མི་འགྱངས་བར་བཞུགས་སྒར་དྷ་སའི་ཁུལ་དུ་ནང་པའི་མཚོན་བྱེད་ཅན་གྱི་གླིང་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱེད་རྒྱུ་རེད་འདུག
དེ་རིང་རྒྱ་གར་གྱི་དུས་བབ་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་ད་ཆ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ནས་ནང་བའི་གནས་མཇལ་བྱེད་སའི་གདན་ས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བཞིན་པར་བརྟེན་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་མི་འགྱངས་བར་དྷ་སའི་ཁུལ་དུ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་འབུམ་གཅིག་ལྷག་གི་རྒྱ་ཁྱོན་ཅན་གྱི་ནང་བའི་མཚོན་བྱེད་ལྡན་པའི་གླིང་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འཁོད་འདུག
དེ་བཞིན་གསར་ཁང་གིས་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན། གླིང་ཁ་དེ་བཞུགས་སྒར་གྱི་དྷོ་ལ་དྷར་རི་རྩར་ཡོད་པའི་ Khaniyara ཁུལ་དུ་གསར་འཛུགས་བྱེད་འཆར་ཡོད་པ་དང་། ཁུལ་དེར་མི་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་འདུས་སྡོད་བྱེད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། བཟའ་བཅའི་མཁོ་ཆོས་ཀྱང་མཁོ་སྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་གླིང་ཁ་དེ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཚེ་དེ་ནི་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་ཁུལ་གྱི་ནང་པའི་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཚོད་དཔག་གནང་གི་འདུག
Asian Development Bank ཞེས་པའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་འཕེལ་རྒྱས་དངུལ་ཁང་གིས་མ་དངུལ་སྒོར་བྱེ་བ་ ༨༠ ལྷག་ཆེད་གཏོང་གིས་མ་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་ཡོད་པ་དང་། ཧི་མཱ་ཅལ་གྱི་ཀང་ར་རྫོང་དཔོན་སྐུ་ཞབས Rakesh Kumar Prajapat ལགས་ཀྱིས་གླིང་ཁ་གསར་རྒྱག་གི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་གིས་ལས་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་ཡོང་ཆེད་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མུས་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།
རྩ་བའི་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་དྷོ་ལ་དྷར་རི་རྒྱུད་དུ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ཁུལ་འདིའི་མཐོ་ཚད་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་སྨི་ ༡༥༠༠ མ་ཟིན་ཙམ་ཡིན་པ་དང་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མི་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་མི་ཁྲི་ལྔ་ལྷག་གི་གཏན་སྡོད་ཀྱི་གནས་མལ་ཡིན་པ་རེད། སྔོན་ཆད་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་གདོད་མའི་ནགས་ཁྲོད་ཀྱི་ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་ས་གནས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ཁུལ་འདིར་རྒྱ་གར་ཧི་མཱ་ཅལ་གྱི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཁུལ་དུ་གནས་བའི་ Pahari རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་འབྲོག་ས་ལྟ་བུ་ལས་གཏན་སྡོད་བྱེད་མཁན་ཉུང་ངུ་ཙམ་ལས་མེད་པ་རེད། 
འོན་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་འཁོར་ལྷན་རྒྱས་དང་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་མ་སུ་རི་ནས་དྷ་སར་གནས་སྤོར་གནང་སྟེ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་སྔོན་ཆད་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་འོག་ཏུ་ཡོད་དུས་ཀྱི་དབྱིན་ཇིའི་དམག་མི་སྡོད་སའི་ཁང་རྙིང་ཞིག་བཟོ་བཅོས་ཤིག་བྱས་རྗེས་ཁུལ་དེར་༸སྐུ་བཞུགས་མཛད་པ་ལྟར་རིམ་བཞིན་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གསར་རྒྱག་གནང་བ་དང་ལྷན་དུ་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡམ་ཕོ་བྲང་གི་གཞུང་འཛིན་ལས་ཁུངས་སོགས་གསར་རྒྱག་གནང་ཡོད་པ་རེད། 
དེ་ནས་བཟུང་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ནས་དོ་སྣང་བྱ་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་མཆོད་མཇལ་བ་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༢༠༡༨ ལོར་རྒྱ་གར་སྲིད་གཞུང་གིས་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་དེང་རབས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་དཔེ་གསར་རང་བཞིན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་བསྐྲུན་གྱི་ས་ཁུལ་བརྒྱ་ལྷག་གི་ནང་དུ་བདམས་ཐོན་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར། ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེས་ཀྱང་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་མངའ་སྡེའི་རྒྱལ་ས་གཉིས་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། ད་ཆ་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་རིག་གནས་སྣ་མང་གི་ལྟེ་བ་དང་། ཕྱི་གླིང་གི་མི་ཚོགས་བརྒྱ་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི་སྨོན་འདུན་ཀློང་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།
