རྒྱ་ནག

ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་བོད་ཁམས་རྫ་སྟོད་ཁུལ་གྱི་བོད་མི་ཁག་ཅིག་རི་མགོར་བསང་གསོལ་གཏོང་དུ་ཕྱིན་པར་ཁ་གཡར་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་དེ་དག་འཛིན་བཟུང་གིས་འདྲི་གཅོད་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཉེ་ཆར་བོད་མི་གསུམ་གློད་གྲོལ་བཏང་ཡོད་ཀྱང་། བོད་མི་ཐུབ་བསྟན་ཕུན་ཚོགས་ཞེས་པ་ཞིགད་དུང་མི་མཐུད་དུ་བཀག་སྐྱིལ་བྱེད་མུས་རེད་འདུགདེ་ཡང་ཁ་སང་དབྱིན་ཡུལ་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་རང་དབང་ཚོགས་པས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། ཁམས་སྐྱེ་རྒུ་མདོ་རྫ་སྟོད་ཁུལ་གྱི་བོད་མི་དེ་རྣམས་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ནང་རི་མགོར་བསང་གསོལ་གཏོང་དུ་ཕྱིན་ནས་ཕྱིར་སླེབས་པའི་ཉིན་གསུམ་གྱི་རྗེས་ཏེ། ཟླ་བ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མིས་འཛིན་བཟུང་གིས་འདྲི་གཅོད་བྱས་ཡོད་པའི་གནད་དོན་འཁོད་འདུག གསར་གནས་སུ་འཁོད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་དེ་རྣམས་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས། བོད་མི་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ལག་འཁྱེར་དང་ཁ་པར་སོགས་གཞུང་བཞེས་ཀྱིས་སྐད་འཕྲིན་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་མེད་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱས་ཏེ། འཇུ་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཕ་མ་དང་གཉེན་ཉེ་སོགས་ལ་གནད་དོན་དེའི་རིགས་ཡང་བསྐྱར་བྱུང་ན་འགན་ཆ་ཚང་ཁོང་ཚོས་འཁུར་དགོས་བའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག དེར་འབྲེལ་གྱི་གནད་དོན་ལས།  ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་གང་སར་གསང་བའི་མྱུལ་ཞིབ་རིམ་པ་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་མི་ནང་ཁུལ་དུ་གསང་བའི་ལྟ་རྟོག་གི་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་ལ་མ་དངུལ་ཕོན་ཆེན་སྤྲད་ནས་གནས་ཚུལ་མཁོ་བསྡུ་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་ལྟའི་གསང་བའི་ལས་དོན་དེ་ནི་རྒྱལ་ཞེན་གྱི་ལས་ཀ་ཞིག་ཡིན་པར་སྐུལ་སློང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཡང་མངོན་གསལ་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་བསང་གསོལ་གཏོང་བ་ནི་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བ་གང་ཡང་མེད་ནའང་། གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་གྱི་སྔ་རྗེས་སུ་ལོ་རྟག་པར་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་མི་མང་འདུ་འཛོམས་སོགས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྡང་འཛིན་དམ་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཅན་དུ་བསྒྱུར་དགོས་བའི་བཙན་བཀའ་གཏོང་བཞིན་པའི་ཁྲོད། བོད་ཁུལ་གྱི་དགོན་པ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཆེད་བསྐོས་བྱས་པའི་ལས་བྱེད་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལུགས་དང་དམར་ཤོག་གི་སྲིད་བྱུས་སོགས་ཀྱི་ཟབ་ཁྲིད་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་རེད།

ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ཟླ་མཇུག་ཙམ་ལ། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་གསེར་རྟ་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་གངས་སྐྱེས་སྒྲུབ་པ་སྐྱབས་དང་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་རུས་པའམ་སྲས་རྣམ་དང་། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལས་འགུལ་བ་དང་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གངས་བུ་གཡུ་བྷྲུཾ།  དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གངས་ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ་སོགས་བསྐྱར་དུ་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་འདུགདེ་རིང་འདི་གར་མགོ་ལོག་འཇིགས་མེད་ལགས་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བར། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་༣ཚེས་༢༣ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོའི་དུས་ཚོད་༥་དང་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་ལ། རྩོམ་པ་པོ་གངས་མེ་སྟག་གམ་གངས་སྐྱེས་སྒྲུབ་པ་སྐྱབས་ལགས་རང་ཁྱིམ་ནས་བསྐྱར་དུ་འཛིན་བཟུང་བཙན་འཁྲིད་བྱས་ཡོད་པས་དང་། ད་བར་ཉིན་གྲངས་༢༠་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་བཙོན་ཁང་གང་ན་ཡོད་མེད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཙམ་ཡང་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པར་ལྷག་འདུག ཕྱི་ལོ ༢༠༡༢ ལོ་ཟླ ༢ པའི་ཚེས༡༥ མཚན་མོར་གསེར་རྟ་རྫོང་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་ཐེངས་དང་པོར་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ། ཕྱི་ལོ་༢༠༡༦ལོའི་ཟླ༩ ཚེས ༡༦ཉིན་གྱི་ཉིན་གུང་ཙམ་ལ་བཙོན་ལས་གྲོལ་ཡོད་པ་དང་།  ཁོང་ཐེངས་དང་པོར་བཙོན་འཇུག་བྱེད་དོན་ནི། མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་དང་གནས་བབ་མཚོན་པའི་སྒེར་དེབ་ལས་དབང་གི་རྒྱང་འབོད། དུས་ཀྱི་ན་ཟུག དེ་རིང་གི་མིག་ཆུ། ལོ་ཟླའི་ཁ་དོག ཁ་བཏགས་དཀར་པོའི་ཚགས་དེབ། ད་དུང་༢༠༠༨ལོའི་ས་བྱི་ཁྲག་བྲིས་དམར་པོ་སོགས་དཔེ་དེབ་དང་ཚགས་དེབ་མང་པོ་བཏོན་པ་དང་། བོད་ན་གཞོན་དམར་ཤོག་རྒོལ་ལན་ཚོགས་པ་བཙུགས་ནས་བོད་བསྟན་སྲིད་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཕྱག་ལས་མང་པོ་ཞིག་གནང་ཡོད་པ་སོགས་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ནག་ཉེས་བཙུགས་ཏེ་ལོ་ལྔ་ཙམ་བཙོན་དུ་བཅུགདེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ཕྱི་ལོ་༢༠༢༡ལོའི་ཟླ་བ་༣ཚེས་༢༢ཉིན།  གསེར་རྟ་རྫོང་ཉེན་རྟོག་པས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གངས་བུ་གཡུ་བྷྲུཾ་ལགས་ཁོང་གི་ཕ་ཡུལ་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་གསེར་རྟ་རྫོང་ནས་བསྐྱར་དུ་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་ཀྱི་ད་ལྟའི་ཆར་ཁོང་གི་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་བསྒྱུར་ཡོད་འདུག གངས་བུ་གཡུ་བྷྲུཾ་ལགས་ནི་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་གསེར་རྟ་རྫོང་གོས་རྩ་སྡེ་བ་ནས་ཡིན། ཁོང་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོའི་བོད་ཁམས་ཡོངས་ཀྱི་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོའི་སྐབས་གསེར་རྟ་རྫོང་དུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་བ་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་ཕྱིར་བོད་ནང་གདན་འདྲེན་ཞུ་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་བོད་དོན་སྐད་འབོད་བྱས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པར་བརྟེན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་འཇུ་བཟུང་གིས་མི་ལོ་གསུམ་ལ་བཙོན་འཇུག་བྱས་ནས་༢༠༡༡ ལོའི་ཟླ་ ༢ ཚེས་༡༩ ཉིན་བཙོན་གྲོལ་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་རྗེས་སུ་གངས་བུ་གཡུ་བྷྲུཾ་ལགས་དང་ཁོང་གི་གྲོགས་པོ་སྐོར་ཞིག་གིས་༼དམར་རྒོལ་གདོང་ལེན་ཚོགས་པ༽ཞེས་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་གསར་འཛུཊ་བྱས་ཏེ། བོད་ཀྱི་ས་གནས་གང་མང་དུ་བྱ་འགུལ་རབས་དང་རིམ་པ་སྤེལ་སྟབས། ༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ཉེན་རྟོག་པས་ཡང་བསྐྱར་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་མི་ལོ་གཉིས་ལ་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་ནའང་། ད་ལོ་བསྐྱར་དུ་ཐེངས་གསུམ་པར་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུགའདི་ལོའི་ཟླ་བ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༢༣  ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོ་ཞིག་ལ།  གསེར་རྟ་རྫོང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་ཕ་ཡུལ་གསེར་རྟ་རྫོང་རགས་བཀྲམ་ཡུལ་ཚོ་ཏོག་ཚ་སྡེ་བ་ནས་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་བོད་རུས་པའམ་སྲས་རྣམ་ལགས་གློ་བུར་དུ་འཛིན་བཟུང་གིས་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས་ནས། ཁོང་ནི་མི་རིགས་སློབ་གསོའི་ཕྱོགས་ལ་བྱ་བ་གང་མང་སྒྲུབ་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱག་ལས་ཀྱང་གནང་མཁན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད། གཞི་རྩའི་རྩོམ་པ་པོ་བོད་རུས་པའམ་སྲས་རྣམ་གྱི་ཕ་མིང་ལ་དུང་དཀར་དང་། མའི་མིང་ལ་ལེའུ་མཚོ་ཟེར་ཞིང་།  ཕྱི་ལོ་༢༠༢༠ལོའི་ཟླ་བ་༩ བའི་ནང་ཉིན་༡༥ཙམ་མ་གསེར་རྟ་རྫོང་ཉེན་རྟོག་ཁང་ནས་མི་བཅུ་གྲངས་ཤིག་དང་ལྷན་དུ་ཁོང་ཡང་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དང་། སྐབས་དེར་འཛིན་བཟུང་བྱེད་དགོས་དོན་ནི་གངས་ཅན་ཕ་མའི་བདེ་ཐང་གླེང་བ་ཟེར་བའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ཚོགས་ཙམ་མ་གཏོགས། ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ལས་ཀ་སྣ་གཅིག་བསྟན་མེད་པ་རེད་འདུག དེ་བཞིན་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གསེར་རྟ་རྫོང་སྟག་རྩེད་ཡུལ་ཚོ་རྐང་ཚ་སྡེ་བ་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར།  གངས་ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ་ལགས་ཀྱང་འདི་ལོའི་ཟླ་བ་༤ བའི་ཟླ་མགོ་ཙམ་ལ་ཁོང་གི་ཕ་ཡུལ་ནས་ཡང་བསྐྱར་འཛིན་བཟུང་གིས་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་འདུག གངས་ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ་ལགས་ནི་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ལོ་གསེར་རྟ་ནས་ཞི་རྒོལ་སྐབས་ཕ་བསོ་ལོ་དང་མཉམ་དུ་འཛིན་ཟུང་ཐེངས་དང་པོ་བྱས་པ་རེད། དེའི་རྗེས་ནས་འཛིན་ཟུང་ཐེངས་ཁ་ཤས་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ནག་ཉེན་རྟོག་པར་རྣམ་འགྱུར་མི་ལེགས་པ་བསྟན་པས་སྔ་གཞུག་ཐེངས་དུ་མར་ཁྲིམས་ཁང་ནས་ཟླ་བ་མང་པོར་གཅར་རྡུང་དང་ཁྲིམས་འཇུག་སོགས་བྱས་ནས་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་ཡོད་ཀྱང་། ད་ཆ་ཁོང་སྔོན་མ་བཙོན་འཇུག་སྐབས་ཁྲིམས་ཁང་ནས་གཅར་རྡུང་དྲག་པོ་བྱས་ཡོད་སྟབས་རྐང་པའི་གཤི་མགོ་ཆག་གྲུམ་བྱུང་མྱོང་བས་དྲོ་གྲང་གང་གི་སྐབས་སུའང་དེར་ན་ཟུག་བྱུང་བ་དང་། གྲིབ་ཁ་ཆེ་བ།  བརྗེད་ལྐུགས་ཆེ་བ།  སྙིང་ནད་སོགས་ཡོད་པས་སེམས་ཁམས་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཅར་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད།  དུས་ཆེན་རེའི་སྐབས་སུ་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་སུ་མིང་ཐོ་འགོད་པ་དང་གནས་སྟངས་གསལ་བཤད་བྱེད་དུ་འགྲོ་དགོས་པས་ས་གནས་གཞན་ལ་འགྲོ་སྐྱོད་མི་ཆོག་པར་བཟང་བཙོན་གྱི་རྣམ་པས་ཐོག་བཀག་འགོག་བྱས་ཡོད་འདུག དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་ངན་དུ་དུ།  ཉིན་འདི་དག་གི་རིང་ལ་ད་དུང་གསེར་རྟ་ནས་མི་གཉིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུག་ཀྱང་མིང་དང་སྡེ་བ་སོགས་རྩད་གཅོད་བྱེད་མ་ཐུབ་པར་ལྷག་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་ས་བྱིའི་བོད་ཁམས་ཡོངས་ཀྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་མཁན་རྣམས་ཀ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། ད་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་བལ་ཡུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་གནོན་ཤུགས་ཀྱིས་བོད་མི་བྲོལ་བྱོལ་བ་རྣམས་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་ཏུ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་བར་བཟོས་བ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་མཁན་རྣམས་ཆེས་ཇེ་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་སའབྲེལ་ལམ་གཙོ་བོ་སྐད་འཕྲིན་སོགས་ཀྱང་རྒ་གར་དུ་བཀག་སྡོམ་བྱས་རྐྱེན་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ལ་བར་ཆད་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་འབྲེལ་བ་མཐུད་ཐུབ་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་རིགས་ཕྱི་ལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་ཚེ་གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ལ་བཙོན་འཇུག་གི་འཇིགས་སྐུལ་རིམ་པ་བྱུང་བཞིན་པར་བརྟེན།  ད་ཆ་བོད་ནང་གི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་ཕྱི་ལ་རག་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།  

རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས། བོད་དབུས་ཁུལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ས་ཁུལ་སྟེ། ལྷུན་རྩེ་དང་དིང་རི། དེ་བཞིན་སྤུ་ཧྲེང་རྫོང་གསུམ་དུ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱིར་ ༡༣༦ ལྷག་ཆེད་གཏོང་གིས་གནམ་ཐང་ཆེ་ཁག་གསུམ་གསར་རྒྱག་བྱེད་རྒྱུ་རེད་འདུག དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གཉེར་བའི་བོད་ལྗོངས་ཉིན་རེ་ཚགས་པར་ཐོག་གསར་འགྱུར་བཀོད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་དེ་ནི་ལྷ་ས་གནམ་ཐང་གི་རྒྱུག་ལམ་གཉིས་བ་བསྐྱར་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་དང་། ལས་གཞི་དེར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་རྒྱལ་ཁབ་འཕེལ་སྒྱུར་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཆོག་མཆན་ཐོབ་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་མ་དངུལ་རྣམ་གྲངས་སྤྲད་པའི་ཐོག་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འཁོད་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱིས་སྦྲགས་པའི་གནས་ཚུལ་གྱི་ནང་དུ། གནམ་ཐང་གསུམ་དེ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། བོད་ནང་གི་འགྲིམ་འགྲུལ་དང་སྐྱེལ་འདྲེན་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཇེ་ཚང་དང་དེ་བཞིན་མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་གྱི་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྲིམ་འགྲུལ་གྱི་སྐྱེལ་འདྲེན་ཆ་རྐྱེན་ཇེ་ལགས་སུ་གཏོང་བ། གཞན་ཡང་ས་གནས་མི་མང་གི་འགྲོ་སྐྱོད་ཇེ་བཟང་དང་དཔལ་འབྱོར་མཁོ་སྒྲུབ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་ལྡན་ཡོད་ཅེས་འཁོད་འདུག འདི་གའི་གསར་འགོད་པའི་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་བོད་གནས་ཉམས་ཞིབ་པ་དཔལ་ལྡན་བསོད་ནམས་ལགས་སུ་ཐེངས་འདིར་རྒྱ་ནག་གིས་ཆེད་དུ་མ་དངུལ་ཕོན་ཆེར་ཆེད་གཏོང་གི་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་དང་འབྲེལ་བའི་གནམ་ཐང་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་དེའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་དམིགས་འབེན་གྱི་ཐད་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། ཐེངས་འདིའི་གནམ་ཐང་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ལོ་ལྔ་ཚན་ ༡༤ པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་འཆར་གཞི་དང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྲིད་གྲོས་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚོགས་འདུ་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་ཁུལ་དུ་གནམ་ཐང་ཆེ་ཁག་གསུམ་གསར་རྒྱག་བྱེད་རྩིས་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་མི་མང་འགྲིམ་འགྲུལ་དང་སྐྱེལ་འདྲེན་སྟབས་བདེར་ཡོང་ཆེད་དུ་ཡིན་ནའང་། ཛ་དྲག་གི་དུས་སྐབས་སུ་གནམ་ཐང་དེ་དག་རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་དམག་མཁོ་འདོན་དང་དམག་ཆས་སྐྱེལ་འདྲེན་ལ་ཕན་ནུས་འདོན་རྒྱུར་དམིགས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་ཁོང་གིས། མ་འོངས་བར་བོད་ནང་དུ་གནམ་ཐང་གི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་དེ་ལག་འགྲུབ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ཁུལ་དེར་ཆགས་པའི་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ་དང་གངས་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པ་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་གནས་རི་དང་མཚོ་མོ་སོགས་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པའི་དམིགས་འབེན་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་ཡུལ་དངོས་སུ་ཡོང་ནས་བོད་ཁུལ་དེ་དག་ཚོང་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལྟེ་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་སྲིད་པའི་ཁྲོད་ནས། བོད་མི་རྣམས་ལ་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཟ་ཁང་ཚོང་ཁང་ཙམ་ལས་རྒྱུགས་ཆེ་བའི་ཚོང་ལས་ཀྱི་བདག་དབང་ཡོད་ཚད་རྒྱ་ནག་གིས་སྟངས་འཛིན་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས། བོད་ཡུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་མི་འབོར་སྤོར་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་རང་ས་རང་ཡུལ་གྱི་ཚོང་ལས་དང་ས་ཁོངས་ཀྱི་བདག་དབང་ཡོད་ཚད་རྒྱ་ནག་གི་ལག་ཏུ་ཤོར་རྒྱུ་ཉག་གཅིག་ཡིན་པར་བརྟེན། དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱ་ནག་མི་འབོར་ཀྱི་འཚང་ཁའི་ཁྲོད་ནས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་འབག་བཙོག་དང་ཆོས་རིག་ཉམས་ཉེས་སུ་འགྲོ་ངེས་བ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Tibet Review གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ་ཡང་། རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་བོད་ལྷོ་ཁ་ཁུལ་དུ་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་དབུ་འཛུགས་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས། ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༦༠ ལྷག་གི་རིན་འབབ་ལྡན་པའི་གསེར་དངུལ་གྱི་གཏེར་རིགས་སྔོག་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་དང་འབྲེལ་ནས་ཁུལ་དེར་རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་གནས་སྤོར་གྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་མཐའ་མཚམས་རྩོད་རྙོག་དང་འབྲེལ་བའི་ས་ཁུལ་ཁག་རྒྱ་ནག་གི་མི་འབོར་མང་པོའི་འཚོ་གནས་སུ་བསྒྱུར་ཡོད་པར་འཁོད་པ་དང་སྦྲགས་ནས། བོད་དབུས་ཁུལ་གྱི་གོང་དཀར་གནམ་ཐང་དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གིས་མི་མང་དང་དམག་མི་གཉིས་སྐྱེལ་འདྲེན་ལ་དམིགས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ཐེངས་འདིའི་གནམ་ཐང་གསམ་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་དེ་ཡང་དམག་མི་དང་འབྲེལ་བའི་དམིགས་འབེན་ཡོད་སྲིད་སྐོར་མངོན་གསལ་གནང་འདུགགཞི་རྩའི་འདས་བའི་ལོ་འགའི་རིང་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱལ་ཁོངས་རྒྱ་བསྐྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་གྱི་འོག་ནས་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་གྲོང་ཚོ་གསར་འཛུགས་དང་འབྲོག་ཁྱིམ་གནས་སྤོར་གྱིས་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་ཀྱིས། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་མ་དངུལ་མང་པོ་ཆེད་གཏོང་གིས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་སྣ་མང་སྤེལ་བཞིན་པ་རེད་འདུག

ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Human Right watch ཞེས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་དབྱེ་བའི་ཟི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་སེལ་ཤུལ་རྫོང་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཡུལ་ཚོ་ནས་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་གྲྭ་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་ཁང་དུ་གཅར་རྡུང་བཏང་ནས་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བའི་རྗེས་སུ།  རྒྱ་ནག་གིས་མུ་མཐུད་དུ་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཁུལ་དུ་དམག་མི་ཆེད་གཏོང་གིས་བོད་མིའི་ཁང་ཁྱིམ་རེ་རེར་ཞིབ་འཇུག་གིས་དྲག་གནོན་སྔར་ལྷག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུགཚོགས་པས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། འདི་ལོའི་ཟླ་བ་ ༣ པའི་ཚེས་༥ ཉིན། རྒྱ་ནག་མི་མང་བཅིངས་གྲོལ་དམག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་འཇིགས་སྐུལ་ལ་གདོང་ལེན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཞིག་རྫ་བོན་པོ་སྡེ་ཁུལ་སོ་སོར་ཆེད་སྐྱོད་ཀྱིས། བོད་མི་རྒན་གྲས་ཁག་ཅིག་གི་ཁྱིམ་ཚང་གཙང་བཟོ་བྱེད་ཚུལ་འོག བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྐུ་པར་སྒྲིག་བཤམ་བྱས་པ་ཁག་མར་ཕབ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཀྱི་པར་རིས་བོད་མིའི་དད་རྟེན་གྱི་མཆོད་མདུན་དུ་བཤམ་དུ་བཅུག་པ་མ་ཟད། ཚོགས་པར་རག་སོན་བྱུང་བའི་བརྙན་ཐུང་ཞིག་གི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གི་ཉེན་རྟོགས་པ་དང་དམག་མི་རྣམས་ཀྱིས་ལག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་དར་ཕྱར་ནས་རྒྱ་དམག་གི་འབོད་ཚིག་སྒྲོག་བཞིན། མི་འབོར་ ༣༠༠༠ ལྷག་ཙམ་ཡོད་པའི་དབོན་པོ་ཡུལ་ཚོའི་ཁྲོམ་གཞུང་དུ་རུ་བསྒྲིགས་པ་མངོན་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྫ་སྨད་དབོན་པོ་སྡེ་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་གྲྭ་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་བཙོན་ཁང་དུ་གཅར་རྡུང་གིས་དམར་གསོད་བཏང་བའི་དོན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་ནས། ཡུལ་མི་ཁག་ཅིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་རྒྱའི་ཐོག་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་ཀྱི་དགོངས་རྫོགས་ལ་སེམས་འཚབ་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པའི་བོད་མི་ཁག་ཅིག་རྒྱ་ནག་གིས་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་བོད་མི་དེ་དག་གང་དུ་ཡོད་མེད་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཙམ་ཡང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་མེད་པར་བསྒྲགས་པ་མ་ཟད། རྫ་དབོན་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་ལ་བཙན་དབང་གིས་མི་སྒེར་གྱི་ཁ་པར་ནང་དུ་མཉེན་ཆས་ཤིག་གསར་ཏུ་ཕབ་ལེན་བྱེད་དུ་བཅུག་སྟེ་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱི་ཁ་པར་བརྒྱུད་ལམ་གྱི་གནས་ཚུལ་ཡོད་ཚད་མཁོ་སྒྲུབ་བྱེད་ཐུབ་པར་བཟོས་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུགདེ་བཞིན་གནས་ཚུལ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པའི་ནང་དུ། རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་ནག་གི་དམར་ཤོག་གི་དྲུང་ཆེ་ Yang Mingguang ཟེར་བ་ཆེད་དུ་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཁུལ་དུ་ཡོང་ནས་རྟོག་ཞིབ་རིམ་པ་བྱས་ཏེ་ཁུལ་དེའི་དགོན་པའི་གྲྭ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་གི་ལས་དོན་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་དགོས་བའི་ལམ་སྟོན་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཉིན་ནས་བཟུང་། རྒྱ་དམག་གིས་ཁུལ་དེའི་བོད་ཁྱིམ་རེ་རེ་རྟོག་ཞིབ་ཀྱིས་མགོན་པོ་གང་གི་སྐུ་པར་མར་ཕབ་པའི་ལས་གཞི་དེ་དངོས་སུ་འགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག སྐབས་དེ་ནས་བཟུང་། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁྱིམ་གང་ཞིག་ཏུ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལྟར་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་རོགས་དངུལ་སྤྲད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་ལུགས་ཀྱི་ཉེན་བརྡ་བཏང་སྟེ། ཟླ་བ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༧ ཉིན་རྒྱ་ནག་གིས་ཁུལ་དེར་ཚོགས་འདུ་ཞིག་བསྡུ་སྐོང་གིས། ཚོགས་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་ཚན་ལྔ་ཅན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ལ་མཚན་རྟགས་བཀོད་དུ་བཅུག་ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་མི་ཉར་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་རྗེས་འབྲངས་ཀྱིས་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་བྱ་བཞག་ལ་དགག་གཞག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་འཁོད་ཡོད་པར་ལུང་འདྲེན་གནང་འདུག དེ་བཞིན་བོད་མི་སུ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་གནས་ཚུལ་བརྒྱུད་འགོད་བྱེད་པ་ནི་ཆེས་ཉེན་ཁ་ཆེ་རབས་དང་། སྒོས་སུ་གནས་ཚུལ་རིགས་བོད་ཕྱི་ལོགས་སུ་བཏང་བ་ཡིན་ན་ཉེས་ཆད་ལྕི་མོ་གཅོད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འཁོད་ཡོད་པར་བརྟེན། རྒྱ་དམག་གིས་བོད་མི་རྒན་པོ་རྣམས་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་བཞིན་པའི་པར་རིས་བཀྲམ་ཆོག་པ་ཙམ་ལས་གནས་ཚུལ་གཞན་བརྒྱུད་སྐུར་བྱེད་རྒྱུ་ནི་ཕལ་ཆེར་མི་སྲིད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་གང་སར་དམ་དྲག་ཆེས་ཆེར་བྱེད་མུས་ཁྲོད། འདི་ལོ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཡུལ་བཅིངས་གྲོལ་ཟེར་བ་བཏང་ནས་མི་ལོ་བདུན་ཅུ་འཁོར་བར་སྲུང་བརྩི་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་ནས། བོད་ཁུལ་སྤྱི་དང་། སྒོས་སུ་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་མི་མང་གི་འགྲོ་འདུག་བཀག་སྡོམ་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་སྔར་ལས་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་པ་ཐོན་ཡོད།

དེ་རིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ Global Times ཞེས་པའི་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། འདི་ལོ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་འཁོར་བ་དང་། བོད་ཞི་བའི་བཅིངས་གྲོལ་ཟེར་བ་བཏང་ནས་མི་ལོ་བདུན་ཅུ་འཁོར་བའི་དུས་སྟོན་ལ་འཁེལ་གྱི་ཡོད་སྟབས། བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་སྔར་ལས་དམ་དྲག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུགདེ་ཡང་གསར་གནས་དེར་འཁོད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་ས་བགོས་བྱས་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་བོད་དབུས་ཁུལ་དང་ས་འབྲེལ་ཡོད་པའི་མཐའ་མཚམས་ཁག་བཅོ་ལྔ་རུ་ལས་འགུལ་མང་པོ་ཞིག་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པའི་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་བ་མ་ཟད། མཐའ་མཚམས་དེ་དག་ཏུ་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ནས་འགྲུལ་སྐྱོད་བྱས་མི་ཐོག་ཆོག་པར་བཀོག་སྲུང་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག དེ་བཞིན་བོད་རང་སྐྱོང་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་གྱིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ་ཡང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་མང་བདེ་འཇགས་ཚན་ཁག་དང་ཕྱི་འབྲེལ་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་བསྒྲགས་ཡིག་ཅིག་ཕྱི་ལ་བཀྲམས་པའི་ནང་དུ། བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་བྱེད་སྒོ་བཅོ་ལྔ་མིང་འདོན་གྱིས་བཀག་སྡོམ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་བྱས་པའི་ནང་དུ། ཡིག་ཆ་ཚད་ལྡན་མེད་པར་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་འགྲུལ་སྐྱོད་བྱེད་མི་ཆོག་པ་དང་། བྲོས་བྱོལ་པར་ལྟ་རྟོགས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་རྔོན་པ་དང་རྩི་ཤིང་རིགས་འཐུ་བ་སོགས་ཀྱང་བཀག་སྡོམ་ནན་མོ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འཁོད་འདུག གཞན་ཡང་། བཀག་སྡོམ་གྱི་ལས་གཞི་དེའི་ཁོངས་སུ། མི་སྒེར་གྱི་གནམ་འཕུར་གྱི་ལས་རིགས་སྤྱི་དང་། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་དང་ས་མཚམས་ཀྱི་མངོན་རྟགས། དེ་བཞིན་དམག་མིའི་མཐུན་རྐྱེན་སོགས་ལ་གནོད་གཞིའི་ལས་རིགས་བྱུང་བ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཚེ། ཁྲིམས་ལྟར་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། ནག་ཉེས་ར་འཕྲོད་བྱུང་ཚེ་ཐད་ཀར་ཁྲིམས་ཁང་གི་ཆེས་མཐོ་དཔོན་རིགས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ལུགས་གསལ་འདུག རྒྱ་ནག་གི་བཀོད་འདོམ་འོག་གི་བོད་རིག་པའི་ལྟེ་གནས་ཀྱི་རྒྱ་རིགས་འགོ་གཙོ་ཟུར་བ། Zhu Xiaoming ཟེར་བས་གསར་ལམ་ལ་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། ཐེངས་འདིའི་བཀག་སྡོམ་བྱས་པའི་ལས་གཞིའི་རིགས་དེ་དག་ནི་ས་གནས་ཀྱི་ཡུལ་ཁྲིམས་ནང་དུ་སྔ་མོ་ནས་གནས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བཀག་སྡོམ་དེ་དག་ནི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་དམིགས་པའི་བྱེད་ཐབས་ཤིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར།  རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་ཞི་བདེ་དང་བརྟན་བརླིང་ལ་ཤུགས་སྣོན་གྱིས། མི་མང་གི་འཚོ་བ་ཡར་རྒྱས་དང་ཁོར་ཡུག་གཅེས་སྐྱོང་རྒྱུན་འཛིན། དེ་བཞིན་མཐའ་མཚམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ལ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱས་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟའི་ཆར་མཐའ་མཚམས་ཁག་བཅོ་ལྔ་ཡིས་ཀྱང་ལས་གཞ་དེ་དག་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་ལུགས་བརྗོད་འདུག གཞི་རྩའི་ས་བྱི་ལོའི་བོད་ཁམས་ཡོངས་ཀྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་དང་བསྟུན་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་གི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ལ་ལྟ་རྟོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་ལྟོས་བཅོས་ཀྱིས་ཤུགས་སྣོན་བྱས་ཡོད་སྟབས།   བོད་ཁུལ་ནས་བཙན་བྱོལ་དུ་བྲོས་བྱོལ་ལ་ཡོང་མཁན་གྱི་མི་རབས་ཤིག་རྒྱུན་ཆད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་མ་ཟད། འདས་བའི་ལོ་འགའི་རིང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་མཚའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་ཁང་ལས་གསར་རྒྱག་གིས་མི་མང་གནས་སྤོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད། བོད་མི་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཡོང་མཁན་གྱི་གནས་བབ་དེ་ནི་ལྟག་ཆུ་ཆད་པའི་རྫིང་བུ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ སྟེ་ས་བྱི་ལོའི་ཞི་རྒོལ་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མདོ་སྨད་རྔ་བ་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཁོངས་ནས། མི་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལྷག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལགས་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་འདི་ལོའི་ཟླ་བ་གསུམ་པའི་ཚེས་ ༡༩ དང་༢༠ ཉིན་གློད་གྲོལ་གྱིས་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ལགས་དངོས་སུ་རང་དགོན་དུ་ཕེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག བཞུགས་སྒར་དུ་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་གྱི་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་ཡུལ་མི་ཞིག་གིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལགས་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་དགོན་གྲོང་དུ་འབྱོར་ནས་གྲྭ་མང་གིས་ལོག་ཕེབས་ཀྱི་མཇལ་དར་སྒྲོན་གྱི་ཡོད་པའི་པར་ཞིག་དང་བཅས་གནས་ཚུལ་མཁོ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་ལྷན་དུ། ད་ལྟའི་ཆར་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས་ལགས་གློད་གྲོལ་ཐོབ་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། གང་དུ་བཞུགས་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གསལ་བོར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་མེད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། གཞན་ཡང་ཁོང་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་དམ་དྲག་གི་རྐྱེན་གྱིས་གནས་ཚུལ་ཆ་ཚང་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བར་བརྟེན། ད་ལྟའི་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་གཟུགས་གཞིའི་གནས་བབ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་གནས་སྐབས་སུ་སྐད་ཆ་གང་ཡང་ཤེས་ཐབས་བྲལ་ནའང་། རིམ་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་རྒྱས་ཕྱི་ལ་ཐོན་པར་རེ་བ་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། གཞི་རྩའི་ས་བྱིའི་ལོའི་ཞི་རྒོལ་གྱི་སྐབས་སུ། ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་དུ་དགེ་འདུན་ཁག་ཅིག་གི་སྣེ་ཁྲིད་ཀྱི་ཐོག་ནས། སྐྱ་སེར་ཕོ་མོ་མང་པོ་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་དགོན་པའི་ཉེ་འཁྲིས་ཀྱི་ས་གནས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ཐོག་ཁའི་རྒྱ་ནག་གི་དར་དམར་མར་ཕབ་སྟེ་བོད་ཀྱི་གངས་སེང་གི་རྒྱལ་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་གནང་སྟེ། བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དགོས་པ། ༸གོང་ས་མཆོག་བོད་ནང་གདན་འདྲེན་ཞུ་དགོས་པ། དེ་བཞིན་༸པཎ་ཆེན་ཆུང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་མྱུར་དུ་ཀློད་གྲོལ་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐད་འབོད་འོག་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་འཛིན་པའི་དྲག་གནོན་སྲིད་ཇུས་ལ་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་ཆས་སྤྲས་པའི་དམག་མི་འབོར་ཆེན་གྱིས་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་པའི་བྱེད་སྒོ་ཡོངས་དང་དགེ་འདུན་པ་ཡོངས་ཀྱི་འགྲོ་སྐྱོད་རང་དབང་ལ་བཀག་སྡོམ་གྱིས་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཁྲོད་དུ་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤེས་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ལ་མི་ལོ་ཧྲིལ་བོ་༡༣ ལྷག་གི་བཙོན་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་རྗེས་སུ་ག་ལེར་གློད་གྲོལ་བཏང་ཡོད་པ་རེད་འདུག བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཀརྟི་བྱིས་བ་གྲྭ་ཚང་གིས་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་མི་ཐོག་གསུམ་གྱི་རྨ་ཁ་ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ཀྱི་ནང་དུ་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤིས་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འཁོད་པའི་ནང་དུ། རྔ་བ་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་རྒྱ་ནག་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་ཟླ་བ་དྲུག་ལྷག་ལ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་གཅར་རྡུང་བྱས་མཐར། རྔ་བ་ཁུལ་རྐ་ཁོག་རྫོང་གི་ཨ་མཆོག་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་ཞལ་དཀར་ཚང་གི་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས། རང་ལོ་ ༢༣ ཡིན་པ་ཡིན་པ་ཁོངས་ལ་ཁྲིམས་ཐག་ལོ་ ༡༣ བཅད་པ་དང་། ཁོང་ནི་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་འཛིན་གྲྭ་ཞིག་གི་སྐྱོར་དཔོན་ཡིན་པ་དང་། སྨྲ་སེང་བཞད་སྒྲ་ཞེས་པའི་དུས་དེབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཡིན་པར་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། རྐ་ཁོག་ཨ་མཆོག་མའི་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཚང་གི་བུ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལགས་ནི་སྐབས་དེར་དགུང་ལོ་ ༣༣ ཡིན་པ་ཁོང་ལ་བཙོན་ཐག་ ༡༣ དང་ཟླ་བ་ ༦ ལྷག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པར་གསལ་བོར་འཁོད་འདུག

བོད་ཨ་མདོ་རྔ་བ་ནས་ཡིན་པའི་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དང་པོའི་ནང་རྒྱ་ནག་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མི་སྣས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་རྗེས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་འདུགདེ་ཡང་ཨ་རི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་བོད་སྐད་སྡེ་ཚན་གྱིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན།རྩོམ་པ་པོ་སྒོ་ཤེས་རབ་ལགས་ད་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དང་པོའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཁྲིན་ཏུ་རུ་བོད་ལྗོངས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མི་སྣས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། ཁོང་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་རྗེས་སུ་ཁོང་གང་དུ་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་མིན་དང་། ཁོང་གི་གནས་སྟངས་ཅི་འདྲ་ཡོད་མིན་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་མི་ཐུབ་པར་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་སོགས་མིང་བརྗོད་འདོད་མེད་པའི་བོད་མི་ཞིག་གི་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་རྩོམ་པ་པོ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་ཤེས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་ཁར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྩོམ་པ་པོ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ཀྱི་ནང་མི་དང་ཉེ་འབྲེལ་རྣམས་ལ་གནས་ཚུལ་དེ་གསང་རྒྱ་བྱ་དགོས་པ་དང་།ཅི་སྟེ་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་བཀའ་ལ་བརྩི་འཇོག་མ་བྱས་ཚེ་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པར་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྩ་བའི་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ནི་བོད་ཨ་མདོ་རྔ་བ་ནས་འཁྲུངས་ཤིང་།རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་ཆེན་ནས་ནང་པའི་གཞུང་ཆེན་ཁག་ལ་སློབ་སྦྱོང་གནང།དེ་རྗེས་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ།རྒྱ་ནག་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཨེ་ཤེ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོར་འགྲུལ་བཞུད་གནང་ནས་ཉམས་ཞིབ་གནང་། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ལོར་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་ཆེན་གྱི་གཙོས་རྔ་པ་ཁུལ་གྱི་དགོན་ཁག་བཞི་བཅུ་ལྷག་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཞེས་པའི་གཏིང་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་སྐབས་ཞི་རྒོལ་དང་སྦྱར་ཡིག་སྣ་ཚོགས་ཤེིག་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ལོ་ངོ་ཧྲིལ་པོ་བཞི་ལྷག་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་བཙོན་འཇུག་བྱས། དེ་རྗེས་སླར་ཡང་ཉིས་སྟོང་བརྒྱད་ལོར་བོད་ཁམས་ཡོངས་སུ་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་བྱུང་སྐབས་ལྷ་ས་ནས་ཨ་མདོ་རྔ་བའི་དགེ་འདུན་པ་ཚོས་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ནས་ཞི་རྒོལ་གནང་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་བཙོན་འཇུག་ཏུ་བཞུགས་དགོས་བྱུང་འདུག     ཉིས་སྟོང་དགུའི་ལོར་ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི་ཕྱག་དེབ་ང་ཚོ་སད་རན་ཞེས་པ་ལ་བོད་ཁམས་ཡོངས་ནས་མཚན་སྙན་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད་པ་མ་ཟད།ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་རྒྱུན་ཤེས་དང་ལམ། དཔྱད་འཚོལ་དང་ལྟ་ཚུལ། རང་ལམ་རང་འཚོལ། བླང་དོར་ལྟ་ཚུལ། སྐྱེས་ཆེན་གྱི་བཞུད་ལམ་སོགས་དེབ་གྲངས་བརྒྱད་ལྷག་པར་སྐྲུན་གནང་པ་མ་ཟད། ཁོང་གིས་དཔེ་ཁྲིད་གནང་བའི་དབུ་མ་འཇུག་པ་དང་། གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང་། ས་སྐྱ་ལེགས་བཤད་སོགས་ལ་ཡང་ཉན་མཁན་ཁྲི་སྟོང་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་འདི་ལོའི་ལོ་འཁོར་གྱི་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་སྲིད་གྲོས་ཚོགས་འདུ་གཉིས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༤ ནས་ ༡༡ བར་སྐོང་ཚོགས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གི་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་བཞི་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ལས་འཆར་སྤྱི་དང་། རྒྱ་ནག་ནང་གི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དམིགས་འབེན་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ནས་གླེང་སློང་བྱས་བའི་ཁྲོད། བོད་ནང་དུ་སྔར་ལྷག་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན་པར་ནན་བརྗོད་བྱས་འདུག ཁ་སང་། ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་འདི་ལོའི་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་སྲིད་གྲོས་ཚོགས་འདུ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་ཝུ་ཡིན་ཅེ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་འགོ་གཙོ་བློ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ཟེར་བ་དང་དེ་བཞིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཆེ་དགྲ་ལྷ་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་ཚོགས་མི་ ༡༦ གིས་ཚོགས་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུའི་ཁྲོད། རྒྱ་ནག་གིས་སྔར་བཞིན་དེང་རབས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་རྩ་འཛུགས་དང་། བོད་ནང་དུ་སྔར་བཞིན་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་མཚུངས་བསྒྱུར་གྱི་སྲིད་བྱུས་མུ་མཐུད་དུ་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ་མ་ཟད། བོད་དེང་རབས་ཅན་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་ཁ་གཡང་གི་འོག་ནས། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དེ་རྒྱ་བསྒྱུར་དང་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་ནང་གི་གནད་དོན་ཐོག་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ། དེ་བཞིན་དམག་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་བརྒྱུད་ནས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་ལ་སྔར་ལས་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་རྒྱུའི་ཐད་ནས་གླེང་སློང་བྱུང་ཡོད་པར་དགག་གཞག་གནང་སྟེ། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་དམར་ཤོག་གི་སྲིད་བྱུས་སྤྱི་དང་། སྒོས་སུ་ཆོས་ལུགས་རྒྱ་བསྒྱུར་བྱེད་བཞིན་པ་ནི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་རིགས་ཤིག་སྟེ། དྲིལ་བསྒྲགས་དེ་བརྒྱུད་ནས། རྒྱ་ནག་གི་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་སྐད་ཡིག དེ་བཞིན་གཞུང་དང་ངོ་བོ་སོགས་ཡོངས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཏུ་འཇུག་ཐབས་ལ་རྩལ་འདོན་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུགདེ་བཞིན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་ལྔ་ཚན་ ༡༤ བའི་ལས་འཆར་བརྒྱུད་ནས་བོད་ཁུལ་དུ་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་ལ་དགག་གཞག་གནང་བའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་མུ་མཐུད་དུ་དབུལ་སྐྱོབ་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་གནས་སྤོར་བྱེད་རྒྱུ་དང་། གྲོང་བརྡལ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་བརྒྱུད་ནས་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་བརླག་ཐབས་བྱེད་རྒྱུ། གཞན་ཡང་བོད་ཁུལ་དུ་དཔལ་འབྱོར་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་མང་པོ་ནང་འདྲེན་བྱེད་རྒྱུ། དེ་དང་དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་སྲུང་གི་མིང་ཐོག་ནས་བོད་ཁུལ་དུ་དམག་ཤུགས་ཀྱི་རྩ་འཛུགས་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་ཡོངས་གྲགས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་དབུལ་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱས་ཡོད་པ་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱས་བའི་ཁྲོད་དུ། བོད་མི་ ༦༢༨༠༠༠ དབུལ་ཐར་དུ་བཏང་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྨ་འབྲི་རྫ་གསུམ་གྱི་མགོ་ཁོངས་སྲུང་སྐྱོབ་ཤུགས་ཆེར་བྱས་ཡོད་པར་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་ལས་གཞི་དེ་དག་བརྒྱུད་ནས་དོན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་བོད་ཁུལ་གྱི་འབྲོག་ཁྱིམ་ས་ཡ་ལྷག་ཅིག་རང་གི་ཕ་མེས་ཡང་མེས་ཀྱི་གཞིས་ཀ་ནས་གནས་སྤོར་བཏང་བ་མ་ཟད། གནས་སྤོར་བྱས་པའི་ཁྱིམ་མི་དག་རང་ཁ་རང་གསོའི་འཚོ་བ་ལས་བསྒྱུར་ཏེ་རྒྱ་ནག་ལ་བརྟེན་དགོས་བ་ཞིག་ཏུ་སྒྱུར་ཡོད་པར་ལུང་འདྲེན་གྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་དབུལ་སྐྱོབ་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་བོད་མི་རྣམས་བཙན་གྱིས་གནས་སྤོར་གཏོང་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ནི་རྒྱལ་སྤྱིར་ཁྱབ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་ལུང་འདྲེན་གྱིས། རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་ཐེབས་བཞིན་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པར་བསྙད་ནས་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་ཐེ་གཏོགས་བྱས་མི་ཆོག་པར་བརྗོད་བཞིན་ཡོད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་དང་། གཞན་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ལས་གལ་འགངས་ཆེ་བ་ཞིག་ཏུ་རྩོད་སྒྲུབ་བྱེད་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ཐེངས་འདིའི་རྒྱ་ནག་གི་འཐུས་ཚོགས་དང་སྲིད་གྲོས་སྐབས་སུ་ཡང་རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་ལ་ཐེ་གཏོགས་བྱས་མི་ཆོག་པའི་ཐད་ནས་རྩལ་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་བ། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་གི་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་སོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པར་འགེབ་ཐབས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག ཚོགས་འདུའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞིས་ཅིན་ཕིང་གིས་སྔོན་ཆད་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལོར་ཡུལ་ཤུལ་ཁུལ་དུ་ས་འགུལ་བྱུང་མཚམས་སུ་ཁོང་ཁུལ་དེར་སྐྱོད་ཡོད་པ་དྲན་གསོ་བྱས་ཏེ། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ལ་སེམས་ཁུར་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁུལ་དེར་ངལ་སེལ་གྱི་རོགས་དངུལ་སྤྲད་ནས་མི་མང་དཀའ་ངལ་ལས་གྲོལ་ཐབས་བྱས་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ལས་འགུལ་ཁང་གིས་དོན་དངོས་སུ་སྐབས་དེར་ཡུལ་ཤུལ་མི་མང་གིས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁུལ་དེའི་གནོད་ཐེབས་ཀྱི་མི་མང་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་དགོས་བའི་ཞུ་འབོད་རིམ་པ་བྱས་པ་དང་། མི་མང་གིས་སྐབས་དེར་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཚོང་ལས་ཀྱི་ལྟེ་གནས་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་ས་ཚིགས་ཤིག་ཏུ་སྒྱུར་བར་བློ་འཚབ་ཡོད་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་ཐེངས་འདིའི་རྒྱ་ནག་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་སྲིད་གྲོས་ཚོགས་འདུ་གཉིས་ཀྱི་བསྡུ་སྐོང་བྱས་མ་ཐག རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གི་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་གི་མིང་ཐོག་ནས། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་གང་སར་གོ་མཚོན་ཐོགས་པའི་དམག་མི་མང་པོ་ཞིག་དངོས་སུ་སྲང་ལམ་གང་སར་འགྲེམས་འཇོག་གིས་དམག་སྦྱོང་ཞིག་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་དུས་ཀྱི་ཉིན་དང་པོའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་བཞག་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཡོད་པར་བསྒྲགས་ཏེ་རྒྱ་ནག་ནང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེར་ཕྱི་ནས་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་རྒྱུ་མེད་པའི་སྐོར་ནས་གླེང་མོལ་བྱས་འདུག

རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་གནས་སྡོད་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་འོད་ཟེར་ལགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་སྒེར་གྱི་Twitter དྲ་གནས་སུ་གངས་རིན་པོ་ཆེ་དང་དེའི་དབུས་སུ་ཆགས་པའི་རྒྱང་གྲགས་དགོན་པའི་འདྲ་པར་ཁག་ཅིག་བཀོད་པ་དང་འབྲེལ།  ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རིག་གཞུང་ལ་རྡོག་རོལ་གྱིས་བོད་ཁུལ་གྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ཡུལ་སྐོར་ལྟེ་གནས་ཙམ་ཞིག་ལ་བསྒྱུར་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བྲིས་འདུགདེའང་ཁོང་གིས་འདྲ་པར་དེ་དག་དང་ལྷན་འཕྲིན་ཐུང་ཞིག་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་ལྟར་ན། གངས་རིན་པོ་ཆེར་སྐོར་བ་ ༡༣ བརྒྱབ་རྗེས་གཞི་ནས་ནང་སྐོར་དུ་ཕེབས་སྲོལ་ཡོད་པ་ལྟར།   གཞི་ནས་ཁུལ་དེར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་གནའ་བོའི་རི་གྲོང་སྟེ་ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་རྒྱང་གྲགས་དགོན་པ་མཇལ་སྲོལ་ཡོད་ཀྱང་།  ད་ཆ་གངས་རིན་པོ་ཆེའི་འདབས་སུ་བོད་ཀྱིིིི་རིག་གཞུང་དང་ལམ་སྲོལ་ལ་མ་བལྟས་པར་རྒྱ་རིགས་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོད་འཆམ་པ་མང་པོས་ལྟ་སྐོར་གྱི་འཛིན་བྱང་ཉོས་རྗེས་གང་འདོད་དུ་སྤྲོ་འཆམ་ལ་འགྲོ་བཞིན་མ་ཟད།  རྒྱང་གྲགས་དགོན་པ་ནི་ཡུལ་སྐོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱང་ལྟ་བྱེད་སའི་གར་སྟེགས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་སྒྱུར་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག མ་ཟད་ཁོང་གིས་འདྲ་པར་དང་བཅས། དགོན་གྲོང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཀྱི་སྣེ་ལེན་འོག  དགོན་པའི་ཐོག་ཁར་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་མེས་རྒྱལ་ལ་དགའ་ཞེན་མཚོན་ཆེད་དུ། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་དར་སྒྲེང་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུགརྩ་བའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མིའི་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རིག་གནས་ལ་སྣང་མེད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཐད་ནས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ནས་སེམས་འཚབ་བྱེད་མཁན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། དེའང་སྔོན་ཆད་བོད་གསེར་རྟ་བླ་རུང་སྒར་གྱི་དུར་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་མིའི་ཡུལ་སྐོར་བ་བརྒྱ་ཁྲག་བརྒལ་བས་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་བྱ་གཏོར་གྱི་ལམ་ལུགས་ལ་ལྟད་མོ་ལྟ་བཞིན་པའི་འདྲ་པར་ཁྱབ་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས།  བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚེ་རིང་ཤཱཀྱ་ལགས་ནས་བོད་མིའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལམ་ལུགས་དེ་ཡུལ་སྐོར་བའི་སྣང་བ་སྤྲོ་སྐྱིད་ཀྱི་ལྟད་མོ་ལྟ་སའི་ཚོང་གི་ལྟེ་གནས་ལྟ་བུར་འགྱུར་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བ་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་འོད་སེར་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་གསེར་རྟའི་དུར་ཁྲོད་དེར་སྐྱེ་བ་མི་རྟག་པ་མཚོན་ཆེད་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱ་ཆེར་བྱས་ཏེ་ད་ཆ་དུར་ཁྲོད་དེ་གློག་བརྙན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་མ་ཟད་ཁ་ཁུ་སིམ་པའི་དགོན་གྲོང་གི་འཚོ་བ་དེ་རྔོན་པའི་དམིགས་འབེན་དུ་ལྷུང་འདུག་ཅེས་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།ད་དུང་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་མང་པོ་གང་འདོད་དུ་བོད་ཁུལ་གྱི་གནའ་བོའི་དགོན་གྲོང་དུ་འཆམ་ཉུལ་གྱིས། བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཆོག་མཆན་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་པར་དང་བརྙན་བླངས་ནས་དྲ་ལམ་དུ་འཇོག་བཞིན་ཡོད་པ་མང་པོ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ཟད།  ཐ་ན་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་སྐུ་འདྲའི་སྟེང་དུ་འཛེགས་ནས་པར་བརྒྱབ་སྟེ་དྲ་ལམ་དུ་བཀོད་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཡང་དྲ་ལམ་དུ་ཐོན་ཏེ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གླེང་སློང་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྔར་ལོ་འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཞིག་གིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་ནང་དུ། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན། མཚོ་སྔོན་པོའི་གཡས་གཡོན་དང་། དམིགས་བསལ་དུ་བྲག་དཀར་རྫོང་ཁོངས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་བཀའ་བཏང་ནས། ལམ་འགྲམ་གྱི་མ་ཎི་དར་ལྕོག་དང་རྡོ་འབུམ།  དེ་བཞིན་མཆོད་རྟེན་སོགས་ཁོར་ཡུག་འབག་བཙོག་བཟོ་བྱེད་ཡིན་པར་བསྙད་ནས་གཙང་བཟོ་བྱེད་དགོས་བའི་བཀའ་བཏང་སྟེ་ཡོད་ཚད་གཙང་བཟོ་བྱས་ཟིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཡང་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད།