རྒྱ་ནག

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་དང་གཞིས་ཀ་རྩེ། དེ་བཞིན་ཆབ་མདོ་བཅས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་གྲོང་ཁྱེར་སྤྱི་ཁྱབ་གསར་པ་གསུམ་བསྐོ་བཞག་བྱས་པའི་ཁོངས་ནས་ལྷ་ས་དང་གཞིས་ཀ་རྩེ་གཉིས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་གསར་པར་རྒྱ་རིགས་བསྐོ་བཞག་བྱས་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་སྤྱི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས། གནད་དོན་དེ་ནི་བོད་རྒྱ་སྡེར་འགྱུར་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏང་རྒྱུ་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུགཁ་ས་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་དྲ་ཐོག་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། སྔ་ལོའི་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྐབས་ ༡༢ པའི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཆེན་དང་པོའི་ཐོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ནས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་བསྐོ་བཞག་བྱས་པའི་བོད་རིགས་གོ་གོ་ཟེར་བ་དེ་མུ་མཐུད་བསྐོ་བཞག་བྱ་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད་ཀྱང་།  ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྐབས་ ༡༣ པའི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་རྒྱ་རིགས་ Wang Qiang ཟེར་བ་ཞིག་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་བསྐོ་བཞག་བྱས་པ་དང་།  ད་ལྟའི་ཆར་ལྷ་སའི་གྲོང་ཁྱེར་སྤྱི་ཁྱབ་གཙོས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་གཞོན་པ་ ༡༤ ཁོངས་ནས་མི་ ༡༡ རྒྱ་རིགས་ཡིན་པ་དང་འབྲེལ། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་སྲིད་གཞུང་ནང་དུ་རྒྱ་རིགས་བརྒྱ་ཆ་ ༧༩ དང་བཅས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་སྟངས་འཛིན་གྱི་ལས་དོན་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་རིགས་ཀྱི་ལག་ཏུ་བཟུང་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག མ་ཟད་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་གཞིས་ཀ་རྩེ་ནང་དུའང་རྒྱ་རིགས་ Zhou Feng ཟེར་བ་ཞིག་གྲོང་ཁྱེར་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་བསྐོ་བཞག་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། གཞིས་ཀ་རྩེ་དང་ཆབ་མདོའི་ནང་དུའང་ད་ཆ་བོད་རིགས་འགོ་ཁྲིད་རྒྱ་ཆ་ ༣༠ ལས་མེད་པ་དང་འབྲེལ། གྲོང་ཁྱེར་དེ་དག་ཀྱང་རྒྱ་རིགས་ཀྱིས་སྟངས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ད་དུང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲིལ་བསྒྲགས་ནང་དུ། གྲོང་ཁྱེར་སྤྱི་ཁྱབ་རྣམས་ས་གནས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོ་བཞག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ནང་དུ་གྲོང་ཁྱེར་སྤྱི་ཁྱབ་རྣམས་ཐད་ཀར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་འདེམས་སྒྲུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་བ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་གྲང་ཉུངས་མི་རིགས་ཀྱི་ས་གནས་རང་སྐྱོང་ཁྲིམས་སྒྲིག་ནང་དུ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང་ཁུལ། དེ་བཞིན་རྫོང་རིམ་པའི་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁོངས་ནས་ཡིན་དགོས་པ་འཁོད་ཡོད་ཀྱང་། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་ལྟ་བུ་ཆ་མཚོན་ན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ནས་བཟུང་ལྷ་སའི་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་བོད་རིགས་བསྐོ་བཞག་བྱེད་མུས་ཡིན་ཀྱང་། ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་གཞུང་འཛིན་འོག་འགྱུར་བ་མང་དག་ཅིག་ཐེབས་བཞིན་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སའི་མང་ཚོགས་ཁག་གཅིག་གིས་འགྲེལ་བརྗོད་ལ་གཞིགས་ན། དེ་སྔོན་སྤྱི་ཁྱབ་གོ་གོ་ཟེར་བ་དེ་ད་ལྟའི་ཆར་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་ཞིབ་འཇུག་འོག་ཡོད་པ་དང་། ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཁོ་པར་དགའ་མོས་དེ་ཙམ་བྱེད་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། ད་ཆ་ཁོ་པའི་ཚབ་ཏུ་རྒྱ་རིགས་ཤིག་བསྐོ་བཞག་བྱས་པར་དེ་བས་ཀྱང་དགའ་མོས་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་རེད་འདུག

རྒྱ་ནག་གི་ཤོག་བུ་དཀར་པོའི་ལས་འགུལ་ཁྲོད་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་རིགས་བེུད་ལྔའི་གནས་སྟངས་ཇི་ཆགས་ཁ་གསལ་མེད་པར་སེམས་འཚབ་གནང་བཞིན་འདུགདེའང་ཟླ་བ་འདིའི་མགོ་སྟོད་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དར་མདོ་རྫོང་ཁོངས་དང་ལྷ་ས་ནས་ཡིན་པའི་བོད་རིགས་བེུད་ལྔ་ཏོག་དབྱིབས་བཀག་སྡོམ་གྱི་ཞི་རྒོལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་པའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ནས་ད་ཆ་བདུན་ཕྲག་གཉིས་ལྷག་འགྲོ་བཞིན་པའི་མཚམས་སུ་དེ་རིང་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཁག་ཏུ་བོད་རིགས་བེུད་ལྔ་པོ་དེ་དག་གི་གནས་ཚུལ་གསལ་བཏོན་གྱིས་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཇི་ཆགས་ཁ་གསལ་བཟོ་དགོས་པའི་རེ་འདུན་བཏོན་བཞིན་ཡོད་པར་དེའི་ཁོངས་སུ་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ Spain ནང་དུ་གནས་བཞུགས་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་སངས་རྒྱས་སྐྱབས་ལགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་དྲྭ་ཚིགས་ཐོག་རྒྱ་ཡིག་ནང་དེ་འབྲེལ་དཔྱད་རྩོམ་ཞིག་སྤེལ་འདུག ཁོང་གིས་དཔྱད་རྩོམ་ནང་གཙོ་བོ་བོད་རིགས་བེུད་ལྔ་པོ་དེ་དག་འཆི་གསོན་གང་ཡིན་གྱི་གནས་སྟངས་ཇི་ཆགས་ཁ་གསལ་མེད་པར་སེམས་འཚབ་ཀྱི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་དང་བཅས། རྒྱ་གཞུང་ནས་ཐེངས་འདིའི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་དང་འབྲེལ། སློབ་ཕྲུག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་མང་ཚོགས་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་འཛིན་བཟུང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པའི་མཚམས་འདིར་རྒྱ་གཞུང་ངོས་ནས་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་ལ་དྲག་གནོན་ཤུགས་ཆེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ནའང་རྒྱ་རིགས་མང་ཚོགས་དང་མི་རིགས་གཞན་གྱི་ཐོག་ལ་དྲག་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་བཞིན་པ་མ་ཟད། བོད་གཙོས་ཤིན་ཅང་དང་ནང་སོག་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་ལ་དྲག་གནོན་དང་བཙོན་འཇུག་ཁྲམས་ཆད་ཉིས་ལྡབ་བསྐྱེལ་ཀྱི་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སྟེ། ཐེངས་འདིའི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ལ་ཁག་དཀྲིས་ཏེ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་རིགས་བེུད་ལྔའི་གནས་སྟངས་ཆེས་ཛ་དྲག་གི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་ལ་བེུད་ལྔ་པོ་དེ་དག་གི་ཇི་ཆགས་གནས་སྟངས་གསར་ཤོས་ཁ་གསལ་བཟོ་དགོས་པ་དང་། དུས་མཚུངས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ལའང་བོད་རིགས་བེུད་རྣམས་ཉེན་ཁ་ལས་བསྐྱབ་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་དགོས་ཞེས་ནན་སྐུལ་གནང་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྲིད་གཞུང་འགོ་བཙུགས་པ་ནས་བཟུང་། བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་རིམ་པ་སྤེལ་ཡོད་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་བར་བོད་མིར་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡ་ལན་བྱ་རྒྱུ་ལས་ལྡོག་སྟེ་བཙན་གནོན་དང་མནར་གཅོད་ཧ་ཅང་བྱེད་ཡོད་སྟབས། ད་ཆ་རྒྱ་གཞུང་ངོས་ནས་ངེས་པར་དུ་བོད་མིའི་དཀའ་སྡུག་ལ་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡ་ལན་གནང་དགོས་པ་དང་ཆབས་ཅིག བོད་མི་ངོ་རྒོལ་བ་རྣམས་ཉེན་ཁ་ལས་སྐྱོབ་ཐབས་དང་། དེར་དོ་སྣང་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག

Ipac ཞེས་རྒྱ་ནག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སུམ་ཅུས་ཁེ་ན་ཌའི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་གཙོས་དབྱིན་ཡུལ་དང་། སྦེལ་འཇམ། སུད་ཛ་ལན་ཌི། སུད་ཌེན། དེ་བཞིན་ཡུཀ་རེན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་བཅུ་གཅིག་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་མཚན་ཐོག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དང་ཤིང་ཅང་ནང་དུ་རིགས་རྫས་བསྡུ་ལེན་ལ་རམ་འདེགས་བྱེད་མཁན་ཚོང་སྡེ་ཁག་ལ་ཞིབ་འཇུག་ནན་པོ་དང་ཉེས་ཆས་གཏོང་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུགཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༦ ཉིན་རྒྱ་ནག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་མཁན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་དྲྭ་རྒྱའི་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་བཅུ་གཅིག་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་གྱི་མཚན་ཐོག་ཏུ་ཕུལ་པའི་ཕྱག་བྲིས་ནང་དོན་སྤེལ་བར་ཨ་རི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པ་གཙོས་ཉམས་ཞིབ་ཚན་པ་ཁག་གཅིག་གིས་སྤེལ་བའི་སྙན་ཐོར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ནང་ DNA འམ་རིགས་རྫས་བསྡུ་ལེན་གྱི་ལས་གཞི་སྤེལ་བའི་ཁོངས་སུ་སྔོན་འགྲོ་སློབ་གྲྭའི་བྱིས་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཟུངས་ཁྲག་བསྡུ་ལེན་བྱས་པ་དང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནང་གི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་གསུམ་ཆ་གཅིག་ཙམ་གྱི་རིགས་རྫས་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཡོད་པར་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག རིགས་རྫས་བསྡུ་ལེན་ཆེད་ཨ་རིའི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་ Thermo Fisher གྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཡོ་ཆས་ཚོང་འགྲེམས་བྱས་ཡོད་སྐོར་གྱི་སྙན་ཐོ་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཁག་ནས་དེ་ལྟར་ལས་དོན་གཉེར་གྱི་ཡོད་མེད་ལ་རྟོག་ཞིག་གནང་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་ཨ་རིའི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་ Thermo Fisher དབར་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་རྟོག་ཞིབ་ནན་པོ་གནང་བའི་ཐོག་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྡལ་བཤིག་ཐད་རྒྱ་གཞུང་ལ་རམ་འདེགས་བྱེད་མཁན་གྱི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཁག་ལ་ཉེས་ཆད་གཏོང་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུགརྩ་བའི་ཉེ་ལམ་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གིས་ ThermoFisher བཟོ་ཚོང་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་ Marc N. Casper གྱི་མིང་ཐོག་ལ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནང་གི་ཉེན་རྟོག་པར་རིགས་རྫས་བསྡུ་ལེན་གྱི་དངོས་ཟོག་ཐད་ཀར་ཚོང་འགྲེམས་བྱས་ཡོད་པར་བློ་འཚབ་ཡོད་པ་དང་། བོད་དང་ཤིང་ཅང་ནང་རིགས་རྫས་བསྡུ་ལེན་ཆེད་ཚོང་ལས་ཁང་གི་ངོས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྡལ་བཤིག་བཏང་སྟེ་རྒྱ་གཞུང་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་དངངས་སྐྲག་བྱ་གཞི་ལས་མ་འདས་པ་དང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ནང་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་དངོས་ཟོག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱིས་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གྱི་ཕྱག་བྲིས་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་སྔོན་ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་བོད་མིའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་འབྲེལ་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་སྤྱི་མོས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་རྗེས་ས་གནས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་གྲོས་ཆོད་འདོན་མཁན་ཁུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་  Garnett Genuis ལགས་སུ་ཐུགས་རྗེ་ལེགས་འབུལ་ཞུས་པ་མ་ཟད། སྐུ་ཞབས་ Garnett ལགས་དང་ལྷན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་བར་བསྐྱོད་ནས་ཞི་བའི་སྐད་འབོད་གནང་འདུགཁེ་ན་ཌའི་བོད་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ནང་གསལ་ལྟར་ན། ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ཁེ་ན་ཌའི་རྙིང་ཞེན་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Garnett Genuis ལགས་ཀྱི་དེ་གའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཁེ་ན་ཌའི་ངོས་ནས་བོད་མིའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཁ་གསལ་དགོས་པ་དང་། སྲིད་བྱུས་དེའི་བརྒྱུད་བོད་མིར་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོང་ཐབས་སླད་བོད་རྒྱ་གཉིས་དབར་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ཞིག་བཏོན་པ་ལྟར། ཚེས་ ༡༤ ཉིན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་པས་གྲོས་ཆོད་དེའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་དང་འོས་ཤོག་འཕེན་སྐབས། ཁུལ་དེའི་རྒྱལ་ས་ Ottawa ཨོ་ཊ་ཝ་དང་ Toronto ཊོ་རོན་ཊོའི་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཕེབས་པའི་བོད་མི་ ༦༠ ལྷག་ཙམ་གྲོས་གཞི་དེར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་མཚོན་ཆེད་གྲོས་ཚོགས་སུ་བསྐྱོད་འདུགགྲོས་ཚོགས་ནང་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་དེ་སྤྱི་མོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་གཏན་འབེབས་བྱུང་པའི་རྗེས་སུ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Garnett Genuis ལགས་དང་ Arnold Viersen དེ་བཞིན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་བཅས་ཁུལ་དེའི་བོད་མི་གཙོས་པའི་ཡུ་གུར་བ་དང་། Falun Gong ཆོས་བརྒྱུད་འཛིན་མཁན་བཅས་མི་གྲངས་ ༡༠༠ ལྷག་མཉམ་འཛོམས་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་ནས་ཁུལ་དེར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་བར་དུ་ཞི་བའི་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུག ཉིན་དེའི་མཐའ་འཇུག་ཏུ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Garnett Genuis ལགས་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་ཁུལ་དེའི་བོད་མི་དང་ལྷན་དུ་འདུ་འཛོམས་གནང་ཡོད་པ་དང་སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Garnett ལགས་ཀྱིས་དེ་རིང་གྲོས་ཚོགས་སུ་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གྲོས་ཆོད་འཇོག་པ་དང་ལྷན་དུ་ང་ཚོས་འཐབ་རྩོད་བྱེད་བཞིན་པའི་མི་རིགས་ནང་ཁུལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་ཅིང་། སྤྱིར་ང་ཚོ་ཚང་མར་རིག་གཞུང་གི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཐ་དད་པ་ཡོད་ཀྱང་འགྲོ་བ་མིའི་ཆེ་མཐོང་ཡོད་པ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པ་དང་། དེ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་འབྲེལ། བོད་གཙོས་པའི་ཤར་ཏུར་ཀིས་ཏན་དང་། རྒྱ་ནག དེ་བཞིན་གོ་ལ་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་རང་དབང་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་འདུགརྩ་བའི་བོད་མིའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་དེ་གྲོས་ཆོགས་སུ་འདོན་སྐབས། གྲོས་ཚོགས་ནང་ཡོད་པའི་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་ཏེ་ཡུལ་དེའི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ Rob Oliphant ལགས་ཀྱིས་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་ངོས་ནས་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་བའི་ལས་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་ནང་གི་ཆེས་ཞན་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐད་སེམས་འཚབ་དང་འབྲེལ་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱང་ཡོང་ཐབས་སླད་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་འདུག

ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༩ ཉིན་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཨ་རུ་ནཱ་ཅལ་གྱི་ཡང་རྩེ་ཞེས་པའི་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་སྲུང་དམག་མི་དབར་གདོང་ཐུག་བྱུང་འདུགདེ་རིང་རྒྱ་གར་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། རྒྱ་གར་བདེ་སྲུང་ལྷན་ཁང་གིས་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་བར་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཨ་རུ་ནཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་རྟ་དབང་ཁུལ་གྱི་ཡང་རྩེ་ཞེས་པའི་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་རྒྱ་ནག་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིས་ས་མཚམས་བརྒལ་བར་བརྟེན། རྒྱ་གར་གྱི་དམག་མིས་དེར་གདོང་ལེན་ནན་པོ་གནང་བ་སོགས་ཕན་ཚུན་དབར་གདོང་ཐུག་བྱུང་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག གདོང་ཐུག་ཁྲོད་ཕྱོགས་གཉིས་ཀའི་མཐའ་སྲུང་དམག་མི་འགར་རྨས་སྐྱོན་ཕྲན་བུ་ཕོག་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེར་དམག་མི་ག་ཚོད་ཡོད་མེད་སོགས་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་ཕྱི་གསལ་གནང་མེད་ཀྱང་། གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལ་གཞིགས་ཚེ་གདོང་ཐུག་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་དམག་མི་ ༦༠༠ ལྷག་ཡོད་པ་འཁོད་འདུགདེ་རིང་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མར་བདེ་སྲུང་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Rajnath Singh མཆོག་གིས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་སྲུང་དམག་མི་དབར་གདོང་ཐུག་གི་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱ་གར་གྱི་དམག་མི་གཅིག་ཀྱང་རྐྱེན་འདས་སུ་ཕྱིན་མེད་པ་དང་རྨས་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཕོག་མེད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག་པ་དང་ཆབས་ཅིག་རྒྱ་གར་གྱི་དམག་མིས་རྒྱ་དམག་ལ་ཕར་གདོང་ལེན་ནན་པོ་གནང་ཡོད་པ་སོགས་གསལ་བཤད་གནང་འདུགགདོང་ཐུག་གི་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱ་ནག་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Wang Wenbin ཟེར་བས་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁུལ་དུ་གནས་སྟངས་བརྟན་ལྷིང་ཆགས་ཡོད་པ་བཤད་འདུགརྩ་བའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་ཟླ་ ༥ ནང་ལ་དྭགས་ Galwan ས་ཁུལ་དུ་གདོང་ཐུག་བྱུང་བའི་རྗེས་གདོང་ཐུག་གི་གནད་དོན་ཆེ་གྲས་གཉིས་པ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ།གྷལ་ཝན་གྱི་གནད་དོན་དེའི་རྗེས་སུ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱིས་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཁུལ་དུ་དམག་མི་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོ་འགྲེམས་འཇོག་བྱས་པ་ཙམ་མ་ཟད། དེང་རབས་ཀྱི་གོ་མཚོན་འོར་འདྲེན་བྱེད་མུས་ཡིན་པར་དམག་དོན་འཛུགས་བསྐྲུན་རྒྱ་སྐྱེད་ཆེས་ཆེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཉེ་སྔོན་རྒྱ་གར་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྙན་ཐོར་རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༥ པ་ནས་བཟུང་ས་མཚམས་ཀྱི་ཚད་གཞི་གསར་པ་གཏན་འབེབས་བྱ་འཆར་ཡོད་པ་དངོས་ར་འཕྲོད་པ་བྱུང་འདུགགཟའ་འཁོར་སྔོན་མའི་ནང་རྒྱ་གར་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Subrahmanyam Jaishankar མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ནས་ས་མཚམས་ཀྱི་ས་ཐིག་ལ་འགྱུར་བཅོས་གཏོང་ཐབས་བྱས་པར་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཟོད་ཐབས་བྲལ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བཟོ་གནང་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གིས་མུ་མཐུད་དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲེལ་ལམ་ལ་དོ་ཕོག་འགྲོ་ཉེན་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག པར་ཁག་གི་བདག་དབང་། amp.dw.com

དབྱིན་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ལོན་ཌོན་ནང་གི་ Portland ས་ཚིགས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་འདི་ཉིད་ Tower Hamlets ཁུལ་གྱི་ Royal Mint ཞེས་པའི་གྲགས་ཅན་ས་ཚིགས་སུ་གནས་སྤོ་བྱ་རྒྱུར་ཁས་ལེན་གནང་མི་འདུགདེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཡུན་རིང་ནས་དབྱིན་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ལོན་ཌོན་ནང་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་འདི་ཉིད་ Tower Hamlets གྲོང་སྡེ་ནང་གི་ Tower of London མདུན་གྱི་ Royal Mint ཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་གྲགས་ཅན་ས་ཚིགས་སུ་གནས་སྤོ་བྱ་རྒྱུར་ཞུ་གཏུགས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། དེ་རིང་ Tower Hamlets གྲོང་སྡེ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་དེར་ཁ་གཏད་ཤུགས་ཆེ་དང་སྦྲགས་སྤྱི་མོས་སྒོ་ནས་ཁས་ལེན་གནང་མི་འདུག གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལ་གཞིགས་ན། གྲོང་སྡེ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་དེ་ཉིད་ཁུལ་དེར་གནས་སྤོ་བྱས་ན་ས་གནས་མི་མང་གི་བདེ་འཇགས་དང་། ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པའི་བསྟི་གནས་ལ་དོ་ཕོག་བྱུང་ཉེན་ཙམ་མ་ཟད། ཚོགས་འདུའི་སྐབས་མ་འོངས་པར་ཁུལ་དེར་ཞི་བའི་ཐོག་ནས་ངོ་རྒོལ་རིགས་བྱུང་ཚེ་དེར་སྟངས་འཛིན་གང་འདྲ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་གནད་དོན་སོགས་ལ་འདྲི་རྩད་བྱས་སྐབས་ལན་འདེབས་གསལ་པོ་བྱུང་མེད་པ་བཅས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་དང་འབྲེལ། འོས་ཤོག་༧ དང་ ༠ དེ་བཞིན་བར་བཞུགས་ ༡ བཅས་སྤྱི་མོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་དེ་ཉིད་ཁུལ་དེར་གནས་སྤོ་བྱ་རྒྱུ་ཁས་ལེན་མེད་པའི་གཏན་འབེབས་བྱས་འདུགརྩ་བའི་ཨིན་ཡུལ་ནང་གི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཀྱི་ངོས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་ Tower Hamlets གྲོང་སྡེ་ནང་གི་Tower of London མདུན་གྱི་ Royal Mint ཞེས་པའི་ས་ཚིགས་དེ་ཉོས་ཏེ། ས་ཚིགས་དེར་ལས་བྱེད་ ༢༠༠ ལྷག་ལྡན་པའི་ཡུ་རོབ་ནང་གི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་ཆེ་ཤོས་དེ་རྒྱག་འཆར་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཤིན་ཅང་ནང་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེའི་མང་ཚོགས་དང་། ཧོང་ཀོང་མང་ཚོགས་ཐོག་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་དྲག་གནོན་དང་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད། Tower Hamlets ས་ཁུལ་དུ་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེ་དང་ཧོང་ཀོང་སོགས་ཕྱི་མི་ཕོན་ཆེར་གནས་སྡོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་སྔ་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཨིན་ཡུལ་ནང་དུ་ནད་ཡམས་ཚབས་ཆེན་བྱུང་སྐབས། མི་གྲོངས་པ་རྣམས་ Royal Mint ས་འོག་ཏུ་དུར་སྦས་བྱས་ཡོད་པར་བརྟེན། ས་གནས་དེའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནད་འགག་དང་། ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་ཚོར་བཅས་ལ་གཞིགས་ཏེ། ས་གནས་དེར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་གསར་འཛུགས་བྱེད་འཆར་ཐོག་དེ་སྔ་ནས་སེམས་འཚབ་བྱེད་མཁན་མང་དག་ཅིག་ཡོད་པ་མ་ཟད། ས་གནས་མང་ཚོགས་ནས་དེ་འབྲེལ་གྲོང་སྡེ་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཞུ་སྙན་ ༥༠ ལྷག་ཙམ་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད་འདུགགཞི་རྩའི་ཁ་སང་ BBC གསར་ཁང་གི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། དབྱིན་ཡུལ་ནང་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས་ལས་འཆར་གྱི་སྙན་ཞུ་དེའི་ནང་། Royal Mint ཞེས་པའི་ས་ཚིགས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གནས་སྤོ་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་ཁུལ་དེའི་ཁོར་ཡུག་སོགས་དང་འབྲེལ་ནས་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཟད། ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་ཡང་མང་པོ་འབྱུང་གི་ཡོད་ཚུལ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ Tower of London ཁུལ་གྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་སོགས་བཀོད་འདུག

ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ Antony Blinken ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་གིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་ཐེམ་སྤང་བཀའ་རྒྱའི་འོག་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱེད་མཁན་རྣམས་འགོག་ཐབས་སླད་དྲག་གནོན་དང་དམ་དྲག་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་གི་སྐྱོན་ཆ་གསལ་བཏོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུགདེ་ཡང་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ Antony Blinken ལགས་ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༨ ནས་ ༣༠ བར་ཉིན་གྲངས་གསུམ་གྱི་རིང་ Romania ནང་ NATO ཚོགས་འདུའི་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་བསྟུན། ཁ་སང་ NBC གསར་ཁང་གིས་ཁོང་ལ་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ངོ་རྒོལ་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་བཅར་འདྲི་ཞུས་སྐབས། ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་གང་འདྲ་ཞིག་གི་མི་མང་ཡིན་རུང་། ཁོང་ཚོས་ཞི་བའི་ཐོག་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་རྣམས་ཕྱིར་འདོན་བྱ་རྒྱུ་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། མི་མང་གི་ངོ་རྒོལ་གནད་དོན་དེ་དག་ལ་སྲིད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་འགོག་ཐབས་སླད་དྲག་གནོན་བྱེད་པ་དེ་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་སྲིད་གཞུང་གི་སྐྱོན་ཆ་གསལ་བཏོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུགདེ་བཞིན་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་ངོ་རྒོལ་གྱི་གནད་དོན་དེ་ནི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀླད་ཀོར་ཞེས་པའི་སྲིད་བྱུས་འོག་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཨ་རིའི་ངོས་ནས་སྲིད་བྱུས་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ། མི་མང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་སོགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་སྤྲོད་སོགས་བྱས་ཏེ། དོན་འབྲས་སོན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་ནས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་སེལ་ཐབས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་གཞན་འཚོལ་དགོས་ཤིང་། ཐབས་ལམ་དེའི་བརྒྱུད་ནས་མི་མང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ཐད་ལ་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་སྤྲོད་ཐུབ་རྒྱུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་མི་མང་གི་དགོས་མཁོ་བསྒྲུབ་དགོས་སྐོར་གསུངས་འདུགགནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལ་གཞིགས་ན། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༣༠ ཉིན་གྱི་མཚན་མོར་རྒྱ་ནག་གི་ Guangzhou གྲོང་ཁྱེར་ནང་སླར་ཡང་མི་མང་གི་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཉེན་རྟོག་པ་དང་མི་མང་བར་གདོང་ཐུག་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་བྱུང་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ངོ་རྒོལ་བ་རྣམས་ལ་དམ་དྲག་དང་དྲག་གནོན་བྱ་རྒྱུའི་བཀོད་ཁྱབ་བཏང་ཡོད་འདུག  དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་དང་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་རྒྱ་ནག་ནང་ཙམ་མིན་པར་ཨ་རིའི་དང་དབྱིན་ཡུལ། དེ་བཞིན་ཁེ་ན་ཌ་དང་ཨོས་ཊོ་ལི་ཡ། ཉི་ཧོང་སོགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་ནང་གནས་སྡོད་རྒྱ་རིགས་གཙོས་པའི་མི་རིགས་གཞན་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་མི་མང་གི་ཞི་རྒོལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་མཚོན་ཕྱིར་ཁུལ་དེ་དག་གི་ནང་ཞི་རྒོལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུགགཞི་རྩའི་ཡོངས་གྲགས་སུ་ཤོག་བུ་དཀར་པོའི་གྱེན་ལངས་ཞེས་པའི་ལས་འགུལ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་དམག་ཤོག་ཚོགས་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲིད་དབང་བཟུང་ནས་ད་བར་མི་མང་ནས་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༦ ནས་ ༡༩༧༦ བར་ལོ་བཅུའི་རིང་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་བྱུང་བའི་རྗེས་མི་མང་གིས་མང་གཙོ་དགོས་ཞེས་པའི་ངོ་རྒོལ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོ་དྲུག་བཞི་དོན་རྐྱེན། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ནང་དུ་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་སོགས་མདོར་ན་བོད་གཙོས་པའི་རྒྱ་ནག་མི་མང་ནས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་གི་ལངས་ཕྱོགས་ལ་མི་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་མཚོན་པའི་ངོ་རྒོལ་རིམ་པས་བྱུང་ཡོད། རྒྱ་ནག་ནང་ཐེངས་འདིའི་ངོ་རྒོལ་བརྒྱུད་གཉན་རིམས་ཀླད་ཀོར་ཞེས་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་མཚམས་འཇོག་བྱ་དགོས་པ་དང་འབྲེལ། ཞི་ཅིན་ཕིང་སྲིད་དབང་ནས་རྩ་དགོངས་ཞུ་དགོས། རང་དབང་དང་མང་གཙོ་དགོས་ཞེས་སྐད་འབོད་དང་འཕྲེད་དར་སོགས་འཕྱར་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་ལ་སྒོ་གང་ས་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྒེར་ལངས་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཀྱི་ཁྲོད་འདིར་དེ་རིང་རྒྱ་ནག་ནས་གལ་ཆེའི་གནས་ཚུལ་གཞན་ཞིག་ཕྱིར་ཐོན་པར་གཞིགས་ན་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་ཅང་ཙེ་མིན་རང་ལོ་ ༩༦ ཐོག་དེ་རིང་ཉིན་རྒྱབ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་འདུགགནས་ཚུལ་ཡོང་ཁུངས་ཁག་གིས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བར་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་ཅང་ཙེ་མིན་ Leukemia འམ་ཕྲ་ཕུང་དཀར་པོ་མང་བའི་ནད་གཞི་གཙོས་ལུས་པོའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་ལས་ཉམས་ཏེ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་སྐོར་སྤེལ་འདུགཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་དུ་མི་གསོད་ཁྲག་སྦྱོར་གྱི་དོན་རྐྱེན་བྱུང་རྗེས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོས་རྒྱ་ནག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས་ཏེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནས་ཟུར་ཕུད་གནང་བའི་ཁྲོད་ཁོ་པས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་གྱི་འགན་ཁུར་བའི་འོག་ཧོང་ཀོང་དེ་བཞིན་དབྱིན་ཡུལ་ནས་རྩིས་ལེན་དང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོའི་པེ་ཅིང་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་གྱི་མགྲོན་བདག་ཐོབ་པ། དེ་བཞིན་འཛམ་གླིང་ཚོང་འབྲེལ་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་འཛུལ་ཞུགས་ཐུབ་པ་སོགས་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དཔུང་པ་མཉམ་གཤིབས་ཀྱི་གནས་བབ་བཟོ་མཁན་གྱི་འགོ་ཁྲིད་དམིགས་བསལ་ཅན་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ཁོ་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་ཡུན་ཁྲོད་ཐེ་ཝན་གྱི་གནད་དོན་ཐད་སྲིད་བྱུས་མཁྲེགས་འཛིན་བྱས་པར་མ་ཟད་ཧྥ་ལུང་གྷུང་ཆོས་བརྒྱུད་ལ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེར་བྱེད་མཁན་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་མཁན་ཡང་ཡོད། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་མཚོན་ན། ཁོ་པའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་ལས་ཡུན་ཁྲོད་སྐབས་དེའི་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ Bill Clinton མཆོག་གིས་པེ་ཅིང་དུ་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གི་ཐོག་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་དགོས་པའི་གཞེན་སྐུལ་གནང་བར་ཁོང་གིས་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་དང་ཐེ་ཝན་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་ཐོག་ཞལ་བཞེས་གནང་ཚེ་གྲོས་མོལ་གྱི་སྒོ་ཕྱེས་ནས་ཡོད་ཅེས་བཤད་ཡོད་པ་དེ་ནི། རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་ཐད་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་ནང་ཐེ་ཝན་གྱི་གནད་དོན་བཀོད་པ་ཆེས་ཐོག་མར་ཆགས་ཡོད།སྤྱིར་ཁོ་པས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ནས་ ༢༠༠༣ བར་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་གྱི་ལས་གནས་བཟུང་ཡོད་པ་དང་། ལས་ཡུན་མ་འཁྱུར་གོང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོར་བོད་རྒྱ་གཉིས་དབར་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་བྱུང་ནས་ལོ་དེའི་ཕྱི་ཟླ་ ༩ པ་ནང་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་རྒྱ་རི་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་ལགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་འོག་མི་སྣ་བཞི་ལས་གྲུབ་པའི་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་ཚོ་ཁག་རྒྱ་ནག་དང་བོད་ལ་ཕེབས་ཡོད། པར་ཁག་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་ལས་བཏུས།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རིམས་ནད་ཀླད་ཀོར་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཞེས་པ་མུ་མཐུད་རྒྱ་ནག་གིས་གཙོས་པའི་བོད་དང་ཤིན་ཅང་སོགས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ས་གནས་ཡོངས་སུ་ལག་བསྟར་གྱིས་ཁྱོན་མི་སེར་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་ཟུར་བཀག་ཏུ་ཆེད་བཞག་བྱས་པ་མ་ཚད་པར་རིམས་ནད་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྱིམ་སྡོད་བཀའ་རྒྱ་བསྡམས་པ་སོགས་ཀྱི་དམ་དྲག་ཧ་ཅང་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་ལྟོས་མེད་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་ནང་ཉིན་རེ་ལས་མ་འདས་པར་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཕོག་པའི་གྲངས་འབོད་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་མུས་ཁྲོད་འདས་པའི་གཟའ་འཁོར་ནང་ཤིན་ཅང་གི་གྲོང་ཁྱེར་ལྟེ་བ་ Wulumuqi ནང་གི་ཐོག་བརྩེགས་ཅན་གྱི་ཁང་པ་ཞིག་ལ་མེ་སྐྱོན་ཕོག་པར་བརྟེན་མི་བཅུ་རྐྱེན་འདས་སུ་གྱུར་བ་དང་མི་དགུ་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་ཡོད་སྟབས་ Shanghai གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོད་པའི་ Wulumuqi ཞེས་པའི་སྲང་ལམ་དུ་མི་ཚོགས་འགའ་ཤས་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་མྱ་ངན་གྱི་མཆོད་མེ་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད་པ་དེ་རིམ་བཞིན་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་དང་ཞི་ཅིན་ཕིང་གཉིས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་ཆགས་པ་དང་འབྲེལ། ཁ་སང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་བཞུགས་ཡོད་པ་དང་བསྟུན། ས་གནས་གསར་འགོད་པས་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་དང་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་དང་མི་མཐུན་པའི་སྲིད་བྱུས་འབའ་ཞིག་འཛིན་རྐྱེན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་གནད་དོན་དེ་བྱུང་བར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་དག་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་དང་མཐུན་དགོས་ཞེས་གསུངས་སོང་།ཁ་སང་ཨ་རི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Human Rights Watch ཞེས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་འདྲ་མིན་ནང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་སྲིད་གཞུང་གི་གཉན་རིམས་ཀླད་ཀོར་ཞེས་དམ་དྲག་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་ནང་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དགོས་པ། དབང་ཆ་གཅིག་སྡུད་བྱེད་མཁན་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་བཞིན་པ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་ཞི་བའི་རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་གྱི་རང་དབང་ལ་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་པ་དང་། ཁྲིམས་འགལ་ཐོག་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རྣམས་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པ་གསུངས་འདུགའགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པའི་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་བགྲེས་པ་ Yaqiu Wang ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ནང་མང་ཚོགས་ནས་ཉེན་ཁར་མ་འཛེམས་པར་རང་ཉིད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་དགོངས་འཆར་ལ་བསམ་ཞིབ་བྱེད་དགོས་གལ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད།རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་འགྲེལ་བརྗོད་རྣམས་ལུང་འདྲེན་གྱིས། རྒྱ་ནག་ལ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀའི་ཐོག་ནས་མང་ཚོགས་ལ་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གནང་བར་བརྩི་འཇོག་དང་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུའི་འོས་འགན་ཡོད་ཅེས་མངོན་གསལ་གནང་འདུགཕྱོགས་མཚུངས་ཁ་སང་ AFP གསར་ཁང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་མགྲིན་ཚབ་པ་སྐུ་ཞབས་ Jeremy Laurence ལགས་ཀྱིས་བཀའ་མོལ་གསུངས་པ་ཞིག་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག་པར་ཁོང་གིས་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་ནང་ངོ་རྒོལ་གནང་བཞིན་ཁག་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་གནས་ཚད་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་ཐག་གཅོད་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་གསུངས་ཏེ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་འདུག པར་བདག་དབང་། reuters