བོད།

རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་མ་བཏང་བར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་ཁུ་སིམ་པོར་བསྡད་ཀྱི་མིན་ཅེས་གསུངས་འདུག རྒྱ་ནག་ཐོག་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་དང་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་ཆུང་ཀྱི་ཚོགས་ཆུང་ནས་རིང་མིན་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཨ་རི་ནང་རྒྱལ་དོན་ཕྱོགས་བསྐྱོད་བསླེབ་ལ་ཉེ་བ་དང་བསྟུན། ཁ་སང་ཟླ་ ༩ ཕྱི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་དཔའ་བོ་གློད་དགོས་ (Free China’s Heroes) ཅེས་པའི་བརྗོད་ཚིག་ཐོག་ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་པ་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་དང། བཙན་དབང་གིས་བཀའ་ཉར་བྱས་པ་དེ་དག་ད་ཆ་ཤེས་རྟོགས་མེད་པ་འགྱུར་པ་བཅས་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༡༣༠༠ ལྷག་གི་མཚན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་འདུག ད་ལན་ཚོགས་ཆུང་ནས་འདོན་སྤེལ་གནང་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ ༡༣༠༠ ལྷག་གི་ཐོ་གཞུང་ཁོངས་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟིངས་བརྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་དང། ཡུ་གུ་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་རྩོད་ལེན་པ་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས། རྒྱ་ནག་བེུད་གསར་འགོད་པ་ Gao yu ལགས་རྣམས་དང། ལྷག་དོན་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་ཁོངས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙོན་ཁང་ནང་ལོ་ ༦ རིང་བཙོན་འཇུག་གི་མནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་པའི་གཞས་པ་ལོ་ལོ་ལགས་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཚེ་བཙོན་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་བོད་ནང་རེག་དུག་གྱི་ནད་གཞི་སྔོན་འགོག་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་བོད་མི་དབང་འདུས་ལགས་གཉིས་ཀྱི་མཚན་འཁོད་འདུག ཚོགས་ཆུང་དེའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Christopher Smith ལགས་ཀྱིས་རིང་མིན་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིང་ཕིང་ཨ་རི་ནང་རྒྱལ་དོན་ཕྱོགས་བསྐྱོད་ཡོང་སྐབས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་དེ་དག་གི་གནད་དོན་ངེས་པར་དུ་གླེང་སློང་གནང་དགོས་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་རྒྱའི་བཙོན་འཇུག་འོག་མནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་དེ་དག་གཙོས་ནང་མི་ཉེ་འབྲེལ་རྣམས་བརྗེད་མེད་པ་དང། རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་མ་བཏང་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་ཁུ་སིམ་པོར་བསྡད་ཀྱི་མིན་ཅེས་གསུངས་འདུག

མདོ་སྨད་རྔ་པ་ཀརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་ཨ་གྲགས་ལགས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཉིན་དེར་གྲྭ་བློ་བཟང་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་གནང་པས་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་བཙན་འཁྲིད་བྱས་འདུག ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་རང་ལོ་ ༢༠ ཙམ་སོན་པའི་གྲྭ་ཨ་གྲགས་ལགས་ཀྱིས་”བོད་ལ་རང་དབང་དགོས། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཚེ་ཁྲི་ལོར་བརྟན་པར་ཤོག་” ཅེས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱེད་བཞིན་རྔ་པ་རྫོང་མཁར་གྱི་གཞུང་ལམ་དུ་ཞི་བའི་གོམ་བགྲོད་བྱས་པར་དེ་མ་ཐག་ཉེན་རྟོག་པས་ཉེས་རྡུང་གཏོང་བཞིན་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུག སྐབས་དེར་ཡོད་པའི་ཉེ་འཁོར་གྱི་བོད་མི་མང་པོས་སྐད་འབོད་སྣ་ཚོགས་བྱེད་སྐབས་ཉེན་རྟོག་པས་མི་མང་རྣམས་ལ་གང་བྱུང་གཅར་རྡུང་གཏོང་བཞིན་མང་པོ་ཞིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་ནའང་ད་བར་མི་དེ་དག་གི་མིང་དང་ས་གནས་སོགས་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་མེད། འོན་ཀྱང་གོང་ཚེས་ཉིན་ཕྱི་དྲོ་ཚོུད། ༦ ཙམ་ལ་མདོ་སྨད་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་རང་ལོ་ ༢༢ སོན་པའི་གྲྭ་བློ་བཟང་ལགས་ཀྱིས་”བོད་ལ་རང་དབང་དགོས། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཚེ་ཁྲི་ལོར་བརྟན་པར་ཤོག་”ཅེས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱེད་བཞིན་རྔ་པ་རྫོང་མཁར་གྱི་གཞུང་ལམ་དུ་ཞི་རྒོལ་བྱས་པར་རྒྱ་གཞུང་དྲག་ཆས་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་འཛིན་བཟུང་བྱས་རྗེས་བཙོན་ཁང་གང་དུ་བཙོན་འཇུག་བྱེད་མིན་དང་གནས་སྟངས་ཇི་ཆགས་སོགས་ཟུར་ཙམ་ཤེས་རྟོགས་མེད་པ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་མི་སྐྱ་སྐོར་ཞིག་གིས་ཀྱང་ཁ་སང་བོད་ནང་གི་ཉིན་གུང་ཙམ་ལ་རྔ་པ་རྫོང་མཁར་གྱི་ཁྲོམ་གཞུང་དུ་ཞི་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་ཡོད་སྐོར་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག གཞི་རྩའི་ཀིརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་བློ་བཟང་ལགས་ནི་རྔ་པ་རྫོང་ཕྱུགས་ལས་འགབ་མའི་ཕ་སྒ་ཚེ་དང་མ་གནས་སྐྱིད་གཉིས་ལ་བུ་བུ་མོ་ལྔ་ལྷག་ཡོད་པ་ལས་ཁོང་ནི་བཞི་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་ཆུང་དུས་ནས་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པར་ཆོས་ཞུགས་བྱས་ནས་ད་ཆར་བློ་རིག་འཛིན་གྲྭར་སློབ་སྦྱོང་གནང་མུས་ཡིན་འདུག ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། ད་ལན་མདོ་སྨད་སྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་བློ་བཟང་ལགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་རྩིས་པའི། འདས་པའི་གཟའ་འཁོར་འདིའི་ནང་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་མཁན་བོད་མི་བཞི་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་དག་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་གང་དུ་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་མེད་དང་གནས་སྟངས་ཇི་ཆགས་སོགས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་དཀའ་བ་གྱུར་པ་མ་ཟད། སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ཡོངས་རྫོགས་བཀག་འགོག་བྱས་པ་དང་། ལྷག་པར་རྒྱ་ལམ་གཙོས་པའི་ལམ་གྱི་བཞི་མདོ་ཁག་ལ་དྲག་ཆས་ཉེན་རྟོག་པའི་སྒྲིག་ཆས་སྤྲས་པ་དང་མ་སྤྲས་པའི་དམག་མི་སོགས་ཕོན་ཆེ་འགྲེམས་འཇོག་གིས་མང་ཚོགས་ལ་ཉུལ་བལྟ་བྱས་པ་དང་དེ་བཞིན་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་སོགས་གྲངས་མང་དུ་བཏང་ནས་ས་གནས་སུ་དམ་བསྒྲགས་སྔར་ལྷག་ཤུགས་ཆེ་བྱས་བཞིན་འདུག

ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༧ དང་ ༩ གཉིས་ལ་བོད་མདོ་སྨད་རྔ་པའི་རྫོང་ཐོག་ཏུ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་བློ་བཟང་སྐལ་བཟང་ལགས་དང། གྲྭ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་ཚོ་ལགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ལག་ཏུ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་བསྣམས་ཞིང་༸གོང་ས་མཆོག་སྐུ་ཚེ་ཁྲི་ལོར་བརྟན་པ་ཤོག བོད་ལ་རང་དབང་དགོས་ཞེས་སྐད་འབོད་གནང་བཞིན་གཞུང་ལམ་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་རྗེས་འཛིན་བཟུང་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཟིན་པའི་དུས་ཚམས་འདིར། ཁ་སང་ཡང་སྐྱར་ཀིརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་ཨ་གྲགས་ཞུ་བ་ཞིག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་ཁྲོམ་སྐོར་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཐོན་བཞིན་འདུག