གསར་འགྱུར།

བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་བབ་ལ་ཐུགས་འཚབ་ཀྱིས་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སྔར་ལྷག་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་ཐབས་ལ་དམིགས་ཏེ་མི་ལ་ནོ་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་ཐོག་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གསུམ་པ་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་ཡོད།ཨི་ཊ་ལི་གྲོང་ཁྱེར་མི་ལན་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཆོས་ཚོགས་དགེ་འཕེལ་གླིང་དུ་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ དང་ ༢ བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་རིང་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཆེན་དེ་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་བ་དང་བསྟུན་ཚོགས་བཅར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ལ་ཐུགས་འཚབ་དང་འབྲེལ་ཏེ་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་སྐོར་གོ་རྟོགས་དང་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སྔར་ལྷག་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་མཚན་རྟགས་བཀོད་དེ་མི་ལ་ནོའི་བསྒྲགས་གཏམ་ཞེས་པ་ཞིག་སྤེལ་འདུག བསྒྲགས་གཏམ་ནང་ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མི་རིགས་རྩ་མེད་བཟོ་བར་དམིགས་ཏེ་བཙན་དབང་གིས་ལོ་ན་ ༤ ཡན་ཆད་ཀྱི་བོད་ཕྲུག་དུ་མ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་མ་དང་ཁ་བྲལ་བཏང་སྟེ་མི་སེར་སྤེལ་བའི་གཏན་འཇགས་སློབ་གྲྭར་བཏང་བ་མ་ཚད་པར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སློབ་གསོ་སྤྲོད་བཞིན་པར་ཐུགས་འཚབ་དང་ཉེ་ཆར་བོད་ནས་ཐོན་པའི་གནས་ཚུལ་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་ཁྲོད་བོད་མི་རྣམས་གང་བྱུང་དུ་འགོག་དབྱེ་ཟུར་འཇོག་ཁང་དུ་བཞག་ནས་ཞལ་ལག་དང་སྨན་བཅོས་གཙོས་གཞི་རྩའི་མཐུན་རྐྱེན་ཁག་དུད་ཐོག་ཏུ་སྦྱོར་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་མེད་པའི་ཆེས་ཡ་ང་བའི་གནས་སྟངས་འོག་བཞག་པ་དང་བོད་མི་ཁག་ཅིག་གིས་དེ་ལྟར་མ་བཟོད་ནས་རང་སྲོག་བཅད་པའི་གནས་དོན་བྱུང་སྐོར་དང་། ལྷག་པར་བོད་མི་རྣམས་ལ་མུ་མཐུད་དྲག་གནོན་སླད་སྐྱེས་པ་དང་སྐྱེས་མ། དེ་བཞིན་ཕྲུ་གུ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་རྫས་མཁོ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་བོད་མིའི་ཐོག་ཏུ་དྲག་གནོན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་དག་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངོ་རྒོལ་དང་། རྒྱ་གཞུང་ནས་མི་སེར་སྤེལ་བའི་གཏན་འཇགས་སློབ་གྲྭ་ཇི་ཡོད་རྣམས་འཕྲལ་མར་སྒོ་བརྒྱབ་དགོས་པར་མ་ཟད། གཉན་རིམས་ཀླད་ཀོར་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཁག་དཀྲི་བྱས་ཏེ་བོད་མི་རྣམས་ལ་དམ་དྲག་དང་བཙན་དབང་གིས་རིགས་རྫས་མཁོ་སྒྲུབ་བྱེད་མུས་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུགརྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ནང་བོད་མི་རྣམས་ལ་སྐད་ཡིག་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་། རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབ་ཚུད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་རིག་གཞུང་། དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོབ་ཐང་འཁོད་པ་ལྟར་དེ་དག་ལ་བརྩི་སྲུང་དང་ལག་བསྟར་ཞུ་དགོས་ཞེས་གསུངས་པ་དང་། ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡོ་རོབ་ཀྱི་གཞུང་ཁག་དང་གྲོས་ཚོགས། ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཚོགས་བཅས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ལ་བརྩི་འཇོག་ཞུ་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཡོད།  སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་འདི་ལོའི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་ཚོགས་པའི་དགོས་དམིགས་གཙོ་བོ་ནི་རིང་མིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ལོའི་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཨི་ཊ་ལིའི་རྒྱལ་ས་རོམ་དུ་འཚོགས་རྒྱུའི་གསུམ་དུས་ལས་འགུལ་ཆེན་མོ་སྤེལ་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཆེད་ཡིན་པར་གསུངས་ཡོད་ལ། ཆོགས་ཆེན་ཐོག་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དགུང་གྲངས་དགུ་བཅུ་བདག་གིར་བཞེས་པའི་༸སྐུའི་གོ་སྟོན་སྐབས་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཐོུང་ནས་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ལ་བརྟན་བཞུགས་འདེགས་འབུལ་ཞུ་ཐབས་དང་། བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཕན་ཚུན་དབར་འབྲེལ་ལམ་དམ་ཟབ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཁག་དབུ་འོག་དཔུང་འདེགས་ཞུ་ཕྱོགས། ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་བོད་དོན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ནུས་པ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་ཐབས་སོགས་གྲོས་གཞི་ཁག་ལྔའི་ཐོག་གོ་བསྡུར་གནང་ཡོད།

དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༣ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚད་ ༨་༣༠ ཐོག་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཐེ་ཝན་གྱི་དད་ལྡན་མི་མང་གིས་ཇི་ལྟར་སྔོན་ནས་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལྟར་༸དཔལ་ནཱ་ལེནྡཱའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་དཔལ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས་མཛད་པའི་ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་གྱི་ལེའུ་གཉིས་པའི་བཀའ་ཆོས་དབུ་འཛུགས་མཛད་སོང་། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བཀའ་ཆོས་ཀྱི་ཐོག་མར་གཞུང་ཆེན་ཁག་གི་ཕྱག་དཔེ་རྣམས་གཟིགས་རྒྱུ་དང་དེ་ལྟར་གཟིགས་པ་ཙམ་མིན་པར་ཉིན་ལྟར་ཕྱག་དཔེ་གཟིགས་པའི་དགོས་དམིགས་གང་ཡིན་ཐོག་དགོངས་པ་བསྐྱར་ནན་བཞེས་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་སྩལ་བ་དང་སྦྲགས་ཏེ་འགྲོ་བ་མི་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་དེ་གཙོ་བོར་འཛིན་དགོས་པ་དང་ལྷག་དོན་གཞན་གཅེས་འཛིན་གྱི་བློ་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་ཞེས་བཀའ་སྩལ་སོང་།དེ་བཞིན་ང་ཚོས་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་ཟེར་བཞིན་དུ་གོ་མཚོན་གསར་བཟོའི་བྱ་བ་གཉེར་བཞིན་པ་ནི་ཕན་ཚུན་ནང་འགལ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་དེའང་གཙོ་བོ་བྱམས་བརྩེའི་ཐོག་ནས་ཞི་བདེ་ཡོང་གི་ཡོད་ཅེས་ལམ་སྟོན་མཛད་ཡོད།མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་བསླབ་གཞིའི་ནང་དུ་སེམས་ཀྱི་ཞེ་བདེ་བསྐྲུན་ཐབས་ཐད་སློབ་ཚན་ཆེད་འཇོག་གནང་གལ་ཡིན་པར་གཟིགས་པ་ལྟར་རིང་མིན་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་མཐོ་སློབ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་རྣམས་དང་ལྷན་དུ་མཇལ་འཕྲད་མཛད་དེ་སེམས་ཀྱི་ཞི་བདེ་བསྐྲུན་ཐབས་ཐད་བཀའ་བསྡུར་མཛད་རྒྱུའི་དགོངས་པ་ཡོད་སྐོར་བཀའ་སྩལ་སོང་།དེ་བཞིན་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་གྱི་ལེའུ་གཉིས་པའི་བཀའ་ཆོས་ཀྱི་གལ་གནད་དང་འབྲེལ། སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལ་ཇི་ཙམ་སློབ་གཉེར་གཏིང་ཟབ་པ་གནང་བ་དེའི་ཚོད་ཀྱིས་དོན་རྣམས་གཏིང་ཟབ་པ་རྟོགས་རྒྱུ་ཡོད་པར་བཀའ་སྩལ་བ་དང་ཆབས་ཅིག་དབང་རྟུལ་དད་པའི་རྗེས་འབྲང་མིན་པར་དབང་རྣོན་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་ཐོག་ནས་བརྟག་དཔྱད་གནང་རྒྱུ་ཡོད་སྟབས། དེ་ལྟ་བུའི་དཔྱད་པ་གནང་བར་ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་གྱི་རིགས་པའི་འགྲོ་སྟངས་ཐོག་ནས་གནང་རྒྱུ་ཡོད་པ་སོགས་ལམ་སྟོན་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བ་མཛད་ཡོད།ཐེངས་འདིའི་བཀའ་ཆོས་ཐོག་ཐེ་ཝན་གྱི་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ ༥༠༠ ཙམ་ཕེབས་ཡོད་པ་གཙོས་ཕྱི་ནང་གི་དད་ལྡན་པ་མང་ཚོགས་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་འདུ་འཛོམས་གནང་འདུགརྩ་བའི་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཀྱི་ཟླ་འཇུག་ཏུ་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་དང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བཀའ་དབང། སྒྲོལ་མ་གཉེར་གཅིག་གི་རྗེས་གནང་བཅས་ཉིན་གྲངས་གསུམ་རིང་གི་བཀའ་ཆོས་སྩལ་རྒྱུ་ཐུགས་གཏན་ཁེལ་དོན་ལྟར་བཀའ་ཆོས་དེ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་གྱི་གནས་སྟངས་ཇེ་བཟང་དུ་སོང་བའི་རྗེས་སུ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ཆོས་འབྲེལ་མཛད་པ་ཆེས་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།

ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ འདི་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྟོན་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་དང་བསྟུན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་བོད་མི་གཙོ་གྱུར་ཡུ་གུར་དང་ཧོང་ཀོང་སོགས་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་བཟུང་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གཙོ་བོར་འགྱུར་བའི་ས་གནས་སོ་སོའི་ནང་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པར་ངོ་རྒོལ་གྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལས་འགུལ་གྱི་ཉིན་མོ་ཞེས་ངོས་འཛིན་དང་སྦྲགས་ཏེ་ལས་འགུལ་སྣ་མང་སྤེལ་འདུགདེ་ཡང་ཨ་རི་དང་། དབྱིན་ཡུལ། ཡོ་རོབ། ཁེ་ན་ཌ། ཉི་ཧོང་། ཨོས་ཊོ་ལི་ཡ། ཐེ་ཝན་སོགས་ཀྱི་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་ཁག་སྤྱི་རིགས་ནས་ཁ་སྔོན་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་ ༧༣ འཁོར་བའི་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན། རྒྱ་ནག་གི་མི་གཅིག་དབང་སྒྱུར་རིང་ལུགས་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པར་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་ཞེས་དང་།  རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྟོན་གྱི་ཉིན་མོ་དེ་ནི་སྲུང་བརྩི་ཞུ་འོས་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་མིན་པར་ངོ་ཚ་ཅན་གྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཀྱི་འབོད་སྒྲ་ཤུགས་ཆེ་བསྒྲགས་ཡོད།དེའི་ཁྲོད་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ནེའུ་ཡོག་དང་། ཀེལ་ཧྥོར་ནི་ཡ་གཙོས་པའི་ཁུལ་དེའི་ས་གནས་ཁག་གི་ནང་དུ་རྒྱ་གཞུང་གི་རྡུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཀེལ་ཧྥོར་ནི་ཡ་ནང་དེ་འབྲེལ་ལས་འགུལ་ཁྲོད་བོད་མི་ཞིག་གིས་མང་ཚོགས་འདུ་འཛོམས་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་འོག་མྱངས་དང་མྱོང་བཞིན་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་རྣམས་ངོ་སྤྲོད་དང་། ལྷག་པར་དུ་དེང་གི་ཆར་རྒྱ་ནག་གིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ལ་ཁག་དཀྲིས་ཏེ་བོད་མི་རྣམས་ལ་དཀའ་སྡུག་ཇི་འདྲ་མྱོང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་རྒྱ་འགྱུར་གྱི་སྲིད་བྱུས་འོག་ནས་བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་རྣམས་དབང་བསྒྱུར་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭའི་ནང་འཇོག་གི་ཡོད་སྐོར་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུགདེ་བཞིན་དབྱིན་ཡུལ་ནང་དུ་རྟན་གཞི་བྱས་པའི་ Free Tibet ཞེས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་དང་། དབྱིན་ཡུལ་བོད་རིགས་ཚོགས་པ། འཛམ་གླིང་ཡུ་གུར་ལྷན་ཚོགས་པ། རྒྱ་རིགས་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཅེས་ཚོགས་པ་ཁག་ ༨ ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་ཁ་སྔོན་ཕྱི་ཚེས་ ༡ ཉིན་ཁུལ་དེའི་ས་གནས་ Piccadilly Circus དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མདུན་དུ་ངོ་རྒོལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་འགའ་ཤས་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས། རྒྱ་ཡི་བཙན་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་དེ་དག་གི་རང་རང་གི་རྒྱལ་གླུ་གསུང་འདོན་དང་རྒྱལ་དར་འཕྱར་བ། དེ་བཞིན་སྐབས་དེར་ཞི་བདེ་ལ་དགའ་མོས་ཡོད་པའི་བོད་མི་དང་། ཡུ་གུར་བ། ཧོང་ཀོང་བ་སོགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་ནི་རང་དབང་ཡིན་པ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་སྐོར་འབོད་སྒྲ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་དམར་གཞུང་ནས་མི་ལོ་ ༧༣ རིང་སྡུག་རྩུབ་མནར་གཅོད་བཏང་དང་གཏོང་མུས་ཡིན་པ་དེར་ངོ་ཚ་ཅན་གྱི་རྒྱ་དམར་ཞེས་འབོད་སྒྲ་བསྒྲགས་འདུགམ་ཟད་ཉིན་དེར་ཉི་ཧོང་ཁུལ་དུ་ངོ་རྒོལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་འགའ་ཤས་གཞུང་ལམ་དུ་ཕྱིར་འཐོན་ཀྱིས་རྒྱ་དམར་གྱི་དྲག་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་གནད་དོན་དེར་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་མཚོན་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་མ་ཟད་ངོ་རྒོལ་བ་འགས་ཁུལ་དེའི་རྒྱལ་ས་ཊོག་ཀྱོ་ནང་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མདུན་དུ་ཉིན་མོ་དེ་ནི་སྲུང་བརྩི་ཞུ་འོས་པ་ཞིག་མིན་པར་ངོ་ཚ་ཅན་གྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་རེད་ཅེས་འབོད་སྒྲ་བསྒྲགས་ཏེ། རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་ཆབས་ཅིག འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་དེ་ལྟ་བུའི་གནོད་ཚབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལས་གཉིད་གསལ་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་བྱས་འདུགམ་ཟད་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཧྥ་རན་སི་དང་། ཨོས་ཊི་ཡ། ནི་དྷར་ལེནྜ་སོགས་ཀྱི་ནང་དུའང་ཁུལ་དེར་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གུ་མདུན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་ཚབས་ཆེན་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དེར་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པའི་ཁྲོད། ནི་དྷར་ལེནྜ་ཁུལ་དུ་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་དང་། རྒྱ་རིགས་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་གཞན་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཁག་ཀྱི་བཟུང་སྦྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་དྲག་གནོན་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་ལས་འགུལ་སོགས་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། ནི་དྷར་ལེནྜ་གི་རྒྱལ་སར་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་དེ་ཐེངས་དང་པོ་ཡིན་པ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ཀྱི་འདུགད་དུང་ཁེ་ན་ཌའི་ཁུལ་དུ་བོད་མི་རྣམས་ནས་ངོ་རྒོལ་ཁྲོད་བོད་མི་ ༧ ནས་ཞི་བདེའི་རྒྱང་རྒྱུག་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་ཁྲོད་ནས་ཁེ་ན་ཌས་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་ཡོང་ཆེད་རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ Turkey རྒྱལ་ས་ Istanbul ནང་དུའང་དེ་འབྲེལ་ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུགགཞི་རྩའི་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྲིད་གཞུང་འགོ་བཙུགས་པ་ནས་བཟུང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ ནམ་ཡིན་ལ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སྟོན་གྱི་ཉིན་མོ་ཞེས་སྲུང་བརྩི་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། ད་བར་རྒྱལ་སྟོན་ཐེངས་ ༧༣ པ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།    

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྷཱཾ་དྷཱི་མཆོག་གི་འཁྲུངས་སྐར་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས་ཏེ། བོད་མི་ཚོའི་ངོས་ནས་ཁོང་གིས་བཏོན་གནང་བའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་གྱི་སྙིང་པོ་དེ་དག་ལག་བསྟར་ཞུ་དགོས་གལ་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཕྱི་ཚེས་ ༢ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༩༌༣༠ སྟེང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་ཕྱག་སྦྲེལ་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་དང་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བའི་ལས་ཚབ་ཀརྨ་དགྲ་འདུལ་མཆོག བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་དང་ཚོགས་གཞོན་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་མཆོག ལས་བྱེད་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་དཔེ་ཟུར་དབང་འདུས་ཚེ་རིང་ལགས། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཁག་ཅིག དེ་བཞིན་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་ཆུང་རྣམ་པ་དང་སྲི་ཞུ་བ་དྲུང་གཞོན་ཡན་གྱི་ལས་བྱེད་རྣམ་པ་སོགས་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་བཅས་གངས་སྐྱིད་སྲི་བཟློག་མཆོད་རྟེན་མདུན་ཐང་དུ་ལྷན་འཛོམས་གནང་སྟེ་ཆེས་ཐོག་མར་རྒྱ་གར་གྱི་མེས་པོ་དམ་པ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྷཱཾ་དྷཱི་མཆོག་གི་སྐུ་པར་མཇལ་དར་དང་མེ་ཏོག་གི་མཆོད་པ་ཕུལ་ནས་དམ་པ་ཁོང་ལ་རྗེས་དྲན་ཞུས་སོང་། མཛད་སྒོ་ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་གྷཱཾདྷཱི་མཆོག་ལ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཞེས་ཆེ་མཐོང་ཞུ་དོན་ནི་ཁོང་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་ཁྲོད་རྒྱ་གར་མི་མང་སྣེ་ཁྲིད་གནང་སྟེ་དབྱིན་ཇིའི་གཞུང་ནས་རང་བཙན་རག་ཐུབ་པའི་གནས་བབ་དེ་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐོག་ནས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཏེ་འཛམ་གླིང་ནང་དཀའ་རྙོག་གང་འདྲ་ཡོད་ཀྱང་དེ་དག་འཚེ་བ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་སེལ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་དང་མིག་དཔེ་བཟང་པོ་ཞིག་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད་ལྷག་པར་ད་ཆ་འཛམ་གླིང་གི་དཀའ་རྙོག་གང་འདྲ་ཞིག་འཕྲད་ཀྱང་དེ་དག་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐོག་ནས་སེལ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པའི་གནས་བབ་དེ་མེས་པོ་དམ་པ་ཁོང་གིས་མིག་ལྟོས་བཟང་པོ་ཞིག་གནང་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག ང་ཚོ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཁོང་གིས་བཏོན་གནང་བའི་འཚེ་བ་མེད་པའི་ཐབས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤར་བསྐྱོད་དང་བདེན་པ་རྩོད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ལྷག་དོན་ང་ཚོས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཁོང་གིས་བཏོན་གནང་བའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་གྱི་སྙིང་པོ་དེ་དག་ལག་བསྟར་ཞུ་དགོས་གལ་ཡིན་པར་གསུངས་ཡོད།བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྷཱཾདྷཱི་མཆོག་གི་འཁྲུངས་སྐར་སྲུང་བརྩི་དང་འབྲེལ་དེ་རིང་ཉིན་རྒྱབ་ཚོུད་ ༢ ཐོག་མེག་གྷན་བོད་ཁྱིམ་ཉིན་སློབ་གྲྭ་དང་ཡོངས་གླིང་སྔོན་སློབ་གཉིས་ཀྱིས་ཕྲུ་གུའི་ཕ་མ་དང་མང་ཚོགས་ལ་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན་གཟིགས་འབུལ་ཞུ་གི་ཡོད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྷཱཾདྷཱི་མཆོག་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༨༦༩ ལོར་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོད་པ་དང་ཁོང་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་ཁྲོད་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་བཏོན་གནང་མཛད་ཡོད་པ་རེད།

ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྒྲིག་འཛུགས་སྲ་བརྟན་ཐོག་ནས་བོད་དོན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ནུས་པ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་ཐབས་སོགས་ཀྱི་དགོས་དམིགས་འོག་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གསུམ་པ་དེ་ཟླ་བ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ དང་ ༢ བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་རིང་ཨི་ཊ་ལི་གྲོང་ཁྱེར་མི་ལན་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཆོས་ཚོགས་དགེ་འཕེལ་གླིང་དུ་ཚོགས་ཡོད། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཕྱི་དྲིལ་བཀའ་བློན་ནོར་འཛིན་སྒྲོལ་མ་མཆོག་ཐེངས་འདིའི་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་དབུ་བཞུགས་གཙོས་ཡོ་རོབ་ཕྱོགས་བཞུགས་སྤྱི་འཐུས་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་དང་སྤྱི་འཐུས་ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་ལགས། དེ་བཞིན་ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་རྣམ་པས་དབུས་པའི་སུད་སི་དང་འཇར་མི་ནི། ཕ་རན་སི། ཨི་ཊ་ལི། སྦེལ་ཇམ། སི་པེན། ཨོ་སི་ཊི་ཡ། ནི་ཐར་ལན་ཌི། དེ་བཞིན་དབྱིན་ཡུལ་བཅས་ཀྱི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་གི་ཚོགས་གཙོ་ཚོགས་གཞོན་དང་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མི་སོགས་ཁྱོན་ཚོགས་བཅར་བ་ཉེར་དྲུག་འདུ་འཛོམས་བྱུང་འདུག རྩ་བའི་ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྒྲིག་འཛུགས་སྔར་ལྷག་ཚགས་ཚུད་ཐོག་ནས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་གོང་བུ་གཅིག་སྒྲིལ་རྒྱུན་གནས་དང་སྲ་བརྟན། བོད་རིགས་ཚོགས་ཁག་གི་བོད་དོན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཇི་སྤེལ་ཐུན་མོང་ཐོག་ནས་སྤེལ་ཕྱོགས་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་དམིགས་ཡུལ་འོག་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ སི་པེན་དང་དེ་རྗེས་ ༢༠༢༡ ལོར་ཕ་རན་སི། འདི་ལོའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གསུམ་པ་དེ་ཨི་ཊ་ལིར་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད། ཚོགས་ཆེན་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་འདི་ལོའི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་ཚོགས་པའི་དགོས་དམིགས་གཙོ་བོ་ནི་རིང་མིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ལོའི་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཨི་ཊ་ལིའི་རྒྱལ་ས་རོམ་དུ་འཚོགས་རྒྱུའི་གསུམ་དུས་ལས་འགུལ་ཆེན་མོ་སྤེལ་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཆེད་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐོག་ཡོ་རོབ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་གཉིས་དང་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁག་གཙོས། ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་བརྒྱད་ཀྱི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་གི་ཚོགས་གཙོ་ཚོགས་གཞོན་དང་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མི་སོགས་ཀྱིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དགུང་གྲངས་དགུ་བཅུ་བདག་གིར་བཞེས་པའི་༸སྐུའི་གོ་སྟོན་སྐབས་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཐོུང་ནས་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ལ་བརྟན་བཞུགས་འདེགས་འབུལ་ཞུ་ཐབས་དང། བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཕན་ཚུན་དབར་འབྲེལ་ལམ་དམ་ཟབ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཁག་དབུ་འོག་དཔུང་འདེགས་ཞུ་ཕྱོགས། ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་བོད་དོན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ནུས་པ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་ཐབས་སོགས་གྲོས་གཞི་ཁག་ལྔའི་ཐོག་གོ་བསྡུར་གནང་ཡོད། སྤྱིར་ད་ལྟའི་ཆར་ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དོན་གཅོད་ཁག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༦ ནང་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཡོད་པ་དང་། ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཁག་ཏུ་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་ཕེབས་མཁན་བོད་མི་ཇེ་མང་དུ་སོང་བར་བརྟེན་ད་ཆར་སྐྱབས་བཅོལ་བ་བོད་མི་ཁྲི་གཉིས་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པར་ཚོད་དཔག་གནང་གི་འདུག

ཇི་ཝར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༥༡ འཚོགས་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ Society for Threatened people ཞེས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག་འདི་ག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་ཞིག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་བོད་དང་ཤར་ཏུར་ཀི་སིཐན་ནང་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་སྟངས་སྐོར་ཟུར་ཚོགས་གནང་ཡོད། སྐབས་དེར་སུད་སིར་གནས་བཞུགས་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་མགོ་ལོག་འཇིགས་མེད་ལགས་གདན་ཞུས་ལྟར་ཐེངས་དེའི་ཟུར་ཚོགས་ཐོག་ལྷན་ཞུགས་གནང་སྟེ་དེ་སྔ་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་ཁང་དཀའ་སྡུག་མྱངས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ངང་སྲིད་བྱུས་འདྲ་མིན་ལག་བསྟར་བརྒྱུད་བོད་མིིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང། སྐད་ཡིག བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་བཅས་པ་རྩ་མེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་མ་ཟད་གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་པ་སོགས་བོད་མིའི་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོང་ཐང་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་བཅས་ཐེར་འདོན་དང། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་ནང་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ཀླད་ཀོར་ཟེར་བའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆར་སྤྱོད་ནས་བོད་མིའི་ཐོག་སྔར་ལྷག་དམ་དྲག་དང་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་ཛ་དྲག་གི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་རྣམས་ཆེེས་མངོན་གསལ་གནང་བའི་ཐོག་ནས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་ཐོག་དོ་སྣང་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད། དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་འགན་འཁུར་ཏེ་དུས་ཐོག་ཏུ་སྨན་བཅོས་མཐུན་རྐྱེན་སོགས་སྦྱོར་སྤྲོད་ཡོང་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དེ་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་གནང་དགོས་ཞེས་ནན་སྐུལ་གནང་ཡོད། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༥༡ ཐོག་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་ལས་འཆར་དོ་དམ་བསྟན་འཛིན་ཟླ་བ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ཡོད་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་མིང་ཐོག་ནས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་རྒྱ་སྐད་གཙོ་བོར་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་བོད་ཡིག་སློབ་གཉེར་གནང་སའི་སྒེར་གཉེར་སློབ་གྲྭ་ཁག་བཙན་དབང་གིས་སྒོ་བརྒྱབ་བཅུག་པ་དང་། བོད་པའི་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་རིག་གནས་སྨྲ་བ་རྣམས་འཛིན་བཟུང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་བཏང་བར་མ་ཟད་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ཁྱབ་གདལ་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བོད་མིའི་ཐོག་སྔར་ལས་དམ་དྲག་ཆེས་ཆེར་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཇེ་སྡུག་ཏུ་སོང་ཡོད་པ་སོགས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་སྙན་སེང་ཞུས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་སུ་གསལ་བ་བཞིན་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཤེས་ཡོན་དང་རིག་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཐོག་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་སྒེར་གཉེར་སློབ་གྲྭ་སྒོ་བརྒྱབ་པ་དང་བསླབ་གཞི་རྒྱ་ཡིག་ཏུ་སྒྱུར་བཞིན་པའི་ལས་དོན་མཐའ་དག་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་ཡོང་ཐབས་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་བསྐྱར་ནན་ཞུས་འདུག

རང་དབང་དང་ཞི་བདེ་ལ་དགའ་མོས་ཡོད་མཁན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མི་གཅིག་དབང་སྒྱུར་རིང་ལུགས་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པར་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཏེ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སྟོན་གྱི་ཉིན་མོ་སྔ་སྣུར་ལ་ཐེ་ཝན་ནང་ཡོད་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་འགས་ལས་འགུལ་སྤེལ་སོང་།སང་ཉིན་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ ཉིན་མོ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་ ༧༣ འཁོར་བའི་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་དང་དེ་བཞིན་རིང་མིན་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ཉི་ཤུ་པ་འཚོགས་གྲབས་དང་བསྟུན། དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༡༠ ཐོག་ཐེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་མདུན་དུ་བོད་དང་ཐེ་ཝན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་གིས་གཙོ་འགན་བཞེས་ཏེ་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་མང་དག་ཅིག་མཉམ་རུབ་ཐོག་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ནམ་ཡང་བློས་བཏང་གནང་མི་སྲིད། རྒྱ་ནག་གཅིག་སྡུད་རིང་ལུགས་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་དགོས་ཞེས་པའི་འཕྲེད་དར་བསྣམས་ནས་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད་ཉིན་རྒྱབ་ཏུ་ཐེ་པིར་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་དངུལ་ཁང་མདུན་དུ་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་གཏམ་བཤད་སྤེལ་བ་དང་ཕྱི་དྲོའང་དེ་འབྲེལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད།ཚོགས་པ་ཁག་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་གསར་འགོད་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཅིག་སྡུད་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་གིས་ཡུན་རིང་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་བཏང་དང་གཏོང་མུས་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་ཐེ་ཝན་ལ་མུ་མཐུད་འཇིགས་སྐུལ་དང་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་སོགས་སྤྱོད་ནས་ཐུབ་ཚོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་སྟབས་རང་དབང་དང་ཞི་བདེ་ལ་དགའ་མོས་གནང་མཁན་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་རྒྱ་ནག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་རྒྱུ་དམ་བཅའ་བཞག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མི་གཅིག་དབང་སྒྱུར་རིང་ལུགས་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པར་རྡོག་ཏུ་བསྒྲིལ་ནས་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག གཞུང་དང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་བཏང་བར་སྐྱོན་བརྗོད་རིམ་པ་གནང་ཁག་རྒྱ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ངོས་ལེན་རྩ་བ་ནས་བྱེད་ཀྱི་མེད་པའི་ཁར་རྒྱ་ནག་གིས་ཡར་རྒྱས་ལ་ཁག་དཀྲི་བྱས་ཏེ་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་ལས་ང་ཚོས་མུ་མཐུད་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་དང་། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་གདོང་ལེན་ཆེད་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་མཁན་ཚོ་ངེས་པར་དུ་མཉམ་ལས་གནང་དགོས་པ་དང་རྒྱ་ནག་ལ་མགོ་བཏགས་ནམ་ཡང་ཞུ་རྒྱུ་མེད་ཅེས་གསུངས་འདུག ཐེ་ཝན་དང་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་བཀྲིས་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་ཐེ་ཝན་གྱི་ལས་འགུལ་སྐོར་གསུངས་དོན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་བར་དབང་ཤུགས་དང་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་སྤྱོད་ནས་འཁྱོག་བཤད་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་གནོན་ཤུགས་སོགས་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ནའང་ད་ཆ་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་བྱུས་ངན་སོགས་མཁྱེན་གྱི་ཡོད་སྟབས་སྔོན་ལྟར་གནས་མེད་པ་དང་སྒོས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་འཐབ་རྩོད་ཐོག་མུ་མཐུད་ཕྱག་ལས་གནང་གལ་ཆེ་བར་མ་ཟད་ལྷག་དོན་ཞི་ཅིན་ཕིང་སྲིད་འཛིན་གྱི་གོ་གནས་ལ་མུ་མཐུད་གནས་མི་གནས་ཀྱིས་བོད་དོན་ལ་ཁྱད་པར་གང་ཡང་མེད་པས་བོད་ཀྱི་མི་རབས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་འགན་གཙོ་བཞེས་ཐོག་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་སླད་སྐུ་ལས་སྐྱོན་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཡོད།

ཨ་རི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Pew Research Center ཞེས་པའི་ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་ཨ་རིས་གཙོས་པའི་འཛམ་གླིང་ནང་གི་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ལ་རྒྱ་ནག་ལ་གཟིགས་སྟངས་ཇི་ཡོད་དང་འབྲེལ་བའི་དཔྱད་ཞིབ་གནང་བའི་གྲུབ་དོན་ལ་འདས་པའི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་འགོ་ཁྲིད་འོག་རྒྱ་ནག་ཐད་མང་ཚོགས་ཀྱི་གཟིགས་སྟངས་ཧ་ཅང་ཞན་དུ་སོང་ཡོད་པ་བཀོད་འདུག རིང་མིན་ཟླ་བ་རྗེས་མའི་ཚེས་ ༡༦ ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༢༠ པ་འགོ་འཛུགས་དང་བསྟུན་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ནས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲིད་འཛིན་ལས་ཡུན་གསུམ་པ་འཛིན་ངེས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པ་དང་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་འཕེལ་བཞིན་པ་དེར་ལྷོ་ཨ་མི་རི་ཀ་དང་ཨ་ཕི་ར་ཀ། དེ་བཞིན་དཀྱིལ་ཤར་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གཅིག་གིས་བཟང་ཕྱོགས་ཐོག་ནས་གཟིགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ཨ་རི་དང་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡ། ཉི་ཧོང་སོགས་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གཅིག་གིས་རྒྱ་ནག་དེ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། Pew ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་ཁ་སང་ཚེས་ ༢༩ ཉིན་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་དཔྱད་ཞིབ་ཀྱི་གྲུབ་དོན་ནང་། དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ནས་ ༢༠༡༧ བར་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡར་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་ནང་རྒྱ་ནག་ཐོག་ལྟ་སྟངས་དེ་ཕྲན་བུ་ཞན་པོ་ཡོད་ཀྱང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་དམག་དོན་ཤུགས་རྐྱེན་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཁྲོད་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ དང་ ༢༠༢༠ ལོར་རྒྱ་ནག་ཐོག་གཟིགས་སྟངས་ཆེས་ཇེ་སྡུག་ཏུ་སོང་ཡོད་སྐོར་བཀོད་འདུག གཙོ་བོ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཝུ་ཧན་ Wuhan ནས་ཆེས་ཐོག་མར་མཆེད་པའི་ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གློ་ཚད་གསར་པའི་ནད་རིམས་ཁྱབ་གདལ་ལ་སྟངས་འཛིན་ལེགས་པོ་བྱས་མེད་པའི་གནས་སྟངས་དང་ཨ་རྒྱ་གཉིས་དབར་ཚོང་འབྲེལ་ཐད་གདོང་ཐུག དྲག་ཤུལ་ཅན་གྱི་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས། དེ་བཞིན་ལྷོ་རྒྱ་ནག་རྒྱ་མཚོ་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་དམག་སྟོབས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ལས་གཟིགས་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཇེ་སྡུག་ཏུ་སོང་བར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཨ་རིས་གཙོས་པའི་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ། དབྱིན་ཡུལ་བཅས་ཀྱི་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ནས་རྒྱ་ནག་ཐོག་ལྟ་སྟངས་དེ་ལོ་རེ་བཞིན་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པར་གཟིགས་སྣང་ཡོད་མཁན་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ཇེ་འཕར་འགྲོ་མུས་ཡིན་པར་ཆེས་གསལ་གནང་འདུག Pew ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་རྒན་པ་ལྕམ་སྐུ་ Laura Silver ལགས་ཀྱིས་ Reuters གསར་ཁང་ལ་འཛམ་གླིང་ནང་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེས་ཆེར་རྒྱས་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལ་གོ་ལ་སྤྱིའི་འགན་འཁུར་གྱི་གདེང་སྤོབས་རྩ་བ་ནས་མེད་པར་གཟིགས་སྟངས་ཤིག་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག་ལ། དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་གཙོ་གྱུར་ཁེ་ན་ཌ་དང་ཉི་ཧོང་། ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དང་ཚོང་འབྲེལ་བཅད་ནས་ཨ་རི་དང་ཚོང་འབྲེལ་དམ་ཟབ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་གསུངས་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་བྱང་ཨ་རི་དང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་རྒྱ་ནག་དང་ཚོང་འབྲེལ་ལས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དེ་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ནའང་། ཨིཛ་རེལ་དང་མ་ལེ་ཤ་ཡ། སིངྒ་པུར། ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་སོགས་མང་ཆེ་བས་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་ཚོང་འབྲེལ་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་ཐབས་གནད་ཆེར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག རྩ་བའི་ Pew ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་རེས་གཟའ་ལྷག་པར་ཨ་རིས་གཙོས་པའི་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཕལ་མོ་ཆེས་རྒྱ་ནག་ཐོག་གཟིགས་ཕྱོགས་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་དགོངས་འཆར་ཡོད་པའི་དཔྱད་ཞིབ་གྲུབ་དོན་དཔར་བསྐྲུན་གནང་རྗེས་ཕྱི་ཉིན་དེར་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Wang Wenbin ཡིས་རྒྱུན་གཏན་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་བརྒྱུད་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་དཔར་བསྐྲུན་གནང་བའི་རྒྱ་ནག་ལ་གཟིགས་སྟངས་ཀྱི་གྲུབ་དོན་ལ་ངོས་ལེན་མེད་པ་དང་དེས་གོ་ལའི་མི་འབོར་མང་བའི་དགོངས་འཆར་མཚོན་གྱི་མེད་པར་དགག་པ་བྱས་འདུག་པར་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་མང་ཚོགས་ཐེར་འབུམ་ ༡།༤ ཡིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གུས་བརྩི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བཤད་འདུག པར་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་ལས་བཏུས།

བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་མཁན་པོ་ཀཿབྲག་དངོས་གྲུབ་བསོད་ནམས་ལགས་དང་སྤྱི་འཐུས་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་སྲི་ཐར་ལགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༥ ནས་ ༢༨ བར་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཅེ་ན་ཡའི་དང་ཨོ་རོ་ཝི་ལེ། པོན་ཌི་ཅེ་རིའི་བཅས་ལ་གཞུང་འབྲེལ་ཕྱོགས་ཕེབས་གནས་ཏེ་པོན་ཌི་ཅེ་རིའི་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་དང་མངའ་སྡེའི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་གཙོར་མཇལ་འཕྲད་གནང་བ་གཙོས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་དང་། ཨ་རི་དང་ཐེ་ཝན་གྱི་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣ། དེ་བཞིན་བོད་རིགས་སློབ་མ་དང་ཐུག་འཕྲད་ཀྱིས་གཞུང་འབྲེལ་ཕྱོགས་ཕེབས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་སྤྱི་འཐུས་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་སྲི་ཐར་ལགས་སུ་ཕྱོགས་བསྐྱོད་དང་འབྲེལ་ནས་ཞལ་པར་བརྒྱུད་བཀའ་འདྲི་འགའ་ཞིག་ཞུས་གཤམ་ལ་གསན་རོགས།