བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས།

དེ་རིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲས་ནད་ཀྱི་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་དུ་བོད་ཀྱི་འབྲས་ནད་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་འབྲས་ནད་སྔོན་འགོག་གི་མཚན་རྟགས་བསྡུ་རུབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་བཞིན་པ་དང་། དེ་དང་ལྷན་དུ་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞིི་བྱས་པའི་ནད་སྐྱོབ་དགེ་རྩ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་སྨན་པ་ཆེད་འགུག་གིས་ཕོ་ནད་དང་གྲུམ་ནད། དེ་བཞིན་ཁྲག་ཤེད་དང་མོ་ནད་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་ནད་རིགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་རིན་མེད་ཀྱི་སྨན་བཅོས་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་འདུག འདི་གའི་གསར་འགོད་པའི་བོད་ཀྱི་འབྲས་ནད་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་ཚུལ་ཁྲིམས་རྡོ་རྗེ་ལགས་སུ་དེ་རིང་གི་འབྲས་ནད་ཉིན་མོའི་ལས་འགུལ་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཐད་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་དེང་སང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་འབྲས་ནད་འདི་མི་མང་གི་ཚེ་སྲོག་མང་ཤོས་འཕྲོག་མཁན་གྱི་ནད་གཞིི་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་དུས།  མང་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་འབྲས་ནད་སྔོན་འགོག་གི་གོ་རྟོགས་ལུས་འགུལ་དེ་གལ་ཆེན་ཡིན་པོའི་ཐད་ནས་དེ་རིང་གི་མཚན་རྟགས་བསྡུ་རུབ་ཀྱི་ལུས་འགུལ་འདི་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་ནད་སྐྱོབ་དགེ་རྩ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རིན་མེད་ཀྱི་སྨན་བཅོས་གནང་གི་ཡོད་པ་ལྟར།   ནད་སྐྱོབས་དགེ་རྩ་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་བསོད་ནམས་ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་པར་དེ་རིང་གི་ལས་གཞི་དང་འབྲེལ་ནས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སྟེ།   ཐེངས་འདིའི་ཉིན་གསུམ་གྱི་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་དེ་བརྒྱུད་ནས་ར་སྤྲོད་བྱུང་བའི་ནད་པ་ཡོད་ན་ཐད་ཀར་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཚོགས་པ་རྣམས་ལ་བསྟེན་གཏུག་བྱས་པ་ཡིན་ན་འགྲོ་སོང་བརྒྱ་ཆ་༩༨ ཙམ་གཞུང་གི་སྨན་ཁང་གིས་གཏོང་གི་ཡོད་སྟབས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཁེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་འདི་ཐེངས་འདིར་ཆེད་དུ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་དུ་ཕེབས་པའི་རྒྱ་གར་AIIM སུ་སྨན་ཁང་གི་མོ་ནད་ཚན་ཁག་གིས་སྨན་པ་ཞིག་གིས་དེ་རིང་གི་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་གློ་ཚད་རིམས་ནད་དེའི་ཐད་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་འགན་ཁུལ་ཆེན་པོ་བཞེས་ནས་ཕྱག་ལས་རྒྱ་ཆེར་གནང་བཞིན་པར་བརྟེན། མི་མང་གིས་དེར་སེམས་ཚབ་བྱེད་མི་དགོས་བའི་འབོད་སྐུལ་བྱས་སོང་། རྩ་བའི་བོད་ཀྱི་ནད་སྐྱོབ་དགེ་རྩ་ཚོགས་པ་ནི་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༢ ལོར་བཀའ་ཟུར་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་བླ་མ་བློ་བཟང་མཆོག་གཉིས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་གྱི་འོག    ལྡི་ལིར་གནས་སྡོད་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐུ་ཞབས་བསོད་ནམས་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་ཐོག་མར་བཙུགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཚོགས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་བོད་མི་སུ་ཞིག་ཡིན་ནའང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱབ་རྟེན་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་སྨན་བཅོས་ཐད་རོགས་རམ་དང་ཞབས་འདེགས་ལེགས་པོ་ཞུ་ཐུབ་པའི་ཆེད་དུ་བཙུགས་པའི་ཁེ་མེད་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་འབྲས་ནད་ཚོགས་པ་ནི་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༤ ལོར་བོད་ཀྱི་ཐེབས་རྩ་ཁང་གི་རོགས་དངུལ་གྱི་ཐོག་ནས་ཐོག་མར་ཚུགས་ཤིང་། ༢༠༡༩ ལོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲས་ནད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་ཐོབ་སྟེ་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་མིའི་འབྲས་ནད་ཡོད་མཁན་རྣམས་ལ་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་བྱམས་བརྩེ་ཁང་པ་ཟེར་བ་ཞིག་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་རོགས་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་སོ་སོར་འབྲས་ནད་བརྟག་དཔྱད་དང་སྔོན་འགོག་གི་ལས་གཞི་སྤེལ་མུས་ཀྱི་ཁེ་མེད་ཚོགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་མངའ་སྡེ་ Jharkhand གྱི་རྒྱལ་ས་ Ranchi འདབས་སུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Jharkhand དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དང་ས་གནས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འཕགས་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁུངས་བཅས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་ཐོག་ཉེ་ཆར་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༩ ཉིན་མངའ་སྡེ་དེའི་ Jharkhand དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་མེས་པོ་དམ་པ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྷཱན་དཱི་མཆོག་གི་ལྟ་གྲུབ་འཚེ་མེད་ཞི་བ་དང་། བོད་མིའི་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བཟུང་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུག མཛད་སྒོའི་ཐོག་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཁུལ་གྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྐུ་ཞབས་ Sudesh Kumar ལགས་དང་དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་རིགས་བདག་གཞོན་པ་སྐུ་ཞབས་ Shivendra Prasad ལགས་དང་འཛིན་སྐྱོང་འགན་འཛིན་སློབ་དཔོན་སྐུ་ཞབས་ Ashok Sarkar ལགས་གཙོས་དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་གྱི་གསར་འགོད་དང་ཆབ་སྲིད་ཚན་རིག འཛིན་སྐྱོང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ལམ་སྡེ་ཚན་སོགས་ཀྱི་དགེ་སློབ་རྣམས་ལྷན་ཞུགས་གནང་འདུག་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Sudesh Kumar ལགས་ནས་མང་ཚོགས་ཁྲོད་རྒྱ་གར་དང་བོད་དབར་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་གོ་རྟོགས་ཀྱི་སློབ་གསོ་སྤེལ་གལ་ཡིན་པ་སོགས་གསུང་བཤད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་ Jharkhand མངའ་སྡེ་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོར་གསར་འཛུགས་ཞུས་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་གསར་གྲས་ཤིག་ཡིན་ནའང་། རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་བར་མངའ་སྡེའི་དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་ཁོངས་སུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩིའི་མཛད་སྒོར་དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་འགན་འཛིན་སློབ་དཔོན་སྐུ་ཞབས་ Ashok Sarkar ལགས་ནས་བོད་ཀྱི་ཉིན་མོ་ཞེས་པའི་མཛད་རིམ་འདི་བཞིན་མ་འོངས་པར་རྒྱུན་འཛིན་གནང་ཐོག་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་འགྲེམས་སྟོན་དང་འཁྲབ་སྟོན་སོགས་ཀྱང་གོ་སྒྲིག་གནང་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་འདུག

དེ་རིང་འདི་ད་ག་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་ངམ་མ་ཇུ་ཊི་ལར་ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་རེད། ལྡི་ལི་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་དང་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཉིན་གྲངས་གཉིས་ཀྱི་རིང་ལྷན་ཚོགས་འདི་གཙོ་བོ་ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་གོང་འཕེལ་ཡོང་བ་བརྒྱུད་རིམ་པས་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་འདི་བོད་ཀྱི་ནང་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཤེས་ཡོན་གྱི་སློབ་གསོ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཡོང་བའི་ཐུགས་རེ་ཡོད་པ་རེད་འདུག བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་གི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ཀྱི་ལས་འགན་བཞེས་རིང་ས་གནས་སུ་ནང་ཆོས་དང་མིའི་བཟང་སྤྱོད་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོས་འབྲེལ་དང་བཀའ་སློབ་སོགས་ཐེངས་འགའ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་ནི་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་འདི་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཡོང་ཐབས་ལ་ཆེད་དམིགས་གནང་བ་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། དེ་རིང་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་ལྡི་ལི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་བཀའ་ཟུར་འབྲོང་ཆུང་དངོས་གྲུབ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་དུ་ Shiv Nadar གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་ Siddiq Wahid མཆོག དེ་བཞིན་མཁས་དབང་དང་དོན་གཉེར་ཅན་ཚོགས་བཅར་བ་བཅས་མི་གྲངས་ ༡༠༠ ལྷག་འདུ་འཛོམས་བྱུང་འདུག སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བཀའ་ཟུར་འབྲོང་ཆུང་དངོས་གྲུབ་མཆོག་གིས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ན་གཞོན་ཞིག་ནས་བཟང་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་གསོའི་ལས་འགུལ་གོང་འཕེལ་ཡོང་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་གནང་བར་ཡི་རངས་བསྔགས་བརྗོད་དང་འབྲེལ། བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་ཐོག་མར་ཆགས་སྐབས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་རིམ་བཞིན་དུས་ཚོད་དང་བསྟུན་ད་ལྟ་བར་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་བཅས་སྙིང་བསྡུས་སུ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་བཟང་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་གསོའི་ལས་འགུལ་འདི་ནི་བོད་མི་ཚོའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྩ་དོན་ཐོག་ཏུའང་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ལག་ཆ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་དྲན་སྐུལ་སོགས་ཀྱང་གནང་ཡོད།    བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་དུ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་དབུ་འབྱེད་ཐོག་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་མཁས་དབང་སློབ་དཔོན་ Siddiq Wahid མཆོག་གིས་དབུས་པའི་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་དགེ་བཤེས་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ་མཆོག བིཝ་ནཱདྷར་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་གཞོན་པ་ལྕམ་སྐུ་ Kaveri Gill མཆོག་བཅས་ནས་བརྗོད་གཞི་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་རིང་དང་སང་ཉིན་བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་ཀྱི་རིང་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་གི་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་ཚོགས་ཁང་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་ཕྲུག་དང་བོད་རིགས་ན་གཞོན། དོན་གཉེར་ཅན་བཅས་མི་གྲངས་ ༡༠༠ ལྷག་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་མཁས་དབང་ཚོའི་གསུང་བཤད་སོགས་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་སམ United States Commission on International Religious Freedom ནས་ཉེ་ཆར་ ༢༨ ཉིན་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་ Tibetan Policy and Support Act ཞེས་ཨ་རི་བོད་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེ་ཚད་མཐོའི་མང་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་བར་དགའ་བསུ་དང་སྦྲགས་ཏེ་ཁྲིམས་འཆར་དེ་གང་མགྱོགས་གྲོས་ཚོགས་གོང་མར་གཏན་འབེབས་དང་། ཨ་རི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ཌོ་ནལ་ཊམ་མཆོག་གིས་དེར་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་ཏེ་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་དོན་ཚན་ཁག་བཅོས་མིན་གྱིས་ཕྱག་བསྟར་གནང་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག ཁ་སང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དྲྭ་གནས་ཐོག་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་བར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་རིམ་པས་གྲོས་ཚོགས་གོང་མ་དང་ཨ་རི་སྲིད་འཛིན་བརྒྱུད་དེ་ཡུལ་དེའི་ཁྲིམས་སུ་གཏན་འབེབས་ཐུབ་ཚེ་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་ནང་གསལ་ལྟར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་དབང་མེད་པ་དང་། ཨ་རིའི་ཕྱི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་ཆེད་འཛུགས་གནང་ཐུབ་ངེས་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ལྡན་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་གྲས་སུ་ཡོད་པ་སྐུ་ཞབས་ Gary Bauer ལགས་ནས་ཨ་མི་རི་ཀའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་འདིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་སྒོ་བརྒྱབ་ཏེ་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོ་དང་འབྲེལ་ཐག་གཅོད་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར་ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་དོན་དང་བོད་མིའི་མངོན་འདོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཁྲིམས་འཆར་དེ་རིམ་པས་གྲོས་ཚོགས་གོང་མར་གཏན་འབེབས་གནང་ཐོག་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Donald Trump མཆོག་གིས་དེར་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་ཏེ་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་དོན་ཚན་ཁག་བཅོས་མིན་གྱིས་ཕྱག་བསྟར་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་གྲས་སུ་ཡོད་པ་འབུམ་རམས་པ་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་ཨ་རི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་ཆེད་འདོན་གནང་མཁན་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་དང་ཚོགས་ཆུང་དེའི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Marco Rubio ལགས། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་སྐབས་སུ་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གསུང་བཤད་གནང་མཁན་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་ Nancy Pelosi མཆོག་གིས་དབུས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། ཁྲིམས་འཆར་དེ་གང་མགྱོགས་ཁྲིམས་སུ་གཏན་འབེབས་ཐོག་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་ནང་གསལ་ལྟར་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་སུ་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་གང་མགྱོགས་བསྐོ་གཞག་གནང་དགོས་པའང་གསུངས་འདུག ཕྱོགས་མཚུངས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་ Nancy Pelosi མཆོག་གི་མཚན་ཐོག་ལ་ཕྱག་ཡིག་ཞིག་ཕུལ་ཏེ་འདས་ལོ་ནང་ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཨ་རིར་གཞིས་སྤོས་ཀྱི་ལས་གཞི་དང་། བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་འགྲུལ་སྐྱོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དགོས་པའི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས། དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་ཆོད་གཏན་འབེབས། ༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ཨ་རིའི་གསེར་གྱི་གཟེངས་རྟགས་གཙོ་གྱུར་ཆེས་མཐོའི་གཟེངས་རྟགས་མང་དག་ཅིག་ཕུལ་ཡོད་པ་སོགས་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ཨ་རི་གཞུང་དང་མི་མང་ཡོངས་ནས་ད་བར་བོད་དོན་ཐོག་གཡོ་བ་མེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆེ་དེ་ཚད་མཐོའི་མང་མོས་ཀྱིས་ གཏན་འབེབས་བྱུང་བ་དེ་ནི་དྲང་བདེན་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ཞིག་མཚོན་པ་མ་ཟད། ད་ལྟ་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་གནོན་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་མི་ཚོར་རེ་བ་གསར་པ་ཞིག་བསྐྲུན་ཐུབ་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད། གཞི་རྩའི་ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་གཏན་འབེབས་ཟིན་པའི་ Tibetan Policy and Support Act ཞེས་ཨ་རི་བོད་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེ་རིམ་པས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་གཏན་འབེབས་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེར་དེ་སྔ་ ༢༠༠༢ ལོར་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རིའི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ནང་གསལ་བའི་དོན་ཚན་ཁག་ལ་རྒྱས་བཤད་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་མངོན་འདོད་མཚོན་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་རྒྱུ་སོགས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།

མི་འགྱངས་བར་བཞུགས་སྒར་དྷ་སའི་ཁུལ་དུ་ནང་པའི་མཚོན་བྱེད་ཅན་གྱི་གླིང་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱེད་རྒྱུ་རེད་འདུག དེ་རིང་རྒྱ་གར་གྱི་དུས་བབ་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་ད་ཆ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ནས་ནང་བའི་གནས་མཇལ་བྱེད་སའི་གདན་ས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བཞིན་པར་བརྟེན་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་མི་འགྱངས་བར་དྷ་སའི་ཁུལ་དུ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་འབུམ་གཅིག་ལྷག་གི་རྒྱ་ཁྱོན་ཅན་གྱི་ནང་བའི་མཚོན་བྱེད་ལྡན་པའི་གླིང་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འཁོད་འདུག དེ་བཞིན་གསར་ཁང་གིས་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན། གླིང་ཁ་དེ་བཞུགས་སྒར་གྱི་དྷོ་ལ་དྷར་རི་རྩར་ཡོད་པའི་ Khaniyara ཁུལ་དུ་གསར་འཛུགས་བྱེད་འཆར་ཡོད་པ་དང་། ཁུལ་དེར་མི་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་འདུས་སྡོད་བྱེད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། བཟའ་བཅའི་མཁོ་ཆོས་ཀྱང་མཁོ་སྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་གླིང་ཁ་དེ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཚེ་དེ་ནི་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་ཁུལ་གྱི་ནང་པའི་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཚོད་དཔག་གནང་གི་འདུག Asian Development Bank ཞེས་པའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་འཕེལ་རྒྱས་དངུལ་ཁང་གིས་མ་དངུལ་སྒོར་བྱེ་བ་ ༨༠ ལྷག་ཆེད་གཏོང་གིས་མ་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་ཡོད་པ་དང་། ཧི་མཱ་ཅལ་གྱི་ཀང་ར་རྫོང་དཔོན་སྐུ་ཞབས Rakesh Kumar Prajapat ལགས་ཀྱིས་གླིང་ཁ་གསར་རྒྱག་གི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་གིས་ལས་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་ཡོང་ཆེད་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མུས་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། རྩ་བའི་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་དྷོ་ལ་དྷར་རི་རྒྱུད་དུ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ཁུལ་འདིའི་མཐོ་ཚད་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་སྨི་ ༡༥༠༠ མ་ཟིན་ཙམ་ཡིན་པ་དང་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མི་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་མི་ཁྲི་ལྔ་ལྷག་གི་གཏན་སྡོད་ཀྱི་གནས་མལ་ཡིན་པ་རེད། སྔོན་ཆད་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་གདོད་མའི་ནགས་ཁྲོད་ཀྱི་ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་ས་གནས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ཁུལ་འདིར་རྒྱ་གར་ཧི་མཱ་ཅལ་གྱི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཁུལ་དུ་གནས་བའི་ Pahari རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་འབྲོག་ས་ལྟ་བུ་ལས་གཏན་སྡོད་བྱེད་མཁན་ཉུང་ངུ་ཙམ་ལས་མེད་པ་རེད། འོན་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་འཁོར་ལྷན་རྒྱས་དང་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་མ་སུ་རི་ནས་དྷ་སར་གནས་སྤོར་གནང་སྟེ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་སྔོན་ཆད་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་འོག་ཏུ་ཡོད་དུས་ཀྱི་དབྱིན་ཇིའི་དམག་མི་སྡོད་སའི་ཁང་རྙིང་ཞིག་བཟོ་བཅོས་ཤིག་བྱས་རྗེས་ཁུལ་དེར་༸སྐུ་བཞུགས་མཛད་པ་ལྟར་རིམ་བཞིན་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གསར་རྒྱག་གནང་བ་དང་ལྷན་དུ་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡམ་ཕོ་བྲང་གི་གཞུང་འཛིན་ལས་ཁུངས་སོགས་གསར་རྒྱག་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས་བཟུང་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ནས་དོ་སྣང་བྱ་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་མཆོད་མཇལ་བ་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༢༠༡༨ ལོར་རྒྱ་གར་སྲིད་གཞུང་གིས་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་དེང་རབས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་དཔེ་གསར་རང་བཞིན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་བསྐྲུན་གྱི་ས་ཁུལ་བརྒྱ་ལྷག་གི་ནང་དུ་བདམས་ཐོན་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར། ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེས་ཀྱང་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་མངའ་སྡེའི་རྒྱལ་ས་གཉིས་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། ད་ཆ་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་རིག་གནས་སྣ་མང་གི་ལྟེ་བ་དང་། ཕྱི་གླིང་གི་མི་ཚོགས་བརྒྱ་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི་སྨོན་འདུན་ཀློང་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༨ ཉིན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་ Tibetan Policy and Support Act ཞེས་ཨ་རི་བོད་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེ་ངོ་ཡོད་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ ༤༣༠ ནས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ ༣༩༢ ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྟེ་ཚད་མཐོའི་མང་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་ཨ་རིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་བསྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེ་ནི་སྔ་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༣ དང་ ༢༤ སོ་སོར་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་དང་ཚོགས་ཆུང་དེའི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Marco Rubio ལགས་གཉིས་ནས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་སུ་ཆེད་འདོན་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། འདས་པའི་ཟླ་བ་གསུམ་ལྷག་གི་རིང་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཨ་མི་རི་ཀའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཚོགས་ཆུང་སོགས་སུ་ཞིབ་དཔྱད་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཐོག་ད་རེས་དངོས་སུ་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་ཚད་མཐོའི་མང་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཐོག་ཁྲིམས་འཆར་ཆེད་འདོན་གནང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་ཞི་འགྲིག་ཡོང་སླད་བོད་མིའི་འགོ་ཁྲིད་ལྷན་དུ་དོན་དམ་གྱི་གྲོས་མོལ་མ་གནང་བའི་ཁར་བོད་ནང་གྱི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་བཏང་སྟེ་བོད་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐུ་ཚབ་དང་གསར་འགོད་པར་སྒོ་བརྒྱབས་ཡོད་པ་དང་། དམ་དྲག་ཅན་གྱི་སྒྲིག་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ་བོད་མིའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཚོད་འཛིན་དང་། བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུལ་གཏོར་རྒོལ་སོགས་གཏོང་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར་ཨ་མི་རི་ཀའི་ངོས་ནས་དེ་སྔ་ ༢༠༠༢ ལོར་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རིའི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ནུས་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ་ཨ་རིས་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། བོད་མིའི་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་གཙོ་གྱུར་འགྲོ་བ་མིའི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་སྲུང་སྐྱོབ། དེ་བཞིན་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་བཞིན་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་མངོན་འདོད་མཚོན་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་དགོས་པ་སོགས་གསུངས་འདུག  