རྒྱལ་སྤྱི།

འདི་ལོར་རྒྱ་ནག་གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ཧོང་ཀོང་གི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞི་ལ་རྐྱེན་བྱས་ཏེ། ཧོང་ཀོང་གི་ནང་དུ་མི་མང་ས་ཡ་མང་པོ་སྲང་ལམ་དུ་སླེབས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འཛུལ་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་གཞི་དེར་རྒོལ་རྡུང་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་ལྟར།  ཁ་སང་རྒྱ་ནག་གིས་སྐབས་དེའི་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བ་བཅུ་ལ་ཟླ་བ་ ༧ ནས་མི་ལོ་ ༣ རིང་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་འདུགཡང་་དེ་རིང་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་ན་ལྟར་ན། འདི་ལོའི་ཧོང་ཀོང་མི་མང་གི་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་གཞི་ལ་རྒོལ་རྡུང་གཏོང་མཁན་གྱི་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བ་བཅུ་གཉིས་མཚོ་གྲུར་བསྡད་ནས་ཐེ་ཝན་དུ་བྲོས་བྱོལ་ལ་ཕེབས་བཞིན་པའི་ལམ་བར་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་འདི་ལོའི་ཟླ་བ་བརྒྱད་པའི་ནང་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། ཁ་སང་རྒྱ་ནག་གི་ཧྲིན་ཀྲིན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཁྲིམས་ཁང་ཞིག་གིས། མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བ་ Tang Kai-yin ལགས་སུ་ལོ་གསུམ་དང་། Quinn Moon ལགས་སུ་ལོ་གཉིས། དེ་མིན་གྱི་ལས་འགུལ་བ་བརྒྱད་ལ་ཟླ་ངོ་བདུན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐེངས་འདིར་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་རྣམས་ལ་རྒྱ་སྒོར་ཁྲི་གཉིས་ལྷག་གི་ཉེས་ཆད་ཀྱང་བཅད་ཡོད་པར་ཕྱིར་བསྒྲགས་གནང་འདུག The Hindustan Times གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ།  ཐེངས་འདིར་རྒྱ་ནག་གིས་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་ཧོང་ཀོང་གི་མི་སེར་རྣམས་ཁ་ཉིན་གཟའ་ཟླ་བའི་ཉིན་ཁྲིམས་བཤེར་བྱས་ཡོད་ནའང་།  ཁོང་རྣམས་ཀྱི་ནང་མི་རྣམས་ལ་ཉིན་གསུམ་གྱི་གོང་དུ་མ་གཏོགས་ཁྲིམས་བཤེར་གྱི་གནད་དོན་ཐད་ནས་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་མེད་སྟབས། ཕ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲིམས་བཤེར་ལ་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་ཐབས་མེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཁོང་ཅག་གི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་རྣམས་ཀྱང་བཀག་སྐྱིལ་འོག་གི་ཧོང་ཀོང་གི་མི་སེར་བཅུ་ལ་ཐུག་འཕྲད་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་མ་ཟད།  ཁྲིམས་བཤེར་གྱི་གནད་དོན་སྐབས་སུ་ཡང་གསར་འགོད་པ་སོགས་ལ་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་དུ་བཅུག་མེད་མངོན་གསལ་གནང་འདུགསྲིད་གཞུང་གི་བཀའ་མངགས་ལྟར་ཧོང་ཀོང་གི་མི་སེར་བཅུ་ལ་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ། ཁྲིམས་ཆད་ཕོག་པའི་མི་སེར་བཅུ་བོའི་ཁྲིམས་རྩོད་པའི་གསར་ཁང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། ཁོང་ཚོར་ས་མཚམས་བརྒལ་བའི་ཉེས་འཛུགས་ལ་དཔག་པའི་ཁྲིམས་ཆད་ལྕི་མོ་བཅད་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག རྩ་བའི་གཟའ་ཟླ་བའི་ཉིན། ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མགྲིན་ཚབ་པས་རྒྱ་ནག་གིས་བྲོས་བྱོལ་ཁྲོད་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཧོང་ཀོང་གི་མི་སེར་དེ་དག་འཕྲད་དུ་གློད་གྲོལ་གཏོང་དགོས་བའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཀྱི་མེད་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པའི་ལྷོ་རྒྱ་མཚོའི་ཁུལ་གྱི་འགན་འཛིན། ལྕམ་Yamini Mishra ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གིས་ ཧོང་ཀོང་གི་མི་སེར་དེ་དག་ལ་དྲང་བདེན་མིན་པའི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་སྐོར་ཕྱིར་བསྒྲགས་ཀྱིས། ཐེངས་འདིའི་གནད་དོན་དེ་ཡིས་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ལ་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ལ་ནམ་ཡང་དྲང་བདེན་གྱི་ཁྲིམས་བཤེར་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་མངོན་གསལ་གནང་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྐོར་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་གི་བྱེད་བབ་དེར་སྐྱོན་བརྗོད་ཚ་ནན་བྱས་འདུག གཞི་རྩའི་ཐེངས་འདིའི་གྱོད་དོན་ཁྲོད་བྲོས་བྱོལ་བ་བཅུ་གཉིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་ནའང་། དེ་དག་གི་ཁྲོད་ཀྱི་མི་གཉིས་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་ལོ་ཚོད་ལོང་མེད་པར་བརྟེན་ནས་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྲིམས་ཆད་ཕོག་མེད་པ་རེད།  རྒྱ་ནག་གི་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན་གློད་གྲོལ་ཐོབ་པའི་བྱིས་པ་དེ་གཉིས་གཅིག་ནས་ལོ་ཆུང་བ་དང་། གཉིས་ནས་རང་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཁས་ལེན་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་དབང་གིས་ཁྲིམས་ཆད་བཅད་མེད་པར་འཁོད་འདུག

རྒྱ་ནག་གི་རིམས་ནད་དོ་དམ་དང་སྔོན་འགོག་ཁང་ཞིག་གིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱིས་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་འགོས་ཁྱབ་གྲངས་ཚད་ཕྱིར་འདོན་བྱས་པ་ལས། དོན་དངོས་ཀྱི་རིམས་ནད་འགོས་ཁྱབ་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་ལྡབ་བཅུ་ལས་མང་བ་ཡིན་པར་ར་སྤྲོད་བྱས་འདུག

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཆ་འཕྲིན་དང་དྲ་རྒྱ་སྤྱད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་གཏོང་བ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་ལ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་མི་ཆོག་པའི་སྐོར་གྱི་བརྡ་ཁྱབ་ཅེས་པ་ཞིག་ཕྱིར་བསྒྲགས་ཀྱིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་དྲ་རྒྱ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཕྱོགས་ལ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེར་གཏོང་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་འདུག

ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་ཚད་མཐོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་ལ་ཁ་ཉིན་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Donald Trump མཆོག་གིས་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་ནས་ཡུལ་དེའི་ཁྲིམས་སུ་བཅས་འདུགཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༢༡ ཉིན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ནས་ཚད་མཐོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་ Tibet Policy and Support Act 2020 ཞེས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་གནང་བར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་གཙོས་ས་གནས་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐོར་བ་ཡོངས་ཀྱིས་དགའ་བསུ་ཞུས་ཏེ་སླད་མར་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་སུ་བཅས་པར་སྲིད་འཛིན་ཌམ་མཆོག་གི་མཚན་རྟགས་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་མུས་ཁྲོད་ཁ་ཉིན་རེས་གཟའ་ཉི་མའི་ཉིན་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Donald Trump མཆོག་གིས་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་སྔོན་རྩིས་ཁྲིམས་གཞིར་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་ཏེ་ ༢༠༢༠ ལོའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་བཞིན་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་ཁྲིམས་སུ་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་བཞེངས་ཕྱོགས་བརྟན་པོ་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ངོས་འཛིན་གྱི་རྣམ་པ་ཆེས་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད།བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་དང་འབྲེལ་དེ་རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་སྐུ་སྒེར་གྱི་ངོ་དེབ་ཐོག་དེ་འབྲེལ་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་གནང་ཐུབ་པ་དེ་ནི་གཙོ་བོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱིས་ཐུན་མོང་ཐོག་སྐུ་ལས་སྐྱོན་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ཡིན་པར་བརྟེན་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་དགྱེས་ཚོར་བྱུང་སྐོར་གསུངས་འདུག བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་དྲ་གནས་ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་མཆོག་ལ་ཁྲིམས་འཆར་དེར་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་པ་དང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་དེར་སྤྱི་མོས་ཐོག་གཏན་འབེབས་གནང་བ། དེ་བཞིན་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་ནས་རྐང་འགན་བཞེས་ཏེ་ཁྲིམས་འཆར་ངོ་སྤྲོད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་མ་ཟད། ཁྲིམས་འཆར་དེ་ནི་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ལ་མཚོན་ན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པ་ཞིག་དང་དེས་བོད་ནང་གི་བོད་མིར་རེ་བ་གསར་པ་ཞིག་དང་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་། བོད་མིའི་མང་གཙོའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་སྔར་ལྷག་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་བ་ཞིག་མཚོན་སྐོར་གསུངས་འདུགརྩ་བའི་ཨ་རིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོར་ཨ་རི་གཞུང་གིས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་ལ་བསྐྱར་བཅོས་གནང་བའི་ཁྲིམས་འཆར་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཁྲིམས་འཆར་དེའི་འོག་ཨ་རི་གཞུང་གི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་བསྐོ་བཞག་གནང་རྒྱུ་དང་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ། དེ་བཞིན་བོད་ནང་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་གསར་འཛུགས་སོགས་ཀྱི་དེ་སྔའི་འབྲུ་དོན་ཐོག