བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་དྲུང་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་གསར་པ་བསྐོ་གཞག་གྱི་གནད་དོན་ཐོག་སང་ཚེས་ ༩ ཉིན་སྲིད་ཚབ་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཀྱིས་གསལ་བཤད་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་སོང་།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་ཤག་གིས་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་བའི་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལེའུ་དང་པོའི་དོན་ཚན་ ༡ ནང་གསེས་ ༣ འོག་དང་། ལས་བྱེད་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༡༩ (༡) བཅས་ཀྱི་དགོངས་དོན་བཞིན། དེ་རིང་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༧ ཉིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་མཆོག་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དུ་བསྐོ་བཞག་གནང་ཡོད་པ་དང་། བཀའ་བློན་མཆོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡ ལས་ཁུར་དབུ་འཛུགས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད་འདུག རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་གསར་འགོད་པས་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་ཤག་ཏུ་ཆེད་བཅར་གྱིས་བཀའ་དྲུང་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་བཀའ་དྲུང་མཆོག་གིས་གནད་དེའི་བྱུང་རིམ་རྣམས་བཀའ་ཤག་གིས་ཐུགས་ཐག་བཅད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་དམིགས་བསལ་གང་ཡང་གསུང་རྒྱུ་མེད་ཅེས་གསུངས་སོང། དེ་བཞིན་སྔ་དྲོའི་བཀའ་ཤག་ལྷན་ཚོགས་གྲུབ་རྗེས་ཉིན་རྒྱབ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་གང་ཡང་གསུང་རྒྱུ་མེད་ཅེས་གསུངས་སོང་བ་མ་ཟད། ད་ལན་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་བའི་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ལས་ཐོག་དངོས་འགྲུབ་ཚེ་རིང་མཆོག་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཀྱང་ལན་འདེབས་གནང་ཡང་གནང་རྒྱུ་མེད་ཅེས་གསུངས་སོང་།

ཉེ་བའི་ཆར་རྒྱ་གར་ནང་གི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་སྡོད་ཁག་ཏུ་ས་གནས་བོད་མི་རྣམས་ལས་རྒྱ་གར་འོས་བསྡུའི་ལག་འཁྱེར་བཟོ་མཁན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་འབྱུང་བཞིན་པའི་མཚམས་འདིར་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བོད་མི་དེ་དག་ལ་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་ཁྲོད་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཕྱོགས་རིས་གནང་རྒྱུ་མེད་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུག ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བོད་མི་རྣམས་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་མི་ལྟར་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་རྒྱ་གར་གྱི་དབུས་སའི་འོས་བསྡུ་ཁག་ཏུ་མཉམ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་གནང་ཡོད་ པ་ལྟར། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་སྡོད་ཁག་ཏུ་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གར་འོས་བསྡུའི་ལག་འཁྱེར་བཟོ་མཁན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དང། གནད་དོན་དེའི་ཐོག་ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༣ ཉིན་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཡོངས་ལ་བཀོད་ཁྱབ་གནང་པའི་ནང་བོད་མི་ཚོས་འོས་བསྡུའི་ལག་འཁྱེར་བཟོ་རྐྱེན་མ་འོངས་པར་བོད་མི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དཀའ་ངལ་འཕྲད་མི་སྲིད་པ་མིན་པར་བརྟེན་ཚང་མས་དེའི་ཐོག་ཐུགས་ཁུར་ཆེ་བཞེས་གནང་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་འདུག རྩ་བའི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༩ ཉིན་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོ་གནང་གི་ཡོད་པ་དང། རྡ་ས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཟླ་བ་རིན་ཆེན་ལགས་ཀྱིས་བཞུགས་སྒར་རྡ་རམ་ས་ལར་ཆ་མཚོན་ན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་འོས་བསྡུ་སྐབས་ནས་ད་ལན་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་འོས་བསྡུའི་བར་ཁྱོན་བོད་མི་ ༡༠༠༠ ལྷག་ནས་འོས་བསྡུ་ལག་འཁྱེར་བཟོས་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོའི་རྡ་ས་ཁུལ་ནས་བོད་མི་ ༢༦༠ མན་ཙམ་གྱིས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་འོས་བསྡུའི་ནང་དུ་ཆ་ཤས་བླངས་ཡོད་པ་དང། ད་ལན་གྱི་གྲངས་འབོར་ལ་གཞིགས་ན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་འོས་བསྡུ་སྐབས་ལས་ད་རེས་འོས་བསྡུའི་ལག་འཁྱེར་བཟོ་མཁན་བོད་མིའི་གྲངས་འབོར་ལྡབས་གསུམ་གྱིས་འཕར་འདུག རླུང་འཕྲིན་ཁང་ནས་རྡ་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་གར་འོས་བསྡུའ་ལག་ཁྱེར་བཟོ་མཁན་བོད་མི་ཁག་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུ་སྐབས་ཁོང་རྣམ་པ་བཀའ་མོལ་གནང་རྒྱུར་འཚེར་སྣང་དང་འཛེམ་ཟོན་གནང་གི་འདུག། འོན་ཀྱང་བཀའ་མོལ་གནང་མཁན་གཉིས་བྱུང་བ་ལྟར་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་འོས་བསྡུ་ལག་འཁྱེར་བཟོ་བའི་དགོས་དམིགས་གཙོ་བོ་ནི་བལ་ཡུལ་སོགས་རྒྱ་གར་ནས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འགྲུལ་བཞུད་བྱ་རྒྱུ་སྟབས་བདེ་དང། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་བཟའ་འབྲུ་ལག་འཁྱེར་ཐོབ་ཐང་མཚོན་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་མི་མང་དང་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རག་ཐབས་ཆེད་ཡིན་སྐོར་གསུངས་སོང་།

་ཆར་ཕྱི་ཚེས་ ༣ ནས་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་དེ་རིང་ཚེས་ ༦ བར་ཡོ་རོབ་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ Salenstein ནང་དུ་ Wer Are Tibet འམ་ང་ཚོ་བོད་ཡིན་ཞེས་པའི་མིང་བྱང་འོག་བསྐོང་ཚོགས་གནང་པའི་ཡུ་རོབ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུའི་གླེང་སྟེགས་ཐེངས་ ༥ ཐོག་ས་གནས་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ནས་ས་གནས་ཀྱི་གནས་བབས་ལ་གཞིགས་ཏེ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་མ་ཤེས་ཀྱང་སེམས་ནས་རང་ཉིད་བོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ངོས་ལེན་ཞུ་ན་བོད་པ་གཙང་མ་ཞིག་ཆགས་རྒྱུའི་བསམ་བློ་གོང་མཐོར་གཏང་རྒྱུ་དང་། བོད་པའི་འཐབ་རྩོད། དེ་བཞིན་མང་གཙོའི་ཐོབ་ཐང་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་ཆོད་ཁག་ཅིག་གཏན་འབེབས་གནང་འདུག དེ་ཡང་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ནས་ཐེངས་འདིའི་གླེང་སྟེགས་ཐོག་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང། བོད་མིའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གནད་དོན། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་གནས་བབས། བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་བཅས་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོ་བཞིའི་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་སྦྱང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་དང་། བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་འབྲེལ་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ནས་དེང་སྐབས་ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་བོད་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཆ་ཚང་བ་མ་ཤེས་ན་བོད་པ་གཙང་མ་མ་རེད་ཅེས་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་གཙོ་བོ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་མ་ཤེས་ཀྱང་སེམས་ནས་རང་ཉིད་བོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ངོས་ལེན་ཞུ་ན་བོད་པ་གཙང་མ་ཞིག་ཆགས་རྒྱུའི་བསམ་བློ་གོང་མཐོར་གཏང་རྒྱུ་དང་། བོད་པའི་འཐབ་རྩོད། དེ་བཞིན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཁྲོད་གཞོན་སྐྱེས་གང་མང་མཉམ་ཞུགས་གནང་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ས་གནས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་དམིགས་ཏེ་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་ཐོབ་ཐང་དང་འགྲོ་ལུགས་ཁག་དབྱིན་ཡིག་དང་ས་གནས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཐོག་ཕབ་བསྒྱུར་གྱིས་གོ་རྟོགས་སྤེལ་རྒྱུ། ལྷག་དོན་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་འབྲེལ་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ནས་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་གནས་བབས་ཐོག་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་བཞི་གཏན་འབེབས་གནང་འདུག

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་གིས་སྐབས་གཉིས་པའི་དགེ་བཤེས་མ་ཐོན་མཁན་བཙུན་མ་དྲུག་ལ་དགེ་བཤེས་མ་ཐོན་རྗེས་ལམ་སེང་བསྟན་པའི་བྱ་བ་དེ་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་བསྒྲུབ་རྒྱུ་མིན་པར་སྔོན་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་དཀའ་ལས་རྒྱབ་ནས་བཙུགས་པའི་དགོན་ཁག་ནང་དེ་ལྟར་ཞབས་འདེགས་བསྒྲུབ་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་སོང། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་ལྟར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་། བཙུན་དགོན་དྲུག། རྡ་ས་རིགས་ལམ་སློབ་གཉེར་ཁང་། བོད་ཀྱི་བཙུན་མའི་ལས་འཆར་བཅས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་ཆེས་ཐོག་མའི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་པའི་ལྡན་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་རིས་མེད་ཀྱི་བོད་པའི་བཙུན་དགོན་ཁག་གི་བཙུན་མ་ཚོར་དགེ་བཤེས་མའི་ཕྱག་འཁྱེར་འབུལ་རྒྱུ་ལམ་སྲོལ་ཞིག་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོར་སྐབས་དང་པོའི་དགེ་བཤེས་མའི་རྒྱུགས་སྤྲོད་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་བཞུགས་སྒར་ཉེ་འདབས་སུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བཙུན་དགོན་སྒྲོལ་མ་གླིང་དུ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་སྐབས་གཉིས་པའི་དགེ་བཤེས་མའི་བསླབ་པ་མཐར་སོན་གྱི་མཛད་སྒོ་ཚོགས་སོང་བ་དང་། སྐབས་དེར་དགེ་བཤེས་མའི་ཕྱག་འཁྱེར་བཞེས་མཁན་བཙུན་མ་དྲུག་འདུག ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་བཙུན་མ་ཚོར་དུས་ཚོད་དང་གནས་སྟངས་སོགས་ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་རང་དབང་ཡང་ཆེ་རུ་སོང་སྟབས་དགེ་བཤེས་མ་ཐོན་རྗེས་དེ་སྔ་ལྟར་རང་ཉིད་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་གི་ནང་བསྡད་དགོས་ཀྱི་མེད་པ་རེད། དཔེ་ཆ་དང་ཐག་རིང་དུ་མ་ཕྱིན་པར་སློབ་གཉེར་གནང་མ་ཐུབ་པའི་ཕྱག་དཔེ་ཁག་དང་། ལྷག་དོན་གཞུང་ཆེན་མོ་དག་ལ་གཏིང་ཟབ་པོས་སློབ་གཉེར་མུ་མཐུད་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་སོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག དགེ་བཤེས་མ་ཐོན་རྗེས་ལམ་སེང་བསྟན་པའི་བྱ་བ་དེ་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་བསྒྲུབ་རྒྱུ་མིན་པར་སྔོན་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་དཀའ་ལས་རྒྱབ་ནས་བཙུགས་པའི་དགོན་ཁག་ནང་དེ་ལྟར་ཞབས་འདེགས་བསྒྲུབ་དགོས་གལ་ཡིན་པ་བཀའ་ནན་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། རྩ་བའི་དགེ་བཤེས་མའི་རྒྱུགས་སྤྲོད་ནང་འཛུལ་ཞུགས་གནང་མཁན་བཙུན་མ་རྣམས་ནི། དངོས་གཞིའི་དགེ་བཤེས་མའི་རྒྱུགས་སྤྲོད་ནང་མ་ཞུགས་གོང་ཐོག་མའི་འཆར་བཙུན་དགོན་སོ་སོའི་ནང་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔའི་ཐོག་ལོ་ངོ་ ༡༧ རིང་སློབ་གཉེར་གནང་སྟེ་རྒྱུགས་སྤྲོད་ཐོག་གཞུང་ཆེན་ཁག་ལ་བརྒྱ་ཆ་ ༧༥ལོན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང། དེ་ནས་དགེ་བཤེས་མའི་རྒྱུགས་སྤྲོད་ཆེན་མོ་ལོ་བཞིའི་རིང་ཕར་ཕྱིན་དང་དབུ་མ། འདུ་བ་དང་མཛོད། གཞན་ཡང་རྩོམ་རྒྱུགས་དང་རྒྱལ་རབས་ཆོས་འབྱུང་། ཚན་རིག་སོགས་ཀྱི་ཐོག་བྲིས་རྒྱུགས་དང་རྩོད་རྒྱུགས་བཅས་གནང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དང་པའི་ཁོངས་སུ་དགེ་བཤེས་མའི་ཕྱག་འཁྱེར་བཞེས་མཁན་བཙུན་མ་ ༢༠ བྱུང་ཡོད་པ་དང་ད་ལན་སྐབས་གཉིས་པར་བཙུན་མ་དྲུག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། རླུང་འཕྲིན་ཁང་ནས་འདི་ལོ་དགེ་བཤེས་མ་སྐབས་གཉིས་པའི་ནང་ཨང་དང་པོ་བཙུན་དགོན་སྒྲོལ་མ་གླིང་གི་བཙུན་མ་བདེ་ལེགས་དབང་མོ་ལགས་དང། ཨང་གཉིས་པ་བྱང་ཆུབ་ཆོས་གླིང་གི་བཙུན་མ་བློ་བཟང་ལྷ་མོ་ལགས་རྣམ་གཉིས་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པ་ཡིན། རྩ་བའི་སྔར་ལོ་སྐབས་དང་པོའི་དགེ་བཤེས་མ་ཐོན་རྗེས་ཚོགས་ཆུང་གི་ངོས་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་དགེ་བཤེས་མ་ཚོར་སྔགས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་གནང་ཐུབ་ན་ལེགས་པོ་ཡོད་སྐོར་སྙན་གསེང་ཞུས་པ་ལྟར་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནས་བཀའ་བཞེས་བཟང་པོ་སྨིན་བསྩལ་ཐོབ་ཐོག་འདི་ལོ་ནས་བཞུགས་སྒར་ཉེ་འདབས་བཙུན་དགོན་སྒྲོལ་མ་གླིང་དུ་དགེ་བཤེས་མ་ཐོན་མཁན་ཚོར་སྔགས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་གནང་རྒྱུ་འགོ་བཙུགས་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་དང་སང་ཉིན་བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་རིང་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་  India Habitat    ལྟེ་གནས་ཁང་དུ་ཀླད་རྩའི་ཚན་རིག་དང་ནང་པའི་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་སྐོར་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་འཚོགས་ཀྱི་འདུག་པ་དང་། ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་གནང་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་རྒྱ་གར་དང་ཨ་མི་རི་ཀ ཡོ་རོབ་སོགས་ནས་གྲགས་ཅན་ཚན་རིག་པ་ཁག་གཅིག་དང་ནང་ཆོས་ཀྱི་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་མཁས་པ་མང་དག་ཞིག་ནས་ལྷན་ཞུགས་གནང་འདུག། ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དགེ་བཤེས་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ་ལགས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་པར་ཚན་རིག་པ་དང་ནང་པའི་མཁས་པའི་བར་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བགྲོ་གླེང་ལྷན་ཚོགས་དེ་ནི། བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸་གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་ལྟར། ཆོས་ཁས་ལེན་མིན་ལ་ལྟོས་མེད་སེམས་བཟང་པོ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རང་གཞན་གཉིས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། སེམས་བཟང་གི་བྱ་སྤྱོད་དེ་རང་ཆས་སུ་ཡོང་ཐབས་སླད་མི་ཚང་མར་རྒྱུ་མཚན་དང་ངེས་པ་རྙེད་ཐུབ་པའི་འགྲེལ་བཤད་ཅིག་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྟེན་ཚོགས་འདུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཐོག་ནས་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཀླད་པའི་སྐོར་ཚན་རིག་གི་འགྲེལ་བཤད་དང་། ནང་སེམས་ཁམས་ཀྱི་སྐོར་ནང་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་པའི་བརྒྱུད་མང་ཚོགས་ལ་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་གོ་རྟོགས་ཁྱབ་སྤེལ་ཐུབ་པའི་རེ་གནང་གི་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། རྒྱལ་སྤྱི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་ལྡི་ལི་ Ambedkar  གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ཉེ་བའི་རིགས་བདག་སློབ་དཔོན་  Shyam B Menon  མཆོག་ཆེད་ཕེབས་གནང་འདུག་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཁོང་ནས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་འཛམ་གླིང་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་བདེ་དོན་སླད་མཛད་འཕྲིན་རླབས་ཆེན་སྐྱོང་བཞིན་པ་དེ་དག་ལ་ཡི་རང་བསྔགས་བརྗོད་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་མིར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གོད་ཆག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཕོག་ཡོད་ ཀྱང་། ༸གོང་ས་མཆོག་ནས་བཙན་བྱོལ་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱངས་པ་དེས་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་གཉིས་ལ་གོ་སྐབས་དང་རེ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་གནང་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་ལྷན་ཚོགས་དེ་ལྟར་གནང་པར་ཡི་རང་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱང་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཀླད་རྩའི་ཚན་རིག་དང་ནང་པའི་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་གཟུགས་ཅན་ཀླད་པའི་འགྲོ་ལུགས་འགྲོ་སྟངས་སྐོར་བཀའ་མོལ་གནང་མཁན་ཁོངས་སུ་ཨ་མི་རི་ཀའི་ཚན་རིག་པ་  Dr. Ceon Ramon མཆོག་དང་། འཇར་མན་གྱི་ Dr. Jen Hauisen དང་། རྒྱ་གར་ནས་ Dr. Anitha Vaijyanath དང་། Dr. Birendra N Malick  དེ་བཞིན་ Dr. Bindu M Kutty སོགས་དང་། དེ་བཞིན་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཐོག་ཝཱར་ཎ་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཉེ་བའི་རིགས་བདག་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་བསམ་གཏན་ལགས་དང་། དགའ་ལྡན་ཤར་རྩེ་མཁན་ཟུར་དགེ་བཤེས་བྱང་ཆུབ་ཆོས་ལྡན་ལགས། སེར་བྱེས་དགེ་བཤེས་བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག་ལགས་ཀྱིས་དབུས་པའི་བོད་སྨན་གྱི་སྨན་པ་ཁག་ཅིག་བཅས་ལྷན་བཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།  

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས་ཁ་སང་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཨ་སམ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྷོ་ཧ་ཊིར་སྐོང་ཚོགས་གནང་པའི་ ༢༠༡༧ ལོའི་ཤར་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་ Naturenomics ཞེས་པའི་གླེང་སྟེགས་ཐོག་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་བོད་ནི་ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཆུའི་འབྱུང་ཁུངས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་གསུམ་པར་གྲགས་པའི་བོད་མཐོ་སྒང་ཐོག་སྟངས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པ་དེས་བོད་ཀྱི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཡོངས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གནས་སྟངས་ལ་ཉེན་ཚབས་ཆེན་པོ་བཟོ་ངེས་ཡིན་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཁ་སང་ཉིན་རྒྱབ་གྷོ་ཧ་ཊིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བྷ་ལི་པ་ར་ Foundation ཞེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པས་མགྲོན་འབོད་ལྟར་ཁོར་ཡུག་གླེང་སྟེགས་ཐོག་ལྷན་ཞུགས་གནང་འདུག་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བྷ་རི་པ་ར་ཐེབས་རྩ་ཁང་གི་ཤར་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་ཆེད་འབད་བརྩོན་གནང་བཞིན་པར་བསྔགས་བརྗོད་དང་ལྷག་དོན་དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ནང་ཆུའི་གལ་འགངས་སྐོར་དང་འབྲེལ། སྔ་མོ་མི་རྣམས་ས་ཆའི་དོན་དུ་དམག་འཁྲུག་བརྒྱབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་འདིར་སྣུམ་གྱི་དོན་དང་སླད་མར་ཆུའི་དོན་དུ་དེ་ལྟར་བྱེད་ངེས་ཡིན་པ་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག བོད་ནི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་གི་རྒྱུག་ཆུ་ཆེ་ཁག་བཅུའི་འབྱུང་ཁུངས་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱ་གར། བལ་ཡུལ། བྷང་ལ་དེ་ཤི། འབར་མ། ཐེ་ལེན་ཌི། ལའོ་སི། ཀེམ་བྷོ་ཌི་ཡ། ཝི་ཏི་ནམ་བཅས་འཛམ་གླིང་ནང་མི་འབོར་མང་ཤོས་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཡུལ་མིའི་འཚོ་བའི་རྟེན་གཞི་ཆགས་ཡོད་སྟབས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ནས་བོད་མིའི་མངོན་འདོད་ལྟར་བོད་མཐོ་སྒང་གི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཡོང་སླད་རྒྱ་གཞུང་ལ་གནད་དོན་དེའི་ངེས་པར་དུ་འགན་ཁུར་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་ནས་ཤར་ཏུ་ཀི་སི་ཐན་བར་དུ་ཆུ་འོག་སྦུབས་ལམ་བཟོ་འཆར་ཡོད་སྐོར་ཐད་ཀྱི་བཅར་འདྲིར་དང་ལེན་གནང་སྟེ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་ཁ་བསྒྱུར་གྱི་ལས་འཆར་དེར་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཆོག་མཆན་སྤྲད་ཚེ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོར་བརྟེན་བཞིན་པའི་གཤམ་འོག་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ཆུའི་དཀའ་ངལ་དང་ཆུ་ལོག་སོགས་ཀྱི་གནོད་འཚེ་ཡོང་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག གཞན་ཡང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཁ་སང་གྷོ་ཝ་ཊི་མཐོ་སློབ་ཏུ་མཐོ་སློབ་དེའི་ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་འོག་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་མ་འོངས་མདུན་ལམ་སྲ་བརྟན་ཞེས་པའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས་ད་ཆ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆའི་སྟེང་རྒྱ་ནག་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་པ་དེ་ནི་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་ཀྱི་ངོས་ནས་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་པའི་གནད་དོན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ཉེ་ལམ་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་དབར་འབྲོག་ལམ་ས་མཚམས་ཐོག་དཀའ་ངལ་འཕྲད་པ་དེ་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིས་རིམ་པས་བོད་ཀྱི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་འབྲས་ལྗོངས་དང་འབྲུག བལ་ཡུལ། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་གྱི་ལ་དྭགས། བྱང་ཤར་ཨ་རུ་ནཱ་ཅལ་མངའ་སྡེ་བཅས་ཀྱི་བདག་དབང་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་འགོ་འཛུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཁ་སང་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཨ་སམ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་ས་གྷོ་ཧ་ཊིར་ཕེབས་འབྱོར་གྱིས་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ Guwahati མཐོ་སློབ་ཏུ་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་མ་འོངས་མདུན་ལམ་སྲ་བརྟན་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་འདུག སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ལ་ Balipara ཐེབས་རྩ་ཁང་གིས་མགྲོན་འབོད་ཞུ་དོན་ལྟར་ཁ་སང་གྲོང་ཁྱེར་ Guwahati ར་ཕེབས་འབྱོར་བྱུང་སྐབས་ཐེབས་རྩ་ཁང་གི་འབྲེལ་ཡོད་བཅས་ནས་ཕེབས་བསུ་སྣེ་ལེན་ཞུས་ ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཉིན་དེར་ཨ་སམ་མངའ་སྡེའི་སོ་ནམ་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Atul Bora མཆོག་དང་སྒོ་ཕྱུགས་གསོ་སྐྱོང་དང་གྲོང་སྡེ་ཡར་རྒྱས་བློན་ཆེ། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་ལས་འགུལ་བ་སོགས་དང་ཐུག་འཕྲད་གནང་པ་མ་ཟད། ཕྱི་དྲོ་ཐེབས་རྩ་ཁང་དེས་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ལ་གསོལ་ཚིགས་འདེགས་འབུལ་ཞུ་ཐོག་ཁོར་ཡུག་སྲུད་སྐྱོབ་ལས་འགུལ་བ་དང་སྙན་ངག་མཁན། རྩོམ་པ་པོ་སོགས་སྐུ་མགྲོན་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་གདན་ཞུས་གནང་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དེ་རིང་སྔ་ཐོག་གྷོ་ཧ་ཊི་མཐོ་སློབ་ཀྱི་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་ལ་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་མ་འོངས་མདུན་ལམ་སྲ་བརྟན་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་པ་དང་དེ་རྗེས་Balipara ཐེབས་རྩ་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་འོག་ Eastern Himalayan Naturenomics Forum 2017 ཞེས་པའི་བགྲོ་གླེང་ཐོག་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་གསུང་བཤད་གནང་པ་མ་ཟད། ཕྱི་དྲོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་ Rabindranath Barthakur རྗེས་དྲན་གཏམ་བཤད་མཛད་སྒོར་གཙོ་བཞུགས་གནང་འདུག རྩ་བའི་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ད་རེས་གྷོ་ཧ་ཊིར་ཕེབས་དོན་གཙོ་བོ་ནི་བྷ་ལི་པ་ར་ཐེབས་རྩ་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་ Rabindranath Barthakur རྗེས་དྲན་གཏམ་བཤད་མཛད་སྒོར་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཆེད་ཡིན་པ་རེད། ཐེབས་རྩ་ཁང་དེ་ནི་ཨ་སམ་ནང་གི་བཟོ་གྲྭའི་བདག་པོ་ཆེ་གྲས་སྐུ་ཞབས་ Ranjit Barthakur ལགས་ཀྱིས་ཆེད་འཛུགས་གནང་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཚོགས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་ཤར་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཆེད་ཡིན་པ་རེད།  

དེ་རིང་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡ ཉིན་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༨།༣༠ ཐོག་བཞུགས་སྒར་ཉེ་འཁྲིས་སུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་གིས་གོ་སྒྲིག་འོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བཀའ་ཁྲི་ཟུར་པ་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་རྒྱུད་གྲྭ་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་དཔེ་དེབ་ཞུ་སྒྲིག་དང་། གནའ་དེང་དཀར་ཆག་རིག་པའི་སྐོར་ཉིན་ལྔའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཟབ་སྦྱོང་དབུ་འཛུགས་གནང་སོང་། སྐབས་དེར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བཀའ་ཁྲི་ཟུར་པ་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ད་རེས་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་འདི་དུས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམ་པའི་ལས་དོན་ཞིག་ཡིན་པར་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་དང་མཉམ་ཞུགས་བ་ཡོངས་ལ་ཡི་རང་བསྔགས་བརྗོད་གནང་པ་དང་འབྲེལ། དེ་སྔ་ལོ་ ༦༠ སྔོན་ལ་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཙམ་མ་ཟད་མི་རིགས་ཆ་ཚང་ཆགས་འཇིག་གི་གནས་སྟངས་ལ་གྱར་བའི་འོག་བོད་མི་ས་ཡ་ ༡་༢ ཙམ་གྱི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བ་དང་དགོན་སྡེ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་རྩ་མེད་དུ་ཕྱིན་པ་མ་ཟད། དེ་བཞིན་རིག་གཞུང་གི་འབྱུང་གནས་བཀའ་བསྟན་གཉིས་གཙོས་གསུང་རབ་རྣམས་རྩ་གཏོར་ཕྱིན་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་དོན་བོད་དེ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་གངས་རི་ར་བས་སྐོར་བའི་ས་ཁུལ་ནང་དུ་ཁ་ཁུ་སིམ་པོར་ཕྱི་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པར་གནས་པ་བརྟེན་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་གཏེར་མཛོད་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཤེས་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་བཙན་བྱོལ་དུ་སླེབས་པའི་རྗེས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བླ་ན་མེད་པའི་འཕྲིན་ལས་དང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་མཚོན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་གཟི་བརྗིད་ལ་བརྟེན་ནས་དེང་སྐབས་འཇིག་རྟེན་ཁྱོན་ལ་བོད་ཟེར་བ་འདི་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་ཤིག་ཡིན་པ་ར་འཕྲོད་གསལ་པོ་བྱུང་ཡོད་སྟབས། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་ལ་ཕྱིར་བལྟར་བྱེད་སྐབས་དགའ་ཚོར་དང་འཇིགས་སྣང་སྐྱེས་དགོས་པའི་གནད་དོན་སོགས་བྱུང་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་ ༥༩ སྔོན་གྱི་མི་རབས་རྣམས་རྫོགས་འགྲོ་གྱི་ཡོད་པ་དང་བོད་པའི་མི་རབས་གསུམ་པ་རྣམས་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བཞིན་པའི་འཕོ་འགྱུར་གྱི་ས་མཚམས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད་སྟབས། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་ལམ་སྟོན་ལྟར་ད་ཆ་བོད་མི་རིགས་ཡོངས་ལ་འོས་འགན་གང་ཡོད་པ་དེ་དག་ར་འཕྲོད་ཐོག་མ་འོངས་པའི་ལོ་རབས་ནང་གནའ་སྲོལ་དང་དེང་རབས་གནང་ཕྱོགས་དབར་འགལ་ཟླ་མེད་པར་གཅིག་ཕན་གཅིག་གྲོགས་ཚུལ་དུ་འཆར་གཞི་སྒྲིག་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད། རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་གི་དཔེ་མཛོད་འགོ་འཛིན་བློ་བཟང་ཀླུ་སྒྲུབ་ལགས་ཀྱིས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིབླ་ན་མེད་པའི་ཐུགས་རྗེའི་བཀའ་འདྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག ལེགས་བྱང་རྣམས་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་གནང་ཐུབ་ཡོད་པ་ལྟར་མ་འོངས་པའི་མི་རབས་གསར་པ་རྣམས་ལ་བརྒྱུད་སྤྲོད་གནང་ཐོག་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་གནང་རྒྱུར་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་ཟབ་སྦྱོང་འདི་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། སྨོན་ལམ་བོད་ཀྱི་བརྡ་འཕྲིན་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དགེ་བཤེས་བློ་བཟང་སྨོན་ལམ་ལགས་ཀྱིས་དཔེ་མཛོད་འཛིན་སྐྱོང་མཉེན་ཆས་སྤྱན་འབུལ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས་ཏེ་མཉན་ཆས་དེའི་རྒྱབ་ལྗོངས་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་རྒྱུད་སྟོད་དཔེ་མཛོད་ནས་དཔར་སྐྲུན་ཞུས་པའི་རྒྱུད་ཆེན་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཀུན་དགའ་དོན་གྲུབ་ཀྱི་རྒྱུད་ཊཱིཀ་རིམ་གཉིས་གཏེར་མཛོད་རྩ་འགྲེལ་སྦྱར་མའི་ཕྱག་དེབ་དབུ་བྱེད་དང་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་ལགས་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཐོག་སྨན་པའི་ཞབས་ཞུ་གནང་པར་ཡི་རང་གི་གཟེངས་བསྟོད་ཚུལ་དུ་སྟོན་པའི་ཞལ་ཐང་རིན་པོ་ཆེ་གསོལ་སྩལ་གནང་སོང་། རྩ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་དེའི་ཐོག་མི་གྲངས་ ༤༥ ནས་ ༥༠ བར་གྱི་ས་དམིགས་བཞག་ཡོད་ཀྱང། ཟབ་སྦྱོང་དེར་གལ་ཆེ་དོན་ཆེར་བརྩི་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདོད་ཡོད་མཁན་མང་པོ་བྱུང་དོན་ལྟར། ད་རེས་དངོས་སུ་ཚོགས་བཅར་བའི་ཁོངས་སུ་རིས་མེད་ཚོགས་སྡེ་དང་སློབ་གཉེར་བསྟི་གནས་ཁག་ ༣༦ ཙམ་ནས་ཚོགས་བཅར་བ་ཁྱོན་ ༧༠ ཙམ་ཕེབས་འདུག དེ་བཞིན་ཟབ་འཁྲིད་གནང་མཁན་ཁོངས་སུ་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་དང་མཁས་དབང་ཁག་ཅིག བཞུགས་སྒར་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་དང་ཨ་རི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་བཅས་མཁས་དབང་ ༨ ཙམ་གདན་འདྲེན་ཞུས་འདུག