དེ་རིང་ཟླ་ ༩ ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ཐོག་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་གཞིགས་ན། ཕ་ཡུལ་རྔ་བ་སོ་རུ་མ་ནས་ཡིན་པའི་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་ཨ་གྲགས་ལགས་ཀྱི་འདྲ་པར་དང་ལྷན་དུ་ཁོང་གི་ཁ་སང་རྔ་བ་རྫོང་ཐོག་ཏུ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་ཁྲོམ་སྐོར་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་དང། སྤྱིར་ས་གནས་དེར་དམ་དྲག་དང་བོད་མི་གཞན་ཁག་ཅིག་ཀྱང་འཛིན་བཟུང་བྱེད་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་བཞིན་འདུག་ཀྱང། ད་ལྟའི་ཆར་དེའི་སྐོར་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག དེའི་སྐོར་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་་པའི་ཀིརྟི་བྱེས་པ་གྲྭ་ཚང་གི་བོད་གནས་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྐུ་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་ལགས་སུ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་སྐབས། ཁོང་གིས་གནས་ཚུལ་དེ་འདྲ་ཞིག་མཐོང་རྒྱུ་འདུག་ཀྱང་། ད་ལྟ་ཁུལ་དེར་དྲ་རྒྱ་ཆ་ཚང་བཀག་ཟིན་པའི་གནས་སྟངས་འོག་གནས་ཚུལ་ཁ་གསལ་ཞིག་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག་ཅེས་གསུངས་སོང། དེ་བཞིན་ཁ་སང་གྲྭ་ཨ་གྲགས་ལགས་ཀྱི་ལྷན་དུ་བོད་མི་གཞན་ཞིག་གི་ཀྱང་ཞི་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་འདུག་ཀྱང། ད་བར་གནས་ཚུལ་འདི་ཁུངས་ལྡན་ཡིན་མིན་དང་མི་གཞན་དེ་སུ་ཡིན་མིན་སོགས་གང་ཡང་ཤེས་རྟགས་ཐུབ་མེད། ད་ལན་གྲྭ་ཨ་གྲགས་ལགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་རྩིས་པའི་འདས་པའི་གཟའ་འཁོར་གསུམ་ནང་མདོ་སྨད་རྔ་བ་ནང་དུ་བོད་མི་གཅིག་པུས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་མཁན་མི་བཞི་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

བློ་བཟང་ཚེ་རིང་ལགས་ལོ་གསུམ་རིང་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་བཅད་བཙོན་འཇུག་བྱས་ནས་ད་ཆ་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་འདུག ཁ་སང་ཟླ་ ༩ ཕྱི་ཚེས་ ༩ ཉིན་མདོ་སྨད་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་རང་ལོ་ ༢༩ སོན་པའི་གྲྭ་བློ་བཟང་ཚེ་རིང་ལགས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཉེས་འཛུགས་འོག་རྒྱ་གཞུང་དྲག་ཆས་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ནག་ཟི་ཁྲོན་མེན་ཡཱང་བཙོན་ཁང་དུ་ལོ་གསུམ་རིང་བཙོན་འཇུག་བྱས་རྗེས་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད།  ཁོང་བཙོན་ཁང་ནས་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་རྗེས་ཟི་ཁྲོན་མེན་ཡཱང་བཙོན་ཁང་མདུན་དུ་ནང་མི་སྤུན་གཉེན་གཙོས་ས་གནས་བོད་མི་ཚོས་མགུལ་ལ་མཇལ་དར་དང་གོས་ཆེན་ཕུལ་ནས་དགའ་བསུ་ཞུས་འདུག ཁོང་རྒྱ་ནག་ཟི་ཁྲོན་ཁྲིན་ཏུའུ་བརྒྱུད་རང་གི་ཕ་ཡུལ་ལ་ཕེབས་པའི་ལམ་བར་ན་བོད་མི་ཚོས་ཕེབས་བསུ་ཞུ་བར་ངང་སྒུག་དང་སྦྲགས་ཏེ་དགའ་སྤྲོ་ཆེན་པོས་དགའ་བསུ་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་བཙོན་འཇུག་བྱེད་དོན་གཙོ་བོ་ནི་ཁོང་གིས་དེ་སྔ་བོད་ནང་རང་དབང་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཡིག་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་བ་དང་དེ་བཞིན་བོད་དོན་གྱི་འོད་སྡེར་ཡང་མང་ཚོགས་ལ་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་བས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རེད་འདུག གཞིས་རྩའི་དགེ་འདུན་པ་བློ་བཟང་ཚེ་རིང་ལགས་ནི་མདོ་སྨད་རྔ་བ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕ་དར་ཁོ་དང་མ་སྟག་སྐྱིད་གཉིས་ལ་བུ་བཞི་དང་བུ་མོ་གཅིག་བཅས་བུ་ཕྲུག་ལྔ་ཡོད་པ་དང་ཁོང་རང་ལོ་ ༢༩ སོན་གྱི་ཡོད་འདུག ཁོང་ད་ལྟ་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་གསོ་རིག་འགྲོ་ཕན་གླིང་གྲྭ་ཚང་གི་གྲྭ་པ་ཡིན་ཞིང་སྔ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་རྒྱ་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ཉེན་རྟོག་ཚན་པས་རྔ་བ་གཙོས་བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ཁག་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པ་དང་། བོད་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚུལ་བསྙད་ནས་བཙན་ཁྲིད་ཀྱིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དང།  སླར་ཁོང་རྒྱབ་ཁབ་གྱི་གསང་བ་ཕྱི་ལ་བསྐྱལ་བ་མ་ཟད། ཁ་བྲལ་རིང་ལུགས་པར་ངན་འབྲེལ་ཡོད་ཚུལ་སོགས་བསྙད་ནས་ལོ་ ༣ གྱི་དུས་བཀག་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད་འདུག

(༢༠༡༥།༠༩།༠༩ ) དེ་རིང་བོད་ནང་གི་ཉིན་གུང་ཚོུད་༡༢ཡས་མས་ཙམ་ལ་མདོ་སྨད་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ནས་རྔ་བ་རྫོང་གི་གཞུང་ལམ་ཐོག་བོད་ལ་རང་དགོས་ཞེས་སྐད་འབོད་གནང་རྗེས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུག རྒྱལ་གཅེས་པ་ཁོང་གིས་སྐབས་དེར་ལག་ཏུ་འཕྲད་དར་ཞིག་བསྣམས་ཞིང་༸གོང་ས་མཆོག་སྐུ་ཚེ་ཁྲི་ལོར་བརྟན་པ་ཤོག བོད་ལ་རང་དབང་དགོས་ཞེས་སྐད་འབོད་གནང་བཞིན་གཞུང་ལམ་ཐོག་བསྐྱོད་འདུག་པ་དང། འདི་གར་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་མཁན་གྱིས་གསུངས་པར། སྐད་འབོད་གནང་རྗེས་རིང་པོར་མ་སོང་བར་རྒྱའི་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་བཙན་ཁྲིད་ཀྱིས་ད་ཆ་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་གྱུར་འདུག རྩ་བའི་འདས་པའི་བདུན་ཕྲག་གསུམ་ནང་གྲྭ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ་གཙོས་པའི་གྲྭ་བློ་བཟང་སྐལ་བཟང་དང་རྡོ་རྗེ་སྒྲོལ་མ་བཅས་རྒྱལ་གཅེས་པ་གསུམ་ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་གནང་ཡོད་པ་དང། ཁོང་རྣམ་པ་ཀུན་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ནི་རང་ལོ་ ༢༡ ཡིན་པ་དང། ཁོང་ནི་རྔ་པ་རྫོང་རྨེའུ་རུ་མ་ཡུལ་ཚོའི་རུ་ཆེན་གསུམ་པའི་ཕ་སུར་ཡ་དང་། མ་ཏཱ་རེ་སྐྱིད་གཉིས་ལ་བུ་གཉིས་དང་བུ་མོ་གཅིག་ཡོད་པའི་ནང་གི་ཆུང་ཤོས་དེ་ཡིན་པ་དང། ཆུང་དུས་ནས་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པར་ཆོས་ཞུགས་བྱས་ཏེ་ད་ཆ་བློ་རིག་འཛིན་གྲྭར་སླེབས་ཡོད་པ་རེད་འདུག    

དེ་རིང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བ་དབུ་བརྙེས་པའི་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་པའི་དུས་མཚམས་འདིར། བོད་རང་དབང་ཚོགས་པས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དེ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྒོ་མོ་རྒྱག་ཡོད་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་འདུག དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༨ ཉིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སའི་ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལ་མདུན་ཐང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་རྐང་མཚོ་གནམ་གསུམ་གྱི་དམག་གི་རུ་སྒྲིག་སོགས་གཟིགས་འབུལ་བརྒྱུད། བོད་རང་སྐྱོང་བཙུགས་ནས་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུག་པ་དང། མང་ཚོགས་ཁྲི་གཉིས་ལྷག་འདུ་འཛོམས་བྱས་པའི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་ཆབ་སྲིད་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ཡུས་ཀྲེང་ཧྲེང་གིས་གཙོས་པའི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་ཁག་ཅིག་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ཁྲེན་ཆོན་གོ་སོགས་གནད་ཡོད་མི་སྣ་བརྒྱ་ཁྲག་ཁ་ཤས་སླེབས་ཡོད་པ་རེད་འདུག