བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས།

ཇི་ནི་ཝའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༢ ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོག་དམ་དྲག་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བཞིན་པ་ཐེར་འདོན་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གྱི་གནད་དོན་ཐོག་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་པ་ཞུས་འདུག ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༦ ཉིན་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་འབངས་དང་ཆབ་སྲིད། རིག་གཞུང་། དཔལ་འབྱོར་བཅས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གི་ཚོགས་དུས་ ༡༤ སྐབས་སུ་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྐལ་ལྡན་མཚོ་མོ་ལགས་ཀྱིས་ Society for Threaten People ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་མཚན་ཐོག་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཐོག་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཆབ་སྲིད་དམ་དྲག་དང་རིག་གཞུང་མཉམ་བསྲེས། མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད། དཔལ་འབྱོར་དང་ཁོར་ཡུག་གཏོར་སྐྱོན་བཅས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྙན་སེང་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཁོང་གིས་དུས་ཡུན་སྐར་མ་གཅིག་དང་ཕྱེད་ཀའི་ཞུ་སྦྱོར་སྙན་སེང་སྐབས་ཉེ་ཆར་རྒྱ་གཞུང་ཏང་ཡོན་བོད་མི་བགྲེས་ཡོལ་བ་ཚོར་བོད་མིའི་ཆོས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་སྐོར་ར་སྐྱོད་མི་ཆོག་པའི་བཙན་བཀའ་བཏང་བའི་གནས་ཚུལ་དང་། ས་ག་ཟླ་བ་ནང་པའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དུས་ཆེན་སྐབས་སུའང་བོད་ཕྲུག་ཚོ་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་དམ་དྲག་བྱས་པ་མ་ཟད། དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་ཕ་མ་ཚོར་སློབ་གྲྭའི་གུང་སེང་སྐབས་སུ་ཕྲུ་གུ་ཚོ་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱ་བར་ཞུགས་མི་བཅུག་པའི་ཁས་ལེན་བྱེད་འཇུག་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་ཁག་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོག་དམ་དྲག་བྱེད་ཆེར་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་སྙན་སེང་ཞུས་པ་དང། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ཞུ་རྒྱུའི་ལམ་ལུགས་ལ་ཐེ་བྱུས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་དགོས་མཁོར་སྒྲུབ་རྒྱུའི་ལག་ཆར་སྤྱོད་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་ཧ་ཅང་སེམས་འཚབ་བྱ་ཡུལ་གྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཡོད་སྟབས། གནད་དོན་དེའི་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ཐུགས་སྣང་ཆེ་བཞེས་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་ནན་སྐུལ་ཞུས་འདུག གཞན་ཡང་ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་རྒྱ་ག ཞུང་དབར་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་རྒྱུར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ནན་སྐུལ་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་བསྐྱར་ནན་ཞུས་འདུག དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་འཛམ་གླིང་ཁྲོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གཞུང་འཛིན་པས་མང་ཚོགས་གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་གྱི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ལས་རྟོག་ཞིབ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ནས་ལྷན་ཚོགས་སུ་ཕུལ་བའི་སྙན་ཐོ་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་གླེང་སློང་གནང་བའི་ཚོགས་དུས་སྐབས་འཇར་མི་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Kai Muller ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ Helsinki Foundation མཚན་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་རྡོག་རོལ་ཐོག་བོད་ནང་བོད་མི་གང་བྱུང་བཙན་ཁྲིད་བཀག་ཉར་དང་། མནར་གཅོད། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་ཞིབ་མེད་པར་བཙོན་འཇུག་བྱེད་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཁག་སྙན་སེང་སྒྲོན་པ་དང་འབྲེལ། ཁྱད་ལས་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གཞན་ཁག་ནས་ཞེད་སྣང་མེད་པར་རྒྱ་ནག་ཐོག་སྙན་ཐོ་མུ་མཐུད་འདོན་སྤེལ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོར་རྒྱལ་ནང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ནང་གསལ་བའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་འབངས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་དོན་འཁྱོལ་ལག་བསྟར་བྱེད་འཇུག་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་ཞུས་འདུག ལྷག་དོན་ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ནི་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་གི་འབོད་སྒྲ་རྣམས་གླེང་སློང་གནང་སའི་གླེང་སྟེགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཐོག་སྤེལ་བཞིན་པའི་མི་མཐུན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་གདོང་ལེན་གནང་སའི་བརྒྱུད་ལམ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་བོད་ནང་བོད་མི་ཚོས་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོའི་ངང་ཉེན་ཁར་མ་འཛེམས་པར་རྒྱ་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་མུ་མཐུད་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ནང་རྒྱ་ནག་དེ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་འགན་ལེན་ཡོད་པ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་བཟོ་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག གཞན་ཡང་ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཁྱད་ལས་རྟོག་ཞིབ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཉེ་ཆར་སྙན་ཐོའི་ནང་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་བའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་བོད་ནང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་གྱ་སྟོན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་པའི་འོག་རྒྱ་གཞུང་ནས་འཛིན་བཟུང་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་མི་སྣ་དགུ་པོའི་གནད་དོན་ལྷན་ཚོགས་སུ་བསྐྱར་ནན་གྱིས་སྙན་སེང་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རྟོག་ཞིབ་ཁྱད་ལས་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཁོང་རྣམ་པའི་གནས་སྟངས་ཐོག་མུ་མཐུད་རྩད་གཅོད་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་ཞུ་སྐུལ་ཡང་གནང་ཡོད།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་ཐོག་དེ་རིང་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༦ སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༩༌༣༠ ཡོལ་ཙམ་ལ་དྷ་ས་འཛིན་སྐྱོང་སྦྱོང་བརྡར་བསྟི་གནས་ཁང་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་གི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ དང་ ༢༠༢༡ ལོའི་ལས་གཞི་གོ་སྤེལ་དང་ཚོགས་མི་ཐོ་འགོད་ཞུ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོ་ཚོགས་སོང་། དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་མའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་དང་སྐུ་མགྲོན་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག འཕྲོད་བསྟེན་དྲུང་ཆེ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད། ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་ས་གནས་ ༣༣ གྱི་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་པ། ས་གནས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་སོགས་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༤༠ ལྷག་ཙམ་ཚང་འཛོམས་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞིའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་འབྲེལ།  འདི་ལོར་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་གི་མི་གྲངས་མང་དུ་སོང་ཡོད་པ་དང་།  མི་མང་མཉམ་ཞུགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ལོ་རེ་བཞིན་འཕེལ་བར་གཞིགས་ཚེ་ལས་གཞི་དེ་མང་ཚོགས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མངོན་པ་མ་ཟད་སྤྱིར་འཛམ་གླིང་གི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ ཙམ་ལ་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མཐུན་སྐྱེན་མེད་ཀྱང་། ང་ཚོ་བོད་མི་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བའི་གནས་སྟངས་འོག་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་གི་ལས་གཞི་བཟོ་ཐུབ་པ་ནི་དགའ་སྤོབས་བྱེད་འོས་པ་ཞིག་དང་སྒོས་ལས་གཞི་དེ་ཚགས་ཚུད་དུ་གནང་རྒྱུར་འབད་དགོས་པ་གསུངས་སོང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་དུང་ཉེ་ལམ་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུ་དང་དེ་བཞིན་གཞིས་ཆགས་ཁག་ཏུ་ཕེབས་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་སེམས་ཁམས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་བདེ་མིན་རྐྱེན་པས་ནང་མི་གཙོས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་དག་ལ་ངལ་བ་འཕྲད་པའི་གནད་དོན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། དེ་འབྲེལ་དཀའ་ངལ་སེལ་བར་སེམས་ཁམས་ཀྱི་སྨན་ཁང་འམ་ Mental Health Institute ཆེད་འཛུགས་གནང་ཐུབ་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ལ་ཐུགས་ཕན་གསོས་ངེས་ཡིན་པ་ཆབས་ཅིག འདིར་ཕེབས་པའི་ས་གནས་འཕྲོད་བསྟེན་ཐོག་འགན་ཁུར་བཞེས་མཁན་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནས་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་བཀའ་བསྡུར་གནང་རྒྱུར་དགོངས་བཞེས་རོགས་ཞེས་གཞེན་སྐུལ་གནང་ཡོད། དེ་སྔ་འཕྲོད་བསྟེན། དཔལ་འབྱོར། ཤེས་རིག རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་པ་བཞིན་ལོ་རྗེས་མར་འཕྲོད་བསྟེན་རང་གི་ཐོག་ལ་དེ་ལྟར་འཚོགས་ཐུབ་ཚེ་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ལམ་སྟོན་གནང་སོང་། འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ལས་གཞི་དེ་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་འམ་ Insurance ལྟ་བུ་མིན་པར་མི་མང་གི་བདེ་རྩ་ཁོ་ན་ཆེད་དུ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་ལས་གཞི་དེ་བརྒྱུད་ནས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་དང་ས་གནས་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་མ་དངུལ་ཕྲན་བུ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་དགོངས་པ་གང་ཡང་བཞེས་མྱོང་མེད་སྐོར་ནན་བརྗོད་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་རང་དབང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཁག་ཏུ་ལས་གཞི་དེ་ལྟར་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་དང་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་དེར་སྤོབས་པ་ཞུས་འོས་ཤིག་དང་ཤུགས་སྣོན་བསྐྱོན་གོ་ཆོད་པ་ཡིན་པར་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད། རྩ་བའི་ལས་གཞི་དེ་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་ནས་བཟུང་ད་བར་མི་གྲངས་ ༡༠༣༩༠ ཙམ་ལ་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ཐོབ་ཡོད་པ་དང་།  ཚོགས་ཞུགས་ཀྱང་ལོ་རེ་བཞིན་འཕར་ཆ་བྱུང་སྟབས་ད་ལྟའི་ཆར་ལས་གཞི་དེའི་ཁོངས་སུ་ཚོགས་མི་གྲངས་ ༢༧༤༩༦ ལྷག་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རི་ནིའུ་ཡོག་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་གཞུང་ཞབས་ཟུར་པ་རྣམས་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་བྱེད་སྒོ་གང་ལ་ཡང་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཡོད་པ་ལག་སོན་བྱུང་ཡོད་སྟབས་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གི་བྱེད་བབ་དེས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་རང་དབང་ལ་རྡོག་རོལ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་དམར་ཤོག་གཞུང་གི་གསལ་བསྒྲགས་དེར་ཟླ་དུས་ཚེས་གྲངས་གང་ཡང་བཀོད་མེད་ཀྱང་གསལ་བསྒྲགས་དེར་དམར་ཕྱོགས་གཞུང་གི་ཚོགས་མི་ཡིན་མིན་ལ་མ་བལྟས་པར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཡིན་པ་གང་ཞིག་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་པ་དང་སྐོར་ར་འགྲོ་མཁན་རྣམས་ཀྱི་མིང་ཐོ་དེ་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༨ སྔོན་ལ་སྲིད་གཞུང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་དགོས་པ་བཤད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱག་འཚལ་དང་སྐོར་བ་གཙོས་དགེ་སྦྱོར་གནང་མཁན་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་ཉེས་ཆད་གཅོད་དགོས་མིན་གྱི་བསམ་འཆར་ཕུལ་དགོས་པ་འཁོད་ཡོད་པ་རེད། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་རྩ་ཆེན་གྱི་གནས་དང་དགོན་པ་སོགས་ལ་སྐོར་ར་འགྲོ་བ་དང་། དུས་རྒྱུན་ཞལ་འདོན་སྐྱོར་བ་སོགས་ནི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས།  ཚོགས་པའི་རྒྱ་ནག་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་ Sophie Richardson ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་དམར་ཕྱོགས་ཀྱི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་མཐའ་དག་ལ་བཏང་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་ལ་མི་ཚེ་གང་པོར་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་མཁན་རྣམས་ལ་གུ་ཡངས་གཅིག་ཀྱང་བྱེད་ཀྱི་མེད་པར་སྐྱོབ་བརྗོད་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༣༦ ནང་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་རང་དབང་འཁོད་ཡོད་པ་ལྟར་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པའི་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་འདུག གནས་ཚུལ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དྲིལ་བསྒྲགས་དྲུང་ཆེ་ཨརྱ་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་ལགས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་བསྐོ་གཞག་བྱས་པའི་པཎ་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་མཚན་ནོར་བུ་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གང་སར་མངགས་ནས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བཞིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་མི་རྣམས་ལ་དགོན་པར་མཇལ་ཁ་དང་སྐོར་ར་ཙམ་ཀྱང་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་མེད་པའི་ཐད་ལ་དགོངས་འཆར་གང་ཡོད་དམ་ཞེས་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་ནང་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་རང་དབང་ཡོད་པ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དམ་ཐོག་བོད་ནང་གི་བླ་རུང་སྒར་དང་ཡ་ཆེན་སྒར་གཉིས་གཙོས་པའི་བོད་ཁུལ་གྱི་ནང་ཆོས་འཆད་ཉན་གྱི་ལྟེ་བ་ཡོད་ཚད་ལ་རྩ་གཏོར་གཏོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དགོན་པའི་ནང་གྲྭ་བཙུན་ཡར་འཇུག་དང་མར་འཕུད་ཀྱི་གནད་དོན་གཙོས་ཉིན་རེའི་བྱེད་སྒོ་ཡོད་ཚད་ཀྱང་བཏང་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་བརྗོད་དེ་བོད་དུ་ཆོས་དད་ཀྱི་རང་དབང་མེད་པ་གསལ་པོ་ཞེ་དྲག་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། ཨ་རྱ་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་ལགས་ཀྱིས་ད་དུང་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་དེ་ལྟ་བུའི་བཏང་འཛིན་རྣམས་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཞི་མཐུན་གྱི་སྒོ་ནས་མཉམ་གནས་བྱེད་དགོས་ཚེ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་འཇགས་ནས་ཡོད་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་ལྷག་དོན་༸གོང་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་ཞུ་བ་སོགས་ངེས་པར་དུ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པ་གསུངས་ཡོད། རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ལོ་ནས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁུལ་དུ་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་རྣམས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་དང་། ཐེངས་འདིར་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་དང་ལས་བྱེད་ཙམ་མ་ཟད་དམར་ཤོག་ཚོགས་མི་ཡིན་མིན་ལ་ལྟོས་མེད་རྒས་ཡོལ་དུ་ཕེབས་ཟིན་པ་ཡོངས་ནས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་བཙན་བཀའ་བཏང་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་རྒྱ་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་ཚོའི་ཆོས་ཕྱོགས་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་དམ་དྲག་དེ་ཆོས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་དུས་དྲན་སོ་སོའི་སྐབས་དང་། དེའང་ངག་ཐོག་མ་གཏོགས་གཞུང་འབྲེལ་སྒོ་ནས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་མྱོང་མེད་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་གཙོས་བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་འགལ་བ་རྒྱ་གར་དུ་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་ཆེན་ཞུ་བར་བཅར་ནས་ཕྱིར་ཕེབས་མཚམས་སུ་སློབ་གསོ་སྤེལ་བའི་མིང་ཐོག་ནས་བཀག་བསྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལས་བྱེས་ཟུར་པ་ཁག་གཅིག་གི་རྒས་ཡོལ་གྱི་གླ་ཕོགས་དང་སྨན་ཁང་གི་དམིགས་བསལ་གྱི་ལག་འཁྱེར་སོགས་ཀྱང་ཕྱིར་བསྡུ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་བའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིའི་དམ་དྲག་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་མཁན་ནི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་ལས་བྱེད་རྒས་ཡོལ་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱེད་བཞིན་པའི་དམར་ཤོག་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་རེད་འདུག

རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་བློན་ཆེན་ཟུར་པ་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས Ram Jethmalani མཆོག་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་གཟའ་ཉི་མའི་ཞོགས་པར་ཁོང་གི་བཞུགས་གནས་རྒྱལ་ས་ལྡིི་ལིར་དགུང་ལོ་ ༩༥ སྟེང་སྐུ་གྲོངས་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འཕྲལ་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་ཨཱཙཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་བུ་ Mahesh Jethmalani ལགས་ཀྱི་མཚན་ཐོག་ཏུ་ཁོང་གི་ཡབ་སྐུ་ཚེ་མ་ཟིན་པར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་ཐུགས་གསོའི་གསུང་འཕྲིན་བསྩལ་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ནི་དུས་རྒྱུན་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་སྟབས་ཁོང་སྐུ་ཚེ་མ་ཟིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོས་འཕྲལ་ཡིད་སེམས་རབ་ཏུ་སྐྱོ་བྱུང་ཞེས་གསུངས་ཏེ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་བོད་མི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ནས་ཁོང་གི་བུ་དང་ཤུལ་ལུས་ནང་མི་སྐུ་འཁོར་ལ་ཐུགས་གསོ་བསྩལ་བ་དང་སྦྲགས། དམ་པ་དེ་ཉིད་ནི་ཀུན་ཀྱིས་ཡིད་སྨོན་ཞུ་སའི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཞིག་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཅིག་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག ལྷག་དོན་ཤུལ་ལུས་ནང་མི་རྣམས་སྐྱོ་སྡུག་གིས་མནར་ནས་ཡོད་པའི་དུས་སྐབས་འདིར་ང་ཚོས་ཀྱང་གདུང་ཤུགས་དྲག་པོས་བསྔོ་སྨོན་གསོལ་འདེབས་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག  དེ་བཞིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་ཨཱཙཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་གིས་དམ་པ་དེ་ཉིད་སྐུ་ཚེ་མ་ཟིན་པ་ནི་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་གྱོང་གུད་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པ་བརྗོད་དེ་ཁོང་ནི་དུས་ཡུན་རིང་པོར་བོད་མི་རྣམས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྱི་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བའི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དུས་རྒྱུན་ནས་བྱ་སྒྲོ་རྩེད་མོ་རྩེད་དུས་བོད་ལ་སེམས་ཁུར་ཡོད་པའི་མཚོན་བྱེད་དུ་བོད་རང་དབང་ཞེས་བྲིས་ཡོད་པའི་སྟོད་གོས་ཤིག་མནབ་ཀྱི་ཡོད་ལུགས་བརྗོད་མྱོང་བ་དྲན་གསོ་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ཁོང་གིས་རྣམ་ཀུན་ནས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་ཀྱང་མང་དག་ཅིག་སྤེལ་མྱོང་ཡོད་སྐོར་གསལ་འདོན་གནང་སྟེ་ཁོང་སྐུ་ཚེ་མ་ཟིན་པར་གདུང་ཤུགས་དྲག་པོ་ཡོད་ཅེས་དམ་པ་གང་གི་ཤུལ་ལུས་ནང་མི་རྣམས་ལ་ཐུགས་གསོའི་གསུང་འཕྲིན་བསྩལ་འདུག    

དེ་རིང་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༡ ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཐོག་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་ཐེངས་དང་པོ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་སོང་། རྒྱ་གར་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་ IIC དུ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་ཐེངས་དང་པོའི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གྱི་གཙོ་བོར་རྒྱ་གར་གྱི་ Ayush བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ལས་འཕར་སྐུ་ཞབས་  Pramod Kumar Pathak  མཆོག་གིས་དབུས་པའི་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་དུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་དང་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་བཅས་དབུ་བཞུགས་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་དུ་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་མཆོག་དང་ལྡི་ལི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་སྨན་པ་དང་དོན་གཉེར་ཅན་བཅས་ཚོགས་བཅར་བ་མི་གྲངས་ ༨༠ ལྷག་ཙམ་ཞིག་འདུ་འཛོམས་གནང་འདུག བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་རག་རྡོ་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་ཞེས་སྲུང་བརྩི་ཞུ་དོན་གཙོ་བོ་ནི་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་འགྲོ་བ་སྤྱིར་ཕན་ཐོག་ཅན་གྱི་བྱས་རྗེས་ཅན་རྣམས་ལ་དྲན་གསོ་ཞུ་རྒྱུ་དེ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ལམ་སྲོལ་ནང་དུའང་ཡོད་པ་ལྟར་བཙན་བྱོལ་དུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་རླབས་ཆེན་གྱི་ལམ་སྟོན་འོག་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་སླར་གསོ་དང་། ལྷག་པར་དུ་འདས་པའི་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་པ་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཞབས་འདེགས་གང་ཐུབ་ཞུས་ཡོད་པ་ལྟར་བྱས་པ་ཅན་དེ་དག་ལ་དྲན་གསོ་རྗེས་དྲན་བཅས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གསོ་བ་ཪིག་པའི་ཉིན་མོ་ཞེས་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ཀྱང་དེ་རིང་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་གསུང་འཕྲིན་ཞིག་བསྩལ་འདུག་པ་དང་། དེའི་ནང་དེ་རིང་གི་ཉིན་མོ་དེར་ ཞུགས་མཁན་བོད་ཀྱི་སྨན་པ་ཆེ་ཆུང་རྣམས་དང་། སྨན་ཞབས། འབྲེལ་ཡོད་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་བཅས་ལ་འཚམས་འདྲི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཡོད་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་བ་དང་སྦྲགས། རང་རེ་བོད་ལ་རིག་གནས་ཆེ་བ་ལྔ་དང་ཆུང་བ་ལྔ་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཆེ་བའི་ནང་ཚན་ནང་དོན་རིག་པས་འགྲོ་བ་མིའི་སེམས་ཁམས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་བཅོས་ཏེ་ཞི་དུལ་བག་ཡོད་བྱམས་བརྩེ་ལྡན་པ་དང་གསོ་བ་རིག་པས་མིའི་ལུས་ཀྱི་འདུ་བ་མི་སྙོམས་པའི་ནད་རྣམས་བཅོས་ཏེ་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་ངང་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་གང་ལའང་ཅི་དགར་འཇུག་པའི་གོ་སྐབས་འབྱིན་པ་སོགས་ཕན་ཐོགས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་མཛད་འདུག བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ནི་སྔར་བོད་དང་རྒྱ་གར། རྒྱ་ནག་སོགས་ཀྱི་སྨན་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དཀའ་ངལ་ལ་མ་འཛེམས་པར་མཉམ་འཛོམས་གྲོས་བསྡུར་དང་། ཕན་ཚུན་ཉམས་མྱོང་དང་དགེ་མཚན་སྤེལ་རེས་བྱས་པ་བཅས་ལས་གྲུབ་པའི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ཞེས་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དག་སྨན་པ་མཁས་པའི་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཉམས་སད་ཐེག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨོས་མ་དགོས། འོན་ཀྱང་ལེགས་ཐོག་ལེགས་བརྩིག་ཏུ་དེང་གི་འཛམ་གླིང་ཚན་རིག་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱིས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཏེ་ཕན་ནུས་ཚན་རིག་ཐོག་ནས་ར་སྤྲོད་དང་། དེང་གི་ཕྱི་ནང་གསོ་རིག་གི་ལེགས་ཆ་ཕན་ཚུན་སྤེལ་རེས་ཀྱི་ལམ་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ཏེ་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ཡིན་པས་དེ་ལུགས་ཚང་མའི་བློ་འཇགས་བྱེད། གསོ་རིག་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི་སྨོན་ལམ་བཅས། ཤཱཀྱའི་དགེ་སྦྱོང་ཆོས་སྨྲ་བ་ཏཱ་ལའི་བླ་མས། རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ས་ཕག་ཟླ་བ་ ༧ ཚེས་ ༩ ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩  ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༧ ལ་ཞེས་འཁོད་འདུག གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩིའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་  AYUSH བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ལས་འཕར་སྐུ་ཞབས་ Pramod Kumar Pathak མཆོག་ནས་དེ་རིང་ཁོང་དངོས་སུ་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་ཐེངས་དང་པོའི་མཛད་སྒོར་བཅར་རྒྱུ་བྱུང་བ་དེ་སྐལ་པ་བཟང་པོ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་ངོས་ནས་གསོ་བ་རིག་པ་དེ་གཞུང་འབྲེལ་སྨན་གྱི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་པ་ལྟར་ཁོང་གི་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ནས་ཀྱང་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་འགྲོ་བ་སྤྱིར་ཕན་པ་རླབས་པོ་ཆེ་སྒྲུབ་ཐབས་དང་གོང་འཕེལ་བཅས་ཡོང་བར་དགོས་ངེས་ཀྱི་མཐུན་འགྱུར་གང་འོས་གནང་རྒྱུར་ཞལ་བཞེས་གནང་ཡོད། དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་ཐོག་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་བཅས་ནས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་ངོས་ནས་  Ayush  ལྷན་ཚོགས་ནང་གསོ་བ་རིག་པའི་སློབ་སྟོན་པ་ཞིག་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་དབུས་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་སུ་གསོ་བ་རིག་པའི་ཚོགས་མིའི་གྲངས་འབོར་མང་དུ་གཏོང་ཐབས་ཡོང་བ་སོགས་ཀྱི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་སོང་། གཞན་ཡང་གསོ་བ་རིག་པའི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་དང་འབྲེལ་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་བོད་ཁང་དུ་དེ་རིང་དང་སང་ཉིན་བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་ཀྱི་རིང་འགྲེམས་སྟོན་དང་རིན་མེད་ནད་པ་བརྟག་དཔྱད་བཅས་གནང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། གསོ་རིག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དྲུག་པ་དེ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལོར་དབུ་བརྙེས་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་དང་ངོ་བོ་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་སྨན་པའི་ཤེས་ཚད་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྒྲིག་གཞི་གཏན་འབེབས་གནང་རྒྱུ། ནད་བཅོས་སྨན་པ་དང་། སྨན་དགེ། སྨན་སྦྱོར་བཟོ་གྲྭ་བཅས་ཀྱི་སྨན་སྦྱོར་ཤེས་ཚད་ཁྲིམས་གཞི། དེ་བཞིན་གསོ་རིག་སློབ་སྦྱོང་གི་སློབ་ཚན་སོགས་དེང་དུས་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་འགྱུར་འགྲོས་དང་མཐུན་ཞིང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་སྲོལ་རྒྱུན་མི་ཉམས་པར་གཏན་འབེབས། ལྷག་པར་དུ་སྨན་རྫས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་སོགས་བཏང་འཛིན་ཡོང་ཐབས་བཅས་ལ་ཆེད་དམིགས་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།  ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ནང་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ནས་ཚོགས་མི་ ༥༠༠ ལྷག་རྩམ་ཡོད་པ་རེད།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་བྱང་ཨ་མི་རི་ཀའི་ཁུལ་དུ་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་གནང་བཞིན་པ་དང་བསྟུན། ཁ་སང་ཨ་རའི་རྒྱལ་ས་ Washington DC ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ CSIS ཞེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐབས་བྱུས་འབྲེལ་ལམ་བསྟི་གནས་ཁང་དུ་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གལ་གནད་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་པ་རེད། ཁ་སང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་གསུང་བཤད་མཛད་རིམ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐབས་བྱུས་འབྲེལ་ལམ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་པ་བགྲེས་པ་སྐུ་ཞབས་ Micheal J Green ལགས་ཀྱིས་གཙོ་སྐྱོང་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ འདི་ལོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་དུས་ཆེན་མཚམས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་རྒྱ་གར་གཙོས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་ཁག་གཅིག་བོད་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་སྤྲད་དེ་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་སྐོར་དང་། གནད་དོའི་ཐོག་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ཐེ་བྱུས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་གསར་འགྱུར་སྣ་མང་སྤེལ་བཅུག་པ་མ་ཟད་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོར་རྒྱ་གཞུང་ནས་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་ཨང་ལྔ་པ་ཞེས་ཆེད་བཏང་གིས་རྒྱ་ནག་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་བླ་སྤྲུལ་གྱི་ཐོ་གཞུང་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཐོ་གཞུང་ནང་ཡོད་པའི་བོད་པའི་བླ་མ་ཁག་གཅིག་ལ་བཙན་དབང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུང་དེར་བསྟོད་བསྔགས་བཏང་བཅུག་ཡོད་པ་དང་ཉེ་ཆར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་བྱས་ཡོད་པ་སོགས་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆ་ཞིག་ཏུ་སྤྱོད་དེ་ཐབས་ཤེས་གང་བྱུང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དོན་ངོ་མའི་ཐོག་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དེ་ནི་བོད་མིས་གསར་གཏོད་གནང་བའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ནང་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཞིག་ཡིན་སྟབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཅ་ལག་རྫུན་མ་བཟོ་ཐུབ་ཡོད་ཀྱང་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་རྫུན་མ་ནམ་ཡང་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དེ་ནི་གཙོ་བོ་འགྲོ་བ་མིའི་ཆོས་དད་ཡིད་ཆེས་སོགས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུ་འཕྲེང་རིམ་བྱོན་དེ་ནི་བོད་མི་ཚོ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཅིང་། མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནི་བོད་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་བོ་མཚོན་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ནང་པའི་ཆོས་སྡེ་ཁག་སྟོར་གཤིག་བཏང་མཁན་དང་༸པཎ་ཆེན་ཆུང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་གཙོས་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱེད་མཁན་རྒྱ་ནག་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་བཞིན་པ་དེར་ངོས་ལེན་གནང་ཐབས་མེད་པ་མ་ཟད། གལ་སྲིད་མ་འོངས་པར་རྒྱ་གཞུང་ནས་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཞིག་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཚེ་དེར་གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་ཚོས་ངོས་ལེན་རྩ་བ་ནས་གནང་མི་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་གསུང་བཤད་གྲུབ་མཚམས་སུ་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་སྐུ་ཞབས་ Micheal J Green ལགས་ནས་ད་ལྟའི་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ལ་གཞིགས་ཏེ་བོད་མིའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངེས་པ་ག་ཚོད་རྙེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་གནོན་ཤུགས་རྒྱ་སྐྱེད་འགྲོ་བཞིན་པ་སོགས་དང་འབྲེལ་བཀའ་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་ལྟའི་ཧོང་ཀོང་ནང་འབྱུང་བཞིན་པའི་ཞི་རྒོལ་དེས་རྒྱ་ནག་གི་ཧོང་ཀོང་ཐོག་འཛིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ལ་སྲིད་བྱུས་གཉིས་ཞེས་པ་དེ་ལམ་ལྷོངས་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོང་གི་མེད་པའི་རྣམ་པ་མངོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་སྔ་བོད་ནང་ལ་ཡང་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་བཞག་སྐབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་དངོས་ཡོད་དོན་ཚན་ཁག་ལ་རྩིས་སྲུང་མ་བྱས་པར་བོད་མིར་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱང་བྱུང་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མིའི་ངོས་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་ཞི་འགྲིག་ཡོང་ཐབས་སུ་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀར་ཕན་པའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་འཛིན་བཞིན་པ་དེ་ནི་ཐབས་བྱུས་བཟང་ཤོས་གཅིག་པོ་དེ་ཡིན་པར་ངེས་རྙེད་བྱུང་བ་མ་ཟད་སྲིད་བྱུས་འདིའི་དགོངས་དོན་འོག་ད་ཆ་བོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ཨ་རི་གཙོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ནང་ཕེབས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་སྐབས་དེའི་བཅར་འདྲིའི་ལས་རིམ་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་ཡུ་གུར་དང་ནང་སོག དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་དང་རྒྱ་རིགས་མི་མང་རྣམས་ལ་བོད་མིའི་ངོས་ནས་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱང་གསུངས་འདུག་པ་དང་ཁ་སང་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་ CSIS ཞེས་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐབས་བྱུས་འབྲེལ་ལམ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དབུས་པའི་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་ལས་བྱེད་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་ཨ་རིའི་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ཁག་གཅིག་གི་སློབ་དཔོན་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་སོགས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཁ་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ནས་བྱང་ཨ་མི་རི་ཀའི་ས་གནས་ཁག་གཅིག་ཏུ་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ཁ་སང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཨ་མི་རི་ཀའི་རྒྱལ་ས་ Washington DC ནང་འབྱོར་སྐབས་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མང་གཙོ་མཉམ་སྦྲེལ་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ Rayburn ཚོགས་ཁང་དུ་ཕེབས་བསུ་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་འདུག ཕེབས་བསུའི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་སྐུ་ Nancy Pelosi མཆོག་དང་། ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མང་གཙོ་མཉམ་སྦྲེལ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ David Price ལགས་དང་ཕྱག་སྦྲེལ་ཚོསག་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Vern Buchanan ལགས་གཉིས་གཙོས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་གཅིག་དང་། ཨ་རིའི་མང་གཙོ་བསྟི་གནས་ཀྱི་ལས་བྱེད། དེ་བཞིན་ཨ་རིའི་རོགས་ཚོགས་ USAID གཙོས་པའི་རོགས་ཚོགས་གཞན་ཁག་གཅིག་གི་འགན་འཛིན་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད། རྒྱལ་སྤྱི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་ཚོགས་གཞོན་དང་ལས་བྱེད། བྱང་ཨ་རི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དབུས་པའི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་གི་རྒྱུན་ལས་སོགས་ལྷན་ཞུགས་གནང་འདུག སྐབས་དེར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་སྐུ་ Nancy Pelosi མཆོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཨ་རིར་ཕེབས་པར་འཚམས་འདྲི་དང་འབྲེལ། དེ་སྔ་ ༡༩༨༠ ནང་ལྕམ་སྐུ་མཆོག་དང་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དབར་མཇལ་མོལ་དང་པོ་དེ་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། ད་བར་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་གང་ནུས་ཀྱི་རོགས་རམ་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་བ་དེ་ནི་སྐལ་པ་བཟང་པོ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་གཙོས་པའི་ཡུ་གུར་དང་ཧོང་ཀོང་སོགས་ཀྱི་ནང་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་མུ་མཐུད་རྡོགར་རོལ་གཏོང་བཞིང་པར་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་མུ་མཐུད་རྒྱ་ནག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་རྒྱ་ནག་གྱི་བྱེད་བབས་དེ་དག་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཐེར་འདོན་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་འདུག སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་སྤྱི་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོག་ཐང་གི་འགྲེལ་བཤད་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་ཐབས་བྱེད་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར་ཨ་རི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་ལ་ཆེ་མཐོང་དང་སྦྲགས་ཕེབས་བསུ་ཞུས་པ་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཨ་མི་རི་ཀའི་ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སྤྱི་དང་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་བརྡ་ལན་གསལ་པོ་ཞིག་སྤྲད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སྐབས་དེར་ཕེབས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་རིང་མིན་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Christopher H. Smith ལགས་གཉིས་དང་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་ CECC ཞེས་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཕྱག་སྦྲེལ་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Marco Rubio དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Ben Cardin ལགས་བཅས་ནས་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ ལོར་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་བོད་ཐོག་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ནུས་ལྡན་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གསར་པ་ཞིག་ཆེད་འདོན་གནང་སྐབས་ངེས་པར་དུ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཡང་ཞུས་འདུག གཞི་རྩའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཨ་མི་རི་ཀའི་རྒྱལ་སའི་ནང་མ་ཕེབས་པའི་གོང་དུ་ཨ་མི་རི་ཀའི་ Minnesota མངའ་སྡེ་ནང་བཞུགས་པའི་ས་གནས་བོད་མི་ཚོར་མཇལ་འཕྲད་དང་སྦྲགས། བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་སྤྱི་དང་སྒོས་སྐད་ཡིག་ཐོག་སྦྱང་བརྩོན་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་ཞི་འགྲིག་ཡོང་ཐབས་སུ་མུ་མཐུད་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་ཤར་སྐྱོད་གནང་བཞིན་པ། དེ་བཞིན་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་ལས་དོན་སོགས་ཀྱི་ཐོག་གསུངས་བཤད་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ཐེངས་འདིའི་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་འདི་ནི་གཙོ་བོ་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་མཇལ་འཕྲད་བརྒྱུད་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཆེད་འདོན་གནང་འཆར་ཡོད་པའི་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ནུས་ཤུགས་ལྡན་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གསར་པ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་ཞུ་གཏུག་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། མི་ནི་སོ་ཊ་གཙོས་པའི་ཨ་མི་རི་ཀའི་མངའ་སྡེ་འདྲ་མིན་ནང་ལ་བཞུགས་པའི་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཀྱང་ཚོགས་ཁག་བཟོས་ཏེ་ས་གནས་སོ་སོའི་འཐུས་མི་དང་ཐུག་འཕྲད་གནང་སྟེ་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རོགས་ཞེས་ཞུ་གཏུག་གནང་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་ཡང་གནང་འདུག   གཞི་རྩའི་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ ༢༠༠༢ ཞེས་པའི་ནང་ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་འཁོར་ཡུལ་བསྐྲུན་དགོས་པ་དང་། ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་སུ་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ཞིག་བསྐོ་གཞག་དགོས་པ། ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས་པ། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་ཆེད་འཛུགས་དགོས་པ། ཨ་རི་གཞུང་ནས་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་གློད་བཀྲོལ་ཐོབ་ཐབས་དང་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པར་སྨན་བཅོས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་སྤྲོད་དགོས་པ་སོགས་དོན་ཚན་ཁག་གཅིག་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། རིང་མིན་བསྐྱར་བཅོས་གནང་རྒྱུར་ངེས་པའི་ཨ་རི་བོད་ཐོག་འཛིས་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ནང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གནད་དོན་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་གནས་བབས་སོགས་ཀྱི་དོན་ཚན་གསར་པ་ཁག་གཅིག་ཆེད་བཀོད་གནང་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༧ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༡༠ ཐོག་བཞུགས་སྒར་དྷ་སྟེང་བོད་ཁྱིམ་གྱི་ཞི་བདེ་ཚོགས་ཁང་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་བོད་མིའི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་འོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་དྲུང་ཆེ་དཔེ་ཟུར་དབང་འདུས་ཚེ་རིང་ལགས་དང་ཐུབ་བསྟན་རིག་འཛིན་ལགས། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དབུས་པའི་ལས་བྱེད་དང་མཉམ་ཞུགས་བ་བཅས་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་ན་གཞོན་ནུས་སྟོབས་གོང་འཕེལ་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་ཐེངས་དང་པོ་དབུ་འཛུགས་གནང་སོང་། ཐེངས་འདིའི་ཟབ་སྦྱོང་ཐོག་བཞུགས་སྒར་གཙོ་གྱུར་བོད་མི་གནས་ཡུལ་ས་གནས་འདྲ་མིན་ནས་བོད་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ ༢༠ ཙམ་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག གཞོན་སྐྱེས་དེ་དག་གིས་ཐེངས་འདིའི་ཟབ་སྦྱོང་བརྒྱུད་མ་འོངས་པའི་མི་ཚེ་ནང་རང་ཉིད་ནས་སློབ་སྦྱོང་གནང་བའི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་དོ་དབྱིངས་ཡོད་པའི་ལས་གནས་ཡོད་རིགས་ཐོག་མདུན་སྐྱོད་གནང་ཐུབ་པའི་ཐུགས་རེ་གནང་གི་འདུག ན་གཞོན་ནུས་སྟོབས་གོང་འཕེལ་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་དབུ་འབྱེད་སྐབས་ནང་སྲིད་དྲུང་ཆེ་དཔེ་ཟུར་དབང་འདུས་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་དེང་གི་འཛམ་གླིང་ཐོག་རང་ཉིད་ནས་སློབ་སྦྱོང་དང་ཕྱག་ལས་སོགས་གང་གནང་ཡང་གནང་ཐུབ་ངེས་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་མི་ཚེ་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་སྐབས་ངེས་པར་དུ་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་དགོས་པ་མ་ཟད་སོ་སོའི་དགའ་མོས་ཡོད་པའི་ལས་རིགས་གང་ཡིན་པ་དེར་སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་གནང་དགོས་གནད་ཡིན་པ་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད། གཞི་རྩའི་ཐེངས་འདིའི་ཟབ་སྦྱོང་འདི་འདས་པའི་ལོ་དུས་ནང་བོད་མིའི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་ཁང་གི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པ་དང་ལས་བྱེད་རྣམ་པ་བོད་པའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ཏུ་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་སྐྱོད་གནང་སྐབས་ས་གནས་སུ་དེ་མུར་བཞུགས་བཞིན་པའི་བོད་པའི་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ནས་ན་གཞོན་ནུས་སྟོབས་དང་འབྲེལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་དགོས་གལ་གྱི་དགོངས་འཆར་མི་ཉུང་བ་ཕུལ་དོན་ལྟར་གོ་སྒྲིག་གནང་བ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། མི་ཚེ་ནང་འཆར་གཞི་བཀོད་སྒྲིག་གནང་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐོག་སློབ་སྟོན་གནང་མཁན་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ Banglore ནས་གདན་ཞུ་གནང་བ་སྐུ་ཞབས་ Nalin Singh ལགས་དང་སྐུ་ཞབས་ Sunil Girdhar ལགས་གཉིས་ནས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་རྩལ་གང་ཡོད་པ་ཤེས་ཐབས་དང་། ལས་དོན་ཁྲོད་འཆར་གཞི་བཀོད་སྟངས་སོགས་སློབ་སྟོན་གནང་རྒྱུ་མ་ཟད། གཞོན་སྐྱེས་ཕན་ཚུན་དབར་གླེང་མོལ་བརྒྱུད་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་རེས། དེ་བཞིན་ཉིན་ལྟར་གཞོན་སྐྱེས་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་གཞི་འདྲ་མིན་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་མཛད་རིམ་འདུག

རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༢ མ་ཚོགས་པའི་སྔ་རོལ་དང་བསྟུན། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ལྦར་ཆེད་བཅར་གྱིས། ཁེ་ཉིན་ཕྱི་ཟླ་དགུ་པའི་ཚེས་༢ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས། ཁུལ་དེར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གཞུང་འབྲེལ་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣར་མཇལ་མོལ་བརྒྱུད། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་གནས་སྟངས་ཁག་སྙན་སེང་དང་། རིང་མིན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་ལ་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་ལ་དྲི་རྩད་དང་གླེང་སློང་ཡོང་བའི་ཞུ་འབོད་གནང་བཞིན་འདུག ཐེངས་འདིའི་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཞུ་གཏུགས་ལས་འགུལ་སྣེ་ཁྲིད་གནང་མཁན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་དྲུང་ཆེ་དགས་པོ་བསོད་ནམ་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་དོན་ལྟར་ན། ཁོང་རྣམས་ཀྱིས་ད་རེས་ཀྱི་ཞུ་གཏུགས་དེའི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ཐོག་ཐེ་བྱུས་བྱེད་བཞིན་པ་མཚོན་པའི་བོད་མིའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཁག་དམ་དྲག་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བཞིན་པ་སོགས་ཀྱི་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གནས་སྟངས་དང་། བོད་ནང་བོད་མི་ཚོར་ལས་ཀ་དང་། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ཕར་འགྲོ་ཚུར་འོང་དང་། དེ་བཞིན་ཕྱིར་སྐྱོད་བཅས་ཀྱི་ཐོག་རྒྱ་རིགས་དང་འདྲ་མཉམ་ཐོབ་ཐང་མེད་པར་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བོད་ཡིག་སྐད་ཡིག་གཉིས་པར་སློབ་ཁྲིད་དང། བོད་ཕྲུག་ཚོ་བོད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་གཉེར་བཞིན་པའི་དང་བླངས་སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་སྡ་ཁག་ལ་བསྐྱོད་རྒྱུར་བཀག་འགོག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པའི་པཎ་ཆེན་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་གི་གཙོ་བྱས་པའི་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་གནས་སྟངས་དང་། དེ་བཞིན་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་དད་གུས་དང་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མཁན་ཁག་རྡུང་རྡེག་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་སོགས་གྲོས་གཞི་དོན་ཚན་དྲུག་ཐོག་སྙན་སེང་ཞུས་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག གནད་དོན་དེ་དག་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་འཚོགས་ལ་ཉེ་བའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་༤༢ ཐོག་གླེང་སློང་ཡོང་བའི་ཞུ་འབོད་གནང་བཞིན་པ་རེད་འདུག ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་ཞུ་གཏུགས་ལས་འགུལ་དེའི་ཐོག་བཞུགས་སྒར་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཕྱི་དྲིལ་དྲུང་ཆེ་དགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་ལགས་དང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་འབྲུག་ལྡན་སྐྱིད་ལགས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་ཐོག སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འཆི་མེད་རིག་འཛིན་ལགས་དང་སུད་སི་དོན་ཁང་གི་རྒྱལ་ཚོགས་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྐལ་ལྡན་མཚོ་མོ་ལགས་བཅས་ཆགས་ཀྱི་འདུག རྩ་བའི་ཇི་ནི་ལྦའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་༤༢ དེ་ཕྱི་ཟླ་དགུ་པའི་ཚེས་༩ནས་༢༧བར་ཚོགས་ཀྱི་འདུག་ཅིང་། ད་རེས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་དེ་དང་འབྲེལ་ཕྱི་ཚེས་༡༢ཉིན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཟུར་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་དྲུང་ཆེ་དགས་པོ་བསོད་ནམ་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་འཛུགས་སྐྲུན་དང་གཏོར་སྐྱོན་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གཏམ་བཤད་གནང་གི་འདུག་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ཚེས་༢༠ཉིན་ལྷན་ཚོགས་དང་བསྟུན་ནས་སུད་སི་དང་ལིག་ཏེན་སིཊཡན་བོད་རིགས་མི་མང་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་མདུན་དུ་ཞི་རྒོལ་རྔམ་སྟོམ་ལས་འགུལ་ཡང་སྤེལ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།