་སྐུ་ཚབ་དང་གྲོས་མོལ་དབུ་འཛུགས་གནང་དགོས་པ་དང་། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུ་ཚབ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་དང་མཉམ་དུ་གྲོས་མོལ་གནང་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་ཡོད་ཅེས་ནན་བརྗོད་གནང་སོང་།སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དུས་ཚོད་རིམ་སོང་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཡང་རིམ་པས་ཡལ་འགྲོ་རྒྱུར་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། བོད་མི་ཚོས་བཙན་བྱོལ་ནང་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཐུགས་རྗེའི་བཀའ་དྲིན་འོག་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་སྐད་ཡིག རིག་གཞུང་བཅས་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་གནང་ཐུབ་པ་དང་། གཞིས་བཞུགས་རྒྱ་ཆེ་མི་མང་ནས་དཀའ་ངལ་གང་འདྲ་ཞིག་འཕྲད་ཀྱང་སྙིང་སྟོབས་ནམ་ཡང་ཞུམ་པ་མེད་པར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱ་བརྟན་པོར་བཟུང་ནས་བཞུགས་ཡོད་སྟབས། བོད་མི་རིགས་ནམ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་བོད་ཀྱི་བདེན་དོན་འཐབ་རྩོད་མུ་མཐུད་གནས་ཀྱི་རེད་ཅེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བརྡ་ལན་ནན་པོ་སྤྲད་ཡོད། ཐེངས་འདིའི་མཛད་སྒོའོ་ཐོག་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ནས་ང་ཚོས་ལས་དོན་ཁག་བྱས་པ་ལས་བྱེད་རྒྱུ་མང་བ་བསྡད་ཡོད་སྟབས་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོ་འདི་བཞིན་ལག་བསྟར་དམ་བཅའི་ལོར་སྲུང་བརྩི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་ཡོངས་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་བཟང་ཤོས་དེ་གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་ཡིན་པ་བསམ་ཤེས་ཐུབ་པའི་ཐོག་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་གྲོས་མོལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་སླར་བསྐྲུན་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་པ་མ་ཟད། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༦༠ རིང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་འདི་བཞིན་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཁྲའི་ནང་ནས་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པ་བཟོ་ཐབས་བྱེད་ཡོད་ཀྱང་། བཙན་བྱོལ་ནང་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༦༠ ནང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་འོག་བོད་མི་ཤེས་ཡོན་ཅན་མང་པོ་འཚར་ལོངས་ཐུབ་རྒྱུ་དང་། བོད་ཀྱི་བདེན་མཐའ་བསལ་ཐབས་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་སྲུང་སྐྱོབ་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་དག་ལོ་ ༦༠ འི་རྒྱལ་ཁ་ཞིག་ཏུ་གསུངས་ཡོད། མཛད་སྒོའི་སྐུུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་ Botswana རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་ Ian Khama མཆོག་གིས་ད་རེས་ཁོང་བོད་མིའི་ལྷན་དུ་དུས་ཚིགས་འདི་དྲན་གསོ་གནང་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་བར་དགའ་སྤྲོ་དང་། དུས་དྲན་འདིའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཁོད་པའི་བོད་ཕྲུག་ལྷན་དུ་པར་རྒྱབ་ཏེ་ངས་པར་འདི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་ལ་གཏང་གི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད།དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་དེ་སྔ་ཁོང་ Botswana རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བློན་ཡིན་སྐབས་༸གོང་ས་མཆོག་ཡུལ་དེར་གདན་ཞུ་གནང་ཚེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་འདྲ་མིན་སྤྲད་ཀྱང་མགོ་བོ་རྩ་བ་ནས་གུག་མེད་པ་དང་། ད་ཆ་ Botswana གཙོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་གནོན་ཤུགས་འོག་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་དོ་ཕོག་ཆེན་པོ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་དོན་དམ་པའི་ Republic འམ་སྤྱི་མཐུན་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གོ་དོན་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ན་དང་ཐོག་མི་སེར་སྤྱི་ལ་གུས་བརྩི་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་རྣམས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་ཞེས་ནན་གསུངས་གནང་ཡོད།མཛད་སྒོའི་ཐོག་གཞན་ཡང་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Shanta