རྒྱལ་སྤྱི།

ཁ་སང་ཚེས་ ༢༡ ཉིན་ཨ་རིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་མཁན་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཚོའི་མཐོང་མཆན་ལ་དམ་དྲག་འཕར་མ་གནང་རྒྱུའི་སྤྱི་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་འདུག ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ Mike Pompeo མཆོག་གིས་ད་ལན་ཨ་རི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཚོར་སླར་ཡང་དམ་དྲག་གནང་རྒྱུའི་སྤྱི་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་བའི་ཁོངས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་དང་མང་ཚོགས་སྤྱི། ལྷག་པར་དུ་སྲིད་གཞུང་དང་ལྟ་སྤྱོད་མི་མཐུན་མཁན་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པར་མ་ཟད། ཁོང་ཚོའི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་མཁན་གྱི་དཔོན་རིགས་ཚོ་དང་ཁོ་ཚོའི་ནང་མིར་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག སྐུ་ཞབས་ Pompeo མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་མང་ཚོགས་དང་དེ་གའི་དབང་སྒྱུར་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཀྱིས་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་གཙོས་ཆོས་ལུགས། འདུ་འཛོམས་རང་དབང་སོགས་ཀྱི་ཐད་དྲག་གནོན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ཨ་རིས་དེ་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་མཁན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་དཔོན་རིགས་ཚོ་ཨ་རི་ནང་ཡོང་བཅུག་རྒྱུ་མིན་པའི་གནད་དོན་ཐོག་དེ་སྔ་ནས་གསལ་པོ་བཟོས་ཟིན་སྐོར་གསུངས་འདུག་པ་དང་ཆབས་ཅིག ད་ལན་ཨ་རིས་བྱེད་ཕྱོགས་དེས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་མཁན་གྱི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ནས་ངེས་པར་དུ་འགན་ཁུར་བ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག ཨ་རིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ནས་ཞི་བའི་ངང་འཐབ་རྩོད་གནང་མཁན་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་ལས་འགུལ་བ་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཧོང་ཀོང་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ Jimmy Lai  ལགས། ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་རྩོད་ལེན་པ་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་སོགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་དང་ཁྲིམས་རྩོད་པ་སོགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག  རྒྱ་གཞུང་ནས་ཁོང་རྣམས་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པ་དང་སྒོས་རྒྱ་ནག་ནས་མང་ཚོགས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་དཀའ་ཚེགས་ཀྱི་དུས་སྐབས་དང་སྦྲགས་ཏེ་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་གཙོས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་བཞིན་པའི་ཁར་འདས་པའི་དུས་ཡུན་ནང་ཨ་རྒྱ་གཉིས་བར་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་གཙོས་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་བདེ་འཇགས་ཁྲིམས་གཞི་གསར་པ་གཏན་འབེབས་དང་དེ་བཞིན་ལྷོ་རྒྱ་ནག་རྒྱ་མཚོ་སོགས་དང་འབྲེལ་ནས་ཕན་ཚུན་དབར་ལབ་གླེང་མང་དག་ཅིག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཁྲོད་ཨ་རིས་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ལས་ཁང་ཆེ་གྲས་ Semiconductor Manufacturing International Corp དང་ drone འཕྲུལ་ལས་བཟོ་མཁན་ SZ DJI Technology སོགས་ཐོ་གཞུང་ནག་པོའི་ཁོངས་སུ་ཐེར་འདོན་གནང་རྒྱུ་གཙོས་ཡུ་གུར་དང་ཤིན་ཅང་ཁུལ་གྱི་ཁ་ཆེ་མི་རིགས་ཚོའི་ཐོག་ཏུ་དམ་དྲག་བྱེད་མཁན་དང་དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་བདེ་འཇགས་ཁྲིམས་གཞི་གསར་པ་ལག་བསྟར་བརྒྱུད་ཧོང་ཀོང་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སོགས་ལ་དམ་དྲག་བྱེད་མཁན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་དཔོན་རིགས་ཚོ་ཨ་རི་ནང་ཡོང་རྒྱུ་དང་ཨ་རིར་དངུལ་དངོས་སོགས་ཇི་ཡོད་ཐམས་ཅད་ལོངས་སུ་སྤྱོད་དབང་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།ཕྱོགས་མཚུངས་ཟླ་བ་འདིའི་མགོ་སྟོད་དུ་ཨ་རི་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་མཁན་གྱི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དཔོན་རིགས་ཁག་ཅིག་དང་ཁོ་ཚོའི་ནང་མིའི་མཐོང་མཆན་ཐད་དམ་དྲག་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད།  ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཧོང་ཀོང་དང་མེཀ་ཀའོ་ནང་དུ་བསྐྱོད་པར་ཕྱིར་བསྐྱོད་ལག་འཁྱེར་ཡོད་པ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་དང་། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་ཁག་གི་ཆེད་ལས་མི་སྣ་རྣམས་ཀྱི་ནང་མི་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་མཆན་བཅས་ལ་ཆག་ཡང་ཡོད་པ་རྣམས་ཕྱིར་འཐེན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་བརྗོད་ཡོད་པར་མ་ཟད།  རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Hua Chunying ཡིས་ཨ་རི་ནས་ཧོང་ཀོང་དང་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དོན་གྱི་གནད་དོན་ཐད་ལ་ཐེ་བྱུས་གནང་མཚམས་འཇོག་དགོས་ཞེས་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།

ཉེ་ལམ་ཕྱི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་ International Tibet Network འམ་རྒྱལ་སྤྱི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་གིས་གསར་འགོད་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་བའི་ནང་ཉེ་ལམ་ཕྱི་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་ཀུ་ཤུ་རྟགས་ཅན་གྱི་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་ཞིག་ཡོངས་གྲགས་གནང་སྟེ། རང་དབང་གི་གནས་ཚུལ་འཁོར་རྒྱུག་དང་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་བརྩི་བཀུར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་ཀྱང་ཚོང་ལས་ཁང་དེས་ངོས་ནས་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་མུ་མཐུད་བཏང་བའི་སྒོ་ནས་སྲིད་བྱུས་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་མ་ཟད། ཚོང་ལས་ཁང་དེའི་ཤེར་བདག་རྣམས་ཀྱིས་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་འཆར་ཞིག་ཕུལ་ཡང་དེར་ཡ་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད་པའི་ཁར། ཞུ་གཏུག་བྱེད་མཁན་དེ་དག་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག དེ་ཡང་ཚོང་ལས་ཁང་དེས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་དང་འབྲེལ་ནས་ཤེར་བདག་རྣམས་ཀྱིས་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་དེ་ལག་བསྟར་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མིན་གྱི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་ཀྱང་ཚོང་ལས་ཁང་དེའི་ངོས་ནས་ཤེར་བདག་རྣམས་ཀྱིས་འོས་འཕེན་པའི་སྒོ་ནས་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་རྒྱུའི་ཚོགས་འདུ་སྐོང་ཚོགས་མ་གནང་བར་ཚོང་ལས་ཁང་དེའི་ཁྲིམས་རྩོད་པས་གནད་དོན་དེ་གླེང་སློང་མི་ཡོང་བའི་ཐབས་ལ་གཞོལ་གྱི་ཡོད་སྟབས། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཀྱི་མི་ས་ཡ་ ༡༨ ལྷག་གི་སྐུ་ཚབ་མཚོན་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ ༡༥༠ ནས་ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་ལ་ཚོང་ལས་ཁང་དེའི་ངོས་ནས་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་ལན་འདེབས་དགོས་པའི་ཞུ་གཏུགས་བྱས་ཡོད་པ་རེད་འདུག སྐབས་དེར་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དྲིལ་བསྒྲགས་འགན་འཛིན་པདྨ་སྒྲོལ་མ་ལགས་ཀྱིས་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་ཚོང་ལས་ཁང་དེའི་ཤེར་བདག་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བཀག་འགོག་བྱས་པ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་མགོའདོགས་བྱ་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་ཤིག་དང་། ལྷག་པར་དུ་བྱེད་བབ་དེ་ནི་བོད་མི་གཙོ་ཡུ་གུར་དང་ཧོང་ཀོང་གི་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ཁ་བཙུམ་ནས་འཇོག་ཐབས་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་ཞིག་གཏན་འབེབ་བྱས་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་ནས་ལག་བསྟར་མ་བྱས་པ་ནི་མགོ་གཉིས་ཀྱི་ལས་ཞིག་ཡིན་པ་བརྗོད་འདུག ད་དུང་ཤེར་བདག་ཚོགས་པའི་ཉམས་ཞིག་པ་ Sarah ཞུས་བ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཚོང་ལས་ཁང་དེའི་ཤེར་བདག་རྒྱུན་རིང་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཚོང་ལས་ཁང་གི་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་དེར་ཤུགས་སྣོན་མང་ཙམ་རྒྱག་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད་པ་དང་། ཚོང་ལས་ཁང་གི་ངོས་ནས་མི་མང་གི་རེ་བ་དང་མངོན་འདོན་ལ་གཞིགས་ཏེ་ཁྲིམས་ལ་བརྩི་སྲུང་ཞུས་བའི་སྒོ་ནས་ལས་དོན་གཉེར་རྒྱུ་མང་པོ་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག གཞན་ཡང་ Vicky Wyatt ཞུས་བ་ཞིག་གིས་ཀུ་ཤུ་རྟགས་ཅན་གྱི་ཚོང་ལས་ཁང་གིས་དང་ཐོག་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་དེ་ཡོངས་བསྒྲགས་གནང་སྐབས་དགའ་བསུ་ཞུས་པ་ཡིན་ཡང་ད་ལྟ་ཚོང་ལས་ཁང་གི་བྱེད་བབ་ལ་བལྟས་དུས་སྲིད་བྱུས་དེ་སྟོང་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། སྐབས་དེར་ཚོང་ལས་ཁང་གིས་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་བརྩི་བཀུར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་འདོག་བྱས་ཀྱང་ད་ཆ་ལྡབ་གཉིས་ཙམ་གསང་མྱུལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཤེར་བདག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བཀག་སྐྱིལ་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ནི་ཆེས་ངོ་ཚ་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་བརྗོད་འདུག གཞི་རྩའི་ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་བཟོ་ཚོང་ཁང་གཞན་ལྟར་མ་ཡིན་པར། རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ཀུ་ཤུའི་ཁ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱ་ནག་གི་མངོན་འདོད་ལྟར་གནས་ཚུལ་མང་པོ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་རྒྱུ་དང་ལྷག་པར་དུ་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་རེ་སྐུལ་ལྟར་རྒྱ་ནག་གི་V PNs ཞེས་པའི་གནས་ཚུལ་འཚོལ་བྱེད་ལས་མཉེན་ཆས་ ༡༠༠༠ ཙམ་ནག་གསུབ་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་གི་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་རང་ཉིད་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུའི་སླད་དུ་ཀུ་ཤུ་རྟགས་ཅན་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱོད་རྒྱུ་ཉེ་ཁ་ཆེ་རུ་སོང་ཡོད་པ་དང་། ཧོང་ཀོང་གི་ཁྲིམས་གཞི་གསར་པའི་གནང་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་ངོ་དེབ་དང་། Google Twitter སོགས་ནས་གནས་སྐབས་རིང་ཕྱིར་འཐེན་གནང་ཡང་སྐབས་དེར་ཁུ་ཤུ་རྟགས་ཅན་ནས་ཕྱིར་འཐེན་གནང་མེད་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་འོག་ HKmap.live ཞེས་པའི་མཉེན་ཆས་ཤིག་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཧོང་ཀོང་གི་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བ་ཚོར་ཉེན་ཚབས་ཆེན་པོར་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་ཁ་སང་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་གི་ཁུལ་དུ་མི་མང་བཀག་སྐྱིལ་གྱིས་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱིས།  ཁུལ་དེའི་མི་མང་བཀག་སྐྱིལ་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ཡུ་རོབ་ཀྱི་ནང་དུ་ཡོང་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་བྱེད་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་གསར་བ་ཞིག་ཚད་མཐོའི་མང་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་འདུག

ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Scott Perry ལགས་གིས་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Donald Trump མཆོག་ལ་ཨ་རིའི་གཞུང་ནས་བོད་དེ་རང་བཙན་གཙང་མའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་དགོས་པའི་སྙན་ཞུ་ཞིག་ཕུལ་འདུག

དེ་ཡང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་གྱི་སྐུ་ཚབ་ལྕམ་སྐུ Mary Lawlor ལགས་ཀྱིས་ Chang Weiping ཞུ་བའི་རྒྱ་རིགས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་སྐྱིལ་ཁྲོད་མནར་གཅོད་བཏང་བ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་རྗེས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ལོ་ལྔའི་གོང་ནས་བཟུང་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་རྣམས་ལ་དམིགས་བཀར་གྱིས་དམ་དྲག་བྱེད་རྒྱུ་འགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་དེ་ད་དུང་ཡང་མུ་མཐུད་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག

Committee to protect journalist འམ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པས་འདི་ལོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ནད་ཡམས་ཁྱབ་གདལ་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་བཀོད་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་གསར་འགོད་པ་མང་དག་ཅིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་དེ་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེས་སྡུག་ཤོས་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པའི་རྩོམ་སྒྲིག་འགན་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Elana Beiser ལགས་ཀྱིས་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་སྙན་ཐོར་འདི་ལོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་གསར་འགོད་པ་ ༢༧༤ ཙམ་ཞིག་གསར་འགོད་ཀྱི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་འཛིན་བཟུང་གིས་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཐོ་གཞུང་དེ་ནི་འདས་པའི་ལོ་དུས་ཁྲོད་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་གྲངས་ཐོ་མང་ཤོས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པར་གསལ་འདོན་གནང་འདུག་པར་མ་ཟད། དེའི་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་ནི་ལོ་གཉིས་བསྟུད་མར་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེས་སྡུག་ཤོས་དང་དེ་རྗེས་ཊར་ཀི་ (Turkey) དང་།  ཨི་ཇིབཊ། (Egypt) དེ་བཞིན་སྸ་ཌི་ཨེ་ར་བྷི་ཡ་( Saudi Arabia ) བཅས་ཀྱི་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེས་སྡུག་ཤོས་ཁོངས་སུ་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག ལྕམ་སྐུ་ Elana Beiser ལགས་ཀྱིས་ད་ལན་གསར་འགོད་པ་ ༢༧༤ ཙམ་ཞིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དེ་ནི་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་གསར་འགོད་པ་ ༢༥༠ ལྷག་བསྟུད་མར་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ལོ་ལྔ་པ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། མང་གཙོར་རིན་ཐང་གནང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དབུ་ཁྲིད་ཉུང་དྲག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག  སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པས་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་གི་གྲངས་བཤེར་སྐབས་ཨ་རི་ནང་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་གི་སྙན་ཐོ་རག་མེད་ཀྱང་། US Press Freedom Tracker ཞེས་པའི་ཞིབ་འཇུག་གནང་བ་ལྟར་ན།  གནང་བ་ལྟར་ན་འདི་ལོར་སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བའི་གསར་འགོད་པ་ ༡༡༠ འཛིན་བཟུང་དང་དེ་བཞིན་ ༣༠༠ ཙམ་ཞིག་ལ་རྒོལ་རྡུང་བྱས་ཡོད་སྐོར་ལུང་འདྲེན་གནང་འདུགལྷག་པར་དུ་སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་གསར་འགོད་རང་དབང་ལ་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་ནང་གསར་འགོད་པ་ ༤༧ ཙམ་ཞིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཁྲོད་མང་དག་ཅིག་ད་ཆ་བཙོན་འཇུག་གི་དུས་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་གི་འོག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་མྱོང་ཡོད་པ་དང་ཁག་ཅིག་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་ནག་ཉེས་ཁ་གསལ་མེད་པའི་འོག་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་འཁོད་འདུག སྤྱིར་རྒྱ་ནག་ནང་འདས་ལོར་ཝུ་ཧན་ནས་མཆེད་པའི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱད་གདལ་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་གཞུང་གིས་གཉན་རིམས་ཐད་གནད་དོན་བཀོད་ཚུལ་དང་འབྲེལ་གསར་འགོད་པ་མང་དག་ཅིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ཁྲོད་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡ ཉིན་གསར་འགོད་པ་གསུམ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཁོངས་སུ་གཅིག་རང་དབང་ཅན་གྱི་བརྙན་པར་གསར་འགོད་པ་ Zhang Zhan ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁོ་མོ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ Twitter དང་ YouTube སོགས་བརྒྱུད་གཉན་རིམས་རྐྱེན་གྱིས་ས་གནས་ཀྱི་ཚོང་གཉེར་བ་དང་ལས་མི་རྣམས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲད་ཚུལ་དང་། དེ་བཞིན་སྲིད་གཞུང་ནས་ནད་ཡམས་ཐད་ཡ་ལན་སྤྲོད་ཕྱོགས་སོགས་ཀྱི་ཐོག་བཅར་འདྲི་བྱས་རྐྱེན་འཛིན་བཟུང་བྱས་པར་གསུངས་འདུག རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་འདས་པའི་དུས་ཡུན་ནང་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གསར་འགོད་པ་ཕྱིར་འབུད་གཙོས་པའི་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་པའི་གནད་དོན་ཡང་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག ཨི་ཇིབཊ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་འདི་ལོར་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལྟར་གསར་འགོད་པ་ ༢༧ འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་དང་དེ་བཞིན་གསར་འགོད་པ་ཁག་ཅིག་བཙོན་འཇུག་བྱས་པའི་དུས་ཡུན་རིང་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཕོག་རྐྱེན་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནད་དོན་འཁོད་འདུག ཚོགས་པའི་ལོ་འཁོར་གྲངས་བཤེར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གནང་བའི་ནང་བཙོན་འཇུག་ཁང་དུ་ཡོད་པའི་གསར་འགོད་པ་གསུམ་ཆ་གཉིས་ཙམ་ཞིག་གཞུང་དང་ལྟ་སྤྱོད་མི་མཐུན་པའི་ནག་ཉེས་ཡོད་པ་འབའ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།  ད་དུང་བརྒྱ་ཆ་ ༡༩ ཙམ་ཞིག་གི་ནག་ཉེས་གང་ཡིན་ཁ་གསལ་མེད་པར་མ་ཟད་དེ་དག་ཕལ་མོ་ཆེ་ Eritrea དང་ Saudi Arabia ནང་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག ཚོགས་པ་དེའི་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Joel Simon ལགས་ཀྱིས་ད་ལན་ནད་ཡམས་ཁྱབ་གདལ་གྱི་དུས་སྐབས་ཁྲོད་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་གི་གྲངས་ཐོ་དེ་འཕར་བ་ཤེས་དུས་ཧང་སངས་དགོས་པ་ཞིག་དང་གསར་འགོད་པའི་ཐོག་དྲག་གནོན་བྱས་པ་དེས་མང་ཚོགས་ལ་གནས་ཚུལ་དངོས་གང་ཡིན་ར་འཕྲོད་ཐུབ་ཐབས་ལ་འགོག་རྐྱེན་དང་དེ་བཞིན་གནད་དོན་དངོས་འབྲེལ་མ་ཡིན་པ་ཁྱབ་སྤེལ་སླད་ཉེན་ཚབས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་གྱི་དུས་སྐབས་ཁྲོད་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དང་ཆབས་ཅིག  ཁོང་ཚོའི་གྱོད་ཞིབ་ཕྱིར་འགྱངས་བྱེད་རྒྱུ་དང་མི་སྣ་ཐུག་འཕྲད་ཐད་དམ་དྲག་སོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པས་ #FreeThePress ཞེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་ཀྱང་དབུ་འཛུགས་གནང་འདུག གཞན་ཡང་ Reporters without Borders ཞེས་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པའི་གསར་འགོད་པའི་ཚོགས་པས་འདི་ལོའི་སྙན་ཐོ་ནང་ད་ཆ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་གསར་འགོད་ཀྱི་ལས་རིགས་དང་འབྲེལ་གསར་འགོད་པ་ ༣༨༧ འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་འོག་ཡོད་པ་དང་དེའི་ཁོངས་གསར་འགོད་པ་ ༤ གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པའི་གནད་དོན་བཀོད་འདུག ལྷག་པར་དུ་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་བྱེད་མཁན་ཆེས་སྡུག་ཤོས་རྒྱལ་ཁབ་ལྔ་མངོན་གསལ་གནང་བ་དེ་དག་ནི་རྒྱ་ནག་དང་ཨི་ཇིབཊ སྸ་ཌི་ཨེ་ར་བྷི་ཡ། ཝེ་ཏི་ནམ། སི་རི་ཡ་བཅས་ཡིན་པ་དང་འདི་ལོར་བུད་མེད་གསར་འགོད་པ་བཙོན་འཇུག་གི་བརྒྱ་ཆ་ ༣༥ འཕར་ཡོད་པ་འཁོད་འདུག རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་ལྟ་བུ་ལོ་ལྟར་ཆེས་རང་དབང་མེད་པ་དང་གསར་འགོད་པར་དམ་དྲག་ཆེ་ཤོས་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁོངས་སུ་མིང་འདོན་གནང་གི་ཡོད་པ་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་ Bloomberg གསར་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ་ Haze Fan ཞེས་པ་ཞིག་གཟའ་འཁོར་སྔོན་མར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་ཉེན་ཚབས་བཟོ་བའི་ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་པ་རེད། གནད་དོན་དེའི་ཐད་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པ་དང་། Haze Fan ལགས་ལ་སྨན་བཅོས་སོགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་དགོས་ཚེ་དེ་ལྟར་གནང་རྒྱུ་དང་དེ་བཞིན་ཁོ་མོར་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གླ་རྒྱུ་གཙོས་ནང་མི་སྤུན་མཆེད་དང་ལྷན་དུ་འབྲེལ་བ་གནང་རྒྱུར་ཆོག་མཆན་སྤྲོད་དགོས་པའི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཏང་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོ་མོའི་གནད་དོན་ཐད་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་ཀྱི་འབྲུ་དོན་ལྟར་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་མིན་ཐག་ཞིབ་དཔྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས་ཁོ་མོའི་གནད་དོན་དེ་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་དེ་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་ནས་ཐེ་བྱུས་གནང་དབང་མེད་ཅེས་ལན་འདེབས་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

ཨོ་གླིང་གི་གསར་ཁང་དང་ཨ་རིའི་ Wall Street Journal ཞེས་པའི་གསར་ཁང་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་ལག་འབྲེལ་གྱིས་ད་བར་རྒྱ་ནག་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཁྱབ་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་པའི་འབྲེལ་ལམ་དེ་ཡོངས་སུ་མཚམས་འཇོག་བྱས་འདུག

ཁ་སང་དྲྭ་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཀྲུང་གོ་བོད་ལྗོངས་དྲྭ་བ་ཞེས་པའི་སྟེང་དུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཟླ་འདིའི་ཚེས་༨་དང་༩ ཉིན་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་གྲོ་མོ་རྫོང་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཚོགས་འདུ་ཞིག་བསྡུ་སྐོང་གིས། རྒྱ་ནག་གིས་ས་བགོས་བྱས་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག

བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་ཉེ་ཆར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན། རྒྱ་གཞུང་གི་བཙོན་འཇུག་འོག་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྐོར་གོ་རྟོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་བ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ལ་རྩིས་སྲུང་གིས་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུགབོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་ཉེ་ཆར་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ནས་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༠ བར་སྤེལ་བཞིན་པའི་ལས་འགུལ་འདིའི་ནང་བདུན་ཕྲག་རེར་བརྙན་ཐུང་གཉིས་རེ་བྱས་ནས་བརྒྱུད་འགོད་ཀྱིས་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་བརྙན་ཐུང་དག་གི་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ནི་རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་དབང་གཅིག་སྡུད་སྒེར་གཅོད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འཚེ་བ་ཐེབས་མཁན་ཡིན་པའི་གནས་སྟངས་གསལ་སྟོན་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་འོག་བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་ཆེས་མངོན་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་ནང་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་ཁག་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ལ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་རྒྱུར་མིང་རྟགས་བཀོད་ཟིན་པ་ལྟར་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས་པར་མ་ཟད་ལྷག་དོན་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་ཁང་དུ་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག