བོད།

སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝ་ནང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༢ པ་འཚོགས་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་དེ་རིང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་མདུན་ཐང་དུ་ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་གནས་སྡོད་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་བ།བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་བཅས་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཙོ་འཛིན་མཆོག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་དོན་འཁྱོལ་ལག་བསྟར་བྱེེད་རྒྱུར་ནུས་ལྡན་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་རོགས་ཞེས་པའི་དགོས་འདུན་འོག་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་རྔམ་སྟོན་ལས་འགུལ་སྤེལ་གནང་འདུག སྐབས་དེར་སུད་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འཆི་མེད་རིག་འཛིན་ལགས་ཀྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་དབུ་ཁྲིད་དང་གཞིས་ལུས་བོད་མིའི་འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྙིང་སྟོབས། དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱབ་སྐྱོར་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་མིའི་བདེན་པའི་འཐབ་རྩོད་དེ་ནག་སུབ་གཏང་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་གསར་འགོད་པའི་བཅར་འདྲིར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༤༢ པ་བརྒྱུད་ནས་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ནང་མང་གཙོ་དང་རང་དབང་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་གསུངས་སོང་བ་དང་། ཁོང་རྣམས་ནས་ད་རེས་ཀྱི་ལས་འགུལ་དང་བསྟུན་ཏེ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Michelle Bachelet མཆོག་གི་མཚན་ཐོག་ཏུ་དོན་ཚན་ལྔ་ཅན་གྱི་ཞུ་སྙན་ཞིག་ཀྱང་ཕུལ་ཡོད་པ་དང། གཙོ་འཛིན་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ནུས་ལྡན་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲུ་དོན་ཁག་ལག་བསྟར་གནང་བར་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་དགོས་པ་དང་། བོད་ནང་ཡར་རྒྱས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་རྣམས་རྒྱ་གཞུང་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མངོན་འདོད་གཙོ་བོར་འཛིན་ཐོག་སྤེལ་དགོས་པར་ནན་སྐུལ་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག རྒྱ་གཞུང་ནས་ཡ་ཆེན་སྒར་དང་བླ་རུང་སྒར་སྟོར་བཤིག་དང་གྲྭ་བཙུན་ཕྱིར་ཕུད་ཀྱི་ལས་གཞི་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་མཆོག་ནས་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཀག་འགོག་གང་ཡང་མེད་པར་བསྐྱོད་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་གནང་རོགས་ཞེས་དང་། ལྷག་དོན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་སླར་གསོ་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གནང་བའི་འབོད་སྐུལ་བསྐྱར་ནན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་འཁོད་འདུག

རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་༤༢ ཐོག རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་བརྒྱད་ནས་སེམས་འཚབ་གནང་ཡོད་པ་སྤྱི་དང་།  ཡང་སྒོས་དེའི་ནང་ཚན་ནས་ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དང། འཇར་མན།  ཧྥ་རན་སི། སུའི་ཀྲན་བཅས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་༤དང། དེ་བཞིན་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་བཅས་ནས་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་མེད་སྐོར་གླེང་སློང་གནང་བ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དང་ཡུ་གུར་ནང་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ངེས་པར་དུ་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པར་བརྗོད་འདུག དེ་ཡང། ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༩ ནས་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ལྦའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ལྷན་ཚོགས་ ཐེངས་ ༤༢ འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང། ཕྱི་ཚེས་༡༧་ཉིན་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཐོག་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཐུགས་སྣང་དགོས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་ ༡༧ པའི་སྐབས། འཇར་མན་གྱི་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་དང་ཡུ་གུར་ནང་མང་ཚོགས་ཕོན་ཆེན་བཀག་ཉར་དོ་དམ་དང་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་པ་དང་ལྷན་དུ། མང་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་འབངས་དང་ཆབ་སྲིད། དེ་བཞིན་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་ཚབ་ཆེར་གཏོང་བཞིན་པའི་གནས་བབ་བཅས་ལ་ཧ་ཅང་གི་སེམས་འཚབ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་བ་དང་འབྲེལ། ལྷན་ཚོགས་དེ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་འཕྲལ་མ་ཉིད་དུ་མཚམས་འཇོགས་དགོས་ཞེས་གསུངས་སོང་། ཡང་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ནང་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་ཚད་མཐོན་པོ་ཕྱིན་ཡོད་ནའང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་གྱི་གནས་བབ་ད་དུང་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་མེད་པ་དང་། བོད་དང་ཡུ་གུར་ནང་དུ་ཞི་བདེ་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་པར་རྒྱ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཁུལ་དེའི་ནང་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་དད་རང་དབང་དང་འདུ་འཛོམས་རང་དབང་། དེ་བཞིན་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཆེ་མཐོང་ལ་གུས་བརྩི་བྱེད་དགོས་པ་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཙོན་འཇུག་བཀག་ཉར་བྱས་པའི་མི་སྣ་ཁག་གི་གནད་དོན་གླེང་བའི་ཁྲོད། བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་ལས་འགུལ་བ་བཀྲིས་དབང་ཕྱུགས་ལགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐོག་སེམས་འཚབ་དང་ཁོང་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་བསྐྱར་ནན་ཞུས་འདུག  དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས། སྐབས་དེར་Sweden སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་སྤྱིར་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་དད་རང་དབང་དང་གོམས་སྲོལ། དེ་བཞིན་འདུ་འཛོམས་རང་དབང་ལ་གུས་བརྩི་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་དང་ཡུ་གུར་མང་ཚོགས་ཀྱི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་ལ་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་ཞེས་གསུངས་བ་དང་ཆབས་ཅིག ས་ཁུལ་དེ་གཉིས་ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ལ་ཕྱིའི་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་མཁན་མི་སྣ་ལ་རྒྱ་གཞུང་གི་བཀག་འགོག་བྱས་མི་ཆོག་པར་ནན་བརྗོད་བྱས་འདུག ཡང་སྐབས་དེར་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་ Finland སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ། ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་བསྒྲགས་སྒྲོག་སྦྱང་གནང་བ་དང་།  ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཐེངས་འདིའི་ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་སླར་ཡང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དང་ཡུ་གུར་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་པའི་ནན་བརྗོད་གནང་བ་མ་ཟད། དེ་བཞིན་ཧྥ་རན་སའི་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་བསྒྲགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། བོད་དང་ཡུ་གུར་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའ་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ལ་སེམས་འཚབ་བསྟན་པ་དང་ཆབས་ཅིག   རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁུལ་དེ་དག་ནང་མང་ཚོགས་མང་པོ་བཀག་ཉར་དོ་དམ་བྱེད་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་བརྗོད་འདུག ལྷན་ཚོགས་ཐོག་གཞན་ཡང་། དབྱིན་ཡུལ་དང་། Australia དང་ finland དེ་བཞིན་ནོར་ཝེ་བཅས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐོང་མུ་མཐུད་ནས་རྡོག་རོལ་དང་ཁྲིམས་སྒྲིག་རྡོག་རོལ་གཏོང་མཁན་དང་འབྲེལ་བའི་དཔོན་རིགས་ཚོར་ཉེས་མེད་གུ་ཡངས་གཏོང་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་སེམས་འཚབ་ཡོད་པ་བསྟན་འདུག རྩ་བའི་ཐེངས་འདིའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་༤༢ པའི་འདས་པའི་ཚོགས་དུས་དེའི་ཁྲོད། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་ཀྱང། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་དང་།  འདུ་འཛོམས་རང་དབང་། དེ་བཞིན་སྐད་ཡིག་རང་དབང་། སྤྱི་འབངས་ཐོབ་ཐང་བཅས་རྡོག་རོལ་མུ་མཐུད་ནས་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། འཛུགས་སྐྲུན་དང་དཔལ་འབྱོར།  ཁོར་ཡུག་དང་མང་ཚོགས་བཅས་ལ་དོ་ཕོག་ཆེན་པོ་དང་གཏོར་སྐྱོན་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་ཐེར་འདོན་ཡང་བྱས་འདུག

རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Institute of Geographic Sciences and Natural Resources Research ཞེས་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁམས་ཚན་རིག་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ཉམས་ཞིབ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་ཁྱབ་འོག་ཡོད་པའི་ Center for Natural and Cultural Heritage ཞེས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རང་བྱུང་དང་རིག་གཞུང་གཅེས་ནོར་བསྟི་གནས་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་གཞོན་པ་རྒྱ་རིགས་སློབ་དཔོན་སྐུ་ཞབས་ Min Qingwen ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཁྲོད་བོད་མཐོ་སྒང་གྱི་ས་ཁོངས་རྒྱ་ཆེ་ཞིག་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་གྱི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་རྒྱུའི་ལས་གཞིའི་འོག ས་ཁུལ་དེ་དག་ནང་དུ་བཅའ་བསྡོད་གནང་མཁན་ས་གནས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དང་། ཡུལ་མི་དེ་དག་གི་རིག་གཞུང་དང་གོམས་སྲོལ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་བར་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པའི་གནད་དོན་ལ་སྣང་མེད་དང་རྩིས་མེད་མ་གཏང་བར་ས་གནས་བོད་མི་རྣམས་གཞིས་སྤོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། ས་གནས་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་ཐོག་ས་ཁུལ་དུ་འཚོ་གནས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང། བོད་མིའི་གོམས་སྲོལ་དེ་དག་འཚོ་གནས་ཙམ་མ་ཟད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ལ་ཡང་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ས་གནས་བོད་མི་རྣམས་སྔར་བཞིན་གནས་འཇུག་དགོས་པ་མ་ཟད། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྣེ་ཁྲིད་གནང་མཁན་དུ་བཞག་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཟླ་བ་སྔོན་མར་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྲིད་གྲོས་ཚོགས་པའི་དྲྭ་གནས་ཐོག་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་སློབ་དཔོན་ Min Qingwen ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་བསྒྱུར་བ་བཏང་སྟེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་མཐོ་སྒང་གྱི་ས་ཁུལ་མང་དག་ཅིག་ National Park འམ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་ལས་གཞི་སྤེལ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་རྒྱ་གཞུང་གིས་སྤྱི་གླིང་གསར་རྒྱག་གི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཕོན་ཆེན་པོ་འཚོ་གནས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང། ང་ཚོའི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་གསལ་བར་ས་ཁུལ་དེ་དག་ནང་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་གནས་དང་ཐོན་ཁུངས་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ལ་ཐབས་ལམ་ཞིག་འདོན་དགོས་ངེས་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། ཁོང་གིས་ཞིབ་འཇུག་ཁྲོད་སྤྱི་གླིང་གསར་རྒྱག་གི་ལས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ལ་དོ་སྣང་སྤྲད་པ་མ་གཏོགས་ས་ཁུལ་དེར་སྤྱི་གླིང་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞིའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་དེར་སྣང་མེད་གཏོང་བཏང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དེའང་ས་ཁུལ་དེ་དག་ནང་གི་ཡུལ་མི་གཞིས་སྤོ་གཏང་རྒྱུ་དེ་ལག་ལེན་ཐོག་ཁག་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཡང་ཁེ་ཕན་མེད་པ་གསུངས་འདུག སློབ་དཔོན་ Min Qingwen ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་དབུ་བྱེད་བྱ་འཆར་ཡོད་པའི་ Sanjiangyuan འམ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཁུལ་གྱི་ས་གནས་ཁག་གསུམ་དུ་འདི་ལོ་གངས་རུད་ཀྱི་གོད་ཆག་འོག་ས་ཁུལ་དེའི་ནང་གི་རི་དྭགས་རྣམས་ལ་རྩྭ་ཆུ་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་སྐབས་སུ་ས་གནས་བོད་མི་སེར་སྐྱ་ཚོས་འགན་ཁུར་བླངས་ཏེ་ལྟོག་ཤི་ཐེབས་བཞིན་པའི་རི་དྭགས་དེ་དག་ལ་རྩ་སོགས་སྐྱེལ་བའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་གྱིས་སླད་མར་ས་གནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་རྒྱུའི་རང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་ལྡན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག མི་རབས་མང་པོའི་རིང་ས་ཁུལ་དེ་དག་ཏུ་བསྡད་མྱོང་མཁན་ས་གནས་བོད་མི་ཞིང་འབྲོག་རྣམས་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཐོག་ནས་ཞིང་ལས་དང་ཕྱུགས་རིགས་འཚོ་རྒྱུའི་ལམ་སྲོལ་དར་ཁྱབ་གནང་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་ཁོར་ཡུག་ལ་དོ་ཕོག་བཏང་མེད་པ་མ་ཟད་ཁོར་ཡུག་གི་བྱེད་ལས་ལ་ཕན་ཐོགས་པ། མི་དང་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་དབར་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་བཞག་ཡོད་པ་སོགས་ལ་གཞིགས་ཏེ་ས་གནས་ཡུལ་མི་དེ་དག་གི་ཁེ་ཕན་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ཆ་ཤས་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དེར་སྣང་མེད་གཏང་ཐབས་མེད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱུ་མཚན་དང་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་འཆར་གཞིའི་བཀོད་ཐོག་སྤྱི་གླིང་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་དེ་རྒྱལ་ས་དང་ས་གནས་ཡུལ་མི་དེ་དག་གི་འཚོ་གནས་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ཡོང་ཆེད་ས་གནས་ཡུལ་མི་རྣམས་ས་ཁུལ་དུ་རང་འཇགས་འཇོག་གནད་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག སྐུ་ཞབས་ Min ལགས་ཀྱིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་རྒྱལ་སྤྱིའི་བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་དང་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁུངས་གནས་སྟངས་དེ་དག་ལ་གཞིར་བཅོལ་ནས་མི་དང་ཁོར་ཡུག་གཉིས་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པ་ཡིན་སྟབས། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་གཞི་དང་ས་གནས་ཡུལ་མིའི་འཚོ་གནས་སྐོར་དགོངས་པ་བཞེད་གནང་དགོས་ངེས་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག ས་གནས་ཡུལ་མིའི་ཁེ་ཕན་དང་ཁོང་རྣམ་པའི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་རིག་གཞུང་དག་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་སློབ་དཔོན་ Min Qingwen ལགས་ཀྱིས་ད་རེས་གསུངས་པ་དང་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་བོད་མི་འབྲོག་པའི་གནས་སྟངས་སྐོར་གྱི་དམིགས་གསལ་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བ་ཀྱི་གྲུབ་དོན་རྣམས་ཡོངས་སུ་མཐུན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་སྙན་ཐོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་འབྲོག་པ་གཞིས་སྤོའི་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་གྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྲིད་བྱུས་རྣམས་གསལ་འདོན་གནང་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག

ཁ་སང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཚོགས་ཁང་ཨང་ ༤༡༩ ནང་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གིས་ཧོང་ཀོང་གི་གནད་དོན་དང་ཨ་རིའི་སྲིད་བྱུས་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ཞིག་ཚོགས་ཐོག་འདས་པའི་ཟླ་བ་བཞི་ལྷག་གི་གོང་ནས་ཧོང་ཀོང་ནང་འབྱུང་བཞིན་པའི་ཧོང་མི་མང་གི་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐེ་བྱུས་བྱས་པའི་གནས་སྟངས་དང་ཧོང་གཞུང་འབྲེལ་ཉེན་རྟོག་པས་ལས་འགུལ་བར་དྲག་སྤྱོད་སྤེལ་པའི་གནས་སྟངས་སོགས་གསལ་འདོན་གནང་འདུག ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ཐོག་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་དང་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Marco Rubio ལགས་དབུས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Christopher H. Smith ལགས་དང་སྐུ་ཞབས་ Tom Suozzi ལགས། སྐུ་ཞབས་ Todd Youngལགས། སྐུ་ཞབས་ Angus King སྐུ་ཞབས་ McAdams ལགས། གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་གཅིག་དང་ཧོང་ཀོང་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བ་ Joshua Wong ལགས། ཧོང་ཀོང་གི་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་གཞས་མ་ Denise Ho ལགས། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཤེས་ཡོན་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Sunny Cheung ལགས། རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་སློབ་སྟོན་གནང་མཁན་ཨ་རིའི་ New York གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་སློབ་དཔོན་ Sharon Hom ལགས་དང་དཔྱད་ཞིབ་པ་ Dan Garrett ལགས་བཅས་ལྷན་ཞུགས་གནང་འདུག སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་ནས་ཧོང་ཀོང་མི་མང་གི་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་དེར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་གནང་བ་མ་ཟད་ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་ཚོགས་དང་ཨིན་ཡུལ་གཞུང་། དེ་བཞིན་ཨ་རི་གྲོས་ཚོགས་བཅས་ནས་ཉེ་ཆར་ཧོང་ཀོང་མི་མང་གི་ལས་འགུལ་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་མཁན་གྱི་ཚོང་ལས་ཁང་ཁག་དང་ཚོང་འབྲེལ་གནང་རྒྱུ་མིན་པའི་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་དང་། ཧོང་ཀོང་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་ཞེས་པའི་ཁྲིམས་འཆར་སོགས་ཆེད་འདོན་གནང་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཨ་མི་རི་ཀའི་གཞུང་ནས་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོར་ཧོང་ཀོང་དང་ཨ་རི་དབར་བཞག་པའི་ཁྲིམས་གཞིའི་དགོངས་དོན་ལྟར་ཧོང་ཀོང་དེ་རང་སྐྱོང་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནང་ཧོང་ཀོང་རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབས་དང་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ཉམས་གུད་ཆེན་པོ་འགྲོ་བཞིན་པ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཧོང་ཀོང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་དང་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་སོགས་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་ནས་མུ་མཐུད་དེ་ལྟར་ཐེ་བྱུས་རིགས་བྱེད་ཚེ་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་དབར་གྱི་ཚོང་འབྲེལ་གཙོས་གནད་དོན་མང་དག་ཐོག་དོ་ཕོག་འགྲོ་སྲིད་པ་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་སྐུ་ཞབས་ Christopher H. Smith ལགས་ཀྱིས་ཧོང་ཀོང་མི་མང་གི་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་དེས་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་དང་དབང་ཆ་གཅིག་སྡུད་རིང་ལུགས་གཉིས་མཉམ་དུ་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་དང་ལྷག་དོན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ལུགས་ཁག་ལ་རྩིས་སྲུང་མེད་པར་ཧོང་ཀོང་རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབས་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱས་པ་ཙམ་མ་ཟད། བོད་དང་ཡུ་གུར་མི་མང་གི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལས་འགུལ་བ་དང་ཁྲིམས་རྩོད་པ། དེ་བཞིན་གསར་འགོད་པ་ཚོར་དམ་དྲག་དང་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱེད་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་རྣམས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་མངོན་གསལ་གནང་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག ཧོང་ཀོང་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བ་ Joshua Wong ལགས་ནས་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་གྱི་བྱུང་རིམ་ཁག་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས་ཏེ་ལས་འགུལ་ཁྲོད་སྤྱི་ཁྱབ་ཀེ་རི་ལེམ་གྱིས་ཉེས་ཅན་རྩིས་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་ཡོད་ཀྱང་ཧོང་ཀོང་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་དེ་ནི་ཁྲིམས་འཆར་གཅིག་དང་གང་ཟག་ཅིག་གི་འཐབ་རྩོད་མིན་པར་གཙོ་བོ་ཧོང་ཀོང་གི་ཆབ་སྲིད་སྒྲོམ་གཞི་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་བརྒྱུད་མི་མང་ལ་མང་གཙོ་དང་རང་དབང་ལྡན་པའི་འོས་བསྡུའི་ཐོབ་ཐང་གནང་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ཧོང་ཀོང་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་རྣམས་ནས་ལས་འགུལ་དི་མུ་མཐུད་རྒྱུན་འཁྱོངས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། དེའི་མཇུག་འབྲས་གང་འདྲ་ཞིག་ཡོང་མིན་སུས་ཀྱང་དཔོག་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཧོང་ཀོང་གི་ལས་འགུལ་ཁྲོད་ཐེ་བྱུས་བྲས་པའི་གནས་སྟངས་དང་། བོད་དང་ཐེ་ཝན། ཤིན་ཅང་སོགས་ཀྱི་ནང་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་འདྲ་མིན་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་མཇུག་འབྲས་གང་ཡིན་ལ་ལྟོས་མེད་སོ་སོའི་ཁེ་ཕན་བསྒྲུབ་ཐབས་ཁོ་ནར་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་པ་གསལ་པོ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་གི་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་གཞས་མ་ Denise Ho ལགས་ནས་ཧོང་ཀོང་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཚོང་གི་སྡེ་ཚན་དང་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་མང་དག་ཅིག་རྒྱ་ནག་དང་ལག་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་ཧོང་ཀོང་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་བ་དང་།སྒྱུ་རྩལ་བ་རྣམས་ལ་ཚོད་འཛིན་དམ་དྲག་འདྲ་མིན་བྱེད་བཞིན་པ་སོགས་ཐེར་འདོན་གནང་བ་མ་ཟད། ཧོང་ཀོང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཤེས་ཡོན་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Sunny Cheung ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་དེ་ནི་ཧོང་ཀོང་མི་མང་གི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་རྒྱུ་དེ་ཡིན་སྟབས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ལས་འགུལ་དེ་མུ་མཐུད་ནས་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་འདུག མ་ཟད་སློབ་དཔོན་Sharon Hom ལགས་དང་དཔྱད་ཞིབ་པ་ Dan Garrett ལགས་ནས་ཀྱང་ཧོང་ཀོང་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་དེ་ནི་ཧོང་ཀོང་མི་མང་གཅིག་པོའི་གནས་དོན་མིན་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་འགྲེལ་བརྗོད་ལོག་པར་བྱེད་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཐེར་འདོན་རྒྱུད། མང་གཙོ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་འདུག ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་དེའི་ཁྲོད་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་ཧོང་ཀོང་གི་གནད་དོན་ཐོག་ཐུགས་འཚབ་དང་འབྲེལ་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Marco Rubio ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཧོང་ཀོང་གི་གནད་དོན་དེ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ནང་གི་གནད་དོན་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་བཞིན་པ་དེ་ནི་བདེན་པ་མིན་པ་དང་ཧོང་ཀོང་མི་མང་གི་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་རྒྱུའི་འགན་དེ་ཨ་རིས་གཙོས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མར་ཡོད་པ་ནན་པོ་གསུངས་འདུག ཉན་ཞིབ་ཀྱི་མཐའ་མར་ཧོང་ཀོང་གི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ནས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཧོང་ཀོང་གི་གནད་དོན་གླེང་སློང་གནང་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་དང་སྦྲགས། ཨ་རིའི་སྲིད་གཞུང་ནས་ཧོང་ཀོང་གི་གནད་དོན་ཐོག་མུ་མཐུད་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཧོང་ཀོང་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་དང་མང་གཙོ། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སོགས་ཀྱི་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་ཁྲིམས་འཆར་ཞིག་ངེས་པར་དུ་གཏན་འབེབས་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བ་ཞུ་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག

ལ་དྭགས་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་ནང་པའི་ཆོས་རིག་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གམ་བྷོ་ཊའི་སྐད་ཡིག་དེ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ངོས་འཛིན་གནང་དགོས་པ་དང་འདི་བཞིན་ལ་དྭགས་དང་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་ཚོང་འབྲེལ་སླར་གསོའི་གཙོས་པའི་ལ་དྭགས་བརྒྱུད་ནས་གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་མཇལ་གྱི་འགྲུལ་ལམ་ཕྱེ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུག ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་ལ་དྭགས་གླེའི་རྒྱལ་སའི་ནང་ Himalayan Buddhist Culture Association འམ་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་ནང་པའི་ཆོས་རིག་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་སྐོང་ཚོགས་གནང་ཐོག་ཉེ་ལམ་ ལ་དྭགས་དེ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་འཛིན་སྐྱོང་མངའ་ཁུལ་དུ་གྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་བཀྲིས་དར་རྒྱས་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། ལ་དྭགས་ཀྱི་ཁུལ་ UT དང་འབྲེལ་ནས་ཕྱག་བསྟར་དབུ་འཛུགས་མ་གནང་གོང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གམ་བྷོ་ཊའི་སྐད་ཡིག་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་གཞུང་འབྲེལ་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་སྐད་ཡིག་གི་ཁོངས་སུ་འཇོག་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུག ལ་དྭགས་ཡུལ་མི་རྣམས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གནད་དོན་གཙོ་བོར་གནང་བའི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་མང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་དང་། དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ལ་དམིགས་ཏེ་ལོ་མང་གི་སྔོན་ནས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ལ་ཞུ་སྐུལ་ཞུ་བཞིན་པའི་གནད་དོན་ནི་ལ་དྭགས་ཡུལ་ལུང་བརྒྱུད་ནས་གནས་ཆེན་གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་མཇལ་དུ་བསྐྱོད་ཆོག་པ་ཞིག་བཟོས་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག་པ་མ་ཟད། དེ་སྔ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་བོད་དང་ལ་དྭགས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་ཆགས་པའི་བྱང་ཐང་གི་ས་ཚིགས་ཁག་ཏུ་ཚྭ་དང་བལ། ལེ་ན་སོགས་ཀྱི་ཚོང་འབྲེལ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་ད་ཆ་ཚོང་འབྲེལ་དེ་མུ་མཐུད་རྒྱུན་གནས་བྱུང་མེད་སྟབས། རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་དེར་གཟིགས་སྐྱོང་གནང་ཐོག་སྔར་གྱི་ཚོང་འབྲེལ་བཟང་པོ་དེ་སླར་གསོ་གནང་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་བསྐྱར་ནན་གནང་འདུག

དེ་རིང་སྔ་ཐོག་འཇར་མ་ནིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་སྐུ་ཞབས་ Frank Heinrich ལགས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཚོགས་ཆུང་གི་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་དྲུག་བཞུགས་སྒར་དུ་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཕེབས་འབྱོར་བྱུང་སོང་། འཇར་མ་ནི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Frank Heinrich ལགས་དང་ལྕམ་ Ute Vogi ལགས། དེ་བཞིན་ལྕམ་ Margareta Bause ལགས་གཙོས་པའི་ཚོགས་མི་གཞན་གསུམ་པོ་དེ་དག་དེ་རིང་སྔ་ཐོག་བཞུགས་སྒར་དུ་ཕེབས་འབྱོར་གྱིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལྷན་ཁང་ཁག་ཏུ་འཚམས་གཟིགས་གནང་ཡོད་པ་ལྟར་ཉིན་རྒྱབ་ཏུ་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་དེས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་འཚམས་གཟིགས་གནང་སྐབས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པར་བོད་ཀྱི་འདས་མ་ད་གསུམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག སྐབས་དེར་གསར་འགོད་པས་འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་ལྕམ་ Ute Vogi ལགས་དང་ལྕམ་ Margareta Bause ལགས་གཉིས་ལ་བཞུགས་སྒར་དུ་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཕེབས་དོན་གང་ཡིན་སྐོར་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཐར་ཀར་རྒྱུས་ལོན་ཞུ་དཀའ་སྟབས་བོད་ནང་གི་དོན་དམ་གྱི་གནས་སྟངས་གང་ཡིན་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་ཆེད་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་དང་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ངོ་མ་གང་ཡིན་ཤེས་ཐབས་སུ་འདིར་བཅར་བ་ཡིན་པ་དང་ཕྱིར་རང་ཡུལ་དུ་ཕེབས་རྗེས་གྲོས་ཚོགས་ནང་གནས་སྟངས་དེ་དག་སྙན་སེང་ཞུ་ངེས་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་སོང་། ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན་ཚོགས་པ་དེའི་ཚོགས་མི་རྣམས་བཞུགས་སྒར་དུ་ཚེས་ ༡༩ བར་འཚམས་གཟིགས་གནང་གི་འདུག་པ་དང་། དེ་རིང་ཕྱི་དྲོ་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་ཤག་ཏུ་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་དང་ལྷན་དུ་གསོལ་ཚིགས་འདེགས་འབུལ་ཞུ་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་རྣམས་ནས་སང་ཉིན་སྔ་དྲོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་བེུད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ་བཅས་ལ་ཐུག་འཕྲད་གནང་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག གཞི་རྩའི་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཇར་མ་ནིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཚོགས་ཆུང་ལ་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་རྒྱུའི་མཐོང་མཆན་སྤྲད་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་མ་ཟད། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ digital affairs ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི་ཁག་གཅིག་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་འཆར་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོས་ཏེ་ཚོགས་ཆུང་དེའི་ནང་རྒྱུན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་མཁན་ལྕམ་སྐུ་ Margareta Bause ལགས་ཡོད་སྟབས་ཁོང་ལ་མཐོང་མཆན་སྤྲད་མིན་སྐོར་བཤད་པར་བརྟེན་ཚོགས་ཆུང་དེའི་ཚོགས་མི་ཡོངས་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་རྒྱུ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཇི་ནི་ཝའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༢ ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོག་དམ་དྲག་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བཞིན་པ་ཐེར་འདོན་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གྱི་གནད་དོན་ཐོག་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་པ་ཞུས་འདུག ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༦ ཉིན་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་འབངས་དང་ཆབ་སྲིད། རིག་གཞུང་། དཔལ་འབྱོར་བཅས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གི་ཚོགས་དུས་ ༡༤ སྐབས་སུ་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྐལ་ལྡན་མཚོ་མོ་ལགས་ཀྱིས་ Society for Threaten People ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་མཚན་ཐོག་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཐོག་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཆབ་སྲིད་དམ་དྲག་དང་རིག་གཞུང་མཉམ་བསྲེས། མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད། དཔལ་འབྱོར་དང་ཁོར་ཡུག་གཏོར་སྐྱོན་བཅས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྙན་སེང་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཁོང་གིས་དུས་ཡུན་སྐར་མ་གཅིག་དང་ཕྱེད་ཀའི་ཞུ་སྦྱོར་སྙན་སེང་སྐབས་ཉེ་ཆར་རྒྱ་གཞུང་ཏང་ཡོན་བོད་མི་བགྲེས་ཡོལ་བ་ཚོར་བོད་མིའི་ཆོས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་སྐོར་ར་སྐྱོད་མི་ཆོག་པའི་བཙན་བཀའ་བཏང་བའི་གནས་ཚུལ་དང་། ས་ག་ཟླ་བ་ནང་པའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དུས་ཆེན་སྐབས་སུའང་བོད་ཕྲུག་ཚོ་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་དམ་དྲག་བྱས་པ་མ་ཟད། དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་ཕ་མ་ཚོར་སློབ་གྲྭའི་གུང་སེང་སྐབས་སུ་ཕྲུ་གུ་ཚོ་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱ་བར་ཞུགས་མི་བཅུག་པའི་ཁས་ལེན་བྱེད་འཇུག་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་ཁག་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོག་དམ་དྲག་བྱེད་ཆེར་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་སྙན་སེང་ཞུས་པ་དང། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ཞུ་རྒྱུའི་ལམ་ལུགས་ལ་ཐེ་བྱུས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་དགོས་མཁོར་སྒྲུབ་རྒྱུའི་ལག་ཆར་སྤྱོད་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་ཧ་ཅང་སེམས་འཚབ་བྱ་ཡུལ་གྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཡོད་སྟབས། གནད་དོན་དེའི་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ཐུགས་སྣང་ཆེ་བཞེས་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་ནན་སྐུལ་ཞུས་འདུག གཞན་ཡང་ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་རྒྱ་ག ཞུང་དབར་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་རྒྱུར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ནན་སྐུལ་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་བསྐྱར་ནན་ཞུས་འདུག དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་འཛམ་གླིང་ཁྲོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གཞུང་འཛིན་པས་མང་ཚོགས་གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་གྱི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ལས་རྟོག་ཞིབ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ནས་ལྷན་ཚོགས་སུ་ཕུལ་བའི་སྙན་ཐོ་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་གླེང་སློང་གནང་བའི་ཚོགས་དུས་སྐབས་འཇར་མི་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Kai Muller ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ Helsinki Foundation མཚན་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་རྡོག་རོལ་ཐོག་བོད་ནང་བོད་མི་གང་བྱུང་བཙན་ཁྲིད་བཀག་ཉར་དང་། མནར་གཅོད། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་ཞིབ་མེད་པར་བཙོན་འཇུག་བྱེད་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཁག་སྙན་སེང་སྒྲོན་པ་དང་འབྲེལ། ཁྱད་ལས་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གཞན་ཁག་ནས་ཞེད་སྣང་མེད་པར་རྒྱ་ནག་ཐོག་སྙན་ཐོ་མུ་མཐུད་འདོན་སྤེལ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོར་རྒྱལ་ནང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ནང་གསལ་བའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་འབངས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་དོན་འཁྱོལ་ལག་བསྟར་བྱེད་འཇུག་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་ཞུས་འདུག ལྷག་དོན་ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ནི་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་གི་འབོད་སྒྲ་རྣམས་གླེང་སློང་གནང་སའི་གླེང་སྟེགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཐོག་སྤེལ་བཞིན་པའི་མི་མཐུན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་གདོང་ལེན་གནང་སའི་བརྒྱུད་ལམ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་བོད་ནང་བོད་མི་ཚོས་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོའི་ངང་ཉེན་ཁར་མ་འཛེམས་པར་རྒྱ་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་མུ་མཐུད་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ནང་རྒྱ་ནག་དེ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་འགན་ལེན་ཡོད་པ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་བཟོ་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག གཞན་ཡང་ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཁྱད་ལས་རྟོག་ཞིབ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཉེ་ཆར་སྙན་ཐོའི་ནང་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་བའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་བོད་ནང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་གྱ་སྟོན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་པའི་འོག་རྒྱ་གཞུང་ནས་འཛིན་བཟུང་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་མི་སྣ་དགུ་པོའི་གནད་དོན་ལྷན་ཚོགས་སུ་བསྐྱར་ནན་གྱིས་སྙན་སེང་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རྟོག་ཞིབ་ཁྱད་ལས་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཁོང་རྣམ་པའི་གནས་སྟངས་ཐོག་མུ་མཐུད་རྩད་གཅོད་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་ཞུ་སྐུལ་ཡང་གནང་ཡོད།

ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ Washington DC ནང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་ ༡༡༦ འཚོགས་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོར་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ནུས་ཤུགས་ལྡན་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གསར་པ་ཞིག་ཆེད་འདོན་གནང་འདུག ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ནུས་ཤུགས་ལྡན་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གསར་པ་དེ་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་རེས་གཟའ་པ་སངས་ཟླ་ ༩ ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་ནས་ཆེད་འདོན་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Christopher H. Smith ལགས་དང་ལྕམ་ Marcy Kaptur ལགས། སྐུ་ཞབས་ Brad Sherman ལགས། སྐུ་ཞབས་ Mark Meadows ལགས། སྐུ་ཞབས་ Tom Suozzi ལགས། སྐུ་ཞབས་ Tom Malinowski ལགས། དེ་བཞིན་སྐུ་ཞབས་ Ben McAdams ལགས་བཅས་ཨ་རིའི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀ་ལས་གྲུབ་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་བདུན་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གསར་པའི་ཐོག་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཚོགས་ཆུང་གཉིས་སུ་ཕུལ་ནས་གྲོས་བསྡུར་དང་དཔྱད་ཞིབ་གནང་མུས་ཡིན་པ་རེད། གཞི་རྩའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ནུས་ཤུགས་ལྡན་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གསར་པ་དེ་དངོས་སུ་ཨ་་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་སུ་གཏན་འབེབས་ཐུབ་ཐབས་སུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་དང་ཨ་རི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་སོགས་ས་གནས་སུ་ཞུ་གཏུག་ལས་འགུལ་འདྲ་མིན་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཉེ་ཆར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཀྱང་ཨ་རི་ནང་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་བརྒྱུད་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་གཅིག་དང་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གསར་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཡང་ཞུས་ཡོད།

ཇི་ནི་ཝའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༢ ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སྟོར་བཤིག་གཏོང་བཞིན་པའི་བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་ཆེ་གྲས་བླ་རུང་སྒར་དང་ཡ་ཆེན་སྒར་གྱི་གནས་བབས་སྙན་སེང་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། ཡ་ཆེན་སྒར་དང་བླ་རུང་སྒར་གཙོས་པའི་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་སྤེལ་བཞིན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་ཁག་ལ་དོ་སྣང་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་ནན་སྐུལ་ཞུས་འདུག ཁ་སང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་རང་དབང་མཁས་ལས་རྟོག་ཞིབ་པས་འཛམ་གླིང་ནང་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་གཞུང་སྒེར་ཁག་ནས་སྤེལ་བཞིན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞིའི་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་སུ་འགོད་འབུལ་ཞུས་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་ནས་གླེང་སློང་བྱ་རྒྱུའི་ཚོགས་དུས་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་འབྲུག་ལྡན་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ Helsinki Foundation མཚན་ཐོག་ནས་བོད་ནང་རྒྱ་གཞུང་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞིའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར། རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་རང་དབང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་སྙན་སེང་ཞུས་འདུག ཁོང་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞིའི་མིང་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་དང་། ཆུ་རགས་ལས་གཞི་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་པའི་འབྲོག་པ་ས་ཡ་གཉིས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང་ནས་གནས་སྤོས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཉེ་སྔོན་བོད་འབྲི་རུ་རྫོང་གི་རྒྱ་གཞུང་གིས་གཏེར་འདོན་ལས་གཞིར་ཞི་རྒོལ་འོག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་མི་དེ་དག་ད་ཆ་གང་དུ་ཡོད་མེད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཁ་གསལ་ཤེས་རྟོགས་དགོས་པ། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ད་བར་ཡར་ཆེན་སྒར་དང་བླ་རུང་སྒར་བཅས་ནས་གྲྭ་བཙུན་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་བའི་ཞིབ་ཕྲའི་གྲངས་ཐོ་གསལ་འདོན་བྱ་རྒྱུར་ནན་སྐུལ་གནང་དགོས་པ་ཞུས་འདུག དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཇི་ནི་ཝའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༢ པ་དང་བསྟུན། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་ཕྱི་དྲོ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་དུ་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཛུགས་སྐྲུན་དང་གཏོར་སྐྱོན་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞི་ཐོག་ཟུར་ཚོགས་ཤིག་ཆེད་བསྐོང་གནང་སོང་བ་དང། འདིའི་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཕྱི་དྲིལ་དྲུང་ཆེ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་སྤེལ་བཞིན་པའི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་དང་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞིས་བོད་ནང་གི་ས་གནས་མང་ཚོགས་དང་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་ལས་དོ་ཕོག་ཆེ་བ་བཏང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང་། དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་བོད་དེ་ས་བབ་ཀྱི་ཆ་ནས་འཛམ་གླིང་ཡར་རྩེར་ཆགས་ཡོད་སྟབས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་གང་འདྲ་ཞིག་སྤེལ་རུང་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་དོ་ཕོག་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། འོན་ཀྱང་ད་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་མང་ཚོགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་དང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་། དེ་བཞིན་འཚོ་བའི་གོམས་སྲོལ་བཅས་ལ་རྩིས་འཇོག་མེད་པར་བོད་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་དང། ཆུ་རགས་གསར་རྒྱག མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་གསར་འཛུགས། འབྲོག་པོ་གནས་སྤོས། དགོན་སྡེ་གཏོར་སྐྱོན། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་རྒྱ་རིགས་མི་འབོར་དབོར་འདྲེན་བཅས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་དེ་དག་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མཐོ་སྒང་གི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་དང་བོད་མིའི་ངོ་བོ། རིག་གཞུང་བཅས་པར་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་ལས་དོ་ཕོག་ཆེ་བ་བཏང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་དཔལ་འབྱོར་དང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་དག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲུ་དོན་དང་སྒོས་རྒྱ་གཞུང་གི་རང་ཉིད་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་བའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་། ཟུར་ཚོགས་དེའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་མཁན་འཇར་མ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Kai muller ལགས་ཀྱིས་ད་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་སྤེལ་བཞིན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་སྲིད་བྱུས་འོག་བོད་ནང་གི་ཞིང་འབྲོག་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ལ་དོ་ཕོག་ཧ་ཅང་གི་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་གང་འདྲ་ཞིག་སྤེལ་རུང་རྒྱ་གཞུང་གི་ཁེ་ཕན་ཁོ་ནའི་ཆེད་དང་བཙན་དབང་འོག་ནས་མ་ཡིན་པར་ས་གནས་བོད་མིའི་གོམས་སྲོལ་དང་རིག་གཞུང་། ཁོར་ཡུག་ལ་གུས་རྩིས། ལྷག་པར་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཞིར་བཞག་ཐོག་སྤེལ་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་དུ་ཚོགས་པའི་བོད་དོན་ཟུར་ཚོགས་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གཞུང་ཚབ་མི་སྣ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པའི་སྐུ་ཚབ། དེ་བཞིན་མི་དང་རྒྱ་རིགས་བཅས་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༥༠ ཙམ་འདུ་བྱུང་འདུག