རྒྱལ་སྤྱི།

རྒྱལ་ས་ Taipei ནང་དུ་ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༩ ཉིན་ཐེ་ཝན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་ 29th Summer Universiade 2017 ཞེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དབྱར་དུས་ཀྱི་རྩེད་འགྲན་ཐེངས་ ༢༩ པ་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་དང། ད་ལན་གྱི་རྩེད་འགྲན་དེའི་ཐོག་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་མི་འདྲ་བ་ ༡༤༡ ལྷག་ནས་རྩེད་འགྲན་པ་ ༧༧༠༠ ལྷག་འདུ་འཛོམས་བྱུང་འདུག སྐབས་དེར་ཐེ་ཝན་གྱི་ས་གནས་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག་བོད་མི་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ཁག་གི་རྩེ་འགྲན་པ་ཚོའི་རུ་སྒྲིག་གནང་ཡུལ་གྱི་རྩེད་ཐང་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་ཞིང། རྩེད་འགྲན་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་ཚོར་འཚམས་འདྲི་དང། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ཁྲིམས་འགལ་ཐོག་ནས་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཡོད་སྐོར་འཁོད་པའི་ཕྲེད་དར་འཕྱར་བ། དེ་བཞིན་བོད་ལ་རང་དབང་དགོས་སོགས་ཀྱི་སྐད་འབོད་སོགས་གནང་ཐོག་བོད་ནང་གི་ཛད་དྲག་གནས་སྟངས་མངོན་གསལ་གནང་འདུག ཐེངས་དེའི་ཐེའི་པེ་ནང་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩེད་འགྲན་ཆེན་མོའི་དེ་དང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་སྐབས་དེའི་རྩེད་འགྲན་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོའི་ཉིན་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཡུལ་གྱི་རྩེད་ཐང་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཁུལ་དེའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར། ཐེ་ཝན་རང་བཙོན་རྩོད་ལེན་པ། དེ་བཞིན་ཧྥ་ལུང་སྒོང་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པབརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་དང། ཐེ་ཝན་གྱི་སྲིད་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Tsai Ing-wen མཆོག་སྲིད་འཛིན་ནས་མར་ཕོབས་ཤིག་སོགས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ཤུགས་ཆེ་སྤེལ་སྟབས་མཛད་སྒོ་སྐབས་རྩེད་འགྲན་པ་ཚོ་རྩེད་ཐང་དུ་གོམ་འགྲོས་གནང་པར་འགོག་རྐྱེན་བཟོས་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ ༡༤༡ གི་རྩེད་འགྲན་པའི་ཁྲོད་ནས་དངོས་གཞི་རྩེད་འགྲན་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་གོམ་འགྲོས་ལས་གོ་རིམ་ལྟར་ Argentina དང།  Brazil རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་རྩེད་འགྲན་པ་ཚོ་མ་གཏོགས་དེ་མིན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་རྩེད་འགྲན་པ་ཚོའི་དར་ཆ་རྩེད་ཐང་དུ་རུ་སྒྲིག་གི་ངོ་བོར་འཁྱེར་བཅུག་པ་ལས་རྩེད་འགྲན་པ་དངོས་སུ་གོམ་འགྲོས་ནང་དུ་ཞུགས་བཅུག་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཐེངས་དེའི་ Taipei ནང་ཚོགས་པའི་འཛམ་གླིང་ནང་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རྩེད་འགྲན་གྱི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སློབ་ཕྲུག་ནས་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མེད་པ་རེད།  AFP བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་ཏུ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་པར་གཞིགས་ན། དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོར་རྒྱ་ནག་གི་སློབ་ཕྲུག་ཚོ་མཉམ་ཞུགས་མ་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་སྲིད་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Tsai Ing-wen མཆོག་ཐེ་ཝན་གྱི་སྲིད་འཛིན་ལ་ངོས་ལེན་མེད་པའི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་བྱེད་ཕྱིར་ཡིན་པ་འཁོད་འདུག དཔྱད་ཞིབ་པ་ཁག་གིས་རྒྱ་ནག་ནས་ད་ལན་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་མཉམ་ཞུགས་མ་བྱེད་པ་དེས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་ཇི་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོང་བྱས་འདུག རྩ་བའི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ རྗེས་ཐེ་ཝན་མཚོ་གླིང་དེ་རྒྱ་ནག་ནས་ཁ་བྲལ་དུ་ཕྱིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་དང། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཐེ་ཝན་རྒྱལ་ཁབ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་ཡིན་པར་རྩོད་ལེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་དེའི་ཐེ་པའེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩེད་འགྲན་གྱི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་པས་ཐེ་ཝན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་དར་སྒྲེང་འཛུགས་གནང་ཐུབ་མེད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་གླུ་ཡང་བླངས་བཅུག་མེད་པ་རེད་འདུག

འདས་པའི་ཟླ་བ་བཞིའི་ནང་ཚུད་དང་ལྷག་པར་ཉེ་བའི་བདུན་ཕྲག་འདིའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་བྷོ་ཙ་ཝ་ན་ནང་གི་ཆིབས་སྒྱུར་མཛད་འཆར་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱིས་འགོག ་རྐྱེན་བཟོ་ཐབས་སྔ་རྗེས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། བྷོ་ཙ་ཝ་ན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Ian Khama མཆོག་གིས་རྒྱ་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་དང་ཉེན་བརྡའི་འོག་མ་ཚུད་པར་༸གོང་ས་མཆོག་ཁུལ་དེར་ཆིབས་སྒྱུར་བསྐྱང་ཐུབ་ཕྱིར་ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་གདོང་ལེན་གནང་སྟེ། ང་ཚོ་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་འོག་མིན་ཞེས་བཞེངས་ཕྱོགས་ཁ་གསལ་གསུངས་འདུག དེ་ཡང་ Botswana Guardian གསར་ཤོག་ཐོག་སྲིད་འཛིན་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་སྲིད་འཛིན་ Khama མཆོག་ལ་ཁུལ་དེར་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་པ་མེད་པ་བཟོས་ནས་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་དོ་ཕག་འགྲོ་ཉེན་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྣམས་དང་མ་གཏོགས་བྷོ་ཙ་ཝ་ན་དང་འབྲེལ་བ་བཅད་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་༸གོང་ས་མཆོག་འདས་པའི་ཟླ་བ་གཉིས་ནང་མཛད་བྲེལ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བྱུང་རྐྱེན་ད་རེས་བྷོ་ཙ་ཝ་ན་རྒྱལ་ས་ Gaborone ནང་ཚོགས་པའི་སེམས་དང་སྲོག་གི་ཚོགས་འདུར་ཆིབས་སྒྱུར་བསྐྱང་ཐུབ་མེད་ནའང། གལ་ཏེ་༸གོང་ས་མཆོག་ཁུལ་དེར་ཆིབས་སྒྱུར་མཛད་ཐུབ་ཡོད་ཚེ་སྲིད་འཛིན་ Khama མཆོག་ནས་༸གང་ཉིད་མཆོག་དང་མཇལ་ཁ་ཡང་ཞུ་འཆར་ཡོད་པ་རེད་འདུག ད་རེས་སྲིད་འཛིན་ Khama མཆོག་གིས་རྒྱ་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་འོག་མགོ་བོ་མ་སྒུར་བར་བཞེངས་ཕྱོགས་མངོན་གསལ་གནང་པའི་དུས་མཚམས་དེར་བྷོ་ཙ་ཝ་ན་རྒྱལ་ནང་གི་ Gabz FM རླུང་འཕྲིན་ལས་ཁང་ནས་ཀྱང་ད་རེས་ཁུལ་དེར་ཉིན་གསུམ་རིང་འཚོགས་བཞིན་པའི་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ཐད་གཏོང་གནང་ནས་དྲིལ་བསྒྲགས་རྒྱ་ཆེ་སྤེལ་འདུག དེ་དེ་བཞིན་སེམས་དང་སྲོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་ Susan མཆོག་ནས་ཀྱང་ད་རེས་སྲིད་འཛིན་Khama མཆོག་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་དང་སྲོག་གི་ཚོགས་འདུ་དེ་ཚོགས་ཐུབ་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཁོང་གི་ཕྱིའི་གནོན་ཤུགས་ལ་བློ་ཁོག་ཆེན་པོས་གདོང་ལེན་གནང་པ་དེ་ནི་འཛམ་གླིང་འོག་ཁྲིད་གཞན་རྣམས་ལ་མིག་དཔེ་གསོན་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད་པས་བསྔགས་བརྗོད་ཞུས་འདུག ཨ་ཕི་རི་ཀ་རྒྱལ་ཁབ་བྷོ་ཙ་ཝ་ནའི་སྲིད་འཛིན་ Khama མཆོག་གིས་ཁ་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༡༧ ཉིན་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ཉིན་དང་པོའི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་ཕྱི་ནང་གི་མཁས་པ་དང་ཚོགས་བཅར་བ་ཀུན་ལ་འཚམས་འདྲིའི་གསུང་བཤད་གནང་པའི་ཁྲོད། ༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་ད་རེས་༸སྐུའི་འཕྲོད་བཞེས་རྐྱེན་པས་ཚོགས་འདུར་ཆིབས་སྒྱུར་བསྐྱང་ཐུབ་མེད་སྟབས། དུས་ཚིགས་འདིའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོ་ཚང་མས་༸གོང་ས་མཆོག་གང་མགྱོགས་༸སྐུ་གཟུགས་གསལ་ཐང་ཡོང་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ་རྒྱུ་དང་ཆབས་ཅིག། སྲིད་འཛིན་རང་ངོས་ནས་མ་འོངས་པར་བྷོ་ཙ་ཝ་ནར་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་གྱི་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གོ་སྒྲིག་ཞུ་འཆར་ཡོད་པས་སྐབས་དེ་དུས་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མཆོག་ཆིབས་སྒྱུར་བསྐྱང་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག  ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ཀྱང་ལྷན་ཚོགས་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་འཚམས་འདྲིའི་བརྙན་ཐུང་ཞིག་བཀྲིན་བསྩལ་བའི་ནང་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས Ian Khama མཆོག་གིས་༸གང་ཉིད་མཆོག་ཁུལ་དེའི་ནང་གི་ཆིབས་སྒྱུར་ཐད་ཐུགས་འདོད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་གནང་པར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཁོང་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཞུ་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། སླད་མར་གོ་སྐབས་གཞན་ཞིག་བྱུང་ཚེ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ངེས་པར་དུ་ཕེབས་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཞལ་བཞེས་བཀྲིན་བསྩལ་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་ཨིན་ཡུལ་ནང་དུ་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་ Liverpool རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོའི་རུ་ཁག་དང་ Watford རུ་ཁག་གཉིས་དབར་རྩེ་འགྲན་གནང་སྐབས་ཡུལ་དེའི་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆུ་རྒྱུད་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པའི་རེ་འབོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས་ཏེ་ Liverpool རུ་ཁག་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་འདུག ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༢༥ ཉིན་ཨིན་ཡུལ་གྱི་ Liverpool རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོའི་རུ་ཁག་དང་རྒྱ་ནག་གི་ Tibet Water Resources Ltd. ཞེས་པའི་དྭངས་ཆུ་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་གཉིས་དབར་ཚོང་འབྲེལ་བྱ་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲབགས་སྤེལ་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་དོན་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ནས་དྲྭ་རྒྱ་དང་བརྒྱུད་ལམ་འདྲ་མིན་ཐོག་རྩེད་འགྲན་རུ་ཁག་དེར་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ཚོང་ལས་ཁང་དང་ཚོང་ལས་བྱེད་པ་ནི་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་དང་བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏང་རྒྱུའི་ཐད་ལ་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་ལག་འབྲེལ་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བཞིན་པ་རེད། དེའི་ཁྲོད་དེ་རིང་ཨིན་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ London ཉེ་འགྲམ་དུ་ཡོད་པའི་ Watford ས་གནས་སུ་ཨིན་ཡུལ་ནང་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་ English Premier League འམ་ཡུལ་དེའི་རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོའི་རྩེ་འགྲན་ཁྲོད་ Watford རྩེད་འགྲན་རུ་ཁག་དང་ Liverpool རུ་ཁག་གཉིས་དབར་རྩེད་འགྲན་གནང་སྐབས་ཡུལ་དེའི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་དང་ Tibet Society ཞེས་པའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་འོག Tibet Waters ཞེས་པའི་དྭངས་ཆུ་བགོས་འགྲེམས་བྱེད་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཆུ་རྒྱུད་ཁག་གི་གལ་གནད་དང་དེ་དག་རྒྱ་ནག་གི་སྦག་བཙོག་བཟོས་པ་དང་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་སྟེ་གོ་རྟོགས་སྤེལ་བའི་བརྒྱུད། Liverpool རྩེད་འགྲན་རུ་ཁག་སརྒྱ་ནག་ཚོང་ལས་ཁང་དང་མཉམ་དུ་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་པར་ངོ་རྒོལ་མུ་མཐུད་བྱེད་བཞིན་འདུག རྩ་བའི་ Tibet Water Resources Ltd. ཞེས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་དེ་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་དྭངས་ཆུ་དང་སྦི་རག་ཚོང་འགྲེམས་བྱེད་མཁན་གྱི་ཚོང་ལས་ཁང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་སྔ་སྡེ་ཚན་དེས་དྭངས་ཆུ་རྣམས་ 5100 Glacial Water ཞེས་པའི་མིང་བྱང་འོག་ཚོང་འགྲེམས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་ཚོང་ལས་ཁང་དེའི་མིང་བྱང་དེ་ Tibet Water Resources ལ་མིང་བསྒྱར་བྱས་པ་རེད།

ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་རྣམ་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༩ པ་དེ་ཉེ་ཆར་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སི་པཱེན་གྲོང་ཁྱེར་ Barcelona ནང་དུ་ཚོགས་འདུག་པ་དང་། དེའི་ཐོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སུད་སིར་ཡུ་རོབ་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་རྣམས་ཐུན་མོང་ཐོག་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་རྒྱ་གང་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང། ལོ་རྗེས་མ་བྷར་སེ་ལོ་ན་ནང་དུ་ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་བོད་རིགས་སློབ་མ་རྣམས་ལ་དབྱར་དུས་བོད་ཡིག་ཟབ་སྦྱོང་གནང་གཏན་ཁེལ་འདུག ཡོ་རོབ་སྤྱི་འཐུས་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་དང་བྱམས་པ་ཚེ་རིང་བཅས་ཡོ་རོབ་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་འགན་ཁུར་ཐོག་ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་ས་ཁུལ་ཁག་བཅུ་ཙམ་གྱི་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་རྣམ་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༩ པ་དེ་བྷར་སེ་ལོ་ན་བོད་ཁང་དུ་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་སུད་སི་དང་སུ་ཌིན། བྷེལ་ཇམ། ཧྥ་རན་སི། དབྱིན་ཡུལ་དང་ནོར་ཝེ། ཇར་མ་ནི། ཨི་སི་ཊོ་ལི་ཡ། སི་པཱན་བཅས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་འམ་ཚོགས་གཞོན་བཅས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག་པ་དང། བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས་དང་ས་གནས་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོགས་བྱ་རྒྱུ། དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་མཉམ་དུ་འབྲེལ་བ་བྱེད་ཕྱོགས་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གྲོས་བསྡུར་གནང་འདུག ཚོགས་འདུའི་ཐོག་མ་འོངས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་དེ་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་རྣམས་ཐུན་ཐོང་ཐོག་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝར་སྲུང་བརྩི་ཞུ་རྒྱུ་དང། དེ་བཞིན་ལོ་རྗེས་མའི་ཚོགས་ཆེན་དེ་བཞིན་བྷེལ་ཇམ་དུ་འཚོགས་རྒྱུ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་བྷར་སེ་ལོ་ན་བོད་ཁང་གི་རྐང་འགན་བཞེས་ཐོག་ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ Summer Camp འམ་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང། སྐད་ཡིག་སོགས་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་དབྱར་ཁའི་སློབ་དུས་ཚོགས་གཏན་ཁེལ་འདུག ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་གནས་སྡོད་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་དྭངས་བླངས་དཔྱ་དངུལ་འབུལ་ཕྱོགས་ཐད་གཙོ་བོ་སྒེར་སོ་སོ་ནས་འགན་ཁུར་བཞེས་དགོས་པ་དང། དེ་བཞིན་ཁུལ་དེར་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་མང་དག་ཞིག་ཕེབས་བཞིན་པ་རྣམས་ལ་དཀའ་ངལ་དུ་མ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་ལྟར། སྔ་ནས་ནས་གྲ་སྒྲིག་འཐུས་ཚང་གནང་གལ་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་ལྷུག་པོ་གནང་འདུག རྩ་བའི་ད་ལྟའི་ཆར་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁོངས་ནས་སུད་སི་ནང་དུ་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་གྲངས་འབོར་དེ་ ༧༠༠༠ ཙམ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང། ཧྥ་རན་སིར་བོད་མི་ ༦༠༠༠ ཙམ་དང་བྷེལ་ཇམ་དུ་བོད་མི་ ༣༥༠༠ ཇར་མ་ནིར་བོད་མི་ ༡༠༠༠ དབྱིན་ཡུལ་ནང་དུ་བོད་མི་ ༩༠༠ ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ནང་དུ་བོད་མི་ ༥༠༠ སུ་ཌིན་ནང་དུ་བོད་མི་ ༡༤༠ ཙམ་དེ་བཞིན་ནོར་ཝེ་ནང་དུ་ ༤༥ ཙམ་ཡོད་པ་མ་ཟད། སི་པཱན་ནང་དུ་བོད་མི་ ༡༡༠ བཅས་ཁྱོན་ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མི་ཁྲི་ ༢ ཙམ་ཞིག་གནས་སྡོད་གནང་བཞིན་ཡོད་པར་ཚོད་དཔག་གནང་གི་འདུག

ཨ་རི་གྲོས་ཚོགས་ནང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ Tom Lantos འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་ཆུང་ནས་བོད་ནང་གི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་ཨ་རི་གཞུང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་གྲས་སུ་ཡོད་པའི་སྐུ་ཞབས་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་དང།  སྐུ་འབུམ་དགོན་པའི་མཁན་ཟུར་ཨ་ཀྱ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཚ་མོ་ཉི་མ་ལྷ་མོ་ལགས། སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་ལགས། དེ་བཞིན་ཨ་རི་གཞུང་གི་བོད་དོན་དམིགས་གསལ་སྐུ་ཚབ་ཟུར་པ་ལྕམ་ Sarah Sewall ལགས་ཀྱི་སློབ་སྟོན་པ་གནང་མྱོང་མཁན་སྐུ་ཞབས་Todd Stein  ལགས་སོགས་བཅས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་སྟེ། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཚོགས་ཆུང་མདུན་དུ་བོད་ནང་གི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གནས་སྟངས་ཆེས་ཞན་པོ་ཡོད་པར་བདེན་དཔང་གནང་འདུག སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དམ་དྲག་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཐད་བྱུས། དེ་བཞིན་བོད་གསེར་རྟ་བླ་རུང་སྒར་གཏོར་བཤིག་གི་གནད་དོན་དང། བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་གནད་སྟངས་དང་རྒྱ་གཞུང་གི་བྱེད་སྟངས་བཅས་ལ་ཞིབ་ཕྲ་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས། ཨ་རི་གཞུང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་དེ་ Country of particular concern འམ་དོགས་ཟོན་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་དགོས་པ་དང། ཨ་རི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་མིར་རང་གི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱུ་རྒྱུའི་ཐད་དཔལ་འབྱོར་སོགས་གང་ཅི་ཐད་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་མུ་མཐུད་གནང་དགོས་པ། དེ་བཞིན་ཨ་རི་གཞུང་དང་གྲོས་ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་ངོས་ནས། Reciprocal Access to Tibet Act ཞེས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་ཕན་ཚུན་དབར་རང་དབང་འདྲ་མཉམ་ཐོག་མི་སྣ་བསྐྱོད་རེས་བྱེད་བཅུག་དགོས་པའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་ཨ་རི་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་གོ་སྐབས་ནམ་བྱུང་ཚེ་བོད་ནང་གི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་གླེང་སློང་གནང་དགོས་པ་དང། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་༸གོང་ས་མཆོག་བོད་ནང་ཕྱིར་གདན་འདྲེན་ཞུ་བཅུག་དགོས་པར་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པ། ལྷག་པར་རྒྱ་གཞུང་ལ་༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་བདེ་ཐང་ཡིན་པའི་དཔང་རྟགས་བརྙན་དཔར་བཏོན་དགོས་པ་དང། བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཁག་ཅིག་བཏོན་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚ་མོ་ཉི་མ་ལྷ་མོ་ལགས་ནས་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་ཁང་ནང་གློ་བུར་དུ་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་སྔ་རྗེས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་རྒྱས་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་མནར་གཅོད་བཏང་པའི་གནད་དོན་མཐའ་མ་དེ་ཆགས་པའི་རེ་སྨོན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་དང། གནད་དོན་དེ་ནས་དཔེ་བསླངས་ཏེ་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཞའོ་པའོ་ལགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་གང་དྲག་ཅི་དྲག་གནང་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། ཨ་རི་ངོས་ནས་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགོངས་པ་རྫོགས་སྟངས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་རྟོག་ཞིག་མཐིལ་ཕྱིན་ཞིག་གནང་རྒྱུའི་ཐད་རྒྱ་ནག་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པའི་ཞུ་འབོད་ཀྱང་གནང་འདུག གཞན་ཡང་སྐབས་དེར་ཨ་རི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་མྱོང་མཁན་དང་ལྕམ་ Sarah Sewall མཆོག་གི་སློབ་སྟོན་པ་གནང་མྱོང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Todd Stien ལགས་ཀྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་དེའི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་བཞིན་སྐོར་གླེང་བ་དང་འབྲེལ། ཨ་རི་གཞུང་དང་གྲོས་ཚོགས་གཉིས་ཀའི་ངོས་ནས་དེར་དོ་སྣང་ཆེ་ཙམ་གནང་དགོས་སྐོར་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནི་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བོད་མི་རྣམས་ནས་རེ་བ་བཅོལ་ས་གཅིག་པོ་དེ་ཡིན་སྟབས། ཆོས་མེད་སྨྲ་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བོད་དང་བོད་མིའི་ཐོག་དབང་བསྒྱུར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་ཆེད་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གྱི་ཐོབ་ཐང་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཡོད་པ་འཁྱོག་བཤད་རབས་དང་རིམ་པ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་ངོས་ནས་༸གོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༣ པའི་ཡང་སྲིད་དུ་ཁོང་སྐུ་འཁྲུངས་པ་བཞིན་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་དེ་ལྟར་ཡོང་སྲིད་པ་དང། ཡང་ན་མ་འདས་སྤྲུལ་སྐུ། བེུད་ཀྱི་ལུས་རྟེན་དུ་༸སྐུ་འཁྲུངས་སྲིད་པ་སོགས་བཀའ་གནང་ནས་མདོར་དོན་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་དེ་མ་འོངས་པར་རང་དབང་ལུང་པ་ཞིག་ཏུ་འཁྲུངས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང། དེ་བཞིན་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་དགོས་མེད་གཟིགས་ན་ཡང་སྲིད་མི་ཕེབས་པ་སྲིད་སྐོར་སོགས་ཐབས་ལམ་འདྲ་མིན་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་གསལ་བཏོན་དང་སྦྲགས། ནམ་ཞིག་གོང་ས་མཆོག་༸སྐུ་འཚོ་ཞུགས་མེད་པའི་དུས་མཚམས་དེར་གཟིང་འཁྲུག་ལངས་ངེས་ཡིན་པ་དང། སྐབས་དེར་རྒྱ་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་ཡང་དེ་སྔ་ལས་ལྷག་པ་བྱེད་ངེས་ཡིན་པ་རེད། གནད་སྟངས་དེ་ནི་ཡོ་བསྲང་བྱེད་ཐབས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ཨ་རི་ལྟ་བུའི་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ནས་དེ་དག་ཐོག་སྔ་ས་ནས་སྟ་གོན་འཐུས་ཚང་གནང་ཐུབ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཨ་རི་རང་ཉིད་ལ་ཡང་ཁེ་ཕན་ཡོད་སྐོར་དོན་ཚན་ཁག་ཅིག་ཆེད་བཏོན་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་གྱིས་བོད་རྒྱ་དཀའ་རྙོག་སེལ་རྒྱུ་དང། གལ་སྲིད་མ་འོངས་པར་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་བོད་མི་ནས་ངོས་འཛིན་པའི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་གཉིས་བྱུང་སྐབས་ཨ་རི་གཞུང་གི་ངོས་ནས་གང་གནང་དགོས་པའི་ཐད་ད་ལྟ་ནས་གྲོས་བསྡུར་དང་ཐག་གཅོད་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་མ་ཟད། བོད་རྒྱལ་གྲོས་མོལ་ཡོང་ཆེད་ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་༸སྐུ་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་ཇི་ཡོད་མངོན་གསལ་གནང་རྒྱུའི་སྡིངས་ཆ་བསྐྲུན་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་རེ་འདུན་ཁག་ཅིག་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ཉན་ཞིབ་ཐོག་སྐུ་འབུམ་དགོན་པའི་མཁན་ཟུར་ཨ་ཀྱ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་བོད་ནང་གི་ཆེས་ཞན་པའི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གནས་སྟངས་དང་དེའི་ཁྲོད་༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་སྔ་རྗེས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་སྙན་གསེང་ཞུས་རྗེས་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་མང་གཙོའི་བཅོས་བསྒྱུར་བ་ཚོར་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བའི་སྨོན་འདུན་དང་སྦྲགས། ཨ་རི་གཞུང་ཚོགས་ཁག་གི་ངོས་ནས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུ་དང། མི་རིགས་འདྲ་མཉམ་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་ཡོང་ཆེད་དུ་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ལ་ཉམས་ཞིབ་དང་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་གནད་དོན་དེ་དག་ཐོག་གྲོས་མོལ་མུ་མཐུད་གནང་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཞུས་འདུག ཁ་སང་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་དབུ་འཛུགས་དང་འབྲེལ། ཨ་རི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ Tom Lantos འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Jim Mcgovern ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་བར་གྲུབ་འབྲས་མངོན་རྒྱུ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་དྲག་གནོན་དང་སྡུག་རྩུབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང། དེ་སྔོན་ཁོང་བོད་ནང་དུ་གཞུང་འབྲེལ་ཕྱོགས་བསྐྱོད་ཕེབས་པའི་གནད་དོན་ཁག་ཅིག་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་མིར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དགོས་པ་དང། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གནས་སྐབས་འམ་གཏན་འཇགས་གང་ཅི་ཐད་ནས་བོད་ནང་ངེས་པར་དུ་ཕྱིར་ཕབེས་གནང་བཅུག་དགོས་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག རྒྱ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བོད་ཐོག་དབང་བསྒྱུར་ཆ་ཚང་བྱེད་ཆེད་༸གོང་ས་མཆོག་དགོངས་པ་མ་རྫོགས་བར་དུ་སྒུག་ཡོད་ཚེ་དེ་ནི་ཆེས་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པ་དང། ཨ་རི་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བོད་མིར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཐོག་དེ་སྔ་ལས་ལྷག་པའི་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་འདུག

སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཞའོ་པའོ་ལགས་ལ་སྨན་བཅོས་གནང་མཁན་གྱི་སྨན་པ་ཚོས་ཁ་སང་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་དང་ནང་མི་རྣམས་ལ་ཁོང་ཡུན་རིང་འཚོ་གནས་ཐུབ་པ་མི་འདུག་ཅེས་སྔོན་བརྡ་བཏང་འདུག་པ་དང།  ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཕ་རན་སིའི་སི་ཊར་བྷག་ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་དང་ཁོང་གི་བཟའ་ཟླ་ Liu Xie ལགས་གཉིས་ལ་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་གློད་བཀྲོལ་བཏང་དགོས་པ་མ་ཟད། ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་འདོད་མོས་ལྟར་སྨན་བཅོས་ཆེད་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་རྒྱུའི་རང་དབང་སྤྲོད་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་གཏན་འབེབས་གནང་འདུག གྲོས་ཆོད་དེའི་ནང་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ནས་མང་གཙོ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་ཕྱག་ལས་འདྲ་མིན་གནང་པར་བརྟེན། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུའི་ནང་ལ་ཁོང་འཛིན་བཟུང་གིས་བཙོན་ཁང་དུ་བཀག་ཉར་ཐེངས་བཞི་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ༢༠༠༨ ལོར་ཁོང་ནས་རྒྱ་རིགས་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་དང་ཁྲིམས་རྩོད་པ་སོགས་ ༣༠༠ ལྷག་དང་ལྷན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་མང་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་དང་རང་དབང་། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་འཆར་ཨང་བརྒྱད་པ་ཞེས་པའི་རྩ་འཛིན་ཡིག་ཆ་ལ་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་རྗེས། ༢༠༠༩ ལོ་མཇུག་ཙམ་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁོང་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིག་སློག་ཐབས་བྱས་པའི་ནག་ཉེས་འོག་ལོ་ངོ་ ༡༡ རིང་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་ ༢༠༡༠ ལོར་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཁོང་ལ་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་བཞེས་གནང་པའི་རྗེས་ཁོང་གི་བཟའ་ཟླ་ཡང་ཟང་བཙོན་འོག་བཞག་པའི་གནད་དོན་སོགས་ལུང་འདྲེན་གྱིས་རྒྱ་གཞུང་ནས་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོག་ནས་སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཞའོ་པའི་ལགས་དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་གཉིས་གློད་བཀྲོལ་བཏང་དགོས་པ་མ་ཟད། ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་འདོད་མོས་ལྟར་སྨན་བཅོས་ཞུ་ཕྱིར་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་རྒྱུའི་རང་དབང་སྤྲོད་དགོས་པ་གསུངས་འདུག ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པར་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད་ཀྱང་། ཆབ་སྲིད་དང་གཞི་རིམ་མི་དམངས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐད་ལ་ད་ལྟ་ཡང་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་གང་ཡང་ཕྱིན་མེད་པ་དེ་ལ་མུ་མཐུད་སེམས་ཚབས་གནང་བཞིན་ཡོད་ཅེས་བཀོད་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་ནས་ཁོང་གི་གཟུགས་གཞིའི་གནས་སྟངས་ཐད་ལ་འགན་འཕར་མ་ཞིག་འཁྱེར་དགོས་པ་མ་ཟད། འདི་ལོ་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་གསང་སྟབས་འོག་འཛིན་བཟུང་བཙན་བྱས་པའི་ཐེ་ཝན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལས་འགུལ་བ་ Li Ming che ལགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཇི་ཆགས་གསལ་བཤད་བྱེད་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག གཞན་ཡང་གྲོས་ཆོད་དེའི་ནང་ཟླ་བ་སྔོན་མ་སུད་སི་ཇི་ནི་ཝའི་ནང་དུ་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་སྐབས། ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་གིས་བཀག་སྡོམ་འོག་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་དང་། གཞི་རིམ་མང་ཚོགས། དེ་བཞིན་ཞི་རྒོལ་བ་སོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐད་ལ་འདྲི་རྩད་བྱེད་ཐུབ་མེད་པའི་གནས་སྟངས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། མ་འོངས་པར་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་ཚོང་དང་ཆབ་སྲིད་སོགས་ཀྱི་འབྲེལ་མོལ་གང་ཞིག་བྱེད་ཀྱང་ངེས་པར་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་གླེང་རྒྱུ་དེ་གཙོ་གནད་ཅིག་ཏུ་བཞག་དགོས་པ་གསུངས་འདུག དེ་རིང་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར། ཁ་སང་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་གནང་ཡུལ་གྱི་སྨན་ཁང་ནས་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་དང་ནང་མིར་ཁོང་གི་མཆིན་པའི་བྱེད་ལས་ཉམས་པ་མ་ཟད། ཁོང་ཡུན་རིང་འཚོ་གནས་ཐུབ་དཀའ་བ་འདུག་ཅེས་སྔོན་བརྡ་བཏང་ཡོད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནོ་སྦེལ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་ ༡༥༤ དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩོམ་པ་པོ་དང་ལས་འགུལ་བ། དེ་བཞིན་ཨ་རི་དང་ཇར་མ་ནི། ཕ་རན་སི་སོགས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་སོགས་མང་དག་ཞིག་ནས་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་གནས་སྟངས་ཐད་ལ་སེམས་ཚབས་དང་སྦྲགས་ཏེ་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཁོང་གི་འདོད་མོས་ལྟར་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དུ་རང་དབང་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཆེད་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་ཞུ་འབོད་རིམ་པ་གནང་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ད་བར་ཁོང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དུ་སྨན་བཅོས་ཞུ་ཕྱིར་བཏང་མེད་པ་རེད། རྩ་བའི་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་གནས་སྟངས་ཐད་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས་ཀྱང་ཐུགས་གསོ་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁ་སང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་ཐོག་གཞུང་འབྲེལ་གསུང་བཤད་ནང་དུ་ཁོང་གི་གནས་སྟངས་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་རིགས་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཙམ་མ་ཟད། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ལ་རྣམ་ཀུན་ནས་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་ཆེས་མངོན་གསལ་ར་སྤྲོད་ཐུབ་པ་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་གསུངས་ཡོད། ཕྱོགས་མཚུངས་དེ་རིང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ Melbourne གྲོང་ཁྱེར་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Victoria དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་ཁུལ་དེར་ཡོད་པའི་བོད་རྒྱ་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། ལས་འགུལ་དེའི་ཐོག་ས་གནས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་གིས་གཙོས་པའི་ས་གནས་རྒྱ་རིགས་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་དང་བོད་རིགས་སོགས་ནས་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་ཁོང་གི་བྱས་རྗེས་ཐོག་གསུང་བཤད་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཁོང་ལ་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་གང་མགྱོགས་གློད་བཀྲོལ་བཏང་དགོས་པའི་ཞུ་འབོད་གནང་ཡོད་པ་རེད། རྩ་བའི་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ད་ལྟ་རང་ལོ་ ༦༡ ཡིན་པ་དང་ ༢༠༠༩ ནས་ད་བར་ལོ་ངོ་བརྒྱད་ཙམ་རིང་ལ་བཙོན་ཁང་དུ་བཞུགས་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ཉེ་ཆར་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་མཆིན་པའི་འབྲས་ནད་འོག་སྨན་བཅོས་ཆེད་གློད་བཀྲོལ་ཐོབ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ Liaoning ཞིང་ཆེན་གྱི་གྲོང་Shenyang ནང་དུ་སྨན་བཅོས་གནང་མུས་ཡིན་པ་རེད།

དེའང་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ཁེ་ན་ཌའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Randall Garrsion ལགས་ཀྱིས་ཁེ་ན་ཌ་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཚོའི་གནད་དོན་ཐོག་གང་གནང་ཡོད་མེད་ཀྱི་གསལ་བཤད་དགོས་པའི་ཡིག་ཐོག་ཞུ་སྙན་ཞིག་ཕུལ་འདུག རྩ་བའི་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གི་ངོས་ནས་སྔ་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ནང་འཛམ་གླིང་ཁྲོད་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་རྩ་འཛིན་སྲིད་བྱུས་འོག་ལམ་སྟོན་གསར་པ་གཅིག་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་དང། སྲིད་བྱུས་ལམ་སྟོན་གསར་པ་དེ་དག་ནང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་དང་གཞན་ཡན་ལག་ལས་ཁུངས་རྣམས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་དེ་ལས་དོན་གནད་ཆེ་གྲས་སུ་བཞག་དགོས་པ་འཁོད་ཡོད་པ་རེད། སྐུ་ཞབས་ Garrison ལགས་ནས་ད་རེས་ལམ་སྟོན་དེ་གཞིར་བཟུང་༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་མཆོག་དང་། སྐད་ཡིག་ལས་འགུལ་བ་བཀྲིས་བདང་ཕྱུག་ལགས། རྩོམ་པ་པོ་ཞོགས་ལྗང་ལགས། དེ་བཞིན་སྨན་པ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན་ལགས་བཅས་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་བཞི་མིང་བཏོན་གནང་སྟེ། ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་ནས་ཁོང་བཞི་པོ་གཙོས་པའི་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་སྤྱིའི་གནད་དོན་ཐོག་ད་བར་གང་གནང་ཡོད་མེད་ཀྱི་གསལ་བཤད་གནང་དགོས་པ་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་ལྷག་པར་དུ་༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་གནད་དོན་ཆེད་དུ་མངོན་བཏོན་དང་སྦྲགས། རིན་པོ་མཆོག་གི་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་སླད་ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་རྟོགས་ཞིབ་ཐད་རྒྱ་ནག་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པའི་ལས་དོན་གང་དང་གང་སྤེལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་གསལ་བཤད་དགོས་པ་ཡང་ནན་བརྗོད་གནང་འདུག རྩ་བའི་སྐུ་ཞབས་ Randall Garrsion ལགས་ནི་ཁེ་ན་ཌའི་New Democratic Party ཞེས་པའི་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཞིག་དང། ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཞོན་ཡང་ཡིན་པ་རེད། འགྲོ་ལུགས་ལྟར་ན་ཁེ་ན་ཌའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ངོས་ནས་སྐུ་ཞབས་ Garrion ལགས་ཀྱིས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཕུལ་བའི་དྲི་བ་དེར་ཉིན་གྲངས་ ༤༥ ནང་ཚུད་བཀའ་ལན་གནང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་འདུག

དེ་ཡང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༦ ཉིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་རིགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་འཐབ་རྩོད་པ་དང་ནོ་སྦེལ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་འོག་བཙོན་ཁང་ནས་གློད་བཀྲོལ་བཏང་པའི་གནས་ཚུལ་ཡོངས་ཁྱབ་བྱུང་པ་དང་བསྟུན། ཁ་སང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནོ་སྦེ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་ ༡༥༤ འི་མཚན་རྟགས་འཁོད་པའི་ཞུ་འབོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ཞིག་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིང་ཕིང་ལ་བཏང་འདུག་པ་དང་། དེའི་ནང་གཙོ་བོ་ད་བར་ནོ་སྦེལ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མཁན་རྣམས་ནས་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐད་ལ་སེམས་ཚབས་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། སྲིད་འཛིན་ Xi Jiping གི་ངོས་ནས་མཛའ་གྲོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཐོག་ནས་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་དང་ཁོང་གི་བཟའ་ཟླ་ Liu Xia ལགས་གཉིས་རང་དབང་ལུང་པར་སྨན་བཅོས་ཞུ་བར་བསྐྱོད་འདོད་ཡོད་པ་ལྟར་བསྐྱོད་བཅུག་དགོས་ཞེས་རེ་སྐུལ་ཞུས་འདུག ཞུ་འབོད་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ལོར་སྨན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཐོག་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Richard Roberts ལགས་ཀྱིས་ཕྱག་བྲིས་གནང་འདུག་པ་དང་། ཞུ་འབོད་དེར་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་ Jody Williams ལགས་དང་། James Watson ལགས་སོགས་ཞི་བདེ་དང་སྨན་སྦྱོར། དེ་བཞིན་དཔལ་འབྱོར་དང་ཚན་རིག་སོགས་ད་བར་སྡེ་ཚན་འདྲ་མིན་ཐོག་ནོ་སྦེལ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་མཁན་ ༡༥༤ ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་མཚན་རྟགས་བཀོད་འདུག གཞན་ཡང་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ཀྱི་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ། ཁ་ཉིན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་དང་ཁོང་གི་བཟའ་ཟླ་ Liu Xia ལགས་གཉིས་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་གློད་བཀྲོལ་བཏང་དགོས་པ་མ་ཟད། ཁོང་རྣམ་གཉིས་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་མོས་ལྟར་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་ནང་མི་སྤུན་མཆེད་དང་གྲོགས་ཕོ་མོ་སོགས་དང་ལྷན་དུ་རང་དབང་ངང་ཐུག་འཕྲད་བྱེད་བཅུག་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་ཅིག་གཏན་འབེབས་གནང་འདུག གྲོས་ཆོད་དེ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་དང་པོའི་སྐབས་ཨ་རིའི་མངའ་སྡེ་ New Jersey ནས་ཡིན་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་ཨ་རི་ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི་སྐུ་ཞབས་  Chris Smith ལགས་ཀྱིས་བསྣམས་པ་ཞིག་རེད་འདུག  གྲོས་ཆོད་དེའི་ནང་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་རྒྱ་རིགས་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་དང་ཁྲིམས་རྩོད་པ་སོགས་ ༣༠༠ ལྷག་དང་ལྷན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་མང་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་དང་རངདབང་། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་སོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་ཨང་བརྒྱད་པ་ཞེས་པའི་རྩ་འཛིན་ཡིག་ཆ་ལ་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་པ་སོགས་རྒྱ་ནག་གི་མང་གཙོ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་པ་ཁག་ཅིག་ཟུར་ཆེད་དུ་བཀོད་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་སྐུ་ཞབས་ Liu Xiaobo ལགས་ཀྱིས་ད་བར་གནང་པའི་ཕྱག་ལས་ཁག་ལ་བསམ་ཤེས་གནང་སྟེ། ཁོང་དང་ཁོང་གི་བཟའ་ཟླ་གཉིས་སྨན་བཅོས་ཆེད་ཕྱིར་བསྐྱོད་གནང་རྒྱུའི་རང་དབང་སྤྲོད་དགོས་པ་སོགས་གསུངས་འདུག

ཨ་རི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ Kokoxili བོད་ཀྱི་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ས་ཁུལ་དེ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རང་བྱུང་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་མིང་གཞུང་ཁོངས་སུ་བཅུག་འཆར་ཡོད་པ་དེས་ཁུལ་དེའི་ནང་གི་བོད་མི་དང་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆག་རྣམས་ཉེན་ཁའི་ནང་ལྷུང་པ་རེད་ཅེས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་འདུག དེའང་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༢ ཉིན་ཡུ་རོབ་ Poland གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ Krakow ནང་དུ་ 41th UNESCO World Heritage Committee Meets འམ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང་ཚན་རིག དཔལ་འབྱོར། རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་སྡེ་ཚབ་ཀྱི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༤༡ པ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཚོགས་ཆེན་དེའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཁོངས་ཀྱི་སྤྱི་ལི་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི་དྲུག་ལྷག་ཡོད་པའི་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ཀྱི་ས་ཁུལ་དེ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རང་བྱུང་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁུལ་ཁོངས་སུ་བཅུག་ཕྱིར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ UNESCO སྡེ་ཚན་དུ་མིང་འབོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཚོགས་ཆེན་དེ་དང་བསྟུན། དེ་རིང་ཚེས་ ༣༠ ཉིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ཀྱི་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ས་ཁུལ་དེ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རང་བྱུང་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་མིང་གཞུང་ཁོངས་སུ་བཅུག་འཆར་ཡོད་པ་དེས་ཁུལ་དེའི་བོད་མི་དང་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཉེན་ཁའི་ནང་ལྷུང་པ་རེད་ཅེས་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་བྱས་འདུག སྙན་ཐོའི་ནང་གཙོ་བོ་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་ངོས་ནས་ལོ་མང་རིང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་འཆར་འོག་ས་ཁུལ་དེ་དག་ནང་དུ་འཚོ་རྟེན་བྱེད་བཞིན་པའི་བོད་མིའི་འབྲོག་པ་དང། རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས། རྩ་ཐང། གནམ་གཤིས་ཚ་དྲོད་རྒྱས་པ་སོགས་ད་བར་ངལ་བ་འཕྲད་ཁག་ཆེད་བཏོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ས་ཁུལ་འདིའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་འཆར་དེའི་ཁོངས་སུ་རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་འབྲོག་པ་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་རྟེན་དང། ས་ཁུལ་དེའི་ནང་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་རྩ་གཏོར་དུ་འགྲོ་ཉེན་ཡོད་པ་སོགས་མངོན་གསལ་བྱས་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Matteo Mecacci ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ UNESCO རང་བྱུང་ཤུལ་བཞག་ཁོངས་སུ་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ས་ཁུལ་བཅུག་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལན་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཡུན་རིང་ནས་ས་ཁུལ་དེའི་ནང་དུ་འཚོ་རྟེན་བྱེད་བཞིན་པའི་བོད་མིའི་འབྲོག་རྣམས་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁུལ་ཁོངས་ནས་ཕྱིར་ཕུད་བྱེད་རྒྱུ་དང། རྒྱ་གཞུང་གིས་ UNESCO རང་བྱུང་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་མིང་སྤྱོད་ནས་ཁུལ་དེར་འཛུགས་བསྐྲུན་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གྱི་ས་གནས་རྒྱ་སྐྱེད་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པ་ཞིག་མི་འདུག་ཅེས་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་ལས་འགུལ་ཁང་དེས་ད་ལན་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་མིང་འབོད་ཞུས་པའི་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ས་ཁུལ་དེ་ UNESCO རང་བྱུང་ཤུལ་བཞག་ས་ཁོངས་སུ་འདེམས་ཐོན་བྱ་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་དགོས་པའི་ཞུ་འབོད་བྱས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་རྩ་འཛིན་གཞི་བཟུང་གནད་ཆེ་བའི་རང་བྱུང་ས་ཁུལ་ཐོག་བསྐྱར་དུ་ཆེད་ལས་མི་སྣ་དང། མཁས་དབང་སོགས་ཀྱི་བརྒྱུད་ནས་ཞིབ་འཇུག་ནན་པོ་ཡོང་བར་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག གཞི་རྩའི་དངོས་གཞིའི་ཚོགས་ཆེན་དང་འབྲེལ་དེ་རིང་ 4th International Civil Society Forum on World Heritage at Risk ཞེས་པའི་འཛམ་གླིང་ནང་གི་ཉེན་ཚབས་ཆེ་བའི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཞེས་པ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་འདུའི་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་ནས་ད་རེས་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་སྙན་ཐོ་དེའི་ཕུལ་གྱི་ཡོད་པ་རེད་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་གཞུང་གིས་དུས་ད་ལྟར་བར་དུ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞིར་ཁ་གཡར་ནས་བོད་ནང་གི་འབྲོག་པ་ས་ཡ་ ༢ ལྷག་གནས་སྤོས་ཟིན་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མཐོ་སྒང་ས་ཁུལ་ཆ་ཚང་ Third pole National Park ཞེས་འཛམ་གླིང་སྣེ་མོ་གསུམ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁུལ་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་ཞུ་སྙན་ UNESCO ཕུལ་ཏེ། ས་ཁུལ་དེ་འཛམ་གླིང་ནང་རང་བྱུང་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་ཁོངས་སུ་ཚུད་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་དང་སེཀོརྚ་ལན་ཌི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ། དབྱིན་ཡུལ་བོད་རང་དབང་ཚོགས་པ། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་པ་ཁག་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱང་བྱས་ཡོད་པ་རེད།