གལ་ཆེའི་གནད་དོན་ཁག་ཅིག་ཁ་སྣོན་གནང་བའི་ཁོངས་སུ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མ་འོངས་ཡང་སྲིད་དང་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་བོད་མི་ཚོས་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུ་ལས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐེ་བྱུས་བྱ་མི་ཆོག་པ་དང་། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་མི་སྣས་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ཐད་ཐེ་བྱུས་བྱས་ཚེ་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཉེས་ཆད་ལྕི་མོ་གཅོད་རྒྱུ་ཡིན་པར་མ་ཟད། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་མང་གཙོ་གོང་འཕེལ་ཐད་ཀྱི་མཛད་རྗེས་ལ་ངོས་འཛིན་དང་ཆེ་བསྟོད། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་བཞིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་དང་མངོན་འདོད་མཚོན་ཐུབ་མཁན་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ངོས་འཛིན། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མ་བཙུག་བར་དུ་ཨ་རིར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་གསར་འཛུགས་མི་ཆོག་པ། བོད་ནང་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་མཁན་རྣམས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ལྟར་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་དགོས་པ། བོད་མཐོ་སྒང་གྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པ། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བོད་མིར་རང་གི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་བཅས་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་ཕྱིར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༥ བར་རོགས་དངུལ་སྔར་བཞིན་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བ་སོགས་ཀྱི་འབྲུ་དོན་ཁག་ཆེད་བཀོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།སྤྱིར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་ཡིག་དེ་གཏན་ལ་ཕབ་རྒྱུར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིན་ཌོན་དུ་ཐེངས་ཁ་ཤས་ཆེད་ཕེབས་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད་བྱང་ཨ་རིའི་ཁུལ་གྱི་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་བརྒྱུད་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ལ་ཞུ་སྙན་དང་དངོས་སུ་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་ཞུ་གཏུག་གི་ལས་འགུལ་རིམ་པ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་Washington Post གསར་ཤོག་ཐོག་དེ་རིང་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་དཔྱད་རྩོམ་ཞིག་སྤེལ་བའི་ནང་། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་དུ་རྩུབ་སྤྱོད་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གནས་རྒྱ་བསྒྱུར་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ཨ་རིའི་གཞུང་གསར་པའི་ངོས་ནས་སྣང་མེད་དུ་གཏོང་ཐབས་མེད་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུགདེའང་ཨ་རིའི་ཆབ་སྲིད་དཔྱད་བརྗོད་པ་སྐུ་ཞབས་ Josh Rogin ལགས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་དེའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་ནང་ཡུ་གུར་མང་ཚོགས་ས་ཡ་བརྒལ་བར་བཙན་དབང་གིས་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོལ་བྱེད་བཞིན་པའི་གནད་དོན་ལ་དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་གཞི་ནས་ཐུགས་ཁུར་བཞེས་འགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། ཐུགས་སྣང་དགོས་པའི་གནད་དོན་གཞན་ཞིག་ནི་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་ལས་གཞི་དེ་བོད་ནང་དུའང་ལག་བསྟར་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཏེ། དབུལ་ཕོང་མཐོར་འདེགས་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་དམག་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལྟར་བཙན་དབང་གི་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་རྒྱ་གཞུང་གིས་འདས་བའི་ཟླ་བ་དྲུག་གི་ནང་དུ། བོད་མི་ཁྲི་ལྔ་ལྷག་བཀག་སྐྱིལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ལས་ཁང་འདྲ་མིན་གྱི་ནང་དུ་ངལ་རྩོལ་ལས་ཀར་བཀོལ་བཞིན་ཡོད་ལུགས་དང་འབྲེལ། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་དང་གཞུང་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་སྤྱོད་མི་མཐུན་མཁན་རྣམས་ལ་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོལ་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་ཀྱང་། ད་ཆ་བོད་མི་ཞིང་འབྲོག་སྟོང་ཁྲག་བརྒལ་བར་དམག་མིའི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་བཞིན་པ་དེ་ནི་འདས་པའི་ལོ་མང་ནས་བོད་མི་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་བཙན་དབང་གི་གཞིས་སྤོར་བྱེད་བཞིན་པའི་འཆར་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ སྐོར་གསུང་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་དཔྱད་རྩོམ་དེའི་ཆེད་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ལ་བཅར་དྲི་ཞུས་ཡོད་པ་ལྟར། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ལས་གཞི་དེར་ཕུགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་གསུམ་ཡོད་པ་ནི། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མིའི་ས་ཆ་བཙན་འཕྲོག་གིས་རང་བྱུང་གི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་དང་། བོད་མི་རྣམས་ལ་འདི་ལྟ་བུའི་སྦྱོང་བརྡར་བརྒྱུད་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སྐད་ཡིག་བཅས་པ་རྩ་གཏོར་གཏོང་རྒྱུ་མ་ཟད། བོད་མི་རྣམས་གླ་དངུལ་ཉུང་ངུའི་ཐོག་ངལ་རྩོལ་སླད་བེད་སྤྱོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་གསུང་འདུག སྐུ་ཞབས་ Josh Rogin ལགས་ཀྱིས་གཞན་ཡང་ཐེངས་འདིར་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་བ་ཞིག་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དེའི་གལ་གནད་གསལ་སྟོན་གནང་བ་དང་འབྲེལ།  རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཨ་རིའི་གཞུང་ལ་རྒྱ་ནག་གི་གནད་དོན་ཐོག་ཐེ་བྱུས་བྱེད་རྒྱུ་མེད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད་པ་དེ་ནི། དེ་སྔ་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གོང་མ་Barack Obama སྐབས་སུ་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་མཇལ་བཅར་ཞུས་མེད་པ་དང་། ཕྱིས་སུ་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཇལ་འཕྲད་གནང་བའི་་གནད་དོན་དེ་ཡང་མངོན་གསལ་དོད་པོ་བྱས་ནས་ཡོངས་གྲགས་མ་གནང་བར་རྒྱ་ནག་དང་བསྟུན་མཁས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་སྐབས་དེར་བོད་ནང་དུ་སྲིད་བྱུས་གུ་ཡངས་གཏོང་རྒྱུའི་ཚབ་ཏུ་དྲག་གནོན་ཇེ་ཆེར་བཏང་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་གིས་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མི་བྱེད་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་སྣ་མང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་གྱིས། སྲིད་འཛིན་ Biden གྱི་སྣེ་ཁྲིད་པའི་ཨ་རིའི་གཞུང་གསར་བ་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་སྐོར་གྱི་འོག་ཏུ་མི་ཚུལ་བ་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལུགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ཨ་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་གྱི་ཁྲོད་ནས། ཨ་རིའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་གནོན་འོག་གི་བོད་དོན་དེ་སྣང་མེད་དུ་གཏོང་མི་འོས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་ནན་བརྗོད་གནང་འདུག  

ཉེ་ཆར་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀར་ཚད་མཐོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བོད་དོན་སྲིད་བྱུས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་སྲིད་འཛིན་གྱི་མཚན་རྟགས་དང་འབྲེལ་ནས་ཁྲིམས་སུ་བཅས་ཚེ་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་འབྲུ་དོན་བཞིན་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་གཞན་ཁག་དང་ཞིབ་བསྡུར་གྱིས་བོད་ནང་གི་རྫ་ཆུ་ཁ་འམ་མེ་ཀོང་ཆུ་རྒྱུན་ཆེན་པོའི་ཐོག་ཆུ་མཛོད་སོགས་ཀྱི་འཛུག་སྐྲུན་ལས་གཞི་ཁག་དང་དེའི་གཤམ་འོག་གི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ཤུགས་རྐྱེན་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཚོགས་ཆུང་ལ་སྙན་ཐོ་འགོད་འབུལ་ཞུ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་འདུགའདས་པའི་ལོ་མང་རིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཨེ་ཤ་ཡའི་གླིང་ཆེན་གྱི་མི་འབོར་ཐེར་འབུམ་གཅིག་ཙམ་ནས་འཐུང་ཆུར་བརྟེན་བཞིན་པའི་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཆུ་རྒྱུན་ཁག་གི་ཐོག་ཆུ་མཛོད་མང་དག་ཅིག་གསར་རྒྱག་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་ཚན་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་མཐོ་སྒང་ཐོག་གོ་ལའི་ས་ཁུལ་གཞན་ལས་ལྡབ་གསུམ་གྱི་ཚ་དྲོད་མྱུར་བ་འཕེལ་བཞིན་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། འདི་ལོ་  Eyes on Earth Inc. ཞེས་པའི་གོ་ལའི་ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཞིབ་ཚོགས་པས་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བར་སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྫ་ཆུའི་ཐོག་གསར་རྒྱག་བྱས་པའི་ཆུ་མཛོད་ཁག་གི་བརྒྱུད་ནས་གཤམ་འོག་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ཆུ་རྒྱུན་སྟངས་འཛིན་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ཐན་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་དེ་ས་ཁུལ་དེ་དག་གི་ཞིང་པ་དང་ཉ་པ་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་གནས་ལ་དོ་ཕོག་ཤུགས་ཆེ་ཐེབས་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་ཟླ་བ་སྔོན་མར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་ནང་དུ་རྒྱུག་བཞིན་པའི་ཡར་ཀླུངས་གཙང་པོའི་སྟེང་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་ཆུ་མཛོད་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱ་གཏན་ཁེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ཡང་ཐོན་ཡོད་པ་རེད།ཁ་སང་ཚེས་ ༢༣ ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་དྲ་གནས་ཐོག་ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་འབྲུ་དོན་བཞིན་བོད་མཐོ་སྒང་གྱི་ཆུ་རྒྱུན་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འབྲེལ་བའི་འབྲུ་དོན་ཟུར་འདོན་དང་འབྲེལ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཁྲིམས་སུ་བཅས་པའི་ཉིན་གྲངས་ ༡༨༠ ནང་ཚུད་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེའི་ངོས་ནས་ USAID རོགས་ཚོགས་གཙོ་འཛིན་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ངེས་སྟོན་པ། དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་གཞན་ཁག་དང་གྲོས་བསྡུར་སྦྱང་བཤད་གནང་ཐོག་བོད་མཐོ་སྒང་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་རྫ་ཆུའི་ཆུ་རྒྱུན་ཐད་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཆུ་མཛོད་འཛུག་སྐྲུན་དང་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཆུ་རྒྱུན་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཐེབས་པར་བརྟེན་གཤམ་འོག་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཐོག་ལ་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཤུགས་རྐྱེན་གང་འདྲ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་དཔྱད་ཞིབ་གནང་སྟེ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཚོགས་ཆུང་ལ་སྙན་ཐོ་འགོད་འབུལ་ཞུ་དགོས་པ་ཐེར་འདོན་དང་འབྲེལ། ད་རེས་བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་དེའི་ནང་དུ་སྙན་ཐོ་དེ་ལྟར་འགོད་འབུལ་ཞུ་དགོས་པའི་འབྲུ་དོན་འཁོད་པ་དེ་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་མཐོ་སྒང་གྱི་ཆུའི་བདེ་འཇགས་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་ངོས་ནས་སེམས་འཚབ་ཤུགས་ཆེ་གནང་བཞིན་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་པར་གསུངས་འདུགརྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་བུ་ཆུང་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱ་གར་དང་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་ས་ཁུལ་གྱི་བདེ་འཇགས་དང་བརྟན་ལྷིང་ལ་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་བཟོ་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར་བོད་མཐོ་སྒང་དང་དེའི་ཆུ་རྒྱུན་རྣམས་དེ་བས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བ་ཆགས་ཡོད་སྐོར་དང་འབྲེལ། མི་ཐེར་འབུམ་གཅིག་ལྷག་འཚོ་བཞིན་པའི་བོད་མཐོ་སྒང་གྱི་ཆུ་རྒྱུན་ཁག་གི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་ནས་མཉམ་ལས་དང་ཕྱི་གསལ་གནང་གསལ་མེད་པར་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཨ་རིས་གཙོས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་ཚོགས་ཁག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་མཐོ་སྒང་ཐོག་སྲིད་བྱུས་འཛིན་ཕྱོགས་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་གནང་དགོས་པ་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཆུ་རྒྱུན་དང་ Mekong འམ་རྫ་ཆུའི་ཆུ་རྒྱུན་སྐོར་གྱི་སྙན་ཐོ་དེས་གོ་ལའི་ཆུའི་དཀའ་ངལ་ཐོག་དགོས་ངེས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་གནད་དོན་དེ་མངོན་གསལ་གནང་བ་ཆེས་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག

ཁ་སང་དེ་རིང་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། དབྱིན་ཡུལ་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་དུ་Mutant Covid ཞེས་པའི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་གསར་མ་ཁྱབ་བརྡལ་གྱི་རླབས་རྒྱུན་གསར་བ་ཞིག་ཐོན་ཡོད་པར་བརྟེན་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གནས་སྐབས་སུ་ཁྱིམ་སྡོད་བཀག་རྒྱའི་འོག་གནས་ཡོད་སྟབས། རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གི་ནང་གནས་བའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་༢༠༢༡་ལོའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྲིད་སྤྱི་གཉིས་ཀྱི་འོས་བསྡུ་དེ་ཉིན་བརྒྱ་དུས་གཅིག་ལ་བྱེད་ཐུབ་མིན་གྱི་ཐད་ནས་བློ་འཚབ་བྱེད་གཞི་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུགདེ་རིང་འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་ཞལ་པར་བརྒྱུད་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་ལས་བྱེད་དང་། ཁུལ་དེའི་འོས་བསྡུའི་འགན་འཛིན་གྱི་ལས་རོགས་ཚེ་རིང་མཚོ་མོ་ལགས་སུ་ད་ལྟའི་དབྱིན་ཡུལ་ནང་གི་རིམས་ནད་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་མིའི་གནས་བབ་སྤྱི་དང་། དེ་བཞིན་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་ཐུགས་འཚབ་འབྱུང་བཞིན་པའི་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་དུས་ཐོག་ཏུ་ལེགས་འགྲུབ་འབྱུང་མིན་གྱི་ཐད་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས།  ད་ལྟའི་གནས་བབ་འདིའི་ཁྲོད་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཟིན་པའི་ས་གནས་ཀྱི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཉིན་བརྒྱ་དུས་གཅིག་ལ་འོས་འཕེན་གནང་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས།  དེར་འབྲེལ་གྱི་གནས་བབ་ཀྱི་ཐད་ནས་དབུས་འོས་བསྡུ་ལྷན་ཁང་ལ་ཡང་སྙན་གསེང་ཞུས་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད། གཞི་རྩའི་གོང་ནས་ཚེ་རིང་མཚོ་མོ་ལགས་ཀྱིས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་ལྟར། དབུས་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་ལ་ས་གནས་ཀྱི་གནས་བབ་ཀྱི་ཐད་ནས་སྙན་གསེང་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ་ནས་འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་དབུས་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་དུ་དེར་འབྲེལ་གྱི་གནས་ཚུལ་ཐད་ནས་བཀའ་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུ་ཐབས་བྱས་ཀྱང་།  དབུས་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་གིས་ཉིན་གཉིས་ཀྱི་རིང་ལ་ཚོགས་འདུ་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ་བཅར་འདྲིའི་གོ་སྐབས་སྤྲད་མ་སོང་། རྩ་བའི་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མ་ནས་བཟུང་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་ཁུལ་དུ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་སྲིན་གྱི་ངོ་བོརའགྱུར་བ་ཐེབས་ནས་རིམས་ནད་ཁྱབ་བརྡར་ཤུགས་ཆེར་འགྲོ་འགོ་བརྩམས་ཡོད་སྟབས། ད་ཆ་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་ནང་དུ་གནམ་གྲུ་སོགས་ཀྱི་འགྲོ་སྐྱོད་ཀྱི་ལམ་ཁ་ཡོངས་སུ་བཀག་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་ལྔའིནང་དུ་ཡང་ཡང་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་གནམ་གྲུར་བསྡད་ནས་ཡོང་མཁན་གྱི་རིམས་ནད་གསར་མ་ཕོག་མཁན་ཁག་ཅིག་གསར་དུ་ཤེས་རྟོག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད་འདུག

སྲིད་བློན་མོ་དཱི་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་ནང་ནང་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཆེན་པོ་ཞིག་འཛུགས་སྐྲུན་གྱིས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་ནང་པའི་གཞུང་ཆེན་དག་གི་ཕྱག་དཔེ་རྣམས་ཕབ་སྒྱུར་གྱིས་རིན་མེད་ཐོག་མཁོ་སྤྲོད་གནང་འཆར་ཡོད་སྐོར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུགརེས་གཟའ་ཟླ་བའི་ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློ་སྐུ་ཞབས་ནརེཾདྲ་མོ་དཱི་མཆོག་གིས་དྲྭ་ཐོག་བརྒྱུད་ India-Japan Samvad Conference ཞེས་རྒྱ་གར་དང་ཉི་ཧོང་དབར་གྱི་གླེང་མོལ་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་དྲུག་པའི་སྟེང་རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་པའི་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་བཀའ་བསྟན་དང་ལྟ་གྲུབ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱག་དཔེ་ཇི་ཡོད་རྣམས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དར་སྤེལ། དེ་བཞིན་ནང་པའི་རྗེས་འཇུག་ཚོ་དང་ནང་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་དང་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ལས་ལ་ཞུགས་པ་ཚོར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་བ་བཅས་ལ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་སླད་མར་རྒྱ་གར་ནང་ནང་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་གནང་འཆར་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག སྲིད་བློ་སྐུ་ཞབས་མོ་དཱི་མཆོག་གིས་ད་དུང་རྒྱ་གར་ནང་ནང་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་གནང་བ་དེ་བརྒྱུད་ནས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ཁག་གི་སྐད་ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཡོད་པའི་ནང་པའི་གསུང་འབུམ་ཁག་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་འམ་ཕྱག་དཔེ་ཇི་སྙེད་ཅིག་མཆིས་པ་དེ་དག་བསྡུ་རུབ་ཀྱིས་སྐྱབས་གནས་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ཁོ་ན་ཙམ་མིན་པར་ནང་པའི་རིག་གནས་དག་ལ་དོ་སྣང་དང་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གཉེར་མཁན་ཀུན་ལ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐབས་སླད་དུ་མཐུན་འགྱུར་དང་མཁོ་སྤྲོད་གནང་ངེས་ཡིན་སྐོར་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཁོང་གིས་ལས་འགུལ་དེ་བརྒྱུད་ནས་འགྲོ་བ་མི་དང་མིའི་བར། སྤྱི་ཚོགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བར། དེ་བཞིན་མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་བར་བགྲོ་གླེང་དང་ཉམས་ཞིབ་གནང་སའི་སྡིངས་ཆ་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེང་གི་གོ་ལའི་ཐོག་འགྲོ་བ་མི་ལ་ངལ་བ་ཇི་སྙེད་ཅིག་འཕྲད་མུས་ཁག དཔེར་ན། དབུལ་འཕོང་ཉམ་ཐག་པ་དང་མི་རིགས་འཐེན་འཁྱེར། ཕྱོགས་ལྷུང་། ཕོ་མོ་དབྱེ་འབྱེད། གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་སོགས་པའི་གནད་དོན་ཐོག་ལ་གདོང་ལེན་ཇི་ལྟར་གནང་དགོས་པའི་ཐད་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་ཇི་སྩལ་རྣམས་ཆེད་འདོན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་ཡོད། སྐུ་ཞབས་ནརེཾདྲ་མོ་དཱི་མཆོག་གིས་གཞན་ཡང་ཉེ་ཆར་ཁོང་སྔར་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའི་རྗེས་སུ་འཁོར་ལྔ་སྡེ་བཟང་པོར་བཀའ་དང་པོ་བདེན་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བའི་ཡུལ་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་ཕེབས་སྐབས་སངས་རྒྱས་ཀྱིུ་ཆོས་འདི་ཞལ་བཏོན་དང་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་གནང་རྒྱུ་ཙམ་མིན་པར་དེ་ནི་འགྲོ་བ་མི་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་དེ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ལྷན་སྐྱེས་སུ་ཡོད་པའི་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་དག་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་རིག་མཛོད་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། དེང་དུས་ཀྱི་འཛམ་གླིང་ནང་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་སོགས་ཀྱི་གནས་བབ་གང་ཅི་ཐད་ནས་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལས་དཔེ་མཚོན་བླངས་དགོས་གལ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་དྲན་སྐུལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྲིད་བློན་མོ་དཱི་མཆོག་གིས་ད་དུང་ཡང་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་འཇིག་རྟེན་ཡ་རབས་སྤྱོད་ཚུལ་དེ་བརྗོད་པའི་སྙིང་པོར་བཟུང་སྟེ་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཁོར་ཡུལ་ལ་གཅེས་སྐྱོང་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པར་གསུངས་ཡོད།

ཁ་ཉིན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀར་ཚད་མཐོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་ Tibet Policy and Support Act 2020 ཞེས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མ་འོངས་ཡང་སྲིད་དང་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་བོད་མི་ཚོས་ཐུགས་ཐག་གཅོད་རྒྱུའི་བདག་དབང་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་སོགས་ཀྱི་གལ་ཆེའི་འབྲུ་དོན་འཁོད་པའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་འབྲེལ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་གནང་བར་དགའ་བསུ་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། བོད་མི་ཚོས་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་ཀྱིས་ཕྱག་ལས་གནང་ཚེ་གྲུབ་འབྲས་ངེས་ཅན་ཞིག་སོན་སྐོར་གསུངས་སོང་།ད་ལན་ཨ་རིས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དེས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྣམས་ལ་མིག་དཔེ་བཟང་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། དེས་མ་འོངས་པར་བོད་དོན་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུར་ཐུགས་ཕན་སོས་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད། རྩ་བའི་ཨ་རིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོར་ཨ་རི་གཞུང་གིས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་ལ་བསྐྱར་བཅོས་གནང་བའི་ཁྲིམས་འཆར་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཁྲིམས་འཆར་དེའི་འོག་ཨ་རི་གཞུང་གི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་བསྐོ་བཞག་གནང་རྒྱུ་དང་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ། དེ་བཞིན་བོད་ནང་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་གསར་འཛུགས་སོགས་ཀྱི་དེ་སྔའི་འབྲུ་དོན་ཐོག གལ་ཆེའི་གནད་དོན་ཁག་ཅིག་ཁ་སྣོན་གནང་བའི་ཁོངས་སུ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མ་འོངས་ཡང་སྲིད་དང་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་བོད་མི་ཚོས་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུ་ལས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐེ་བྱུས་བྱ་མི་ཆོག་པ་དང་། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་མི་སྣས་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ཐད་ཐེ་བྱུས་བྱས་ཚེ་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཉེས་ཆད་ལྕི་མོ་གཅོད་རྒྱུ་ཡིན་པར་མ་ཟད། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་མང་གཙོ་གོང་འཕེལ་ཐད་ཀྱི་མཛད་རྗེས་ལ་ངོས་འཛིན་དང་ཆེ་བསྟོད། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་བཞིན་བཙོན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་དང་མངོན་འདོད་མཚོན་ཐུབ་མཁན་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ངོས་འཛིན། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མ་བཙུག་བར་དུ་ཨ་རིར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་གསར་འཛུགས་མི་ཆོག་པ། བོད་ནང་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་མཁན་རྣམས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ལྟར་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་དགོས་པ། བོད་མཐོ་སྒང་གྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པ། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བོད་མིར་རང་གི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་བཅས་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་ཕྱིར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༥ བར་རོགས་དངུལ་སྔར་བཞིན་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བ་སོགས་ཀྱི་འབྲུ་དོན་ཁག་ཆེད་བཀོད་ཀྱིས་ཁ་སྣོན་གནང་ཡོད་པ་རེད།གཞི་རྩའི་ཁྲིམས་འཆར་དེའི་ཆེད་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སར་ཐེངས་ཁ་ཤས་ཆེད་ཕེབས་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད། བྱང་ཨ་མི་རི་ཀ་ཁུལ་གྱི་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་བརྒྱུད་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ལ་ཞུ་སྙན་ ༢༦༠༠༠ བརྒལ་བ་ཕུལ་བ་དང་ཆབས་ཅིག གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་རྣམས་དང་དངོས་སུ་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་ཞུ་གཏུགས་ལས་འགུལ་རིམ་པ་སྤེལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྤྱིར་ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་འདི་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་ཚད་མཐོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཐོག་གཏན་འབེབས་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། དངོས་སུ་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་སུ་དཔྱད་པར་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་མཚན་རྟགས་གནང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་གྱི་ཛ་དྲག་དུས་སྐབས་འདིར་ཨ་རིའི་མང་ཚོགས་ལ་ངལ་སེལ་གྱི་སྔོན་རྩིས་ཁྲིམས་འཆར་ཁྱབ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལ་གཞིགས་ཚེ་ད་ལྟའི་ཆར་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ཌོ་ནལྜ་ཊམ་མཆོག་གི་ངོས་ནས་གྲོས་ཚོགས་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་སྔོན་རྩིས་ཁྲིམས་འཆར་ནང་ཨ་རིའི་མང་ཚོགས་ལ་ངལ་སེལ་གྱི་མ་དངུལ་ཉུང་དྲག་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་དང་བཅས་ཏེ་ཁྲིམས་འཆར་དེར་མཚན་རྟགས་སྐྱོན་རྒྱུ་མིན་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག