བོད།

ཀིརྟི་བྱིས་པ་གྲྭ་ཚང་གི་རིག་གནས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ། རྩོམ་པ་པོ་རེ་མདོ་སེངྒེ་ལགས་ཀྱིས་ལོ་བཞིའི་སྔོན་ནས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཞིག་བརྒྱུད་དེ་བོད་མིའི་ཡབ་མེས་གོང་མ་དག་གི་རྣམ་ཐར་དང་ལོ་རྒྱུས་ཚིག་ཉུང་དོན་བསྡུས་ཀྱིས་གཏམ་རྒྱུད་ཟློས་གར་གྱི་འཁྲབ་གཞུང་གི་ངོ་བོར་རྩོམ་སྒྲིག་གིས།   རང་རེའི་མི་རིགས་ལ་རླབས་ཆེན་གྱི་བྱས་རྗེས་བཞག་ཡོད་མཁན་གྱི་མེས་པོ་༣༤ ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་སྦྱར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་བརྒྱ་ལྷག་པར་སྐྲུན་གྱིས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། ཉེ་ལམ་རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གིས་གཏམ་རྒྱུད་དེ་དག་སྒྲ་དེབ་ཀྱི་ངོ་བོར་བཟོ་སྐྲུན་གྱིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་བཀྲམས་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་དག་ཉི་མ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་ལྗགས་ཀློག་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་རིང་འདི་གའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས།  རེ་མདོ་སེངྒེ་ལགས་ཀྱི་ལས་གཞི་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་གཏམ་རྒྱུད་དེ་དག་སྒྲ་དེབ་ཏུ་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་དམིགས་ཡུལ་དང་། གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་མི་སྣ་གདམ་གསེས་བྱེད་སྟངས། དེ་བཞིན་གཏམ་རྒྱུད་ཟློས་གར་གྱི་རྩོམ་ཐབས་སོགས་སྤྱད་ནས་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་དོན་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་འཀའ་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། འཛམ་གླིང་གང་སར་ཁ་འཐོར་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་རྒན་གཞོན་མང་ཆེ་བར་དྲ་རྒྱའི་ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་པར་བརྟེན། བོད་ཡིག་ཀློག་དེབ་འདི་དག་སྒྲ་དེབ་ཀྱི་ངོ་བོར་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱས་ཏེ་དྲ་ལམ་དུ་རིན་མེད་ཀྱིས་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུ་ཐུབ་ན། འཛམ་གླིང་གི་ས་ཆ་གང་དུ་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་སྒྲ་དེབ་འདི་དག་བརྒྱུད་ནས་བོད་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དག་པོ་ཤེས་ཐུབ་པ་དང། བོད་ཀྱི་སྐྱེས་ཆེན་མང་པོའི་རྣམ་ཐར་དང་ལོ་རྒྱུས་ཤེས་པར་ཕན་ནུས་ངེས་ཅན་ཐོན་ཐུབ་པར་དགོངས་པས་སྒྲ་དེབ་ཏུ་བཟོ་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་།

དེ་རིང་རྒྱ་གར་གྱི་ The week  ཞེས་པའི་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་འབྲས་ལྗོངས་མངའ་སྡེའི་བློན་ཆེན་ Prem Singh Tamang ལགས་ཀྱིས་ཁ་སང་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་མོ་དཱི་མཆོག་ལ་ཕྱག་ཡིག་ཅིག་ཕུལ་ཏེ་འབྲས་ལྗོངས་མི་མང་གིས་༸དཔལ་རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་ཨོ་རྒྱན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ཕྱིར་རྒྱ་གར་དུ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ས་གནས་ཀྱི་དད་ལྡན་མི་མང་ཚོགས་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་སྩོལ་རྒྱུའི་རེ་འདུན་ཤུགས་དྲག་ཡོད་པར་བརྟེན་སྲིན་བློན་མཆོག་གིས་༸རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་མཆོག་གང་མགྱོགས་ཕྱིར་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་འཐུས་ཆོག་པའི་ཆོག་མཆན་གནང་རྒྱུའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་འདུག

ཁ་སང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཐད་ཀར་སྟངས་འཛིན་གྱི་འོག་ཡོད་པའི་ Global times ཞེས་པའི་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་ས་བགོས་བྱས་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་གི་ས་ཁུལ་ལྷོ་ཁ་དང་ལྷུན་རྩེ་སོགས་ཀྱི་གྲོང་ཚོ་གནས་སྤོར་གྱིས་རྒྱ་དཀར་ནག་དང་འབྲུག་བཅས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་སྲུང་གི་ཡོད་པ་དང་།  ད་ཆ་གནས་སྤོར་ཟིན་པའི་བོད་མི་དེ་དག་གི་འཚོ་བ་སྔར་ལས་ཇེ་རྒྱས་ཇེ་ལེགས་སུ་སོང་ནས་འབྱོར་འབྲིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གྲལ་དུ་ཐོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་འགྱངས་བར་ལྷོ་ཁ་དང་ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁོངས་ནས་མི་ ༦༠༠༠ ལྷག་ས་མཚམས་སུ་གནས་སྤོར་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་འཆར་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུག

ཡུ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ Belgium ཀྱི་རྒྱལ་ས་ Brussels ནང་དུ་བཅའ་བཞུགས་བོད་མི་མིག་དབར་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་རེས་གཟའ་ལྷག་པ་ཆར་ཅན་ཁུལ་དེའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་བོད་དོན་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་འདུག

ཁ་སང་UNPO ཞེས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་སྐུ་ཚབ་མེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་གི་ཚོགས་པའི་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བའི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཐོག་ཏུ། ཚོགས་པ་དེ་ཐོག་མར་གསར་འཛུགས་གནང་མཁན་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ། སྐུ་ཞབས་ Michael van Walt van Praag ལགས་སུ་ Netherlands རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆེ་མཐོང་གི་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་བར་འཚམས་འདྲི་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ནང་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ལག་བསྟར་ཚད་ལྡན་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བྱེད་དགོས་བའི་འབོད་སྐུལ་གྱི་གྲོས་ཆོད་ཅིག་བཞག་འདུག སྐབས་དེར། བོད་དོན་དང་ Nigeria ཁུལ་གྱི་ Ogoniland མི་མང་གི་དོན་དུ་རླབས་ཆེན་གྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་གྱི་ UNPO དབུ་ཁྲིད་ཟུར་བ་རྣམས་ཀྱི་བྱས་རྗེས་དྲན་གསོ་བྱེད་ཆེད་དུ་གྲོས་འཆར་ཞིག་བཏོན་པ་དང་སྦྲགས། UNPO ཚོགས་པ་དེ་ཐོག་མར་གསར་འཛུགས་གནང་མཁན་གྱི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་༸གོང་ས་མཆོག་གི་དམིགས་བསལ་གྱི་སྐུ་ཚབ་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་རྒྱ་རི་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་དང་ཚོགས་པ་དེའི་ཚོགས་མི་ངག་དབང་ཆོས་འཕེལ་རྣམས་གཉིས་སྔ་རྗེས་སུ་སྐུ་གཤེགས་པར་དྲན་གསོ་མཛད་པ་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་རི་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས་བོད་མིའི་འཚེ་མེད་ཞི་བ་དང་ཆེ་མཐོང་། དེ་བཞིན་རང་ཐག་རང་གཅོད་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་རླབས་ཆེན་གྱི་བྱས་རྗེས་བཞག་ཡོད་པར་ཡི་རངས་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་འདུག དེ་བཞིན་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཐོག   རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་མི་མང་གི་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱེད་དགོས་བ་མ་ཟད།  རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་གཏོང་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་བའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ནས། Nigeria སྲིད་གཞུང་གིས་ Ogoni མི་རིགས་ས་ཁུལ་དུ་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བཅོམ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་སྟེ།  མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ Ogoni མི་རིགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་ཆེད་འདོན་གནང་བའི་འབྲུ་དོན་རྣམས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་དགོས་བའི་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུག གཞན་ཡང་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཐོག་ཏུ།  རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་དང་ Ogoniland ས་ཁུལ་གཉིས་སུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚད་གཞི་ལྡན་པའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ལག་བསྟར་ཡོང་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཞུ་སྐུལ་དང་འབྲེལ་ནས། ཨ་རི་དང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་གཉིས་ཀྱིས་ཁུལ་དེའི་མི་སེར་རྣམས་ཀྱིས་བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་ལས་བྱུང་བའི་ཁེ་དབང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་བཞིན་པ་རྣམས་ཕྱི་གསལ་གནང་གསལ་བཟོ་དགོས་བའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་སྟེ། UNPO ཚོགས་པ་དེ་སྔར་བཞིན་བོད་དང་Ogoni མི་མང་གི་བདེ་དོན་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག རྩ་བའི་UNPO ཚོགས་པ་འདི་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༡ ལོར་ Netherlands ཁུལ་དུ་གསར་འཛུགས་བྱས་པའི་རྒྱལ་མཚམས་རིས་མེད་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཚོགས་པ་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་བཙན་འཛུལ་གྱི་འོག་ཏུ་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་མི་སེར་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ལ་འབོད་སྐུལ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་བཙན་རྒྱལ་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་འཐབ་འཛིན་བྱས་ཏེ་མི་སེར་དཀྱུས་མ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དང་ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།་

ཕ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་པེ་རིས་ནང་དུ་བཅའ་བཞུགས་བོད་མི་ངག་དབང་ཚེ་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་པེ་རི་སི་ནས་སུད་སིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ལས་ཁུངས་བར་བོད་དོན་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དབུ་འཛུགས་གནང་འདུགསྐུ་ཞབས་ངག་དབང་ཚེ་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་ཁ་སང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་ཕྱག་ཚོད་དང་པོ་དང་ཕྱེད་ཀ་ཐོག་ཞི་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྗེས་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༥ ཐོག་པེ་རིས་ནས་ཕེབས་ཐོན་གྱིས་སུད་སིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝ་བར་སྤྱི་ལེ་ ༦༠༠ ལྷག་བོད་དོན་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུག རྩ་བའི་ངག་དབང་ཚེ་འཕེལ་ལགས་ནི་པེ་རིས་ནང་དུ་དབུགས་སྦྱོང་སློབ་ཁྲིད་གནང་མཁན་ཡིན་པ་དང་། ད་རེས་ཁོང་གིས་རྐང་འཁོར་སྐྱོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་བཅས་ཀྱི་ནང་དུ་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་སྟེ་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས། རྒྱལ་ཚོགས་ལ་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཅན་གྱི་དགོས་འདུན་འཁོད་པའི་ཞུ་སྙན་ཞིག་ཕུལ་འདུག་པའི་ནང་བོད་དང་ཤིན་ཅང་། ཧོང་ཀོང་བཅས་ཀྱི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྩི་སྲུང་ཞུ་དགོས་པ། བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་བ། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པ། བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་བསྐྱར་གསོ་དགོས་པ། རྒྱ་ནག་གིས་གོ་ལ་ཁྱོན་ལ་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཁྱབ་བརྡལ་བཏང་བའི་འགན་ཡོངས་རྫོགས་འཁུར་འཇུག་དགོས་པ། བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་བ་ཚོ་རང་གི་ས་ཁུལ་ནང་དུ་རང་དབང་ངང་འགྲུལ་སྐྱོད་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པ། དེ་བཞིན་བོད་ནང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་སོགས་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་བཅས་ཆེད་འདོན་གནང་འདུག རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་ངག་དབང་ཚེ་འཕེལ་ལགས་སུ་ལས་འགུལ་དང་འབྲེལ་བའི་བཅར་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མས་རྒྱ་ནག་གི་བྱ་སྤྱོད་རྣམས་གསལ་པོ་ཤེས་པར་བརྟེན་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བཞིན་པའི་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་གྱིས་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེས་ན་ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁྲོད་གྲོང་གསེབ་དང་གྲོང་ཁྱེར་འདྲ་མིན་ནང་དུ་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་མདུན་དུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་རྒྱུ་དང་བོད་དོན་གོ་རྟོགས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་འཆར་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་སོང་།

དབྱིན་ཡུལ་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ The Economist གསར་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་འཁྱོག་བརྗོད་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་སའི་གསར་ཤོག་གི་ China focus ཞེས་པའི་ས་བཅད་དེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་འདུགདེ་རིང་ Free Tibet ཞེས་པའི་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་བོད་རང་དབང་ཚོགས་པས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གསར་ཤོག་གྲགས་ཅན་རིགས་མང་པོར་དངུལ་དངོས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ཆེན་པོ་སྤྲད་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཁྱོག་བརྗོད་དྲིལ་བསྒྲགས་རིགས་སྤེལ་སའི་ས་བཅད་ཉོས་ཡོད་པ་ལྟར། Free Tibet དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་གཉིས་ཀྱིས་དེར་འབྲེལ་གྱི་གནད་དོན་ཁག་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པ་བརྒྱུད་ད་ཆ་The Economist གསར་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་འཁྱོག་བརྗོད་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་སའི་ས་བཅད་དེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག རྩ་བའི་ The Economist ཞེས་པའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དཔྱད་བརྗོད་སྤེལ་སའི་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་གསར་ཤོག་དེས་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ཙམ་ནས་དེ་གའི་གསར་ཤོག་ཐོག་ China Focus ཞེས་རྒྱ་ནག་གི་འཁྱོག་བརྗོད་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་སའི་ས་བཅད་ཅིག་བཀོད་ཡོད་པ་དང་། ས་བཅད་དེའི་ནང་དོན་རྣམས་ Beijing review འམ་པེ་ཅིང་བསྐྱར་ཞིབ་ཅེས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་ཐད་ཀར་སྟངས་འཛིན་འོག་ཡོད་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཚན་པས་བྲིས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། དེ་དག་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་དཔྱད་གཏམ་དང་བརྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་སོགས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་འཆར་མང་པོ་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། གསར་འགོད་པ་ Dean Sterling Jones ཟེར་བ་ཞིག་གིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན། The Economist གསར་ཁང་གིས་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ཚེས་ ༢༦ ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་འཁྱོག་བརྗོད་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་སའི་ས་བཅད་དེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་བོད་རང་དབང་ཚོགས་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་John Jones ལགས་ཀྱིས་ The Telegraph དང་ the Economist གསར་ཁང་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་འཁྱོག་བརྗོད་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་སའི་ས་བཅད་དེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་པ་དེ་ནི་བོད་མི་རྣམས་ལ་མཚོན་ན་རྒྱལ་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་སྟེ་ད་ཆ་ Wall Street Journal གསར་ཤོག་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་འཁྱོག་བརྗོད་དྲིལ་བསྒྲགས་རིགས་སྤེལ་མི་འཇུག་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་གི་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྟན་འཛིན་འཇིགས་བྲལ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཐེངས་འདིར་ The Economist གསར་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་རིགས་སྤེལ་སའི་ས་བཅད་དེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་པ་དེ་ནི་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་བ། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་མི་མང་སོགས་ཀྱིས་ཡུན་རིང་ནས་ངང་སྒུག་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད་ཅེས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས། གསར་ཁང་ཞིག་ཡིན་ན་དྲང་བདེན་མིན་པའི་གནད་དོན་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོལ་རོལ་གྱི་གནད་དོན་ནམ་ཐོན་ལ་དུས་ཐོག་ཏུ་གནས་ཚུལ་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས་པ་ལས་རྒྱ་ནག་གི་མགྲིན་ཚབ་ལྟ་བུ་བྱེད་རྒྱུ་མེད་པར་གསུངས་ཏེ་གང་མགྱོགས་གསར་ཁང་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་དང་ལག་འབྲེལ་བྱས་ཡོད་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ས་བཅད་རིགས་ཡོངས་སུ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་འདུགདེ་བཞིན་བོད་རང་དབང་ཚོགས་པས། The Economist གསར་ཁང་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་དངུལ་དངོས་སྤྲད་ནས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་མཁན་གྱི་གསར་ཁང་མང་པོའི་ནང་གི་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་ཨ་རིའི་ The Wall Street Journal དང་། ཨོ་གླིང་གི་ The Sydney Morning Herald དེ་བཞིན་ཕ་རན་སིའི་  Le Figaro སོགས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་ཁང་  ༢༥ ལྷག་གིས་ད་དུང་ཡང་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་སྟངས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པའི་ China Daily ཞེས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་ཉིན་རེའི་གསར་ཤོག་ལས་གནས་ཚུལ་བརྒྱུད་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་པར་ལུང་འདྲེན་གྱིས་ རྒྱ་ནག་གིས་གསར་ཁང་དེ་དག་ལ་སྒོར་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་སྤྲད་ཡོད་པ་ཡང་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག བོད་རང་དབང་ཚོགས་པས་ཐེངས་འདིར་རྒྱ་ནག་གི་འཁྱོག་བརྗོད་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་སའི་ས་བཅད་གཅིག་སྒོ་རྒྱབ་པ་དེ་ནི་རྒྱལ་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་ལུང་འདྲེན་གྱིས་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཐད་ཀར་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་པེ་ཅིན་དཔྱད་ཞིབ་ཅེས་པ་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༨ ལོར་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་ཕྱི་ལ་བསྒྲགས་བྱེད་དུ་གསར་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་དང་། ལོ་ཤས་ནས་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་ཆེད་དུ་བོད་ནང་གི་མང་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་ཞེས་པ་ཞིག་གསལ་འདོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལྟར། ཉེ་ཆར་ནས་ཤིན་ཅང་ས་ཁུལ་དེ་མི་སེར་ས་ཡ་གཅིག་ལྷག་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པ་དེ་ནི་བཟོ་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཡིན་པར་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱས་པ་སོགས་ལ་བརྟེན་ན་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་དངོས་བདེན་མིན་པའི་གནས་ཚུལ་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་ཆེས་མངོན་གསལ་གནང་འདུག འདི་ལོའི་ཟླ་ ༣ པ་ནས་བཟུང་ The Telegraph ཞེས་པའི་གསར་ཁང་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་ལག་འབྲེལ་བྱེད་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་བྱས་པ་ཡོད་པ་ལྟར་གསར་ཁང་ཆེ་གྲས་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་གང་མགྱོགས་རྒྱ་ནག་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་རིགས་སྤེལ་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མཚམས་འཇོག་གནང་དགོས་པར་འཁོད་འདུག

དེ་རིང་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་གནས་ལྟ་ཞིབ་ཁང་ལ་གནས་ཚུལ་འབྱོར་བ་ལྟར་ན། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་ལྷ་སའི་ཇོ་ཁང་གི་ནང་དུ་རྒྱ་རིགས་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་མང་པོ་གཏོང་གི་ཡོད་ནའང་། དམར་ཤོག་གཞུང་གི་བོད་མི་ལས་བྱེད་དང་བོད་པའི་སློབ་མ་སོགས་ཇོ་ཁང་གི་ནང་དུ་མཆོད་མཇལ་ལ་འགྲོ་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་ལུགས་འཁོད་འདུག ལྷ་སར་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་གྱི་བོད་མི་ཞིག་གིས་བོད་དོན་ལྟེ་གནས་ཁང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་པའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གི་དབང་འོག་ཏུ། བོད་མིའི་རིག་གཞུང་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་དག་ལ་སྟོན་རྒྱུའི་དངོས་ཟོག་ལྟ་བུ་ཞིག་ལས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་བདག་གཅེས་བྱེད་རྒྱུར་གོ་སྐབས་སྤྲོད་ཀྱི་མེད་པར་འཁོད་འདུག དེ་བཞིན། རྒྱ་ནག་གི་གསར་ཁང་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། འདི་ལོའི་ལོ་ཕྱེད་ཅིག་གི་ནང་དུ། ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཁྱབ་བརྡལ་བྱུང་བའི་རྗེས་སུ་ལྷ་ས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་འགྲོ་སའི་ས་ཁུལ་ལྟེ་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པར་འཁོད་པ་ལྟར། འདི་ལོའི་ནང་དུ་རྒྱ་རིགས་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་ས་ཡ་༨།༣ ལྷག་ལྷ་སར་ཕྱིན་ཡོད་པ་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། སྔར་ལོ་དང་བསྡུར་ན། འདི་ལོའི་ཟླ་བ་དྲུག་པའི་བར་དུ། བོད་ཁུལ་དུ་སྔར་ལོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་བརྒྱ་ཆ་ ༣༦ ལྷག་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་ཡང་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ལྷ་སའི་ཁུལ་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱིས་གསལ་བཤད་གནང་བ་ལྟར་ན། གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་ལྷ་སར་སླེབས་པ་དེས་ས་གནས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཕན་ཐོག་འབྱུང་གི་ཡོད་ནའང་། ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་མ་མང་པོས་བོད་ཀྱི་དགོན་གྲོང་གི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་ལ་སྣང་མེད་རྡོག་རོལ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་གྱིས། རྒྱ་རིགས་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་དགོན་པའི་ནང་དུ་གད་སྙིགས་གཡུགས་པ་དང་ཐ་མག་འཐེན་པ་སོགས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་གང་མང་འབྱུང་གི་ཡོད་པ་ཡང་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག བོད་དོན་ལྟ་ཞིབ་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་ཞི་བདེ་ཟླ་བ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྩ་གཏོར་གཏོང་ཐབས་སུ་ས་ཁུ་སོ་སོར་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་མང་པོ་ཆེད་གཏོང་བྱས་ཏེ་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་གྱི་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་གྲངས་ཆུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་དགོས་བའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་མང་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ནའང་། དོན་དུ་བོད་ཁུལ་གྱི་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་ཁག་ཏུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་བསླབ་གཞི་ཁག་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱང་རང་གི་སྐད་ཡིག་ཆེད་སྦྱོང་གི་ཕྱིར་རུ་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་དུ་ཟུར་སྦྱོང་ལ་འགྲོ་མི་ཆོག་པའི་བཀའ་རྒྱ་བཏང་ཐེངས་མང་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད།། འདི་ལོ་ནས་མགོ་ལོག་ཁུལ་དང་མཚོ་སྔོན་པོའི་གཡས་གཡོན། དེ་བཞིན་བྲག་དཀར་རྫོང་སོགས་སུ་ཁོར་ཡུག་འབག་བཙོག་གི་གནད་དོན་དང་བསྙལ་ནས་གཞུང་ལམ་ཉེ་འཁྲིས་ཀྱི་མ་ཎི་རྡོ་བརྐོས་དང་དར་ལྕོགས་སོགས་ཡོངས་སུ་གཙང་ཕྱག་བྱེད་དུ་བཅུག་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཡང་མང་པོ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད།

དབྱིན་ཡུལ་ནང་དུ་སྨན་ཞབས་པའི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་བསྟན་འཛིན་བཟང་མོ་ལགས་དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་བཀྲིས་དོན་གྲུབ་ལགས། དེ་བཞིན་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས། བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་ལགས་བཅས་བོད་མི་བཞིས་དང་བླངས་ཀྱིས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༥ ཉིན་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ Bristol ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ནས་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་སླར་གསོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་མང་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་བཏང་བ་མ་ཟད་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་ཏོག་དབྱིབ་གཉན་རིམས་ཁྱབ་བརྡལ་བཏང་བའི་འགན་འཁྱེར་འཇུག་དགོས་པ། ༸ཀུན་གཟིགས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་གཙོས་པའི་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས། དེ་བཞིན་དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་བོད་ནང་དུ་ཕར་འགྲོ་ཚུར་འོང་གི་ཁྲིམས་འཆར་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བ་སོགས་ཀྱི་དགོས་འདུན་དོན་ཚན་བཅུ་ཅན་བརྒྱུད་བསྒྲགས་གནང་སྟེ་རྒྱལ་ས་ལོན་ཌོན་བར་སྤྱི་ལེ་ ༡༡༧ ཙམ་ལ་བོད་དོན་ཞི་བའི་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་དེ་ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་འདུགཁ་སང་ལོན་ཌོན་ནང་དུ་འབྱོར་མ་ཐག་ས་གནས་ཀྱི་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ནས་ས་གནས་འདྲ་མིན་དུ་ངང་སྒུག་གནང་བཞིན་ལས་འགུལ་བ་དག་ལ་ཕེབས་བསུ་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་འདུག་པ་མ་ཟད།དེ་བཞིན་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་སྲིད་བློན་བཞུགས་གནས་ 10th Downing Street ལ་འབྱོར་སྐབས་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས་དང་དོན་ཁང་གི་ལས་བྱེད་གཙོས་དབྱིན་ཡུལ་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་དང་ཚོགས་མི། དེ་བཞིན་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་སོགས་ཀྱི་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་གི་འཐུས་མིས་སྣེ་ལེན་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།བསྟན་འཛིན་བཟང་མོ་ལགས་ཀྱིས་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་སྲིད་བློན་མཆོག་གི་མཚན་ཐོག་ལ་ཞུ་སྙན་ཞིག་ཕུལ་འདུག་པ་དང་དེའི་ནང་དབྱིན་ཡུལ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་མཁན་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཚོར་ Global Magnitsky Act ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ཀྱི་འོག་ནས་ཉེས་ཆད་འགེལ་དགོས་པ་དང་དབྱིན་ཡུལ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་འགྲུལ་སྐྱོད་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞི་གཏན་འབེབས་གནང་དགོས་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁུངས་རྩི་སློབ་གླིང་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་གི་འཁྱོག་བཤད་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་བ། ཤེས་ཡོན་གྱི་རང་དབང་དམ་དྲག་བྱེད་མུས་ལ་རྟོག་ཞིབ་དང་། ༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་ཀྱི་༸སྐུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ཡོད་པ་ལས་དེ་མིན་སུ་གང་ལའང་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་འདུགདེ་རྗེས་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་ཕེབས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སེལ་དགོས་པའི་ཞུ་སྙན་ཕུལ་བ་དང་འབྲེལ་ཐེངས་འདིའི་ལས་འགུལ་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་འདུགརླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་བསྟན་འཛིན་བཟང་མོ་ལགས་སུ་ལས་འགུལ་དང་འབྲེལ་བའི་བཅར་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་ད་ལན་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་དམིགས་ཡུལ་ལྟར་ལམ་ལྷོངས་ལྡན་པ་དང་། བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་ཧ་ཅང་ལེགས་པོ་བྱུང་ཞེས་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག བོད་མི་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ད་ལྟའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས་ཀྱི་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་ཐོག་ནས་བོད་དོན་ལས་འགུལ་མང་ཙམ་སྤེལ་དགོས་པ་དང་། བོད་དོན་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཁག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་སོང་།རྩ་བའི་བོད་དོན་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་འདི་ནི་འདི་ལོའི་ནང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁུལ་གྱི་བོད་མི་སྒེར་ནས་སྤེལ་བའི་བོད་དོན་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཐེངས་གསུམ་པ་དེ་ཡིན་པ་རེད།