Kumar མཆོག་དང་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Thomas Mann ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་འདྲ་མིན་རྣམས་ཀྱིས་བོད་མིའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་དེས་བོད་ཙམ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་སྤྱི་ལ་ཕན་པ་དང་དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་འཐབ་རྩོད་པ་རྣམ་ཀྱི་མིག་དཔེ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་མ་ཟད། བོད་མི་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་ལ་རེ་བ་ནམ་ཡང་བརླག་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད་ཅེས་ལམ་སྟོན་སོགས་གནང་ཡོད།དེ་རིང་སྔ་དྲོ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མཛད་སྒོ་ལེགས་པར་གྲུབ་མཚམས་སུ་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་བོད་ཀྱི་བེུད་ལྷན་ཚོགས། བོད་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ། བོད་ཀྱི་དགུ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགུལ་ཚོགས་པ་བཅས་བོད་མའི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་ལྔ་ཐུན་མོང་གིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཐོག་ས་གནས་མི་མང་ཚོས་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་དྷ་ཤོད་རྒྱ་གར་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུགས་ཀྱི་ཐང་ཆེན་བར་སྐད་འབོད་དང་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་མོ་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་གནོན་ལ་མ་བཟོད་པར་བོད་མི་ཚོས་ཞི་བའི་སྒེར་ལངས་གནང་ནས་མི་ལོ་ ༦༠ ཐམ་པ་འཁོར་བའི་དུས་ཚིགས་ཡིན་པ་ལྟར། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཤོས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་འདི་ག་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་འདྲ་མིན་ཁག་དང་བལ་ཡུལ་སོགས་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་སུམ་ཅུ་ལྷག་ནས་ཕེབས་པའི་ལས་འགུལ་བ་དང་ས་གནས་ཀྱི་བོད་མི་བཅས་ཁྱོན་བོད་མི་ ༢༠༠༠ ལྷག་གིས་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་རཱམ་ལི་ལ་ཐང་ཆེན་ནས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་གཉིས་ལྷག་ཞི་བའི་གོམ་བགྲོད་དང་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཇན་ཏར་མན་ཏར་དུ་བོད་མིར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་གནང་མཁན་རྒྱ་གར་གྱི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་ནས་བོད་མིའི་བདེན་པའི་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་གསུང་བཤད་སོགས་ཀྱང་གནང་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་རྟ་མགྲིན་སྲིད་གཅོད་ལགས་ཀྱིས་ལས་འགུལ་འདི་ནི་བོད་མི་ཚོར་ཆ་མཚོན་ན་ལོ་རྒྱུས་ནང་བརྗེད་ཐབས་མེད་པའི་ཟིན་ཐོ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་བོད་རང་བཙན་སླར་གསོ་ཞུ་རྒྱུའི་ལས་འགན་ཞིག་ཡོད་སྟབས། དུས་ཚིགས་འདི་གནད་ཆེའི་རང་བཞིན་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཏེ་ད་རེས་ལས་འགུལ་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། ལས་འགུལ་འདི་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་འདི་ཁོ་ཚོས་ཧམ་བཤད་ཀྱིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་བརྡ་ལན་སྤྲོད་རྒྱུ་མ་ཟད།གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཚོས་བོད་རང་བཙན་སླར་གསོ་མ་བྱུང་གི་བར་རྩ་དོན་རྒྱུན་འཁྱོངས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་ཡོད།རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་འདྲ་མིན་དང་བལ་ཡུལ་བཅས་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་ ༣༠ ལྷག་ནས་ཕེབས་པའི་ལས་འགུལ་བ་མི་གྲངས་ ༡༥༠༠ ལྷག་དང་ལྡི་ལིའི་ས་གནས་མི་མང་སོགས་ལས་འགུལ་བ་ཁྱོན་ ༢༠༠༠ ལྷག་གིས་ཕྱག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་འབོད་ཚིག་འདྲ་མིན་འཁོད་པའི་ཕྲེད་དར་བསྣམས་ནས་བོད་ཀྱི་བདག་པོ་བོད་མི་ཡིན།  རྒྱ་དམར་བོད་ནས་ཕར་རྒྱུགས་ཤིག ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་༸སྐུ་ཚེ་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་པར་ཤོག་སོགས་འབོད་ཚིག་སྒྲོག་བཞིན་ཇན་ཏར་མན་ཏར་བར་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་བ་མ་ཟད། ལོ་མང་རིང་གཞོན་ནུའི་ས་གནས་རྒྱུན་ལས་མུ་མཐུད་གནང་མཁན་རང་ལོ་ ༧༤ ལ་ཕེབས་པའི་ས་ལུ་ག་ར་ས་གནས་གཞོན་ནུའི་ཚོགས་གཙོ་ཟླ་བ་རྒྱལ་པོ་ལགས་ཀྱིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དགོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་དེ་ཞི་བའི་གྲོས་མོལ་གནང་བའི་ཐོག་ནས་སེལ་ཐབས་མཛད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་དེར་ཡ་ལན་བྱེད་ཀྱི་མེད་སྟབས་ད་ཆ་ང་ཚོས་ཐབས་ལམ་གཞན་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་དགོངས་བཞེས་གནང་དགོས་པ་དང་། དེ་ལྟར་གནང་ཚེ་རྒྱ་ནག་ལ་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་ཕོག་རྒྱུའི་ཉེན་བརྡ་སོགས་ཀྱང་བཏང་ཡོད།བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ལས་འགུལ་དེའི་སྐབས་རྒྱ་གར་གྱི་ས་གནས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ Bharat Tibbat Sayog Manch ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གཅིག་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཇན་ཏར་མན་ཏར་གྱི་ལས་འགུལ་དེའི་ཐོག་རྒྱ་གར་གྱི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ BJP དང་ Aam Aadmi དེ་བཞིན་ JDU Congress ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་དང་། ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་བོད་རིགས་ཁག་བཅས་ནས་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཡོད་པའི་གསུང་བཤད་སོགས་ཀྱང་གནང་ཡོད་པ་རེད།  གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་སང་ཉིན་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་  Khan Market  ནས་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་བར་ཞི་བའི་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད་གནངས་ཉིན་ལས་འགུལ་ཁག་གཅིག་སྤེལ་འཆར་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་ ༣༌༣༠ ཐོག་བཞུགས་སྒར་གངས་སྐྱིད་ཚོགས་ཁང་གསར་པར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བཀའ་བློན་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་མང་གཙོའི་བཀའ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ། སྲི་ཞུ་ལས་རྣམས་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་བསླེབ་ལ་ཉེ་བའི་བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༦༠ པའི་ཐོག་ཆེད་ཕེབས་གནང་བའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ལ་གཞུང་འབྲེལ་ཕེབས་བསུ་ཞུས་སོང་།ཐེངས་འདིའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ཁོངས་སུ་ཇར་མ་ནིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Micheal Brand ལགས་དང་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Garnett Genuis ལགས་དང་ལྕམ་ Linda Duncan ལགས། དེ་བཞིན་ Slovakia འི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྕམ་ Lucia Duris ལགས་དང་ Martin Poliacik ལགས། ཐེ་ཝན་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྕམ་ Mei nu Yu ལགས་བཅས་ཁྱོན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དྲུག་ཆེད་ཕེབས་གནང་ཡོད་པ་རེད།ཕེབས་བསུའི་མཛད་རིམ་གྱི་ཐོག་མར་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཡང་དག་པའི་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས་ཏེ། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ད་རེས་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་སླད་བཞུགས་སྒར་དུ་ཕེབས་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུའི་འཚམས་འདྲི་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ་ནས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་པས་གཡོ་བ་མེད་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བར་བརྟེན་ནས་ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་འོག་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་མཁན་ཚོའི་མངོན་འདོད་བསྒྲུབ་ཐུབ་རྒྱུར་ཡིད་ཆེས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང་། དེ་རྗེས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་ཡོངས་ལ་འཚམས་འདྲི་དང་སྦྲགས་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཇར་མ་ནིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Micheal Brand ལགས་ནས་ཆོས་དད་རང་དབང་གྱི་གནད་དོན་དེ་ནི་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། ཇར་མ་ནིའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ལ་བོད་ནང་གི་རང་དབང་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོག་གླེང་སློང་ཡང་ཡང་གནང་གི་ཡོད་པ་གསུངས་ཡོད། དེ་བཞིན་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྕམ་ Linda Duncan ལགས་ཀྱིས་ཁོང་ནས་རྣམ་ཀུན་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་དོ་སྣང་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་འོག་བོད་མི་ཁག་ཅིག་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པ་ཙམ་གྱིས་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་འོག་བཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པ་དེ་ནི་བློ་ཕམ་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཡིན་པ་གསུངས་སོང་བ་མ་ཟད། ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Garnett Genuis ལགས་ཀྱིས་ཁོང་དེ་སྔ་ལོ་གསུམ་གྱི་གོང་བཞུགས་སྒར་དུ་ཕེབས་ནས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་མཇལ་མོལ་ཞུས་ཏེ་བོད་དོན་རྒྱུས་ལོན་གནང་བ་སོགས་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ། ཁོང་གིས་རྒྱུན་དུ་བོད་དོན་གླེང་རྒྱུ་དེ་ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་འགན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བཞིན་ཡོད་པ་གསུངས་ཡོད།  ཁོང་གིས་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་ Canada གཙོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ནང་དབང་ཤུགས་རྒྱ་སྐྱེད་དང་སློབ་གྲྭ་དང་ཚོགས་པའི་ལས་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་སོགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས་ང་ཚོ་ཚང་མས་གནད་དོན་དེར་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད།དེ་བཞིན་ Slovakia འི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྕམ་ Lucia Duris ལགས་དང་ Martin Poliacik ལགས། ཐེ་ཝན་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྕམ་ Mei nu Yu ལགས་བཅས་ཀྱིས་བོད་དོན་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཡོད་པ་དང་བོད་མི་ཚོས་མུ་མཐུད་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་ཐོག་ཤར་བསྐྱོད་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད།གཞི་རྩའི་དེ་རིང་བཞུགས་སྒར་དུ་ཆེད་ཕེབས་གནང་བའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་གདན་འདྲེན་ཞུས་དོན་ལྟར་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་གསུམ་བཅུའི་དུས་ཐེངས་ ༦༠ པའི་མཛད་སྒོར་སྐུ་མགྲོན་དུ་ཕེབས་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།

ཐེ་ཝན་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་དང་ཐེ་ཝན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་ནས་བོད་མིའི་གསུམ་བཅུའི་དྲན་ཐེངས་ ༦༠ པ་བསླེབ་ལ་ཉེ་བ་དང་བསྟུན། དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཐེ་ཝན་གྱི་ཆུ་ཚོད་ ༡༠ ཐོག་རྒྱལ་ས་ Taipei ནང་ཆགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་ལྷན་ཁང་གི་རྒྱལ་སྒོ་ཨང་གཉིས་པའི་མདུན་དུ་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་ཚོགས་འདུགལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་ཐེ་ཝན་གྱི་ད་ལྟའི་གཞུང་འཛིན་མང་གཙོ་ཡར་ཐོན་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་ Luo Wen-jia ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཐེ་ཝན་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པ་དང་། New Power Party སོགས་ཐེ་ཝན་གྱི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་འདྲ་མིན་གྱི་སྐུ་ཚབ་དང་། ས་གནས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི། དེ་བཞིན་ཐེ་ཝན་གཞི་རིམ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཚོགས་པ་ཁག་དང་ས་གནས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚིགས་གཙོ་སོགས་ནས་ལྷན་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།སྐབས་དེར་ཐེ་ཝན་མང་གཙོ་ཡར་ཐོན་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་ Luo Wen-jia ལགས་གཙོས་པའི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པའི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ནས་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་མ་གསལ་བར་དུ་ཐེ་ཝན་གཞུང་མང་དང་ཚོགས་པ་ཡོངས་ནས་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། ཐེ་ཝན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་སུ་མུ་མཐུད་བོད་དོན་གླེང་སློང་གནང་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་འདུགལྷག་པར་དུ་སྐབས་དེར་བཅར་བའི་གསར་འགོད་པའི་དྲི་རྩད་སོགས་ཀྱི་སྐབས་ལ། ད་ལྟའི་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེས་ Luo Wen-jia ལགས་ནས། གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཐེ་ཝན་ནང་ལ་གདན་ཞུ་གནང་འདོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། གནད་དོན་དེར་འགག་པ་བརྒྱབ་མཁན་སུ་ཅིག་ལ་ཡང་འཇིགས་སྣང་བྱེད་དགོས་དོན་མེད་སོགས་གསུངས་འདུགབོད་དང་ཐེ་ཝན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་བཀྲིས་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་འདི་ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་དངོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ས་གནས་བོད་མི་དང་། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ། ལྷག་པར་དུ་ཐེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སོགས་མང་ཚོགས་གང་མང་ཞིག་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་ནས་ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་ས་ Taipei ནང་གི་ ༢༢༨ ཞེས་པའི་དྲན་རྟེན་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ནས་གོམ་བགྲོད་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་བོད་དང་ཐེ་ཝན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་ནས་བསླེབ་ལ་ཉེ་བའི་བོད་མིའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༦༠ པ་དང་འབྲེལ། ཕྱི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༣ ནས་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། ལས་འགུལ་དབུ་འབྱེད་ཐོག་ཐེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Freddy Lim ལགས་དང་ཐེ་ཝན་མང་གཙོ་ཡར་ཐོན་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Mei Lin ལགས་གཉིས་ནས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་གཞུང་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཁག་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་སྟངས་ཐོག་བཏོན་པའི་དགོངས་འཆར་ཁག་ལ་ངོས་ལེན་བྱས་མི་འདུག དེ་སྔོན་རྒྱལ་ཚོགས་ནང་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་ཐེངས་ ༣ ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་བབས་དང་འབྲེལ་བའི་དགོངས་འཆར་ཁྱོན་ ༣༤༦ སྟོན་ཡོད་པ་དང། སྐབས་དེར་སུད་སི་དང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ། ཁེ་ན་ཌ། ཌེན་མག ཨ་རི།  ཕ་རན་སི། འཇར་མ་ནི། སུ་ཝེ་ཌན། ཉི་ཧོང། ཨོ་སི་ཊི་ཡ། དབྱིན་ཡུལ། ནིའུ་ཛར་ལན་ཌི། དེ་བཞིན་བྷེལ་ཇམ་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ ༡༣ གྱིས་ཡིག་ངག་གཉིས་ཐོག་ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་དང་། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་། འདུ་འཛོམས་རང་དབང་ལ་རྒྱ་གཞུང་ནས་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་པ་དང་། བོད་དུ་ཕྱིའི་གསར་འགོད་པ་དང་། རྒྱལ་ཚོགས་དང་ཕྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་སོགས་རང་དབང་ཐོག་འགྲོ་སྐྱོད་གནང་བཅུག་དགོས་པ་མ་ཟད་བོད་རྒྱལ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་དགོས་པའི་དགོངས་འཆར་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་སྔ་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་ཐེངས་ ༣ ཐོག་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་བཏོན་པའི་དགོངས་འཆར་ལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་ལྟ་ཇི་ནི་ཝར་འཚོགས་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༠ ཐོག་ལན་འདེབས་བྱས་འདུག་ཀྱང་། དེ་དག་ཁྲོད་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གནང་ཕྱོགས་དང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་གནང་སྒོ། མང་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་འཛོམས་རང་དབང་བཅས་རྒྱ་གཞུང་རང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་དགོས་མཁོ་ལ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་མ་གཏོགས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་བཏོན་པའི་དགོངས་འཆར་ཁག་ལ་ངོས་ལེན་མེད་པ་བརྗོད་འདུགབོད་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་དང། རྒྱལ་ཚོགས་དང་ཕྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་སོགས་རང་དབང་ཐོག་འགྲོ་སྐྱོད་གནང་བཅུག་རྒྱུ་ལས་ལྡོག་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱ་རྒྱུའི་རིགས་ལ་མཐའ་གཅིག་ངོ་རྒོལ་ཡོད་ལུགས་བརྗོད་ནས་དགོངས་འཆར་ཁག་ལ་ངོས་ལེན་བྱས་མི་འདུག དེ་སྔོན་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་སྐབས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་རྒྱ་ནག་ལ་བཏོན་པའི་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་མཐུད་དགོས་པ་དང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན། བདེ་འཇགས། དེ་བཞིན་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བཅས་ལ་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་པའི་དགོངས་འཆར་ཁག་ལ་ངོས་ལེན་ཞུས་ནས་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད་ལུགས་བརྗོད་པ་ཙམ་ལས་དེ་དག་ཐོག་དོན་ཕན་སོན་པའི་ལག་བསྟར་ཇི་ལྟར་བྱ་རྒྱུའི་ལན་འདེབས་ཁ་གསལ་བྱས་མེད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ད་ལན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ངོས་ལེན་མ་བྱས་པའི་དགོངས་འཆར་ཁག་ལ་ད་ལྟ་འཚོགས་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་བསྐྱར་དུ་རྒྱ་གཞུང་ལ་འདྲི་རྩད་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཀྱང་ཡོད་པ་རེད། རྩ་བའི་དེ་སྔོན་རྒྱ་ནག་གི་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་ Belgium དང་། Croatia ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། Hungary གྷི་རི་སི། མེག་སི་ཁོ། དེ་བཞིན་ Turkey སོགས་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་མང་དག་ཅིག་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྤྱིའི་ཐོག་འདྲི་རྩད་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་སྤྱི་དང་མངའ་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་དང་ཡུ་གུར། ཧོང་ཀོང། ནང་སོག་སོགས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་བཏོན་པའི་ཁྱོན་དགོངས་འཆར་ ༣༤༦ ལས་ད་ལན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ ༦༢ ལ་ངོས་ལེན་བྱས་མེད་པ་རེད་འདུག ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན་བདུན་ཕྲག་རྗེས་མའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཚོགས་པ་དང་བསྟུན་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་ལྷུང་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དག་གི་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པ་  Society for Threatened people ཞེས་པས་གོ་སྒྲིག་འོག་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་གནས་སྟངས་དང་ཆོས་དད་རང་དབང། དེ་བཞིན་བྱིས་པའི་ཐོབ་ཐང་བཅས་ཀྱི་བརྗོད་གཞི་ཐོག་ཟུར་ཚོགས་ཤིག་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཐོག་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་དོན་གྲུབ་དབང་ཆེན་ལགས་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷ་རྒྱ་རི་རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚན་པའི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྐྱིད་ལགས་བཅས་ནས་གསུང་བཤད་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག

བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༡༣ པའི་ཚོགས་དུས་གཉིས་པའི་ཐོག་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་དམར་ཤོག་གཞུང་ལ་དགའ་མོས་ཆེ་བ་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་དགའ་མོས་མེད་པར་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་བྱས་འདུག ཁ་སང་ཨ་རིའི་ The Washington Post གསར་ཁང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་དམར་ཤོག་དྲུང་ཆེ་ Wu Yingjie ཡིས་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་འཚོགས་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་བསྟུན། གསར་འགོད་པ་རྣམས་ལ་༸གོང་ལ་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་བཙན་བྱོལ་དུ་གྱར་བ་ནས་བཟུང་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ལ་ཕན་པའི་བྱ་བ་གཅིག་ཀྱང་བསྒྲུབ་མྱོང་མེད་སྟབས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་བསྐྲུན་ཡོད་པར་བརྟེན་བོད་མི་དག་དམར་ཤོག་གཞུང་ལ་དགའ་མོས་ཆེན་པོ་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུག གཞན་ཡང་ Wu Yingjie ཡིས་བོད་རིགས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན་ཟེར་བར་སྐུལ་སློང་གིས་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཏུ་གཏམ་བཤད་བྱེད་བཅུག་ཡོད་པ་ལྟར་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བོད་རིགས་ནང་ཁུལ་དུ་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་དགའ་དད་གུས་གསུམ་གནང་མཁན་མེད་ཚུལ་གྱི་འཁྱོག་བཤད་སྤེལ་འདུག་པ་མ་ཟད། Wu Yingjie ཡིས་བོད་ནང་སྐད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་གི་རང་དབང་ཡོད་པ་དང་། སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་རིགས་དག་གིས་རྒྱ་ཡིག་ཐོག་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་སྐད་སྦྱོང་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་ཡོད་ཀྱང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བོད་ནང་གི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་ལས་འགུལ་བ་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ཀྱིས་ཨ་རིའི་དངོས་བྱུང་གི་གློག་བརྙན་ཞིག་གི་ནང་བཀའ་མོལ་གནང་རྗེས་ཁ་བྲལ་ངན་སྐུལ་གྱི་ཉེས་འཛུགས་འོག་ལོ་ལྔའི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཉེ་ལམ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བ་ཡོངས་རྫོགས་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་སྒོ་མོ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡོངས་གྲགས་བྱས་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ཏེ་ Wu Yingjie ཡིས་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་དག་བོད་དུ་གཏོང་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་བྱས་པ་ནི་བོད་དུ་ས་བབས་མཐོ་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་རབས་དང་། མཚོ་ངོས་ལས་སྨིད་ ༤༥༠༠ ལྷག་ཡོད་པའི་བོད་ཁུལ་དུ་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་དག་གི་བདེ་འཇགས་ལ་དོགས་ཟོན་དགོས་ལུགས་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད། རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུ་པར་སྒྲིག་བཤོམ་གནང་རྒྱུར་དམ་དྲག་དང་། རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་བརྒྱུད་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་ཞུ་བཅུག་པའི་ལས་འགུལ་བསྟུད་མར་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། བོད་ནང་འདས་པའི་ལོ་འགའི་ནང་དགུང་ལོ་ ༨༣ ལ་ཕེབས་པའི་༸གོང་ས་མཆོག་ཕྱིར་བོད་དུ་ཕེབས་འཇུག་དགོས་པའི་ཞུ་འབོད་གནང་བའི་ཁྲོད་བོད་རིགས་ ༡༥༠ ལྷག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་པ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་བོད་ལྗོངས་ཆ་འཕྲིན་ཞེས་པའི་ཐོག་ཉེ་སྔོན་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་དམར་ཤོག་དཔོན་རིགས་ཁག་སེ་ར་དགོན་དུ་སླེབས་ནས་གཏམ་བཤད་སྤེལ་ཏེ་རྒྱ་ཆེའི་གྲྭ་བཙུན་ཚོས་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ཚོར་ཏཱ་ལའི་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་དང་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་ཀྱི་ཁ་བྲལ་སིམ་འཛུལ་དང་གཏོར་བཤིག་བྱ་སྤྱོད་དང་འཐབ་རྩོད་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་རྒྱུར་སློབ་གསོ་ཁྲིད་སྟོན་ཧུར་ཐག་བྱས་ནས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཏང་སྲིད་གཞུང་དང་སེམས་ནུས་གཅིག་སྒྲིལ་དང་བློ་ཁ་གཅིག་མཐུན། བསམ་སྦྱོར་གཅིག་མཐུན་བཅས་ཡོང་བ་བྱས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཤུགས་སྣོན།  མེས་རྒྱལ་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་བཅས་ཀྱི་ཐད་སྟོབས་ཤུགས་ལེགས་སྐྱེས་སུ་འབུལ་དགོས་ཞེས་ངན་སྐུལ་བྱས་ཡོད་པ་ཡང་བཀོད་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣ ཉིན་ནས་སྐབས་ ༡༣ པའི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༢ པ་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཁ་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༥ ཉིན་ནས་སྐབས་ ༣ པའི་རྒྱལ་ཡོངས་སྲིད་གྲོས་་ཚོགས་འདུ་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་ཉིན་གྲངས་ ༡༥ རིང་འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་ཆེན་ཐོག་བོད་རིགས་འཐུས་ཚབ་མི་སྣ་ཆེད་འབོད་ཀྱིས་བོད་དུ་བོད་མི་དག་གིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་དགའ་དད་གུས་གསུམ་ཞུ་ཡི་མེད་པའི་འཁྱོག་བཤད་སྤེལ་བཅུག་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་སང་ International APA ཞེས་པའི་དྲྭ་རྒྱར་གནས་ཚུལ་བཀོད་པར་ Botswana རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་བ་སྐུ་ཞབས་ Ian Khama མཆོག་གིས་སྲིད་གཞུང་ལ་ཁོང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༦༠ ཐོག་ལ་ལྷན་ཞུགས་གནང་འཆར་ཡོད་སྐོར་གནས་ཚུལ་ཞུས་འདུག ཁོང་གིས་གནས་ཚུལ་ཡར་ཞུས་ནས་བཞུགས་སྒར་དུ་ཕེབས་འདོད་ཡོད་པའི་གྲ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་ནའང་།   ད་ལྟའི་ལས་ཐོག་སྲིད་འཛིན་གྱི་གཏན་འཇགས་དྲུང་ཆེ་ Morupisi  ལགས་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་ལ་ལན་འདེབས་ཀྱིས་ Botswana རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་པར་ངོས་ལེན་རང་བཞིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་ནས་ད་ལྟའི་སྲིད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་མཆོག་འདི་ལོའི་བོད་ཀྱི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ལ་ཞུགས་རྒྱུར་མ་དངུལ་གཏོང་ཐབས་མེད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་འདུག སྐབས་དེར་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་ Ian Khama མཆོག་གིས་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་ནང་དུ་འཁོད་དོན་ལྟར། ལོ་གཅིག་ལ་ཕྱོགས་སྐྱོད་ཀྱི་འགྲུལ་བཞུད་ཐེངས་བཞི་གནང་ཆོག་གི་ཡོད་པས་ཁོང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ཐག་གཅོད་དེར་ངོས་ལེན་མེད་པའི་ལན་འདེབས་གནང་འདུགགཞན་ཡང་ཁོང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ཐག་གཅོད་ཐོག་ནས་ཁོང་ས་ཕྱོགས་གང་དུ་ཕེབས་པ་དང་མི་སུ་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་བ་སོགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་གཅིག་ཀྱང་འཁོད་མེད་སྟབས། སྲིད་གཞུང་གིས་ཁོར་ལ་མི་སུ་ཞིག་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཐབས་མེད་པ་མ་ཟད། ཁོང་དང་ཁོང་གི་ཕྱག་རོགས་གཉིས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༨ ཉིན་ཕྱིར་ཐོན་གནང་ངེས་ཡིན་པ་དང་། སྲིད་གཞུང་གི་ཐག་གཅོད་དེ་ཁོང་གིས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གླས་པའི་ཐོག་ནས་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུ་ཡིན་སོགས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་བཀོད་པར་ཁོང་སྔོན་ཆད་སྲིད་འཛིན་ལས་ཐོག་ཡིན་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་གནོན་ཤུགས་ལ་ལྟོས་མེད་ཡུལ་དེའི་ནང་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མཆོག་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཏེ་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་འབྲེལ་ཐག་བཅད་ཡོད་པས་ཐེངས་འདིར་ཁོང་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ལ་ལྷན་ཞུགས་གནང་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་མ་ཐོབ་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་གནོན་ཤུགས་ལ་སྐྲག་ནས་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག རྩ་བའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་སྐུ་ཞབས་ Ian Khama མཆོག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ལས་ཐོག་ཡིན་སྐབས་ཁོང་གིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ Botswana རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་གདན་ཞུ་གནང་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་ནི་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མཁན་རླབས་ཆེན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་ཅིག་ཡིན་པར་ཆེ་བསྟོད་ཞུས་པར་བརྟེན་རྒྱ་ནག་གིས་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་ཡུལ་དེར་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཐབས་མེད་པར་བརྗོད་ཡོད་ཀྱང་། སྐབས་དེར་ཁོང་གིས་བྷོ་ཙ་ཝ་ན་ནི་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་སྟབས་རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་བདག་དབང་ཡོད་པ་ལྟར་རྒྱ་ནག་གིས་གནས་ཚུལ་དེར་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་མི་ཆོག་པ་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་༸གང་ཉིད་མཆོག་ཆིབས་སྒྱུར་མཛད་རྒྱུར་ཐུགས་འདོད་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་༸སྐུ་གཟུགས་ཀྱིས་མ་ལྕོགས་པས་ཆིབས་སྒྱུར་གྱི་ལས་རིམ་དེ་ཐུགས་འགྱོད་དང་སྦྲགས་ཏེ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་དགོས་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། སླད་མར་གོ་སྐབས་གཞན་ཞིག་བྱུང་ཚེ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ངེས་པར་དུ་ཕེབས་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཞལ་བཞེས་བཀྲིན་བསྩལ་ཡོད་པ་རེད།