རྒྱ་ནག

རྒྱལ་སྤྱིའི IFFRAS ཞེས་པའི་ཐོབ་ཐང་དང་བདེ་འཇགས་གླེང་སྟེགས་ཁང་གིས་ཉེ་ཆར་གསར་དུ་བཏོན་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གི་བརྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གིས་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོན་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་གཏོང་གི་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུགགླེང་སྟེགས་ཁང་གིས་བཏོན་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་ལས་གཞི་དེ་ཡིས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་ཤུགས་ཆེ་བའི་ཉེན་ཁ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཉེས་ལ་ཚད་བརྒལ་རང་བཞིན་གྱི་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་ལུགས་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གིས་ཀར་བོན་འཚོ་རླུང་མེར་སྲེག་ཆེས་ཆེར་གཏོང་བཞིན་པ་དེ་ཡིས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཉེས་ལ་སྔར་ལྷག་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་རྒྱུ་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་ད་དུང་རྡོ་སོལ་མང་དུ་སྲེག་བཞིན་པ་དེ་ཡིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་གི་དུག་རླངས་སྐྱེད་ཚད་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ ༤༦ ལྷག་ཟིན་ཡོད་པ་དང་། གཞན་ཡང་གློག་ཤུགས་འདོན་ཚད་ཀྱིས་དྲོད་ཁང་གི་དུག་རླངས་བརྒྱ་ཆ ༧༢ ལྷག་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་ལས་གཞི་དེ་ཡིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཐེབས་བཞིན་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ཁོར་ཡུག་བདག་གཅེས་དང་འབྲེལ་བའི་རྩ་འཛིན་གྱི་སྒྲོམ་གཞི་དག་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་འཆར་ཅན་གྱི་ལས་གཞི་ཡོད་ཚད་ fossil fuels ཞེས་པའི་རང་བྱུང་གི་ཐོན་རྫས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་དེ་ནི་ཁོར་ཡུག་དང་འོས་འཚམས་ཡིན་ཞིང་ལྗང་མདོག་གི་ལས་གཞི་ཞིག་ཡིན་པར་བསྒྲགས་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་བཞིན་ཡོད་ནའང། རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་སྐྱོན་བཟོ་གཞིའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་དེ་ཡིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གླིང་ཕྲན་ལྔ་ཡི་ཁོར་ཡུག་ལ་ཉམས་ཉེས་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས། རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་སློབ་སྟོན་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་ཆེད་མཁས་བས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གི་ནུས་ཤུགས་སྐྱེ་འཕེལ་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞིའི་བརྒྱ་ཆ་ ༩༠ ལྷག་རང་བྱུང་གི་ཐོན་རྫས་སྤྱད་ནས་དུག་རླངས་ཀར་བོན་ carbon  ཕྱིར་འདོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་བསྒྲགས་ཏེ། WRI ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོན་ཁུངས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་ཡོད་ཚད་བསྐྱར་སྤེལ་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བའི་རང་བྱུང་གི་ཐོན་རྫས་ལ་གཞི་བཞག་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལུགས་མངོན་གསལ་གྱིས། བྱེད་བབས་དེ་ཡིས་དུག་རླངས་ཉུང་འཕྲུའི་ཐབས་ལམ་བརྟེན་གྱི་མེད་པར་བརྗོད་པ་ལུང་འདྲེན་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད།  རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ནུས་ཤུགས་སྐྱེ་འཕེལ་གྱི་དངུལ་བུན་བརྒྱ་ཆ་ ༦༡ ལྷག་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་གི་ཐོན་སྐྱེད་ལ་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་ Development Bank ཞེས་པའི་འཕེལ་རྒྱས་དངུལ་ཁང་གིས་མཁོ་འདོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་ལས་གཞི་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོའི་མཇུག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་ཐོག་མར་བཀོད་འདོམས་བྱས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་མཉམ་འབྲེལ་གླེང་སྟེགས་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ ༡༣༠ ཙམ་གྱི་སྐུ་ཚབ་དང་། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་དང་འཛམ་གླིང་དངུལ་ཁང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་གྱི་ཐེབས་རྩ་སོགས་ཀྱི་གཙོའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པ་ཁག་ ༧༠ ཙམ་གྱི་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་ཆེད་བཅར་གྱིས་ལས་གཞི་དེ་ཡིས་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རོགས་འདེགས་ཆེན་པོ་བྱེད་ངེས་ཡིན་པར་བརྗོད་ཡོད་ནའང་། འདས་བའི་ལོ་འགའི་རིང་རྒྱ་ནག་གི་ལས་གཞི་དེའི་ཁྲོད་ནས་ས་གནས་ཀྱི་ཡུལ་མི་མང་པོ་གནས་སྤོར་བྱེད་དགོས་བ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ལ་དངུལ་བུན་གཡར་བ་སྤྲོད་མ་ཐུབ་པའི་རྒྱལ་ཁོངས་སུ་བཙན་གྱིས་རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་བྱས་པ་སོགས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གླེང་གཞི་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་ལྟར། ད་ཆ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་དེ་ཡིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་བཞིན་ཡོད་པའི་ཐད་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད།

ཁ་སང་བཙན་དབང་འོག་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་བཏང་བའི་ཉིན་མོ་ཐེངས་ ༢༨ པའི་དུས་དྲན་དང་བསྟུན་ནས། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་འདས་པའི་ལོ་གསུམ་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་ ༤༠ ལྷག་བཙན་དབང་འོག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་བཏང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་འདུགལྟེ་གནས་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་མི་རྣམས་ཉེས་མིང་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འོག་ནས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱེད་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་གསུམ་པའི་ནང་མིང་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཟེར་ཞིང་ལོ་ན་སུམ་ཅུར་སོན་པའི་བོད་མི་ཞིག་ལ་རྒྱ་གཞུང་སྤྱི་བདེ་མི་སྣས་བཀག་བསྐྱིལ་ཁང་དུ་མནར་གཅོད་ཚད་མེད་བཏང་བས་མ་བཟོད་པར་རང་སྲོག་བཅད་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་མིང་ལ་དངོས་གྲུབ་ཕུན་ཚོགས་ཟེར་བའི་བགྲེས་པོ་ཞིག་ལ་ལོ་ངོ་བརྒྱད་ཀྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་དེ་བཀལ་སྐྱིལ་ཁང་ནས་ནད་གཅོང་དུ་སྒྱུར་བ། གཞན་ཡང་དགེ་འདུན་པ་འཇིགས་མེད་རྒྱ་མཚོ་ཞེས་པ་ཞིག་ལ་བཙན་དབང་གིས་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་ནས་སྨན་བཅོས་བྱ་དགོས་བར་བསྙལ་ནས་སྨན་ཁང་དུ་བཙན་ཁྲིད་བྱེད་པ་དེར་དགོས་མེད་ཀྱི་སྨན་བཅོས་བྱ་སྲིད་པ་སོགས། རྒྱ་ནག་གིས་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པའི་བོད་མི་ཁག་ཅིག་གི་གནད་དོན་གསལ་འདོན་གྱིས། ད་ལྟའི་བར་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་དང་མ་བྱུང་ཅི་རིགས་ཀྱི་བོད་མི་བགྲང་ལས་འདས་པ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྤྱད་པའམ། ཡང་ན། ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་ཙམ་གྱིས་ཁོང་ཚོར་ཁྲིམས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་གང་ཡང་མེད་པར་མངོན་གསལ་དང་གསང་བ་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཇུ་བཟུང་བཀག་ཉར་གྱིས་མནར་གཅོད་སྣ་ཚོགས་མྱོང་དགོས་ཐུག་གི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་མངོན་གསལ་གནང་འདུགགསར་འགོད་པས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་བོད་གནས་ཉམས་ཞིབ་པ་ཉི་འོད་ལགས་སུ་ཐེངས་འདིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་བསྒྲགས་གཏམ་དང་འབྲེལ་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། མནར་གཅོད་ནི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་མནར་གཅོད་འགོག་པའི་ཁྲིམས་ཡིག་ནང་ཡོངས་གྲགས་ཀྱིས་བཀག་འགོག་བྱས་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་བརྟན་བརླིང་ལ་ཁ་གཡར་བོད་མི་རྣམས་བཙན་དབང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གཏོང་བའི་རིགས་མཚམས་འཇོག་བྱ་དགོས་སྐོར་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ཉེས་དོན་ཁྲིམས་ཡིག་དོན་ཚན་ ༧༣ དང་ ༨༣ གཉིས་ཕྱིར་འཐེན་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་མཐུན་པར་བསྐྱར་བཅོས་བྱ་དགོས་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བྱུང་།གཞན་ཡང་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་མི་རྣམས་འཇུ་བཟུང་བྱེད་སྐབས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གསང་བ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བརྟན་བརླིང་ལ་གནོད་པའི་ནག་ཉེས་བསྙད་འདོགས་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བའི་ཁྱབ་ཆེ་བའི་ཐ་སྙད་རིགས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡོད་སྐོར་གསུང་བ་དང་འབྲེལ། ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་འདས་བའི་ལོ་གསུམ་རིང་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་བསྒྱུར་བའི་བོད་མི་ ༤༠ ལྷག་ཀྱང་བསྙད་འདོགས་དེ་དག་གི་འོག་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་སྒྱུར་བ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་གསུངས་སོང་།སྤྱིར་ཁ་སང་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གིས་འཕྲུལ་སྒྲ་བརྒྱུད་ནས་བཙན་དབང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་སྒྱུར་བའི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། འགྲོ་བ་མི་ཡོངས་རྫོགས་ས་ཕྱོགས་གང་དུ་གནས་མིན་དང་མི་སུ་ཡིན་མིན། དེ་བཞིན་དད་མོས་ཅི་ཡིན་སོགས་ལ་ལྟོས་བ་མེད་པར་ཐོབ་ཐང་དང་ཆེ་མཐོང་གཅིག་པ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཀྱང་ཁ་སང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བཙན་དབང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་སྒྱུར་བའི་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཆུང་ཤོས་སམ། བོད་ཀྱི་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་གླེང་སློང་གིས། རྒྱ་ནག་གིས་ཆུང་སྲིད་མཆོག་གང་དུ་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་མེད་གསལ་བོ་བཟོ་དགོས་བ་དང་། དེ་བཞིན་གང་ཉིད་མཆོག་ལ་སྨྲ་བརྗོད་ཀྱི་རང་དབང་སྤྲོད་དགོས་བའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་ལུགས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་པཎ་ཆེན་ཆུང་སྲིད་མཆོག་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པ་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་གང་ཉིད་གང་དུ་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་བྱེད་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་གནང་འདུག བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་ཁ་སང་གི་ཉིན་མོ་དང་སྟུན་ནས་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་སྒྲགས་གཏམ་ནང་། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་མགོ་ལོག་འཇིགས་མེད་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་ནས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་ཞིག་ལུང་འདྲེན་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་དུ། བོད་ནང་བོད་མི་ཚོར་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་དབང་མེད། བོད་མི་ཚོར་དུད་འགྲོ་སེམས་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་གྱི་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་གི་དབང་འཛིན་པ་ཚོས་བོད་མི་རྣམས་འགྲོ་བ་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་བྱ་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་མེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ང་ཚོར་དུད་འགྲོའི་འདུ་ཤེས་ལས་འཛིན་གྱི་མེད་པས་དུད་འགྲོ་སེམས་ཅན་ལྟར་མནར་གཅོད་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་བོད་མི་ཚོས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་སྒེར་གྱི་ངོས་ནས་ཀླ་ཀློའི་སྤྱོད་པ་རྩིང་པོ་འདི་ལ་སྙིང་སྟོབས་ཞུམ་ནས་མགོ་སྒུར་མ་མྱོང་། རྒྱུ་མཚན་ནི་མནར་གཅོད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་འདིས་ངའི་པུས་མོ་ས་ལ་འཛུགས་སུ་འཇུག་པ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་མནར་གཅོད་ཀྱི་ན་ཟུག་ལ་གདོང་ལེན་གྱིས་ཕྱིར་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱི་སྒང་ལ་ལངས་རྒྱུའི་སེམས་ཀྱི་དམ་བཅའ་དེ་ནམ་ཡང་འགྱུར་མ་མྱོང་། དེ་ང་གཅིག་བུ་མ་རེད། བོད་མི་ཚང་མར་དཀའ་སྡུག་གི་གདོང་ནས་ལངས་ཐུབ་པའི་སྙིང་སྟོབས་འདི་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོས་དུས་རྒྱུན་རྒྱ་ནག་གི་དབང་འཛིན་པ་ཚོས་ང་ཚོར་དུད་འགྲོའི་འདུ་ཤེས་འཛིན་གྱི་ཡོད་པ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ལ། ང་ཚོས་དུས་རྒྱུན་མཚན་ཉིད་ཚང་བའི་འགྲོ་བ་མི་ཞིག་ལྟར་རང་ཉིད་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱི་སྒང་ལ་ཡང་བསྐྱར་ལངས་ཏེ་རང་ཉིད་འགྲོ་བ་མི་ཞིག་བྱེད་པའི་སེམས་ཐག་བཅད་ཡོད། ཅེས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག

དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་དགུ་བའི་ཐོག   བཞུགས་སྒར་སྐོར་ལམ་གྱི་ལྷ་རྒྱལ་རིའི་ཁུལ་དུ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་སྔར་ལོའི་དེ་རིང་གི་ཉིན་མོར། འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་དམག་ལ་ཕར་རྒོལ་གྱིས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་མཁན་གྱི་བོད་ཀྱི་དྭང་ཞབས་པ་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་ལགས་ཀྱི་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་ཞིག་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་། གཞི་རྩའི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་ནང་དུ་ལ་དྭགས་ནང་གཞུང་འབྲེལ་ཕྱོགས་བསྐྱོད་ཐོག་མ་དེ་བསྐྱངས་ཏེ་ཁ་ས་རང་བཞུགས་སྒར་དུ་འབྱོར་མ་ཐག་ཡིན་པ་དང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིར་ལ་དྭགས་ནང་མཛད་རིམ་སྣ་མང་ཞིང་བསྐྱངས་པའི་ཁྲོད་དྭངས་ཞབས་པ་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་ལགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་མི་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་བ་མ་ཟད། ལ་དགས་ས་གནས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ལས་ཞལ་འདེབས་བསྡུས་ཏེ་དྭང་ཞབས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ལ་རྗེས་དྲན་གྱི་འདྲ་སྐུ་ཞིག་བཞེངས་ཡོད་པ་དེའང་དབུ་འབྱེད་གནང་ཡོད་པ་རེད།དེ་རིང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བཞུགས་སྒར་རྡ་རམ་ས་ལའི་ལྷ་རྒྱལ་རིར་དམ་པ་དེ་ཉིད་རྗེས་དྲན་གྱི་རྡོ་རིང་དབུ་འབྱེད་གནང་སྐབས་གསར་འགོད་པ་རྣམས་ལ་དེ་རིང་གི་དུས་ཚིགས་དང་བསྟུན། ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་ལགས་གཅིག་པོ་མིན་པར། གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྔོན་ཆད་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལོར་བྷང་ལ་ཊི་ཞི་ (Bangladesh) བཅིངས་གྲོལ་གྱི་སྐབས་སུ་ཡང་བོད་དམག་གིས་ཚེ་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གྷར་ཀེལ་ (Kargil) གྱི་དམག་འཁྲུག་སྐབས་སུ་ཡང་བོད་དམག་གིས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་ཡོད་པ་དྲན་གསོ་དང་འབྲེལ། དེ་རིང་དཔའ་བོ་ཁོང་གི་མཚན་ཐོག་ནས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་མཁན་གྱི་བོད་དམག་རྣམས་ལ་རྗེས་དྲན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། གཞན་ཡང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས། སྔོན་ཆད་རྒྱ་གར་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་དྭང་ཞབས་དམག་མིའི་སྐོར་ཡོངས་གྲགས་གནང་གི་མེད་ནའང་། ད་ཆ་རྒྱ་གར་གྱི་ནང་དུ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ཁག་ལ་བོད་ཀྱི་དྭང་ཞབས་དམག་མིའི་སྐོར་དེ་ཡོངས་གྲགས་ཆགས་ཚར་བ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་དང་འབྲེལ་ནས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་དྭང་ཞབས་དང་འབྲེལ་བའི་དམིགས་བསལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་འདྲ་གང་ཡང་གོ་བསྡུར་གནང་མེད་ནའང་། ཐེངས་འདིའི་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་དེ་བརྒྱུད་ནས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་སྲུང་གི་གནས་བབ་དང་འབྲེལ་ནས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་མཐའ་སྲུང་ལ་མཉམ་ཞུགས་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེལ་ཡོད་པ་དེ་ཕྱིར་མངོན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་སྐབས་དེར་གསར་འགོད་པ་ཞིག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་མཐའ་སྲུང་གི་ནང་དུ་བོད་མི་ཡོད་པ་དང་། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་ཆེད་དུ་བོད་མི་རྣམས་ལ་དམག་སྦྱོང་སྤྲད་ནས་མཐའ་སྲུང་དུ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་ནས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་བོད་དམག་གི་བར་ལ་དམར་འཛིང་གི་གནས་བབ་ཡོང་གི་ཡོད་པའི་གནས་བབ་དང་འབྲེལ་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་གནས་བབ་དེའི་ཐོག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་བཞིན་པ་ཡིན་པར་བཀའ་གནང་བ་དང་སྦྲགས། གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་མཐའ་སྲུང་གི་ནང་དུ་བོད་དམག་ཡོད་པ་ཤེས་དུས་ཆེད་དུ་བོད་དམག་མཐའ་སྲུང་དུ་གཏོང་གི་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཡིད་ཆེས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མེད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། རྒྱ་གར་གྱི་དཔོན་རིགས་ནང་དུ་བོད་པའི་གསང་བའི་དམག་སྒར་གྱི་གནད་དོན་དེར་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། གསར་ཁང་ཁག་གིས་ཀྱང་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ཀྱི་འདས་མ་ད་གསུམ་ལ་གླེང་སློང་བྱེད་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད་འདུགགཞི་རྩའི་སྔར་ལོའི་ནང་ལ་དྭགས་སུ་ཆགས་པའི་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་སུ་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་དམག་དབར་གདོང་ཐུག་རིམ་པ་བྱུང་བའི་ཁྲོད། ཟླ་བ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༣༠ ཉིན་བོད་པའི་དྭང་ཞབས་དམག་མིས་ས་མཚམས་སུ་ས་ཁམས་མྱུལ་ཞིབ་གནང་སྐབས་དེ་སྔ་ས་འོག་ཏུ་བཞག་པའི་འབར་རྫས་ཤིག་གས་འཐོར་བྱུང་ནས་དྭང་སློབ་རུ་ཤོག་ཨང་བདུན་པའི་མེ་ཏོག་གཉིས་ཅན་གྱི་བརྒྱ་དཔོན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་ལགས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གི་ཕྱག་རོག་བསྟན་འཛིན་བློ་ལྡན་ལགས་སུ་རྨས་སྐྱོན་ཚབ་ཆེ་ཕོག་ཡོད་པ་རེད། དྭངས་ཞབས་པ་འདས་པོ་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་ལགས་ཀྱི་སྐུ་ཕུང་ཞུགས་འབུལ་གྱི་ཉིན་མོར་རྒྱ་གར་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པ་ BJP རྒྱལ་ཡོངས་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ Ram Madhav ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ལ་དྭགས་གླེའི་ཉེན་རྟོག་རུ་དཔོན། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་ལ་དྭགས་ཁུལ་གྱི་གནད་ཡོད་དཔོན་རིགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཆེ་བསྟོད་ཀྱི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་གནང་བ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་གྱི་དཔོན་རིགས་ནང་དུ་བོད་པའི་གསང་བའི་དམག་སྒར་གྱི་གནད་དོན་དེར་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་དེ་སྔ་གསང་རྒྱ་དམ་པོར་བྱས་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་དྭང་ཞབས་དམག་མིའི་སྐོར་ལ་གླེང་སློང་བྱེད་མཁན་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གི་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁུལ་དུ་ Snowfield Duty-2021 ཞེས་པའི་སྟོང་ལོ་ཉེར་གཅིག་གི་གངས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་འགན་འཁྲིའི་མིང་ཐོག་ནས་དམིགས་འབེན་རྩ་གཏོང་ལ་ཕྱོགས་ཏེ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཕྱོགས་ངོས་མང་པོའི་འཐབ་ཇུས་རང་བཞིན་གྱི་དམག་སྦྱོང་བྱས་འདུགརྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། ཐེངས་འདིའི་རྒྱ་ནག་གི་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིའི་དམག་སྦྱོང་དེའི་ནང་དུ། བོད་ཁུལ་གྱི་བཅིངས་གྲོལ་དམག་སྡེ་ཆུང་གྲས་བཅུ་ལྷག་གིས་དེར་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་པ་མ་ཟད། དེང་རབས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་གོ་མཚོན་གྱི་རིགས་ཀྱང་བེད་སྤྱོད་བྱས་བ་བརྒྱུད་ནས། མཚན་སྨག་གི་ཁྲོད་ནས་དམག་སྦྱོང་དེ་འགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུག དེ་བཞིན་དམག་སྦྱོང་གི་སྐབས་སུ་མེ་མདའ་ཆེ་ཆུང་ཅི་རིགས་དང་། གཞན་ཡང་འཕུར་མདའ་ཆེད་གཏོང་གི་མ་ལག་ཁག་ཅིག་སྦྱོང་བརྡར་གྱིས་འཐབ་དམག་གི་བརྡ་ཁྱབ་ལྟེ་གནས་དང་གྱེན་འཕུར་གནམ་གྲུར་གཏོར་རྒོལ་བྱེད་ཐབས་ལ་སྦྱོང་བརྡར་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དམག་སྦྱོང་གི་སྐབས་སུ་མཚོ་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༦༡༠༠ ལྷག་གི་མཚམས་སུ་ས་བབ་དང་མཐུན་པའི་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་ཚད་གཞི་ལྡན་པའི་སྦྱོང་བརྡར་བྱས་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག དེ་བཞིན་དམག་སྦྱོང་གི་སྐབས་སུ། གནམ་དམག་ལ་འཐབ་རྒོལ་བྱེད་ཐབས་ཀྱང་སྦྱོང་བརྡར་བྱས་ཡོད་པའི་ཁྲོད་དུ། ལྕགས་ཁྲབ་འཁོར་ལོ་དང་རྐང་དམག   དེ་བཞིན་འཐབ་དམག་གི་འཕྲུལ་རིགས་རླངས་འཁོར་དང་གྱེན་འཕུར་གནམ་གྲུར་རྒོལ་ཐབས་སོགས་ཀྱང་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་པ་མ་ཟད་དམག་འཐབ་སྐབས་ཀྱི་འགལ་རྫས་དང་བར་ཆད་རིགས་ཟློག་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོང་བརྡར་བྱས་འདུགགཞི་རྩའི་འདི་ལོའི་ལོ་མགོ་ནས་བོད་ཉིང་ཁྲིའི་ཁུལ་དུ་བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་དམིགས་བཀར་གྱིས་དམག་གི་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཆེད་འཛུགས་བྱས་པ་དང་། དེ་རིང་་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Wion གསར་ཁང་གིས་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། འདི་ལོའི་དབྱར་གནང་གི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་དམག་སྦྱོང་གི་རིགས་འདྲ་མིན་སྤེལ་བའི་ཁྲོད་དུ། བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་ལོ་བརྒྱད་ཅན་གྱིས་ཀྱང་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་དུ་བཅུག་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་ཆུང་གི་བྱིས་པ་དེ་དག་ལ་དམག་སྦྱོང་སྤྲོད་བཞིན་པ་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་དག་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ལ་བློ་དཀར་གཞུང་དྲང་གི་འདུ་ཤེས་སྐྲུན་ཐབས་སུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུགགཞན་ཡང་གསར་ཁང་གིས་བོད་ཁུལ་སྤྱི་ཡོངས་སུ་བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་དམག་སྦྱོང་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། སྒོས་སུ་རྒྱ་གར་དང་ས་འབྲེལ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་བརྒྱ་ཙལ་ལ་བཙན་དབང་གིས་དམག་སྦྱོང་གི་ནང་དུ་ཞུགས་སུ་བཅུག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དམར་ཤོག་གི་ལྟ་བ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱེད་ཐབས་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་ལ་རྒྱལ་ཞེན་གྱི་བསམ་བློ་སྐྲུན་ཐབས། གཞན་ཡང་དབྱར་གནང་གི་སྐབས་སུ་བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་དག་ལ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་ཟབ་ཁྲིད་སོགས་འགོག་ཆེད་དུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་དེང་སྐབས་བོད་མི་མང་པོ་རྒྱ་ནག་གི་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིའི་ཁོངས་སུ་འཇུག་བཞིན་པ་དང་།  དེ་ནི་བོད་མི་རྣམས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ས་བབ་དང་གནམ་གཤིས་ལ་གདོང་གཏོད་ཐུབ་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱིས་ཡིན་ལུགས་སོགས་མངོན་གསལ་གནང་འདུག ཉེ་སྔོན་འདི་གའི་གསར་ཁང་གིས་བོད་གནས་ལྟ་ཞིབ་ཁང་ལ་བོད་ནང་གི་བྱིས་པར་དམག་སྦྱོང་སྤྲོད་བཞིན་པ་དང་འབྲལེ་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པའི་ནང་དུ། རྒྱ་གཞུང་གིས་དམིགས་ཡུལ་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཞིང་པ་དང་འབྲོག་ས་ནས་ཡིན་པའི་བོད་པའི་བྱིས་པ་དང་། ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་བ་རྣམས་ལ་དམིགས་བཀར་གྱིས་དམག་སྦྱོང་ཁང་དུ་སྦྱོང་བརྡར་སོགས་སྤྲད་པ་དེས་བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་རིག་གཞུང་དང་རྒྱལ་རབས། དེབཞིན་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ངན་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་གཏོང་བཞིན་པ་མ་ཟད། བོད་པའི་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་དབང་འོག་དམག་གི་སྦྱོང་བརྡར་བསྟི་གནས་དང་ལག་ཤེས་སློབ་གསོ་བསྟི་གནང་ཁང་དུ་མར་མི་འགྲོ་ཀ་མེད་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད།

རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གི་ཤེས་རིག་ལྷན་ཁང་གིས་ཡུལ་དེའི་སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་བསླབ་གཞིའི་ནང་དུ་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ངེས་བར་དུ་འཇུག་དགོས་བའི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་བཀའ་རྒྱ་བཏང་འདུགདེ་རིང་BBC གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་ད་ཆ་རྒྱལ་ནང་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་དུ་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་བ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་བསླབ་གཞི་རྩ་འཛུགས་ཀྱིས། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་བས་ན་གཞོན་རྣམས་ལ་དམར་ཤོག་གི་ལྟ་བར་ཡིད་ཆེས་སྐྲུན་རྒྱུར་ནུས་བ་ཐོན་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བསྒྲགས་འདུག གསར་ཁང་གིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ཆབ་སྲིད་ལྟ་གྲུབ་རྒྱ་ནག་གི་སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་བསླབ་གཞིའི་ནང་དུ་འཇུག་རྒྱུའི་གནད་དོན་དེ་ནི་ཞི་ཅིན་ཕིང་ངོས་ནས་ཡུལ་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གི་དབང་བསྒྱུར་གྱི་འོག་ཏུ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གི་ཤེས་རིག་ལྷན་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ལུང་འདྲེན་གནང་བའི་ནང་དུ། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་བ་བསླབ་གཞིའི་ནང་དུ་འཇུག་རྒྱུ་དེ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྤྱོད་སློབ་གསོ་དང་རྣམ་དཔྱོད་བཀྲ་བ། དེ་བཞིན་མཛེས་ཆོས་རིག་པའི་རྒྱུད་འཛིན་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་ཐབས་དང་། གཞན་ཡང་བདེ་འཇགས་དང་ངལ་རྩོལ་གྱི་སློབ་གསོ་སོགས་རྒྱུད་དུ་འཇགས་ཐབས་ལ་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འབྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུགརྩ་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་གྲུབ་ཞེས་པ་དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་ནང་དུ་བཅུག་ཟིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྐབས་དེ་ནས་བཟུང་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་གྲུབ་འམ་དགོངས་པ་ཞེས་པ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ན་གཞོན་ཆབ་སྲིད་ཕྱོགས་ཁག་དང་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་ཁྱབ་སྤེལ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། སྤྱིར་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་གྲུབ་ནང་དམར་ཤོག་གི་ལྟ་གྲུབ་གཙོ་བཟུང་བྱས་པའི་དོན་ཚན་༡༤ དང་། གཞན་ཡང་ལྟ་བ་གསར་བའི་ཐོག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་བསྐྱར་བཟོ་དང་། དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་རྒྱ་ནག་གི་དམར་དམག་དང་འབྲེལ་བའི་དབང་ཚད་ཡོད་ཚད་ཡོད་རབས། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་དང་ལམ་ལུགས་གཉིས་གཙོ་འཛིན་གྱི་ཐོག་ནས་མེས་རྒྱལ་གཅིག་སྒྲིལ་བྱེད་དགོས་བ་སོགས་ཀྱང་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་འཁོད་པར་གཞིགས་ན། ཐེངས་འདིར་བསླབ་གཞིའི་ནང་དུ་བཅུག་པའི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་གྲུབ་དེ་ད་དུང་ཁྱབ་ཆེ་བ་ཡོད་པ་དང་། དེའང་སློབ་ཆུང་གི་སློབ་གསོའི་ནང་དུ། རྒྱ་དམག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ལ་དགའ་ཞེན་སྐྲུན་ཐབས་དང་། སློབ་འབྲིང་གི་ནང་དུ་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ལྟ་ཕྱོགས་དང་ཉམས་མྱོང་གཙོར་འཛིན་བྱས་པ་དང་། དེ་བཞིན་སློབ་ཆེན་གྱི་ནང་དུ་གཞུང་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་བསམ་བློའི་ཕྱོགས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་ལོ་ཤས་ནས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཞེས་པ་དེ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་སྤེལ་ཤུགས་ཆེ་བྱས་དང་བྱེད་མུས་མ་ཟད། སྔ་ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ཐོན་པའི་གནས་ཚུལ་ནང་གསལ་ལྟར་ནར། ད་སྐབས་བོད་ནང་དུའང་བོད་མི་ན་གཞོན་རྣམས་ཀྱིས། གླ་ཕོག་མཐོ་བའི་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་འཚོལ་སྐབས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་འཛུལ་ཞུགས་དང་འབྲེལ། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་གྲུབ་ལ་སློབ་སྦྱོང་མི་བྱེད་ཀ་མེད་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་འདུགམ་ཟད་སྔ་ལོར་རྒྱ་ནག་གི་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་བཞི་བའི་ཚོགས་འདུ་སྐབས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་ལྟར། འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ཕྱི་ཟླ་ ༩ པ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་ཆེན་དང་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ། གྲོང་སྡེ་ཁག་སོགས་ནས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་སྐད་ཡིག་སློབ་གསོའི་ཐད་གནང་བའི་ལམ་སྟོན་དང་དགོངས་པར་སློབ་སྦྱོང་ཡང་དག་ཟེར་བ་ལག་བསྟར་ཡོང་སླད། བོད་ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་མཚོན་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་དང་གྲོང་གསེབ་ས་ཁུལ་གྱི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་རྒྱ་སྐད་རྒྱ་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་ཀྱིས། ཆུང་དུས་ནས་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་བཞག་སྟེ། མི་སྒེར་འཕེལ་རྒྱས་དང་རིག་རྩལ་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་བཟོས་པ་བརྒྱུད་གྲོང་གསེབ་གོང་འཕེལ་དང་། ཀྲུང་ཧཱ་མི་རིགས་ཆེན་མོའི་གཞིས་ཁྱིམ་སྲ་བརྟན་གྱི་འདུ་ཤེས་ཡོད་མཁན་ཟེར་བ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་དགོས་སྐོར་བསྒྲགས་ཡོད་པ་དང་། སྲིད་བྱུས་ཏེ་དངོས་སུ་བོད་ཁུལ་དུ་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་ཁྲོད་ནས། ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ནང་དུ། མདོ་སྨད་མགོ་ལོག་ཁུལ་གྱི་སེང་འབྲུག་སྟག་རྩེ་སློབ་གྲྭ་སློབ་གྲྭ་བཙན་དབང་གིས་སྒོ་རྒྱག་ཏུ་བཅུག་པ་དང་། དེ་བཞིན་ ཁམས་དཀར་མཛེས་ཏྲེ་ཧོར་རོང་པ་ཚ་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་བསྟན་དགེ་རྩ་སློབ་གྲྭར་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་བཀའ་བཏང་སྟེ། དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭ་དེའི་བསླབ་གཞི་ཁག་རྒྱ་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས་བ་དང་། དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་བཀའ་ལྟར་མ་སྒྲུབ་ན་སློབ་གྲྭ་སྒོ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན་པའི་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད།    

བོད་ཀྱི་འབྱོར་ལྡན་གྱི་ཚོང་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ་རྡོ་རྗེ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ས་བྱི་ལོའི་ཞི་རྒོལ་དང་བསྙད་འདོགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་རྒྱ་ནག་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཤིང་། ཕྱི་ལོ་༢༠༡༠ ལོར་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་ཁོང་ལ་ཁྲིམས་བཤེར་མ་བྱས་པའི་སྔོན་དུ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་བའི་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་བཏང་སྟེ། ཁོང་བཙོན་ཁང་དུ་བསད་བཞག་པ་ཡིན་ན་ཡང་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་བདག་པོ་རྒྱག་མཁན་མེད་པའི་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་འདུག དེ་ཡང་ཁ་སང་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་རྡོ་རྗེ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱི་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་གསང་ཡིག་ཅིག་ཕྱི་ལ་ཤོར་བའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། རྡོ་རྗེ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ལ་ཁྲིམས་བཤེར་མ་བྱས་སྔོན་གྱི་ཟླ་བ་བཞིའི་རིང་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ཁོང་ལ་བསྟུད་མར་འདྲི་གཅོད་བྱེད་སྐབས་ལྕགས་སྒྲོག་བརྒྱབས་ནས་གནམ་ལ་བཏགས་ཏེ་སྣ་ཁུང་ནང་དུ་སི་པན་ཁུ་བ་ཚ་བོ་བླུགས་པ་དང་གློག་རྒྱུགས་ཀྱིས་ཡང་ཡང་རྡུང་ནས་ཐེངས་མང་དྲན་པ་འཐོར་དུ་བཅུག་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག ལས་འགུལ་ཁང་ལ་རག་པའི་གསང་ཡིག་དེ་ནི་སྐུ་ཞབས་རྡོ་རྗེ་བཀྲིས་ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ དང་ ༡༤ ཡས་མས་ཤིག་ལ་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་ཁང་གོང་མར་རང་ཉིད་ཀྱི་གྱོད་དོན་ལ་བསྐྱར་དུ་ཁྲིམས་བཤེར་ཡོང་བའི་ཞུ་གཏུགས་ཀྱི་ཡིག་ཆའི་ཆ་ཤས་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་གསལ་བའི་ཁོང་གི་དཀའ་སྡུག་གི་བྱུང་བ་དེ་དག་ནི་ཁོང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ལྷ་སའི་ནང་ནས་འཛིན་བཟུང་གིས་རིམ་བཞིན་ཉིང་ཁྲི་སྨན་གླིང་རྫོང་གི་དོ་དམ་ཁང་དུ་བཙན་ཁྲིད་མ་བྱས་གོང་གི་ཟླ་བ་བཞིའི་དུས་ཡུན་ཁྲོད་བྱུང་བ་ཞིག་རེད་འདུག ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་རྡོ་རྗེ་བཀྲིས་ལགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ལ་མནར་གཅོད་གཏོང་མཁན་ཁོངས་སུ་རྒྱ་ནག་དབུས་བདེ་འཇགས་ལས་ཁུངས་དང་། དེ་བཞིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང་སྨན་གླིང་རྫོང་གི་མི་མང་བདེ་འཇགས་ལས་ཁུངས་དང་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་གང་ཟག་སོ་སོ་མིང་འདོན་གནང་ཡོད་སྟབས། ཡིག་ཆ་དེ་དམིགས་བསལ་གྱི་གནད་འགག་ཅིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྡོ་རྗེ་བཀྲིས་ལགས་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་ཅན་གྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ནང་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་ཀྱི་ཉམས་ཞིབ་འབྲུ་དོན་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་གྱི་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་གསལ་ལྟར་ན། འདྲི་གཅོད་པ་མང་པོས་རྡོ་རྗེ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་གཉིད་གཅོག་ཏུ་བཅུག་ནས་བསྟུད་མར་འདྲི་གཅོད་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཏེ་ཁོང་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་དང་འབྲེལ་བ་ཅི་ཡོད་སོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་བཙན་འགེལ་གྱི་བཟོད་གླགས་བྲལ་བའི་ཡ་ང་འཇིགས་རུང་གི་མནར་གཅོད་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་བཏང་བ་མ་ཟད། བདེ་འཇགས་ཚན་ཁག་གི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་མནར་གཅོད་གཏོང་མཁན་གྱིས། སྟབས་བདེ་བོའི་ཐོག་ནས་བརྗོད་ན། རྡོ་རྗེ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཉེས་རྡུང་གིས་བསད་བཞག་པའམ། ཡང་ན་དབང་བོ་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བཞག་ནའང་ཁྲིམས་མཐུན་ཡིན་ལུགས་དང། ཁོང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ནག་ཉེས་ལ་ངོས་ལེན་མ་བྱས་ཚེ་རང་ལོ་ ༧༠ ཡིན་པའི་ཁོང་གི་ཨ་མ་འཛིན་བཟུང་དང་། བཟའ་ཟླ་དང་བུ་ཕྲུག་རྣམས་འདྲི་རྩད་ཆེད་སྐོང་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་འཇིགས་སྐུལ་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཡོད་པ་སོགས་མངོན་གསལ་གནང་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོའི་གསུམ་གཅིག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་ནས་ཐོག་མར་ཁ་བྲལ་གྱི་ནག་ཉེས་བཙུགས་ཀྱང་། རྗེས་སུ་བུ་ལོན་གཡོ་ལེན་བྱས་ཡོད་པར་བསྙད་འདོགས་ཀྱིས་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་ཁོང་ལ་སྙིང་གི་ན་ཚ་དང་། ལུས་པོ་སྐྲངས་པ། གཞང་འབྲུམ་སོགས་ཀྱི་ནད་གཞི་ལྕི་མོ་ཕོག་སྟེ་གཟུགས་གཞིའི་གནས་བབ་ཧ་ཅང་ཛ་དྲག་གི་ངང་གནས་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཀྱིས་ཁོང་གི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་དང་། བཟའ་ཟླ་བཅས་རྩ་བ་ནས་ཐུགས་འཕྲད་བྱེད་དུ་བཅུག་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་ཉེ་ལམ་ཕྱི་ལ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་རྡོ་རྗེ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱི་གྱོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གསང་བའི་ཡིག་ཆ་དེར་གཞིགས་ན། ཁོང་གིས་མནར་གཅོད་ཇི་ཙམ་ཕོག་ཀྱང་རང་ཉིད་ལ་བཙན་འགེལ་བྱས་བའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ནག་ཉེས་དེར་ངོས་ལེན་རྩ་བ་ནས་བྱས་མེད་པ་མངོན་གསལ་བྱུང་ཡོད་སྐོར་གསུངས་བ་དང་འབྲེལ། ཁོང་འཕྲལ་དུ་གློད་གྲོལ་གཏོང་དགོས་བའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཁོང་གི་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ནང་དུ་གསལ་བའི་མནར་གཅོད་ཀྱི་གོ་རིམ་དེ་དག་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ངེས་བར་དུ་རང་དབང་ལྡན་ཞིང་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ་བའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དགོས་བ་མ་ཟད། ཁོང་ལ་ཚད་བརྒལ་གྱི་མནར་གཅོད་གཏོང་མཁན་རྣམས་གསལ་བོ་བཟོས་བ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་དམིགས་བསལ་གྱི་ཉེས་འགལ་རིགས་དེ་དག་གང་མགྱོགས་མཇུག་སྒྲིལ་དགོས་བར་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཆེད་མཁས་བ་རྣམས་ཀྱིས་འཕྲལ་དུ་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་བོད་ཀྱི་བཙོན་པ་རྡོ་རྗེ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་གླེང་སློང་བྱེད་རྒྱུར་ཞུ་སྐུལ་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་ཁོང་ལ་མནར་གཅོད་ཚ་ནན་གྱིས་དྲང་བདེན་མིན་པའི་ཁྲིམས་བཤེར་བྱས་བ་བརྒྱུད་ནས་ད་ཆ་ཁོང་གི་མི་ཚེ་བཙོན་ཁང་གི་ནང་དུ་ཉེན་གནས་སུ་ལྷུང་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་ཁྲིམས་གཞི་དང་བྲལ་བའི་ཐོག་ནས་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། གནས་བབ་དེ་ནི་ནམ་ཡང་ངོས་ལེན་བྱེད་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་འདུགཡང་དེའི་བར་ན་དབྱིན་ཡུལ་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་Freetibet ཞེས་པའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པས་སྤེལ་བའི་བོད་ནང་གི་འབྲེལ་ཡོད་གནས་ཚུལ་གཞན་ཞིག་ནང་གསལ་ལྟར་ན། ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན། བོད་སྐྱེ་རྒུ་མདོ་ཁུལ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཉེན་རྟོག་པས་བོད་མི་རླངས་འཁོར་རྣམས་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་སྐབས་བོད་མི་རིག་གྲགས་ཞེས་པ་ཞིག་ལ་འབུད་རྒྱག་གིས་འབྲི་ཆུའི་ནང་གཡུགས་པ་དང་ཁོང་གི་གྲོགས་པོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ཟེར་བར་མེ་མདའ་བརྒྱབས་ནས་རྨས་སྐྱོན་ཆེན་པོ་བཟོས་འདུག དེའང་རིག་གྲགས་དང་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་གཉིས་སྐྱེ་རྒུ་མདོ་ནས་རང་ཁྱིམ་དུ་ཕྱིར་ལོག་གནང་སྐབས། ཉེན་རྟོག་པར་རླངས་འཁོར་སྔོག་བཤེར་བྱེད་དོན་སོགས་དྲིས་སྟབས། སྐྱ་ཆས་གྱོན་པའི་ཉེན་རྟོག་པ་དེས་ཁོང་ཁྲོ་ལངས་ནས་རིག་གྲགས་འབུད་རྒྱག་བརྒྱབ་ནས་འབྲི་ཆུའི་ནང་གཡུགས་པ་དང་། སྐབས་དེར་མི་མང་འཛོམས་ཏེ་འབྲི་ཆུའི་ནང་ཁོང་གི་ཕུང་པོ་འཚོལ་ཐབས་བྱས་ཀྱང་རྙེད་སོན་ཐུབ་མེད་པ་རེད་འདུགFreetibet བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པས་སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གིས་དེང་སྐབས་བོད་ནང་དུ་ཞིབ་བཤེར་གྱི་ས་ཚིགས་མང་དུ་གཏོང་བཞིན་པ་མ་ཟད། ཏོག་དབྱིབས་ཉེན་འགོག་གི་མིང་བྱང་འོག བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་རླངས་འཁོར་དང་་ཁ་པར་སོགས་སྔོག་བཤེར་དམ་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་ཡོངས་གྲགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ལ་རྩུབ་སྤྱོད་སྤེལ་བཞིན་པའི་གནད་དོན་རེ་རེ་ནི་རྒྱ་ནག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་སང་ལོའི་དགུན་དུས་ཀྱི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་བསྡུ་རྒྱུའི་འོས་བབ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་རེ་རེ་ཡིན་པར་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ། དབྱིན་ཡུལ་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་འགྲན་ཚོགས་དེར་ཆ་ཤས་ལེན་རྒྱུ་མེད་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག

ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་༡༥ ཉིན། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་གཙོ་བྱས་པའི་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་སོགས་ལྷན་ཞུགས་ཐོག་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་གླུ་དབྱངས་སུ་གྱེར་ཞིང་རྒྱལ་དར་སྒྲེང་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ལ་རང་བཙན་ཐོབ་ནས་ལོ་ ༧༥ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་སོང་།སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་རྒྱ་གར་བ་དང་བོད་པའི་གསར་འགོད་པ་རྣམས་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་གཉིས་ལ་འཚམས་འདྲི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་གར་གྱིས་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ལ་འཐབ་རྩོད་གནང་བ་བརྒྱུད་ནས་མཐར་རང་བཙན་ཐོབ་ཡོད་པ་དང་། འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡང་ཞི་དྲག་ཅི་རིགས་བྱུང་ཡོད་ནའང་གཙོ་བོ་མེས་པོ་དམ་པ་གནྡི་མཆོག་གིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐོག་ནས་འཐབ་རྩོད་གནང་ནས་རང་བཙན་ཐོབ་ཡོད་པ་ལྟར། གཞིས་ལུས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་གཞན་ལ་འཚེ་བ་བྱེད་མི་དགོས་བར་འུ་ཐུག་པའི་སྐབས་སུ་རང་གི་ཚེ་སྲོག་བློས་གཏོང་གིས་འཐབ་རྩོད་གནང་བཞིན་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་།གཞན་ཡང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་ལ་རང་བཙན་ཐོབ་པའི་དུས་སྐབས་དེར་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཡང་རང་བཙན་ཐོབ་ཡོད་ནའང་། སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ནས་བོད་མིའི་རང་དབང་འཕྲོག་ཡོད་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་བྱུང་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས་ནས། བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་ཀྱིས་མུ་མཐུད་དུ་བོད་མིའི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་རྒྱུན་སྐྱོང་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་པར་སྐུལ་མ་གནང་སོང་། སྐབས་དེར་གསར་འགོད་པ་ཞིག་གིས་འདི་ལོ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ས་བཅིངས་གྲོལ་ཟེར་བ་བཏང་ནས་མི་ལོ་བདུན་ཅུ་འཁོར་བར་དུས་སྟོན་བྱེད་བཞིན་པ་དེར་བརྡ་ལན་ག་རེ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཐད་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས། རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་བོད་ཞི་བའི་བཅིངས་གྲོལ་ཞེས་འབོད་བཞིན་ཡོད་ནའང་བོད་མིའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ལ་གཉའ་གནོན་བཤུ་གཞོག་བཏང་ནས་ལོ་བདུན་ཅུ་འཁོར་བ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་ལུང་འདྲེན་གྱིས། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཚད་དམའ་ཤོས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལ་གཉའ་གནོན་བཤུ་གཞོག་བྱེད་མཁན་སྡུག་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པ་གསལ་བོ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གིས་ཞི་བའི་བཅིངས་གྲོལ་ཟེར་བ་དེ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་སྤྲོ་བྱེད་དགོས་བའི་གནས་བབ་ཅིག་གཏན་ནས་ཆགས་མེད་པར་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་རྒྱ་གར་ནི་དབྱིན་གཞུང་གི་བཙན་འཛུལ་གྱི་འོག་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ལ་གཉའ་གནོན་བཤུ་གཞོག་མྱངས་མཐར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༧ ལོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་མི་སེར་སྤེལ་བའི་ལམ་ལུགས་མཇུག་སྒྲིལ་བའི་དུས་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས་རང་བཙན་སླར་གསོ་གནང་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་དང་། ཁ་སང་གི་རང་བཙན་དུས་དྲན་དོན་ལྔའི་མཛད་སྒོའི་ཐོག  རྒྱ་གར་སྲིད་བློན་མཱོ་ཊི་མཆོག་གིས་རྒྱལ་ནང་གི་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་ཞིང་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱིད་སྡུག   དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་གྱི་ཨོ་རྩལ་རྩེད་འགྲན་གྱི་བྱེད་བབ་སོགས་དང་འབྲེལ་ནས་གཏམ་བཤད་གནང་སྟེ། མ་འོངས་བའི་ལོ་ངོ་ཉེར་ལྔའི་ནང་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་ནང་དུ་ཚང་མས་མཉམ་ལས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཟོ་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་སྔར་ལྷག་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དུ་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག

འདི་ལོའི་བཀའ་ཟུར་ཀིརྟི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༨ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་གོ་མཚོན་ཐོགས་པའི་དམག་མིས་བོད་ནང་གི་ཀིརྟི་རིན་དགོན་གྱིས་གཙོས་པའི་ཁོང་གི་ལྷ་སྡེ་ཡུལ་ཚོ་རུ་དམ་དྲག་བྱས་ཏེ་མང་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་འཛོམས་བཀག་སྡོམ་དང་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཁག་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱས་འདུག ཁ་སང་བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་བོད་གནས་ལྟ་ཞིབ་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ནམ་རྒྱུན་ཀིརྟི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་དེ་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་གཏོང་སྲོལ་ཡོད་པ་ལྟར། མང་ཚོགས་འདུ་འཛོམས་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སོགས་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་འདི་ལོར་རྒྱ་ནག་གིས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་འཁྲུངས་སྐར་ཉིན་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་གྱིས་གཙོས་པའི་ཉེ་ཁུལ་གྱི་མཛོད་དགེ་ཁུལ་གྱི་དགོན་ཁག་སོགས་དང་ཁོང་གི་ཡུལ་ཚོའི་ནང་དུ་དམ་དྲག་བྱས་པ་མ་ཟད། འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཉེན་རྟོག་པས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་རྒྱ་ཁག་ལའང་ཞིབ་བཤེར་གྱིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ལ་དྲག་གནོན་བྱས་ཡོད་པ་རེད་འདུགཀིརྟི་དགོན་པའི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་ནང་དུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་འཁྲུངས་སྐར་ཉིན་རྒྱ་ནག་གིས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཡོངས་སྟེ་དར་ལྕོག་སྒྲེང་འཛུགས་དང་རླུང་རྟ་སྤུར་བ། དེ་བཞིན་བསང་གསོལ་གཏོང་བ་དང་མི་སྒེར་གྱི་སྤྲོ་སྐྱིད་གཏོང་བ་སོགས་ཡོངས་སུ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུགའབྲེལ་ཡོད་གཞན་ཞིག་གིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པར་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༨ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པ་སྔ་པོ་ནས་གོ་མཚོན་ཐོགས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མི་མང་པོ་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་དང་ཁོང་གི་འཁྲུངས་གཞིས་ཀྱི་ཡུལ་ཚོ་མཐའ་སྐོར་གང་སར་འགྲེམས་འཇོག་གིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་འདུག་ལ་ལྟ་ཞིབ་ནན་མོ་བྱས་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག ཉིན་དེར་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མིས་རྟོག་ཞིབ་བྱས་པ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གི་འབྲེལ་ཡོད་དྲྭ་རྒྱའི་གསང་མྱུལ་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་དཔོན་རིགས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁ་པར་ལས་སྐད་འཕྲིན་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱས་ཏེ་ཕྱི་ལོགས་སུ་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུར་དམ་དྲག་བྱས་པ་དང་། དེ་བཞིན་སྐད་འཕྲིན་གྱི་ཚོགས་པ་སོགས་ལ་སྟངས་འཛིན་ནན་མོ་བྱས་ཏེ་འཁྲུངས་སྐར་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐད་གླེང་མོལ་གང་ཡང་གནང་བཅུག་མེད་པ་རེད་འདུགགཞི་རྩའི་༸སྐྱབས་རྗེ་ཀིརྟི་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༢ ཆུ་རྟ་ལོར་ཤར་ཕྱོགས་ཐེ་བོ་རོང་གི་གཟའ་རུའི་སྟག་མོའི་སྒང་དུ་༸སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་། ཕྱིས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འཛུལ་ལ་མ་བཟོད་པར་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་ནས་ཝཱརཱཎསཱི་བོད་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་ལོ་དགུའི་རིང་ཕྱི་ནང་གི་རིག་པའི་གནས་མཐའ་དག་ལ་གསན་བསམ་སློབ་གཉེར་མཐར་ཕྱིན་པར་མཛད་དེ་ཤཱསྟྲཱི་དང་ཨཱཙཱརྱའི་མཚན་གནས་རིམ་པར་བཞེས། དེའི་རྗེས་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གདན་ས་སེ་འབྲས་དགེ་གསུམ་དུ་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔར་གྲྭ་སྐོར་དམ་འཇོག་མཛད་དེ་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་མཚན་བཏགས་བཞེས་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལོར་བོད་གཞུང་གི་བཀའ་བློན་དུ་འདེམས་ཐོན་བྱུང་བ་ལྟར་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གྱི་མཛད་འགན་བཞེས་ཡོད་པ་རེད།

བོད་ནག་ཆུ་སྙན་རོང་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་བྱང་ལམ་གྲོང་ཚོའི་དབྱར་དུས་ཀྱི་རྟ་རྒྱུག་འགྲན་ཚོགས་ཤིག་གི་རྗེས་སུ།  རྒྱ་ནག་གིས་མང་ཚོགས་ ༡༡༠ ལྷག་སྐོང་འགུག་གིས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ཏེ་བོད་མི་ཁག་ཅིག་ལ་ཉེས་ཆད་དང་ཁག་ཅིག་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུགདེ་ཡང་དེ་རིང་བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་བོད་གནས་ལྟ་ཞིབ་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། རྟ་རྒྱུག་འགྲན་ཚོགས་ཀྱི་ཉིན་འགའི་རྗེས་སུ། རྒྱ་ནག་གིས་ཚོགས་འདུ་ཡོད་རབས་ཀྱིས་བོད་མི་༡༡༠ སྐོང་འགུག་བྱས་རྗེས་བོད་མི་༨༠ ཙམ་ལ་རྒྱ་སྒོར་ ༥༠༠༠ རེ་ཡི་ཉེས་ཆད་དང་བོད་མི་ ༣༠ ལྷག་འཕྲལ་དུ་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པར་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ཅག་བཀག་སྐྱིལ་བྱེད་དོན་ནི་རྟ་རྒྱུག་འགྲན་བསྡུར་སྐབས་སུ་གོང་རིམ་གྱིས་བཀའ་མངགས་ལྟར་གཞུང་ལམ་དང་ཉེན་རྟོག་པ་སོགས་ཀྱི་པར་རིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་དུ་བརྒྱུད་སྤེལ་བྱས་མི་ཆོག་པར་སྐུལ་མ་གནང་ཡོད་ནའང་། ཐེངས་འདིར་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གོང་རིམ་གྱི་བཀའ་རྒྱ་ལ་རྩིས་མེད་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་དུ་པར་རིས་བཀྲམས་ཡོད་པར་བསྙད་འདོགས་བྱས་ཡོད་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐད་འཕྲིན་འཕྲིན་སྟེགས་སུ་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན། འདི་ལོའི་དབྱར་དུས་ཀྱི་རྟ་རྒྱུག་འགྲན་བསྡུར་དེ་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ཚེས་ ༢༥་ ཉིན་དངོས་སུ་འགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། རྟ་རྒྱུག་དུས་སྟོན་གྱི་རྣམ་པ་གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་ཚུགས་ནས་ལོ་ ༡༠༠ འཁོར་བ་དང་། བོད་ཞི་བའི་བཅིངས་གྲོལ་ཟེར་བ་བཏང་ནས་ལོ་བདུན་བཅུ་འཁོར་བ་བརྗོད་སྙིང་དུ་བཟུང་ཡོད་པར་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱས་འདུགའདི་གའི་གསར་འགོད་པས་བོད་གནས་ལྟ་ཞིབ་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་པདྨ་རྒྱལ་ལགས་སུ་དེར་འབྲེལ་གྱི་གནས་ཚུལ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་བོད་ནག་ཆུ་སྙན་རོང་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་བྱང་ལམ་གྲོང་ཚོའི་དབྱར་དུས་ཀྱི་རྟ་རྒྱུག་འགྲན་ཚོགས་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་མི་ ༡༡༠ ལྷག་བཀག་སྐྱིལ་དང་འདྲི་གཅོད་བྱས་པའི་གནད་དོན་དེ་དངོས་བདེན་ཡིན་ནའང་། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཕྱི་ནང་གི་འབྲེལ་ལམ་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་སྔར་ལྷག་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲར་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་ཐབས་མེད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་དུ་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཁྱབ་བརྡལ་ལ་ཁ་གཡར་ནས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་སུ་གྱུར་བའི་དབྱར་དུས་ཀྱི་གླུ་ལེན་གར་རྩེད་དང་རྟ་རྒྱུག་འགྲན་ཚོགས། དེ་བཞིན་མ་ཎི་ཆོས་ཚོགས་སོགས་མང་ཚོགས་འདུ་འཛོམས་རང་བཞིན་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དམ་དྲག་སྔར་ལྷག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ནའང་། རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་རྣམས་བོད་ཁུལ་གང་སར་འཆམ་ཉུལ་བྱེད་བཞིན་པ་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱ་ནག་གི་ཁ་ནས་བཤད་བཞིན་པ་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་སྲིད་བྱུས་སོགས་འགལ་བ་ལྟག་སྤྲོད་དུ་གྱུར་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་།