ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་རྒྱ་ནག་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་གཞིས་བཞུགས་རྩོམ་པ་པོ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་གནས་བབས་ལ་ཐུགས་འཚབ་དང་སྦྲགས་ཏེ་ཁོང་ཉིད་གང་མགྱོགས་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་ཞུ་འབོད་གནང་འདུག 
ཚོགས་པ་དེས་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ཀྱི་གནད་དོན་མཁྱེན་མཁན་བྱེས་བཞུགས་བོད་མི་གཅིག་གིས་ཉེ་ལམ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་གློ་ནད་སྙུང་རྐྱེན་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གནས་བབས་ཇེ་སྡུག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་མ་ཟད་ལྷག་པར་དུ་བཙོན་ནང་དགོས་ངེས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་མཐུན་རྐྱེན་ཐོབ་ཀྱི་མེད་སྐོར་སྲིད་གཞུང་གསུངས་པ་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་སྡེ་ཚན་གྱི་ངེས་སྟོན་པ་ Sophie Richardson ལགས་ཀྱིས་ད་ལན་བསྐྱར་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་ཞིག་གཞི་རྩ་མེད་པ་དང་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ནས་འཛིན་བཟུང་གིས་སྲོག་ཐོག་ཉེས་ཅན་ལྟ་བུའི་ཉེན་ཁ་བཟོས་ཡོད་པའི་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པ་དང་ཁོང་ལ་སྨན་བཅོས་ཀྱི་དགོས་ངེས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་སྤྲོད་དགོས་པ་གསུངས་འདུག
གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མི་སྣས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ཁྲན་ཏུ་ནས་འཛིན་བཟུང་གིས་ལོ་གཅིག་ལྷག་གི་རིང་བཀའ་ཉར་བྱས་མཐར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༣ ཉིན་ལྷ་ས་ཁྲིམས་ཁང་ཞིག་གིས་ཁོང་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་དང་མི་མང་ལ་ངན་སྐུལ་གནང་བའི་ཉེས་འཛུགས་འོག་མི་ལོ་བཅུའི་རིང་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་ཁོང་ཆུ་ཤུལ་བཙོན་ཁང་ནང་བཅུག་ཡོད་པ་མ་ཟད་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་དང་ཐུག་འཕྲད་སླད་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་སྣ་གཏང་གི་མེད་པའི་ཁར་ཁོང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གནས་བབས་ཞན་པོ་ཡོད་པ་གསུངས་ཡོད།
སྤྱིར་རྒྱ་གཞུང་གིས་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ད་ལན་ཙམ་མིན་པར་དེ་སྔ་ཐེངས་གསུམ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་དང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ནས་ ༢༠༠༡ བར་ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་བཙོན་འཇུག་སྐབས་ཁོང་གློ་ནད་སྙུང་གཞི་བཞེས་འདུག་ལ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༡༠ པའི་ནང་ཁྲན་ཏུར་དུས་རྒྱུན་གྱི་སྨན་བཅོས་སླད་ཕེབས་སྐབས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་རེད།
འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོའི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གནས་སྟངས་ཐད་རང་དབང་སྒོ་ནས་བདེན་དཔང་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་དང་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེ། ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་དང་བཙོན་ཟུར་རྣམས་ཀྱི་གནད་དོན་ལུང་འདྲེན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་གཙོས་རྒྱ་རིགས་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཀུན་སློང་སྤེལ་བར་ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་བཀག་ཉར་འོག་བཙོན་དུ་འཆི་སླད་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་གྱི་མེད་པའི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག
འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བར་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པར་ཐུགས་འཚབ་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་པ་དེ་བོད་པའི་དགེ་འདུན་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་གཞན་ལ་འཇིགས་སྐུལ་བྱ་ཕྱིར་ཡིན་པ་དང་། སོ་ཕྷི་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དེ་བོད་མིའི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག ཆོས་ལུགས་བཅས་རྩ་མེད་བཟོ་བར་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་གསུངས་ཡོད།
སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༦ ལོར་བོད་ཨ་མདོ་རྔ་བར་འཁྲུངས་ཤིང་ རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་ཆེན་ནས་ནང་པའི་གཞུང་ཆེན་ཁག་ལ་སློབ་སྦྱོང་གནང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོར་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ལ་གནས་སྐོར་ལ་ཕེབས་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལོར་ཀི་རྟི་དགོན་པ་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་ལོ་ངོ་གསུམ་རིང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། བཙོན་འཇུག་གི་དོན་རྐྱེན་དེ་གསལ་ཁ་མེད་ཀྱང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལོ་མཇུག་ཏུ་མཛད་སྒོ་ཞིག་གི་སྐབས་རྒྱ་གཞུང་གིས་དགོན་པའི་ལྷ་ཁང་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་ཡོད་པ་ཞིག་མར་ཕབ་དགོས་པའི་བཙན་བཀའ་བཏང་བར་དགག་པ་གནང་རྐྱེན་ཁོང་ལ་འདྲི་བརྩད་བྱས་པ་བྱུང་ཡོད།
དེ་བཞིན་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ཁམས་ཡོངས་སུ་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་བྱུང་སྐབས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བ་ནས་མིན་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཆིག་སྟོང་ལྷག་ཕྱིར་སློག་སྐབས་ཁོང་དེའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་དང་རྒྱ་གཞུང་གིས་དགེ་འདུན་པ་དེ་དག་ཟླ་བ་བཞིའི་རིང་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་རེད། དེ་རྗེས་སླར་ ༢༠༡༡ ལོར་ཁོང་གིས་བྲིས་རྩོམ་ནང་རྒྱ་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་སྟབས་དོགས་གཞིའི་འོག་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་ཀྱང་ཟླ་ཤས་རྗེས་ནག་ཉེས་གང་ཡང་མེད་པའི་ཐོག་གློད་བཀྲོལ་བཏང་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོར་ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི་ཕྱག་དེབ་ང་ཚོ་སད་རན་ཞེས་པར་བོད་ཁམས་ཡོངས་ནས་མཚན་སྙན་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད་པ་མ་ཟད་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་རྒྱུན་ཤེས་དང་ལམ། དཔྱད་འཚོལ་དང་ལྟ་ཚུལ། རང་ལམ་རང་འཚོལ། བླང་དོར་ལྟ་ཚུལ། སྐྱེས་ཆེན་གྱི་བཞུད་ལམ་སོགས་དེབ་གྲངས་བརྒྱད་ལྷག་དཔར་སྐྲུན་གནང་བ་དང་། ཁོང་གིས་དཔེ་ཁྲིད་གནང་བའི་དབུ་མ་འཇུག་པ་དང་གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང་། ས་སྐྱ་ལེགས་བཤད་སོགས་ལ་ཡང་ཉན་མཁན་ཁྲི་ཚོ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད།