ཡུས་ཀྲེང་ཧྲེང་གི་གཏམ་བཤད་བྱས་པའི་ཁྲོད་འདས་པའི་ལོ་ངོ་༥༠ དེའི་རིང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་དང་འཛུགས་སྐྲུན་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འོད་སྟོང་འབར་བའི་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་ཡོད་པར་བསྔགས་བརྗོད་དང་སྦྲགས། འདས་པའི་ལོ་དུས་དེའི་ནང་བོད་རྙིང་པ་རྗེས་ལུས་ཅན་དེ་བཞིན་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་སྔོན་ཐོན་ཅན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཐུབ་ཡོད་པ་བཤད་འདུག ད་དུང་རྒྱལ་ཡོངས་ཆབ་སྲིད་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ཡུས་ཀྲེང་ཧྲེང་གིས་དེ་རིང་གི་མཛད་སྒོའི་འདིའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་ཆེ་བསྟོད་ཞུས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ། རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་དང་ཆིག་སྒྲིག་གཏོར་བཤིག་གཏོང་མཁན་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་སོགས་ལ་ནུས་པ་མཉམ་དུ་སྤུངས་ཐོག་ནས་གདོང་ལེན་དང་ཁ་གཏད་གཅོག་དགོས་གལ་ཡིན་པ་ནན་བརྗོད་བྱས་འདུག བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་པའི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་པ་ཡོད་པ་འདིའི་བར་ན་དབྱིན་ཡུལ་ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་རང་དབང་ཚོགས་པས་ (Free Tibet) རྒྱ་གཞུང་གི་དུས་ཆེན་འདི་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་སྦྲགས། བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་ལ་འགྲོ་བསྐྱོད་རང་དབང་མེད་པར་དམ་བསྒྲགས་དང་གཉའ་གནོན་མྱོང་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། བོད་དེ་བཞིན་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་ཚབ་དང་རང་དབང་ཅན་གྱི་གསར་ཁང། དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་ཁག་ཀུན་ལ་སྒོ་མོ་རྒྱབ་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག ད་དུང་ཚོགས་དེ་ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གལ་ཏེ་དོན་ངོ་མའི་ཐོག་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་ལ་སྤྲོ་སྣང་ལྡན་པའི་གཏམ་བཟང་རིགས་ཡོད་ན། འཛམ་གླིང་གི་གསར་འགོད་པ་བོད་ནང་དུ་རང་དབང་ངང་འགྲོ་བསྐྱོད་མི་ཆོག་པ་བཟོ་དགོས་གང་ཡིན་ཅེས་དྲི་བ་ཡང་བཏང་འདུག ལྷག་པར་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༡ ཉིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོར་དོན་ཚན་བཞིའི་སྟེང་ནས་ལན་འདེབས་གསལ་བསྒྲགས་གནང་སྐབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་བའི་དུས་ཆེན་གྱི་འཛུམ་མདངས་འདི་ནི་བཙན་དབང་གི་འཛུམ་མདངས་ཤིག་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད་པ་རེད།

རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་གྲྭ་བློ་བཟང་སྐལ་བཟང་ལགས་ཀྱིས་རྔ་པ་རྫོང་མཁར་གྱི་སྲང་ལམ་དུ་ལག་གཉིས་ཀྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་མཁའ་དབྱིངས་སུ་འཕྱར་བཞིན་བོད་ལ་རང་དབང་དགོས་སོགས་ཀྱི་ཞི་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་པས་རྒྱ་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུག ཁ་སང་ཟླ་ ༩ ཕྱི་ཚེས་ ༧ ཉིན་བོད་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་རང་ལོ་ ༡༩ སོན་པའི་གྲྭ་བློ་བཟང་སྐལ་བཟང་ལགས་ཀྱིས་རྔ་པ་རྫོང་མཁར་གྱི་སྲང་ལམ་ནས་ལག་གཉིས་ཀྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་མཁའ་དབྱིངས་སུ་འཕྱར་བཞིན་”བོད་ཁ་བ་གངས་ཅན་པ་ལ་རང་དབང་དགོས། རྒྱལ་དབང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་སྐུ་ཚེ་ཁྲི་ལོ་བརྟན་པར་ཤོག”ཞེས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་སྐབས་ས་གནས་བོད་མི་ཚོས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་མཚན་འབོད་གནང་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་ཉེན་རྟོག་པས་ང་ཚོ་གསོན་པོ་གནས་བཅུག་གི་མེད་སྐོར་སོགས་ཀྱི་ཀི་སྒྲ་སྒྲོག་བཞིན་ཞི་རྒོལ་གནང་ཡང་དུས་ཚོད་རིང་པོ་མ་ཐོགས་པར་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་ཆས་ཉེན་རྟོག་པས་དགེ་འདུན་པ་བློ་བཟང་སྐལ་བཟང་ལགས་རླངས་འཁོར་ནང་བླུགས་ནས་དེ་མ་ཉིད་བཙན་ཁྲིད་འོག་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་ཁོང་ས་གནས་དང་བཙོན་ཁང་གང་དུ་བཙོན་འཇུག་བྱེད་ཡོད་མེད་དང་གནས་སྟངས་ཇི་ཆགས་གས་ཤེས་རྟོགས་ ཐུབ་མེད་པ་མ་ཟད། ཁོང་དང་མཉམ་དུ་བོད་མི་ན་གཞོན་གཅིག་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ ཡོད་ཀྱང་གོང་གནས་ལྟར་ཤེས་རྟོགས་གང་ཡང་ཐུབ་མེད་པ་རེད་འདུག རྩ་བའི་གྲྭ་བློ་བཟང་སྐལ་བཟང་ལགས་ནི་བོད་མདོ་སྨད་རྔ་པ་རྫོང་རྨེའུ་རུ་མ་རུ་ཆེན་གཉིས་པའི་ཕ་ཚེ་རིང་བརྟན་ཁོ་དང་། མ་ལྷ་སྐྱིད་གཉིས་ལ་ཕྲུ་གུ་བཞི་ཡོད་པ་ལས་ཁོང་རྒས་གྲས་གཉིས་པ་དེ་ཡིན་འདུག ཆུང་དུས་ནས་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པར་ཆོས་ཞུགས་གནང་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་སྔོན་འགྲོའི་འཛིན་གྲྭ་མཐར་ཕྱིན་ནས་དེང་སྐབས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་འཛིན་གྲྭ་ནང་སློབ་གཉེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང། སྔར་ལོ་ཁོང་གི་ཨ་མའི་སྤུན་མཆེད་གྲྭ་བློ་བཟང་བསྟན་གྱིས་རྔ་པའི་སྲང་ལམ་ནས་བོད་དོན་སྐད་འབོད་གནང་རྗེས་ལོ་ ༢ རིང་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ནས་བཙོན་ཁང་དུ་ཡོད་མུས་ཡིན་འདུག ཁོང་ནས་དེ་སྔ་ ༢༠༠༨ ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་སྐབས་ཁོང་གི་ཨ་ཞང་ཚེ་བདག་དང་། ཆོས་འཕེལ་གཉིས་ལ་ལོ་ ༦ དང་ ༤ བཅས་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཆད་ཕོག་པའི་གནད་དོན་དངོས་སུ་མཐོང་མྱོང་ཡོད་པ་རེད་འདུག

བྷེལ་ཇམ་ (Belgium) གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ལྕམ་ Sutter Petra མཆོག་བཞུགས་སྒར་རྡ་རམ་ས་ལར་ཆེད་ཕེབས་དང་འབྲེལ། དེ་རིང་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལྷན་མཇལ་གྲུབ་བསྟུན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ཀྱང་མཇལ་འཕྲད་གནང་འདུག དེ་རེང་ཟླ་བ་༩ པའི་ཚེས་༤ ཉིན་སྔ་ཐོག་བཞུགས་སྒར་དུ་ཕེབས་འབྱོར་བྱུང་ནས་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་ལྷན་མཇལ་གྲུབ་བསྟུན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དབུས་པའི་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པར་ཐུགས་འཕྲད་གནང་སྟེ་ཕན་ཚུན་བཀའ་སྡུར་སོགས་གནང་འདུག སྐབས་དེར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྕམ་ Sutter Petra ལགས་ཀྱིས་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་དང་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་རྣམས་ཡར་རྒྱས་ཚད་མཐོ་པོ་ཕྱིན་ཡོད་པར་བསྔགས་བརྗོད་དང་སྦྲགས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་འདེམས་ཕྱོགས་དེ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་དམིགས་གསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཞིག་ལྡན་པར་གསུངས་སོང་བ་མ་ཟད། ཁོང་ཕྱིར་རང་ཡུལ་དུ་ཕེབས་སྐབས་བོད་མིའི་གཤིས་སྤྱོད་བཟང་པོའི་ཁྱད་ཆོས་དེ་དག་རང་གི་མི་རིགས་ཚོའི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཀུན་སྤྱོད་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཕྱག་རྟགས་ལྟ་བུ་བསྣམ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་། རྩ་བའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྕམ་ Sutter Petra ལགས་ཀྱི་ཐེངས་འདིའི་འཚམས་གཟིགས་ཁྲོད། གཙོ་བོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་གཙོས་ལྷན་ཁང་ཁག་ཏུ་འཚམས་གཟིགས་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་གཞུང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དང། བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་སོགས་གཞུང་འབྲེལ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་ལ་གཟིགས་སྐོར་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག

ཉེ་ལམ་ལི་ཐང་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་མཆོག་དགོངས་པ་རྫོགས་ནས་ཞག་ཞེ་དགུ་འཁོར་བའི་དུས་ཚིགས་དང་བསྟུན། བོད་ཁམས་ལི་ཐང་དང་། ནག་ཆུ། དེ་བཞིན་འབའ་ཐང་སོགས་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་མང་པོར་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་གནང་འདུག རྣམ་ཀུན་བོད་ཟླ་དྲུག་པའི་ནང་ལོ་ལྟར་ཁམས་ལི་ཐང་གཙོས་པའི་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་མང་པོའི་ནང་མང་ཚོགས་འདུ་འཛོམས་གནང་སྟེ། རྟ་རྒྱུག་དང་རྐང་བྲོ་གླུ་གཞས་སོགས་གཟིགས་འབུལ་གྱིས་སྤྲོ་སྣང་ལྡན་པའི་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་སྲོལ་ཡོད་ཀྱང་། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་མཆོག་གླུ་བུར་དུ་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙོན་ཁང་ནང་སྐུ་བཀྲོངས་པའི་ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་སྟོན་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་གནང་སྟེ་དམ་པ་ཁོང་གི་ཆེད་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཞུས་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་ཞག་ཞེ་དགུ་ཉིན་ཁམས་འབའ་ཐང་དང་ཉག་ཆུ་ཁུལ་གྱི་དགོན་སྡེ་ཁ་ཤས་ནང་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་པར་སྒྲིག་གཤོམ་གནང་སྟེ་མཆོད་འབུལ་རྒྱ་ཆེ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་རིན་པོ་ཆེའི་དགོན་པ་ཁམས་ན་ལེནྡྲ་ཐེག་ཆེན་བྱང་ཆུབ་ཆོས་གླིང་ནང་དུའང་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་མངོན་པར་གསལ་བའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཞུ་སྒོ་བསྔོ་སྨོན་གནང་འདུག ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙོན་ཁང་ནང་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་དུ་སྐུ་བཀྲོངས་པའི་མགནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ནས་བཟུང་། ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་རིན་པོ་ཆེའི་སྤུན་ཉེ་འབྲེལ་ཚོར་འདྲི་རྩད་ཀྱི་ལམ་ནས་དེ་འབྲེལ་གནད་དོན་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་བཤད་མི་ཆོག་པའི་བཙན་བཀའ་བསྟུད་མར་གཏོང་ བཞིན་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་རིན་པོ་ཆེ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དགོན་པ་ཨོ་ཐོག་ནང་གི་གྲྭ་པ་དང་དེའི་ཉེ་འཁོར་གྱི་བོད་མི་ཚོ་ས་གནས་དེའི་ནང་ཕར་འགྲོ་ཚུར་འོང་བྱས་པར་ངེས་པར་དུ་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་ཆོག་མཆན་དགོས་པ་སོགས་བོད་མི་ཚོར་སུན་གཙིར་སྔར་ལྷག་བཟོ་མུས་ཡིན་འདུག དེང་ཆར་ཁུལ་དེའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་སྡོད་སྤྱོད་གསུམ་གྱི་རང་དབང་ཡོངས་ལ་ དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཡིན་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་འདུག