དེ་བཞིན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྕམ་ Nancy Pelosi མཆོག་གིས་བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཆེད་འདོན་གནང་མཁན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཡོངས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཐོག་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དང་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་ཁག་འགན་ཁུར་དགོས་པའི་བརྡ་ལན་གསལ་པོ་ཞིག་སྤྲད་ཐུབ་ངེས་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་འདུག སྐབས་དེར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Dean Phillips ལགས་དང་སྐུ་ཞབས་ Ted Yoho ལགས་དང་སྐུ་ཞབས་ Michael McCaul ལགས། ལྕམ་ Eleanor Holmes Norton ལགས། སྐུ་ཞབས་ Tom Souzzi ལགས་བཅས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་འོག་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དེ་ནི་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ལས་ཞན་པ་གྱུར་ཡོད་པ་སོགས་རྒྱ་ནག་གཞུང་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ། ཨ་རིའི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་དང་གཞུང་འཛིན་པ་ཨ་རིའི་གཞི་རྩའི་རིང་ཐང་ཁག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་བོད་དོན་ཐོག་མུ་མཐུད་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་ཏེ་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་འདུག ད་རེས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེ་ཚད་མཐོའི་མང་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་འབྲེལ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་བཞུགས་གངས་སྐྱིད་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་ཚོགས་ཁང་དུ་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གནང་སྟེ་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཡོངས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་དོན་ཐོག་ཨ་རིའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཉམས་གུད་ཕྱིན་མེད་པའི་བརྡ་ལན་གསལ་པོ་ཞིག་མཚོན་པར་མ་ཟད་རིམ་པས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དྲུག་པའི་སྔོན་ལ་ཁྲིམས་འཆར་འདི་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མར་གཏན་འབེབས་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་ཨ་རིའི་བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པའི་ནང་དེ་སྔ་ ༢༠༠༢ ལོར་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རིའི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ནང་གསལ་བའི་དོན་ཚན་ཁག་ལ་རྒྱས་བཤད་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་དབང་མེད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་མངོན་འདོད་མཚོན་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་ཞུ་རྒྱུ་སོགས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བཀའ་ཤག་གིས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཀརྨ་སེང་གེ་ལགས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དུ་བསྐོ་བཞག་དང་། ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་མཚོ་སྒོ་ལྷག་པ་ལགས་ཆོས་རིག་དྲུང་ཆེར་བསྐོ་བཞག་གནང་འདུག བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བཀའ་ཤག་གིས་ཁ་སང་ཚེས་ ༢༨ ཉིན་ལས་བྱེད་གནས་སྤོས་དང་གནས་སྤར། ལས་འགན་བཀོད་སྒྲིག་གི་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་བར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལེའུ་དང་པོའི་དོན་ཚན་དང་པོའི་ནང་གསེས་ ༣ པའི་དགོངས་དོན་དང་ལས་བྱེད་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༡༩ ༼ ༡ ༽ བཅས་ཀྱི་དགོངས་དོན་འོག་སྐུ་ཞབས་ཀརྨ་སེང་གེ་ལགས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་འདུག་པ་དང་། ཁོང་ནས་ཕྱི་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡ ནས་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཀྱི་ཕྱག་ལས་དངོས་སུ་དབུ་འཛུགས་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག རྩ་བའི་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་མཚོ་སྒོ་ལྷག་པ་ལགས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དུ་བསྐོ་བཞག་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་གིས་དེ་སྔ་ཉི་ཧོང་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དང་ལྡི་ལི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་བཅས་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་མྱོང་ཡོད་པ་རེད།  ད་ཆ་མཚོ་སྒོ་ལྷག་པ་ལགས་ཆོས་རིག་དྲུང་ཆེར་བསྐོ་བཞག་གནང་སྟེ་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་ལས་ཁུར་དབུ་འཛུགས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད། འབྲེལ་ཡོད་པར་ bod.asia

དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་དེ་རིང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༡ པོའི་ཚེས་ ༢༦ ཉིན་མོ་སྟེ་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་གཏན་ལ་ཕབས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་དེ་སྤྱི་མཐུན་མང་གཙོར་གྱུར་ནས་ལོ་ངོ་ ༧༡ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་གནང་སོང་། དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་༩།༣༠ ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་ཤག་མདུན་ཐང་དུ་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་གཙོ་བྱས་པའི་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་ཆུང་རྣམས་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་དར་མཁའ་དབྱིངས་སུ་བསྒྲེངས་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་གླུ་བླངས་བའི་ཐོག་ཉིན་མོ་དེ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས།  སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་གི་ལས་ཚབ་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་གིས་དེ་རིང་གི་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན།  བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་བོད་མི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་རྒྱ་གར་གཞུང་དམངས་གཉིས་ལ་འཚམས་འདྲི་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ།  རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ད་ཆ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཡར་རྒྱས་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཡོད་པས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་མིག་དཔེ་འོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་བོད་མིར་མཚོན་ན་བཙན་བྱོལ་ནང་རང་ཉིད་ཀྱི་རྩ་དོན་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་གནང་ཐུབ་པ་དེ་རྒྱ་གར་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ཡིན་པ་དང་།    བོད་མིའི་ངོས་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་བཀའ་དྲིན་རྣམས་དྲན་པ་ཙམ་མ་ཟད།  བཀའ་དྲིན་འཇལ་རྒྱུར་བསམ་བློ་གཏང་དགོས་པ་དང་།  ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོས་ངོས་ནས་རྒྱུ་དངོས་པོའི་ཐོག་བཀའ་དྲིན་འཇལ་ཐུབ་ཡ་མེད་ཀྱང་།  ཡང་སྒོས་དུས་རྒྱུན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བཀའ་ཕེབས་པ་ལྟར།  ང་རང་ཚོའི་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོངས་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་འབྱུང་ཁུངས་དེ་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས།  དེ་འབྲེལ་གྱི་རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་དེ་རྒྱ་གར་ནང་སླར་གསོ་གནང་རྒྱུར་ནུས་ཤུགས་གང་ཡོད་ཀྱིས་ཆ་ཤས་ལེན་དགོས་སྐོར་གསུངས་སོང་། བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་ད་དུང་བར་ལམ་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ་དང་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཐོག་དམིགས་བསལ་མཐོང་ཆེན་སྤྲོད་རྒྱུར་འགོ་འཛུགས་ཡོད་པ་དང་།  དེ་སྔ་ཝཱ་ཎ་དབུས་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཉེ་བའི་རིགས་བདག་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་བསམ་གཏན་ལགས་དང་དེ་བཞིན་༸རྒྱལ་བའི་བོད་ལུགས་བླ་སྨན་ཟུར་པ་རྔོག་རིགས་དགེ་སློང་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་མཆོག་དམ་པ་རྣམ་གཉིས་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་གྱི་གཟེངས་རྟགས་མཐོ་ཤོས་བཞི་པ་  Padma Shri གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་ཡོད་པ་དང་།  དེ་རིང་ཡང་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་གཞིགས་ན་ནེའུ་ཡོག་གི་བོད་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དང་།  Columbia གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་ཟུར་པ།Robert Thurman ལགས་སུ་ Padma Shri གཟེངས་རྟགས་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན་པས་ང་ཚོས་དེར་དགའ་སྒོམ་བྱེད་དགོས་ཡ་དང་སྙིང་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་དགོས་བར་གསུངས་སོང་། གཞན་ཡང་རྒྱ་གར་གསར་འགོད་པས་བཀའ་བློན་མཆོག་ལ་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་ཝུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཁྱབ་བརྡལ་བྱུང་བའི་ Coronavirus ཞེས་པའི་ནད་གཞི་སྐོར་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་ང་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་དང་རྒྱ་རིགས་མི་མང་རྣམས་ལ་ད་ལྟ་འཕྲད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་དེའི་འོག་ནད་གཞི་དེ་མྱུར་ནས་འགོག་ཐབས་སུ་སྐུལ་སློང་བྱེད་དགོས་པ་དང་སྒོས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ནད་གཞི་དེའི་རིགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་གང་ཡིན་པ་དཔྱད་ནས་དེ་འགོག་ཐབས་གནང་དགོས་སྐོར་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་ད་རེས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཕེབས་ཐུབ་མེད་པ་དང་།  སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཉེ་ལམ་རྒྱ་གར་མངའ་སྡེ་བྷི་ཧར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་པཊ་ན་དང་ལྡི་ལིར་གཞུང་འབྲེལ་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་ཅིག་དང་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་གནམ་གྲུ་དུས་འགྱངས་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན།    དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༡༠།༣༠  ཡོལ་ཙམ་ལ་གྷ་གྷལ་གནམ་ཐང་དུ་ཕེབས་འབྱོར་བྱུང་མ་ཐག   དཔལ་འབྱོར་བཀའ་བློན་ཀརྨ་ཡེ་ཤེས་མཆོག་དང་ལྷན་རྡ་སའི་ཉེན་རྟོག་ཐང་ཆེན་དུ་རྒྱ་གར་ས་གནས་གཞུང་གི་མཛད་སྒོར་ལྷན་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ Karnataka མངའ་སྡེའི་ཁྱབ་ཁོངས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཚུད་པའི་གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་སྐད་ཡིག་ངེས་པར་དུ་སློབ་ཁྲིད་གནང་དགོས་པ་དང་དེའང་སྐད་ཡིག་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ངོ་བོར་སློབ་དགོས་པར་མངའ་སྡེ་གཞུང་ནས་བཀོད་ཁྱབ་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༣ ཉིན་ཀ་ན་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེའི་ཤེས་རིག་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Suresh Kumar མཆོག་གིས་མངའ་སྡེའི་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་ ༡༥༠ ལ་ཆེད་མངགས་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་ Kannada འམ་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་ངེས་པར་དུ་ལག་བསྟར་གནང་དགོས་པའི་བཀའ་མངགས་གནང་ཡོད་སྟབས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་བཀའ་བློོན་པདྨ་དབྱངས་ཅན་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་ལྷོ་སྤྱི་ཆོས་འཕེལ་ཐུབ་བསྟན་ལགས་དང་ཤེས་རིག་ཤེས་ཡོན་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས། རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་འཇམ་དབྱངས་དབང་རྒྱལ་ལགས་བཅས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་གྲོང་ཁྱེར་སྦེང་ལོར་དུ་ཆེད་བཅར་གྱིས་ཀ་ན་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེ་གཞུང་གི་ཤེས་རིག་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་སུ་རེཤ་ཀུ་མཱར་མཆོག་ལ་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་སྐད་ཡིག་བོད་སློབ་ཁག་ཏུ་སློབ་ཁྲིད་གནང་ཚེ་དཀའ་ངལ་ཡོད་སྐོར་སྙན་གསེང་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་བོད་སློབ་ཁག་གི་ནང་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ངལ་བ་སེལ་བར་དགོངས་བཞེད་གནང་ཕྱིར་ཚོགས་ཚུང་ཆེད་འཛུགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཐུགས་ཐག་གཅོད་རྒྱུ་ཡིན་པའི་བཀའ་གནང་འདུག རྩ་བའི་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་མངའ་སྡེའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གནས་སྡོད་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཕ་མ་མང་དག་ཅིག་ལ་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་སྐད་ཡིག་དེ་སྐད་ཡིག་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ངོ་བོར་སློབ་ཁྲིད་གནང་དགོས་པའི་བཀའ་ཁྱབ་གནང་བར་བརྟེན་བློ་འཚབ་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཀརྨ་སེང་གེ་ལགས་སུ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་གནང་བར་ངལ་བ་གང་ཞིག་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཐོག་བཀའ་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་སྐད་ཡིག་དེ་སྐད་ཡིག་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ངོ་བོར་འཇོག་ཐབས་དཀའ་བའི་གནས་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀ་ན་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེའི་ཁྱབ་ཁོངས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཚུད་པའི་གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་སྐད་ཡིག་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ངོ་བོར་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་སྐད་ཡིག་ངེས་པར་དུ་སློབ་ཁྲིད་གནང་དགོས་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་ Congress གཞུང་འཛིན་སྐབས་སུ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༡༨ ཀྱི་སློབ་དུས་ཐོག་དངོས་སུ་དོན་འཁྱོལ་ཟིན་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ད་བར་ཁྲིམས་འཆར་དེ་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་གནང་ཐུབ་མེད་པར་བརྟེན་ད་ལྟའི་ཀ་ན་ཊ་ཀའི་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པས་དེ་དོན་དོན་འཁྱོལ་དགོས་པའི་བཀའ་ཁྱབ་གནང་ཡོད་པ་རེད།