རྒྱ་ནག

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཁ་སང་ཕྱི་ཟླ་༣ཚེས་༡༤ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོའི་ཆུ་ཚོད ༥ པའི་ཐོག་ཉེ་ལམ་ཕྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སའི་ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལའི་མདུན་ཐང་དུ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་སྐུ་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གཞས་པ་གྲགས་ཅན་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་མྱ་ངན་རྗེས་དྲན་སླད་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་ཞིག་ཚོགས་གནང་སོང་།དེའང་གངས་སྐྱིད་སྲིད་སྐྱོང་ཚོགས་ཁང་ནང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་གཙོ་རྣམས་ཀྱི་དབུས་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་ཆུང་རྣམས་པ་དང་ལས་བྱེད་རྣམས་པ་བཅས་ཚང་འཛོམས་ཀྱིས་གཞུང་འབྲེལ་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་དེའི་ཐོག    སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་རྒྱལ་གཅེས་པ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག   ནང་མི་རྣམས་ལ་ཐུགས་གསོ་དང་སྦྲགས་ཁོང་སླར་ཡང་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་འདུལ་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བའི་ཐུགས་སྨོན་སྐྱོན་གནང་སོང་། གཞི་རྩའི་བོད་ཙམ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་ཏུའང་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་གཞས་པ་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ནི། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ལོར་བོད་ཀྱི་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྐྱེས་པ་དང་། ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་དགེ་རྒན་ཡིན་པ་རེད་འདུག     ཁོང་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རིམ་པ་དང་པོའི་གཞས་གདངས་རྩོམ་པ་པོ་དང་རོལ་དབྱངས་མཁས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཁོང་གི་ཨ་མ་ནི་བོད་ཀྱི་གཞས་མ་གྲགས་ཅན་སོག་ཤོད་བསོད་ནམས་དབང་མོ་ཡིན་པ་དང་། ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་སོག་མཁར་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་ནི་ཁོང་གི་ཨ་ཞང་ཡིན་པ་རེད་འདུག བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ནང་གསལ་ལྟར་ན། ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལའི་མདུན་ཐང་དུ་སྐུ་ལུས་མེར་བསྲེག་བཏང་རྗེས་ལམ་སེང་རྒྱ་གཞུང་ཉེན་རྟོག་པས་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཡོད་པ་དང་སྐབས་དེར་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་མེད་ནའང་ཉིན་འགའི་རྗེས་སུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་མ་བཏང་བའི་ཉིན་གསུམ་གོང་དུ་“བློ་ཕམ་བྱུང་ཡང་ཁུ་སིམ་མེར་འཇོག་མི་ཐུབ་པ་མ་གནང་རོགས་”ཞེས་པའི་གླུ་གཞས་གསར་པ་ཞིག་བཏོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་༡༡:༥༩སྟེ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་མ་བཏང་པའི་ཚོུད་གཅིག་གཉིས་ཙམ་གྱི་གོང་པོད་འཕྲིན་སྟེང་དུ་“རྣམ་པ་ཚོས་མཆན་བཀོད་པར་རྒྱུན་དུ་ལྟ་བཞིན་ཡོད། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།  བློ་ཕམ་བྱུང་རྗེས་བློ་བདེ་བག་ཕེབས་ཡིན། གལ་ཏེ་རྣམ་པ་ཚོར་བློ་ཕམ་བྱུང་ཡང་ཁུ་སིམ་མེར་བཞག་མི་ཐུབ་པ་མ་གནང་རོགས།”ཞེས་པའི་གླུ་གཞས་ཀྱི་བརྗོད་ཚིག་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།སྤྱིར་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཨ་ཞང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་པོ་ཏཱ་ལའི་མདུན་དུ་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་བྱས་པར་བརྟེན་འཛིན་བཟུང་བྱས་ནས་ཡང་བསྐྱར་ལོ་༡༨གྱི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཆད་བཏང་ཞིང་བཟའ་ཟླ་དགའ་སྐྱིད་ཀྱིས་བརྙན་ལེན་རོགས་བྱས་པར་བརྟེན་ལོ་གཉིས་ཀྱི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཆད་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།  བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་ལགས་དེའི་གོང་དུ་མི་ལོ་༢༡རིང་བཙོན་ཁང་དུ་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཆད་མྱངས་ཟིན་པ་ཡིན་པས་སྔ་ཕྱི་གཉིས་བསྡོམས་པས་ཁོང་ལ་ཁྱོན་མི་ལོ་༣༩ཡི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཆད་ཕོག་ཡོད་པ་ཞིག་རེད། བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས། ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལྟ་བུ་འཚོ་བའི་ཆ་རྐྱེན་ཧ་ཅང་ལེགས་པའི་བོད་མི་ན་གཞོན་ཚོས་ཀྱང་ཡོད་ཚད་བློས་བཏང་སྟེ་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་གི་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པ་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ནམ་རྒྱུན་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་གྱི་བོད་མི་ཚོར་སོ་སོའི་འཚོ་བ་དང་སེམས་ཁམས་སོགས་ལ་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་ལས་རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་ཇུས་ནོར་བ་མིན་ཚུལ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཧམ་བཤད་ལ་བརྡ་ལན་གསལ་པོ་སྤྲད་ཡོད་སྐོར་གསུང་བ་མ་ཟད། བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་མི་རབས་གསར་པ་ཡིན་པ་འདིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ནོར་འཛོལ་ཅན་གྱི་སྲིད་ཇུས་དང་ལས་འགུལ་འཆར་གཞི་ལྟར་ལམ་ལྷོངས་ཡོང་རྒྱུ་ཕར་ཞོག་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་བོད་ཀྱི་མི་རབས་གསར་པའི་སེམས་སུ་ཕོག་ཐུག་ཆེན་པོ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་གསལ་པོ་མཚོན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུགདེ་བཞིན་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་ཐེངས་འདིའི་གོ་སྐབས་དང་བསྟུན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འདི་ལྟ་བུའི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་མི་ཡོང་བའི་ཆེད་ངེས་པར་དུ་བོད་ནང་གི་མི་རབས་གསར་པ་རྣམས་རྒྱ་རིགས་སུ་སྒྱུར་ཐབས་བྱེད་པ་དང་བསམ་བློ་དཀྲུ་ཐབས་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་མཚམས་བཞག་སྟེ་བོད་མི་ཚོའི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་སོགས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་དགོས་པ་མ་ཟད་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་དང་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་། ཆོས་དད་རང་དབང་སོགས་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ལ་ཅིས་ཀྱང་བརྩི་བཀུར་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱི་སྐུ་ཕུང་ནང་མིར་རྩིས་སྤྲད་དེ་བོད་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་བཞིན་འདས་མཆོད་བསྒྲུབ་ཏུ་འཇུག་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ནན་པོ་ཞུས་གནང་འདུག

ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ་སོགས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་བོད་ནང་གི་གཙོ་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་མཚོན་པའི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་གནས་བབ་ཆེས་ཞན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་རིམ་པ་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཁྲོད། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་ཨ་རིའི་ནང་གི་སྔར་ལོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་སྙན་ཐོ་ཞིག་བཏོན་པ་མ་ཟད། ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རྒྱ་ནག་ལ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འགྲེལ་བརྗོད་གཞན་ཞིག་ཡོད་པར་བརྗོད་འདུག དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཞིན་ཧ་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་རེས་གཟའ་པ་སངས་ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དབུས་ཆབ་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་དཔོན་རིགས་ནང་མ་རྣམས་ལ་གཏམ་བཤད་བྱས་པའི་སྐབས་སུ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་ཐད་ཀྱི་སྐྱོན་བརྗོད་ཁག་ལ་ལན་འདེབས་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གིས་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་དང་འཚམས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་པ་མ་ཟད། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ནང་དུ་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་རིག་གཞུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཁག་ཅིག་དགོས་བར་བརྗོད་འདུག ཞི་ཅིན་ཕང་གིས་སྐབས་དེར་ད་དུང་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་མང་ཚོགས་དབུལ་ཕོང་ལས་གྲོལ་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མི་མང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་གོང་འཕེལ། དེ་བཞིན་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཚད་བཀག་ཐུབ་པ་སོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གནས་བབ་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པར་བསྒྲགས་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་སོ་སོར་སྤྱི་ཚོགས་དང་། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་བབ། གཞན་ཡང་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གཞུང་ཐ་དད་ཡོད་པ་བཞིན། འགྲོ་བ་མི་ཐོབ་ཐང་ཞེས་པ་དེ་དེ་ལས་ལོགས་སུ་དབྱེ་ཐབས་མེད་སྐོར་བརྗོད་པ་དང་འབྲེལ། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆར་བེད་སྤྱོད་བྱས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ནང་ཁུལ་གྱི་གནད་དོན་ལ་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་བཞིན་པའི་ལས་དོན་དག་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ཁ་གཏད་བྱེད་དགོས་སྐོར་བརྗོད་འདུག མ་ཟད་རེས་གཟའ་ཟླ་བ་སྟེ་ཁ་སང་ཚེས་༢༨ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོའི་ཨ་རིའི་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཐད་ཀྱ་སྙན་ཐོ་ཞིག་ཀྱང་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་། ཨ་རིའི་ནང་དུ་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཁྱབ་བརྡལ་ཚད་མཐོ་ཤོས་སུ་གྱུར་ནས་མི་མང་གི་ཚེ་སྲོག་སྣང་མེད་དུ་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་སྒེར་གྱི་མཚོན་ཆ་ཉར་ཆོག་པའི་གནད་དོན་ཁྲོད་མེ་མདའི་དྲག་སྤྱོད་འོག་མི་མང་ཤི་རྨས་མང་ཤོས་ཐེབས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་དང་། གཞན་ཡང་འོས་བསྡུའི་དྲིིལ་བསྒྲགས་ཁྲོད་སྤྱི་ཚོགས་ཕྱོགས་འགལ་ཆགས་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་བབ་ལས་ཨ་རིའི་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཧ་ཅང་ཞན་པོ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུགཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐད་ཀྱི་གཏམ་བཤད་དང་འབྲེལ་ནས་ལྷོ་རྒྱ་ནག་གི་ཞོགས་པའི་ཆ་འཕྲིན་གྱིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཨ་རི་དང་ཨ་རིའི་མཐུན་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་གནོད་ཤུགས་ཆེས་ཆེར་སྤྲོད་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། རྒྱ་ནག་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་སྟངས་གསར་བ་ཞིག་བརྩམས་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་གླེང་སྟེགས་སམ། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་སོགས་ཀྱི་སྟེང་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེར་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག མ་ཟད་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་རྒྱ་ནག་སྡེ་ཚན་གྱི་ངེས་སྟོན་པ་ Sophie Richardson ལགས་ཀྱིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་འགྲེལ་བརྗོད་ལ་ལན་འདེབས་བྱས་པའི་ཁྲོད། གཞི་རྩའི་རྒྱལ་ཁབ་གང་གི་ནང་དུ་ཡང་ཡངས་དག་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཅིག་སྐྲུན་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན་ཡང་། ཐེངས་འདིར་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་སྟངས་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་ནག་ཉེས་གསོག་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དེར་དོ་སྣང་ལ་ཁ་སྒྱུར་བྱེད་ཐབས་ཤིག་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་དེ་རྫུན་མ་ཡིན་པར་སེམས་ཁྲལ་ཡོད་ན། རྒྱ་ནག་ནང་གི་མི་འབོར་ཐེར་འབུམ་ལྷག་གིས་འགྲན་རྩོད་རང་བཞིན་གྱི་ཐོག་ནས་འོས་ཤོག་ལྡུག་ཏུ་འཇུག་མ་ཐུབ་པ་རེད་དམ་ཞེས་ཟུར་ཟ་བྱས་ཏེ། རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁག་གི་མི་འབོར་གནས་སྤོ་དང་སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྣམས་ལ་སེམས་ཁྲལ་ཡོད་པ་བདེན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འཇིགས་སྐུལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་དོགས་འདྲི་གནང་འདུག གཞན་ཡང་ཞི་ཅིང་ཕང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ལ་འདྲ་མཉམ་གྱི་ལྟ་སྐྱོང་དང་དེ་དག་གི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ལ་གུས་བརྩི་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་པ་དང་འབྲེལ་ནས། Sophie Richardson ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་འགྲེལ་བརྗོད་དེར་སྐྱོབ་བརྗོད་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཅིའི་ཕྱིར་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དང་ངོ་བོར་རྡོག་རོལ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ལན་འདེབས་བྱས་འདུག

ཁ་ཉིན། དབྱིན་ཡུལ་གྱི་འདི་ལོའི་དགུན་དུས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ། དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས Navendu Mishra ལགས་ཀྱིས་བོད་དོན་གླེང་སློང་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་བོད་ཀྱི་ཆོས་རིགས་རྩ་གཏོར་གཏོང་གི་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེ་ཡང་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་གྲོང་ཆེར་ Manchester གྱི་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་གྲོང་བརྡལ་ Stockport ཡི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Navendu Mishra ལགས་ཀྱིས་སྔར་ལོ་ཁོང་དབྱིན་ཡུལ་ཁུལ་གྱི་བོད་ཀྱི་དོན་གཅོད་ཁང་ལ་ཆེད་བཅར་ཞུས་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་གྱིས། སྐབས་དེར་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་དང་ཆོས་ལུགས། དེ་བཞིན་སྐད་ཡིག་གི་ངོ་བོ་སོགས་རྩ་གཏོར་གཏོང་གི་ཡོད་པའི་ཐད་ནས་ཤེས་གཏོགས་བྱུང་ཡོད་པར་གསུངས་ཏེ་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་ངོས་ནས་གནད་དོན་དེར་རྟོག་ཞིབ་གནང་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་གནང་འདུག ཁོང་གིས་སྐབས་དེར། རྒྱ་ནག་གིས་མི་ལོ་བདུན་ཅུའི་སྔོན་ལ་བོད་ས་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་ནས་བཟུང་བོད་ནང་དུ་དྲག་གནོན་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཏེ་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་མི་རྣམས་ཀྱིས་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་ཐབས་མེད་པར་གྱུར་ནས་མུ་མཐུད་དུ་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་དུ་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་ཟེར་བ་ལག་བསྟར་གྱིས་བོད་མི་རྣམས་ལ་སྔར་ལྷག་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། བོད་ཁུལ་དུ་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་ཕྲུག་སློབ་མ་འབུམ་དགུ་ལྷག་ཕ་མ་དང་ཁ་བྲལ་བཏང་སྟེ་རྒྱ་ནག་གིས་ཆེད་འཛུགས་ཀྱི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དེ་ཡིས་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྦྱང་བརྩོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་མུ་མཐུད་དུ་དམ་དྲག་བྱེད་མུས་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག གཞན་ཡང་ཁོང་གིས། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་སྔར་ལོ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་དུ་སྐད་ཡིག་རྒྱ་སྒྱུར་གྱི་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་ནས། བོད་རིགས་སློབ་མ་གཉིས་ཀྱིས་དེར་འབྲེལ་གྱི་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་པ་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པར་འཁོད་པ་མ་ཟད། བོད་རིགས་དགེ་རྒན་ཞིག་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གིས་སློབ་གྲྭ་བཙན་དབང་གིས་སྒོ་རྒྱག་ཏུ་བཅུག་པ་དང་འབྲེལ་ནས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ལུང་འདྲེན་གྱིས། ཁོང་གིས་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ནང་དུ་ཡང་དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཡང་དེར་འབྲེལ་གྱི་གནད་དོན་གླེང་སློང་གིས་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཁག་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་བོད་མིའི་སློབ་ཕྲུག་ཁག་རྒྱ་ནག་གི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭར་གཏོང་བཞིན་པའི་ཐད་ནས་གླེང་སློང་བྱེད་དགོས་བའི་འབོད་སྐུལ་གནང་ཡོད་ཀྱང་ད་བར་དེར་འབྲེལ་གྱི་ཡ་ལན་མ་བྱུང་བར་བློ་ཕམ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ཁག་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཕྲུལ་སློབ་མ་རྣམས་བཙན་དབང་གིས་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭར་གཏོང་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དེར་གླེང་སློང་བྱེད་དགོས་བར་སྐུལ་བ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཙམ་མིན་པར། བོད་ནང་གི་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་ཁག་ལ་ཡང་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་སྟེ། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་མི་མང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་ཞུ་དགོས་བའི་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུག གཞན་ཡང་ཁོང་གིས། རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་འོག་ཏུ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དེ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱ་སྒྱུར་བྱེད་ཐབས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་བཞིན་པ་ལུང་འདྲེན་གྱིས། ཉེ་ཆར་ཁམས་བྲག་མགོ་ཁུལ་ནས་སྟོན་པའི་སྐུལ་བརྙན་དང་རྗེ་བཙུན་བྱམས་མགོན་གྱི་སྐུལ་བརྙན་སོགས་རྩ་གཏོར་བཏང་བ་མ་ཟད། ཁུལ་དེའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའིི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་དད་མོས་རང་དབང་ལ་དོ་ཕོག་གཏོང་གི་ཡོད་པའི་ཁྲོད། གཞིས་ལུས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་བོད་ནང་དུ་ཕྱིར་ཆིབས་སྒྱུར་བསྐྱང་རྒྱུའི་མངོན་འདོད་ཕྱི་ལ་སྟོན་པའམ། ཡང་མགོན་པོ་གང་གི་སྐྱེས་སྐར་ལ་གཞས་ཀྱི་མཆོད་པ་ཕུལ་བ་ཙམ་གྱིས་འཛིན་བཟུང་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་སོགས་དང་འབྲེལ་ནས། ད་ཆ་བོད་ཁུལ་གྱི་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་ཁག་ཡོངས་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་སྟངས་འཛིན་དོ་དམ་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་པ་ཡང་མངན་གསལ་གནང་སྟེ།་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་བློན་ཆེན་རྣམས་ཀྱིས་གནད་དོན་དེར་ངེས་བར་དུ་རྟོག་ཞིབ་གནང་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་ཞུས་འདུག

ཁ་སང་ཨུ་རུ་སུའི་དྲག་པོའི་དམག་དཔུང་གིས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ས་དང་མཐའ་མཚམས་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་གཉིས་ལ་བཙན་འཛུལ་གྱིས་དམག་འཐབ་དངོས་སུ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་གནས་ཚུལ་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་པའི་ཁྲོད། ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་མཐུན་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ནས་ཨུ་རུ་སུའི་བྱ་སྤྱོད་དེར་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་ཁབ་དེའི་ཐོག་དཔལ་འབྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་སྲིད་དོན་ཉེས་ཆད་ཁག་ཅིག་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་ཨུ་རུ་སུའི་གཞུང་གིས་ཡུ་ཀེ་རེན་ལ་དྲག་པོིའི་གཏོར་རྒོལ་བྱས་པ་དེར་ Invasion འམ་རྒྱལ་ཁབ་བཙན་འཛུལ་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ན་འགྲིག་གི་མེད་པ་དང་། ཐ་སྙད་དེ་ནི་ཕྱོགས་ལྷུང་གི་ཐ་སྙད་ཅིག་ཡིན་པར་བརྗོད་འདུགདེའང་Vladimir Putin གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་ཨུ་རུ་སུའི་གཞུང་གིས་ཁ་སང་ནས་བཟུང་དམག་དཔུང་དང་འཐབ་འཛིང་རླངས་འཁོར་མང་པོ་བཏང་ནས་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་བཙན་འཛུལ་བྱས་འགོ་ཚུགས་ཏེ། རྒྱལ་ས་  Kyiv དང་གྲོང་ཁྱེར་ Dnipro སོགས་སུ་འབར་རྫས་གཡུགས་ནས་གཏོར་རྒོལ་བཏང་བའི་ཁྲོད་མང་ཚོགས་བརྒྱ་ལྷག་རྐྱེན་ལམ་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཨུ་རུ་སུའི་དྲག་རྒོལ་དེ་ནི་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་རྗེས་སུ་ཡུ་རོབ་ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གིས་གཞན་ལ་འདི་ལྟ་བུའི་དབང་སྒྱུར་བྱས་པ་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་འདུགརྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་དང་ཚོགས་སྡེ་མང་པོས་ད་ཆ་ཨུ་རུ་སུར་ངོ་རྒོལ་དང་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་མང་ཚོགས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཞུ་བཞིན་པའི་ཁྲོད། རྒྱ་ནག་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པས་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གི་ཐོག   རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་གནས་སྟངས་དེར་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཕྱོགས་ཚང་མས་དོགས་ཟོན་དགོས་སྐོར་སོགས་བརྗོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག  ཡུ་ཀེ་རེན་ནང་ཡོད་པའི་རྒྱ་རིགས་མང་ཚོགས་ལ་ཡིད་གཟབ་དགོས་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་འདུག ཁོ་པས་ད་དུང་ཨུ་རུ་སུའི་དམག་མི་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་ནང་དུ་སླེབས་པ་དེ་ནི་བཙན་འཛུལ་མིན་པ་དང་། ཐ་སྙད་དེ་ནི་ཕྱོགས་ལྷུང་ཅན་གྱི་ཐ་སྙད་ཅིག་ཡིན་པ་བརྗོད་བྱས་འདུག་པ་མ་ཟད། ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་གནད་དོན་དེ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཆེས་མགོ་རྙོག་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན་གསར་འགོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནད་དོན་དེར་སྡོམ་རྒྱག་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། ཨུ་རུ་སུའི་ངོས་ནས་དེ་གའི་བདེ་འཇགས་ཐད་སེམས་ཚབ་ཤུགས་ཆེ་ཡོད་པ་དེར་རྒྱ་ནག་གི་བསམ་ཤེས་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུགཨ་རིའི་བྷ་ཊན་གཞུང་གིས་ཁ་སང་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གི་ཐོག   ཨ་རིའི་གཞུང་ངོས་ནས་ཨུ་རུ་སུའི་ནང་གི་དངུལ་ཁང་མང་དག་ཅིག་ལ་དཔལ་འབྱོར་བཀག་སྡོམས་དང་། གཞན་ཡང་རྒྱལ་སྲུང་དང་འབྲེལ་བའི་འཕྲུལ་ལས་དང་། གནམ་དམག  མཚོ་དམག་བཅས་ལ་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བའི་འཕྲུལ་ལས་ཀྱི་ཚོང་ལས་བཀག་སྡོམས་བཅས་ཀྱི་སྲིད་དོན་ཉེས་ཆད་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་པ་མ་ཟད། ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ནས་ཀྱང་ཨུ་རུ་སུའི་ཚོང་ལས་ཁང་མང་དག་ཅིག་ལ་དཔལ་འབྱོར་དང་ཚོས་ལས་བཀག་སྡོམས་ཀྱི་ཉེས་ཆད་བཅད་ཡོད་པ་རེད། དེའི་བར་ན་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཨུ་རུ་སུའི་ཐོག་བཟུང་པའི་ལང་ཕྱོགས་ལ་དཔྱད་ཞིབ་པ་མང་དག་ཅིག་གིས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད། ཁ་སང་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་ནས་ཨུ་རུ་སའི་སྲིད་འཛིན་ལ་ཞལ་པར་བཏང་ཚེ་ལས་དོན་དེ་རིགས་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་། དོན་དམ་གྱི་གྲོས་མོལ་བརྒྱུད་དཀའ་རྙོག་སེལ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད་འདུགཨུ་རུ་སུའི་བྱ་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་རྒྱ་གརརྒྱ་གར་གྱི་གཞུང་འཛིན་ཁ་གཏད་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་རྒྱ་གར་གྱི་གཞུང་ཚབ་པ་ཟུར་བ། སྐུ་ཞབས་ Shashi Tharoor ལགས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིའི་གོ་སྐབས་དང་བསྟུན། འཕགས་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་ཀྱི་གནད་དོན་གླེང་བ་དང་འབྲེལ། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མི་རྒྱ་གར་གྱི་ནང་དུ་སླེབས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོས་ཀྱང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱིས་ང་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུར་རེ་བ་རྒྱག་ངེས་ཡིན་སྟབས། གལ་སྲིད་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་ངོས་ནས་ཨུ་རུ་སུ་ལ་བཀའ་མོལ་གནང་རྒྱུར་རེ་ཞུ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཚེ། རྒྱ་གར་གྱི་ངོས་ནས་ངེས་བར་ཐབས་ཤེས་ཤིག་བྱས་ཏེ་གནད་དོན་འདིའི་ལེགས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས་སུ་ལངས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་གསུངས་འདུགགཞན་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པའི་ཁ་གཏད་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས། Gaurav Gogoi ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་། འཕྲུལ་སྒྲའི་ཐོག  ཨུ་རུ་སུས་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་ནང་དུ་དམག་དཔུང་རྒྱ་བསྐྱེད་གནས་བབ་དེར་གཞིགས་ནས། རྒྱ་གར་གྱི་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་བསྡུར་ཁག་གཡོལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་བསྒྲགས་ཏེ། སྲིད་བློན་མོ་དི་མཆོག་གིས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ་ངེས་བར་དུ་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་འདྲ་མིན་དང་མཉམ་དུ་འཕགས་བོད་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་གི་སྐོར་ནས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཏེ་ཁོང་གི་བཞེངས་ཕྱོགས་གསལ་བོར་བཟོ་དགོས་བར་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ NilotpalBasu ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་དུས་སྐབས་འདིར་གཙོ་བོ་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་ཁུལ་དེར་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ངེས་བར་དུ་བདེ་འཇགས་ངང་ཕྱིར་ལོག་རྒྱུར་རམ་འདེགས་གནང་དགོས་བར་གསུངས་འདུགགཞི་རྩའི་ཁ་སང་དེ་རིང་ཞོགས་པར་ཨུ་རུ་སུའི་དམག་དཔུང་དང་འཐབ་འཛིང་རླངས་འཁོར་མང་པོས་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ས་  Kyivདང་གྲོང་ཁྱེར་ Dnipro སོགས་སུ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཏེ་འབར་རྫས་གཡུགས་ནས་གཏོར་རྒོལ་བཏང་བའི་ཁྲོད་མང་ཚོགས་བརྒྱ་ལྷག་རྐྱེན་ལམ་དུ་ཕྱིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ཨུ་རུ་སུའི་བྱེད་ཕྱོགས་དེར་ངོ་རྒོལ་དང་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་མང་ཚོགས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད། ཁ་སང་ཨ་རིའི་ནང་དུ་ཡང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཨུ་རུ་སུའི་བྱེད་བབ་དེར་ངོ་རྒོལ་བྱས་པའི་ཁྲོད། བོད་མི་ཁག་ཅིག་གིས་ཀྱང་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་ཡུ་ཀེ་རེན་གྱི་མང་ཚོགས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་འདུག

སྔར་ལོར་ཁམས་བྲག་མགོ་རྫོང་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་རྫོང་དཔོན་གསར་བ་རྒྱ་རིགས་ཝང་ཏུང་ཧྲིན་ཟེར་བ་བསྐོ་བཞག་བྱས་པ་ནས་བཟུང་། ཁམས་བྲག་མགོ་ཁུལ་དུ་སྟོན་པའི་སྐུ་བརྙན་ཕི་ཀྲི་༩༩་ཅན་དང་མ་ཎི་དུང་འཁོར། དེ་བཞིན་རྗེ་བཙུན་བྱམས་མགོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་སོགས་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་སླར་ཡང་ཁམས་བྲག་མགོ་ཁུལ་གྱི་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་ཆ་ནང་དགོན་དུ་ཡང་གུ་རུའི་སྐུ་བརྙན་ཐོག་བརྩེགས་གསུམ་ཅན་ཞིག་གཏོར་བཤིག་བཏང་འདུགདེ་ཡང་དེ་རིང་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའིི་ཁམས་བྲག་མགོ་ཁུལ་གྱི་དགེ་འདུན་པ་ཞིག་གིས་འདི་གའི་གསར་ཁང་ལ་ཁ་པར་བརྒྱུད་ནས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བའི་ནང་དུ།  རྒྱ་ནག་གིས་སྔར་ལོ་སྟོན་པའི་སྐུ་བརྙན་གཏོར་བཤིག་གཏོང་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་ཁམས་བྲག་མགོ་རྫོང་ནས་རྟའུ་རྫོང་གི་ལམ་བར་དུ་སྤྱི་ལེ་ཉི་ཤུ་ཙམ་གྱི་ས་མཚམས་སུ་ཁེལ་བའི་ཆ་ནང་དགོན་གྱི་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་སྐུ་བརྙན་དེ་ཡང་གཏོར་བཤིག་གཏོང་རྩིས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། སྐབས་དེར་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་བླ་མ་ཞིག་གི་རྒྱབ་རྟེན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་གི་རྐྱེན་གྱིས་གནས་སྐབས་སུ་གཏོར་བཤིག་བཏང་མེད་ཀྱང་། ད་ཆ་ཡིག་ཆ་དེར་ལྟོས་མེད་ཀྱིས་རྩ་གཏོར་བཏང་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད།གཞན་ཡང་ཁོང་གིས། ཉེ་སྔོན་རྒྱ་ནག་གིས་ཁམས་བྲག་མགོ་དགའ་ལྡན་རབ་བརྟན་རྣམ་རྒྱལ་གླིང་དགོན་དུ་སྨིད་༩༩་ཅན་གྱི་སྟོན་པའི་སྐུ་བརྙན་གཏོར་བཤིག་གཏོང་སྐབས་སྐུ་བརྙན་དེ་དགོན་པའི་ལྕགས་རིའི་ཕྱི་ལོགས་སུ་ཡོད་སྟབས་གཏོར་བཤིག་གཏོང་དགོས་བར་བརྗོད་ནས་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཡོད་ཀྱང་། ཐེངས་འདིའི་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་སྐུ་བརྙན་དེ་ཆ་ནང་དགོན་གྱི་ལྕགས་རིའི་ནང་ལོགས་ཙམ་དུ་མ་ཟད། དགོན་པའི་དབུས་སུ་ཆགས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞིག་ལ་བསྙད་ནས་གཏོར་བཤིག་གཏོང་གི་ཡོད་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། གཙོ་བོ་བོད་མི་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ཀྱི་སྣང་ངོར་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དད་རྟེན་རྣམས་གཙང་བཟོ་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ངོར་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་གཙང་བཟོ་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གྱིས། སྐུ་བརྙན་གྱི་རིགས་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བྲག་མགོ་ཁུལ་དུ། མ་ཎི་དར་ལྕོག་དང་རྡོ་རྐོས། དེ་བཞིན་མ་ཎི་རྡེའུ་འབུམ་དང་ཚ་ཁང་སོགས་ཡོངས་སུ་གཏོར་བཤིག་བཏང་ནས་མེ་ལ་སྲེག་པ་དང་ཆུ་ལ་གཡུག་པ་སོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་།ཁོང་གིས་མི་མཐུད་དུ་གསུངས་དོན། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་ཁམས་བྲག་མགོ་ཁུལ་དུ་སླར་ཡང་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་མོ་བསྐྱར་སློག་བྱས་པ་ལྟ་བུའི་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་ཁག་གི་སྐུ་བརྙན་གྱི་ཁག་རྩ་གཏོར་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དེ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིར་བཞག་གིས་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་གནས་བབ་ཅིག་གི་འོག་ནས་གཏོར་བཤིག་གཏོང་གི་ཡོད་ཚེ། དེ་དག་པར་ལེན་པ་དང་བརྙན་ལེན་པ་སོགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་ལ་ཡོངས་གྲགས་བྱས་པའི་ཐོག་ནས་གཏོར་བཤིག་གཏོང་དགོས་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་དེ་ལྟར་མིན་པར། ལྐོག་ལྐོག་སིལ་སིལ་བྱས་ནས་གཏོར་གྱི་ཡོད་མ་ཟད། དེར་འབྲེལ་གྱི་པར་དང་བརྙན་ལེན་པ་སོགས་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་ལུགས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ལ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེར་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཁོ་ན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་།མཐའ་མར་ཁོང་གིས། སྔོན་ཆད་བོད་ཕྱི་ནང་གི་བར་དུ་དམ་དྲག་ཇི་ལྟར་ཡོད་མེད་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱིས། ཁམས་བྲག་མགོ་ཁུལ་གྱི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་འཕྲིན་གྱི་རྒྱབ་ལོགས་སུ་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་སྐུ་པར་དང་། དེ་བཞིན་ས་གནས་ཀྱི་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་ཁག་གི་འདུ་ཁང་དང་མཆོད་ཁང་སོགས་ཀྱི་པར་རིགས་སྤེལ་བཞིན་པ་ཡོད་ཀྱང་། ད་ཆ་དེ་དག་ཕར་ཞོག  ཕྱི་ལོགས་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུར་འཛེམ་ཟོན་ཆེན་པོ་གནང་གི་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་། དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་གཏོང་གི་ཡོད་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། གཙོ་བོ་ས་གནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཁག་དཀྲི་འདྲ་མིན་བྱས་ནས་རྒྱ་སྒོར་ཁྲི་ཉིས་བརྒྱ་སུམ་བརྒྱའི་ཆད་པ་བཅད་རྗེས། གྲོང་གསེབ་ཁག་ལ་ཕྱིན་ཏེ་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་བཅུ་ཙམ་གྱི་འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་བྲག་མགོ་རྫོང་ཐོག་གི་བོད་མིའི་ཁྱིམ་ཚང་གི་དཔལ་འབྱོར་བཟང་བའི་རིགས་ཤིག་ལ་ཉེས་ཆད་བཅད་པ་ལས་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གིས་ཁམས་བྲག་མགོ་དགོན་དུ་སྐུ་བརྙན་དང་མ་ཎི་དུང་འཁོར་སོགས་གཏོར་བཅོམ་གཏོང་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་། དེར་འབྲེལ་གྱི་དགོན་པའི་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་མང་ཚོགས་ཁྲོད་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པ་སོགས་ལ་ཁ་གཡར་གྱིས་མ་མཐའ་ཡང་བོད་མི་བཅུ་ཙམ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་གཅར་རྡུང་རིམ་པ་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་ཡང་ས་གནས་ཀྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱི་ཁ་པར་ལ་སྔོག་བཤེར་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་སྔར་ལྷག་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་ཡོད་པ་རེད།  

ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་ Michelle Bachelet ལགས་སུ་ཞུ་སྐུལ་གྱི་སྙན་ཞུ་ཞིག་ཕུལ་བའི་ནང་དུ། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་མཇུག་སྒྲིལ་ཟིན་སྟབས། ཟླ་བ་རྗེས་མའི་ཚེས་བདུན་གྱི་ལོ་འཁོར་གྱི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་སྔོན་དུ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་གང་མགྱོགས་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་ནང་གུ་ཁ་ཆེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་བཏང་བའི་ཐད་ཀྱི་སྙན་ཐོ་དེ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་གནང་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཙོ་འཛིན་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཤིན་བྱང་ནང་རྟོགས་ཞིབ་ཆེད་སྐྱོད་དུ་འཇུག་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་རིམ་པ་གནང་རྗེས་ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ལྕམ་སྐུ་ Bachelet ལགས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་རྗེས་སུ་ཤིན་ཅང་དུ་སྐྱོད་ཆོག་པའི་ཆོག་མཆན་ཕུལ་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཐོན་ཡོད་ཀྱང་། ཆོག་མཆན་དེ་དང་མཉམ་དུ་ཆ་རྐྱེན་ཞིག་བཏོན་པ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ངོས་ནས་ཤིན་ཅང་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་འཆར་ཡོད་པ་དེ་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་སྔོན་ལ་འདོན་རྒྱུ་མེད་པའི་ཞུ་སྐུལ་བྱས་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐོག་དཔྱད་ཞིབ་གནང་མཁན་ཁག་ཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ལྕམ་སྐུ་ Bachelet ལགས་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ་ཤིན་ཅང་ཕེབས་ཆོག་ཅེས་བཀོད་པ་དེ་ནི་གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོགས་རྒྱུའི་ཨོ་རྩལ་ལ་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་བར་ཆད་མི་ཡོང་བ་དང་། རྒྱ་ནག་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུར་དམིགས་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་གསུང་མཁན་བྱུང་ཡོད། ཁ་སང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་སྐུ་ཞབས། Ken Roth ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་གི་སྐབས་སུ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ལོ་འཁོར་གྱི་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་ལ་རན་པའི་སྐབས་འདིར་ཡང་ཤིན་ཅང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོ་ཕྱི་ལ་ཐོན་མེད་པ་དེ་ནི་བློ་ཕམ་རང་བཞིན་ཞིག་ཡིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱིས། ལྕམ་སྐུ་ Michelle Bachelet ལགས་ཀྱིས་ཟླ་བ་རྗེས་མའི་ཚེས་བདུན་གྱི་ལོ་འཁོར་ལྷན་ཚོགས་འགོ་འཛུགས་མ་ཞུས་སྔོན་ལ་གནད་དོན་གཞན་ལ་ཁག་དཀྲི་གང་ཡང་མེད་པར་ངེས་བར་དུ་ཤིན་ཅང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་གནང་འདུགདེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲེལ་ཡོད་སྐུ་ཚབ་ཁག་ཅིག་གིས་ཀྱང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཤིན་ཅང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོ་དེ་འདོན་སྤེལ་ལ་རྗེས་ལུས་ཐེབས་པར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་མ་ཟད། གཅིག་བྱས་པ་ཡིན་ན་ལོ་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཚན་པས་ཤིན་ཅང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་དཔང་རྟགས་བསྡུ་རུབ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱང་འབྲེལ་བ་ག་ཚོད་ཅིག་ཆགས་ཡོད་མེད་ལ་དོགས་སློང་བྱས་འདུག གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་ནང་གི་ཁ་ཆེ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ལ་དྲག་གནོན་གྱིས་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པ་མ་ཟད། ངལ་རྩོལ་སྒྱུར་བཀོལ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་ཁ་ཆེ་མི་མང་ས་ཡ་གཅིག་ལྷག་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མུས་ཡིན་ཡང་། རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་གདན་དོན་དེ་ནི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དྲག་སྤྱོད་པར་ཁ་གཏད་གཅོག་ཐབས་ཤིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་གི་མི་མང་ལ་ཤེས་ཡོན་དང་ལག་ཤེས་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་བཞིན་པ་མ་ཟད། ཨ་རིའི་གཙོ་བྱས་པའི་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་གིས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཆེད་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་གི་མི་རིགས་རྩ་གཏོར་དང་ངལ་རྩོལ་སྒྱུར་བཀོལ་སོགས་ཀྱི་སྙོན་འཛུགས་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་སྒྲོག་བཞིན་པ་རེད།སྤྱིར་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་ནང་། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་གྱིས་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་གི་སྐབས་སུ། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་ Michelle Bachelet ལགས་ཤིན་ཅང་གི་ཁུལ་དུ་ཕེབས་ཆོག་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་ངོས་ནས་ཚོད་དཔག་རང་བཞིན་གྱི་ཉེས་དོན་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་པར་མི་སུ་ཞིག་ཀྱང་སྣེ་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་མིན་པར་བསྒྲགས་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་རིགས་ཡོངས་སུ་རྒྱ་སྒྱུར་གྱི་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་བོད་ཁུལ་ཡོངས་སུ་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཀྱི་སློབ་གསོ་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་བཞིན་པའི་ཁྲོད། ཁ་ཉིན་ཟླ་འདིའི་ཚེས་བཅུ་བདུན་གྱི་ཉིན། སྔར་ལོའི་ཟླ་བ་བཅུ་བའི་ནང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེར་བསྐོ་བཞག་བྱས་པའི་ཝང་ཅུན་ཀྲང་ཟེར་བ་དེ་ར་མོ་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་དང་དགའ་ལྡན་དགོན་པ་སོགས་སུ་ལྟ་སྐོར་ལ་ཕྱིན་ཏེ་གྲྭ་མང་ལ་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཟེར་བའི་སློབ་གསོའི་ཐད་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་དགོས་བའི་བཙན་བཀའ་བཏང་འདུགདེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཀྲུང་གོ་བོད་ལྗོངས་དྲ་བ་ཞེས་པའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་གསར་འགྱུར་ཐོན་པའི་ནང་དུ།  རྒྱ་ཆེའི་དགེ་འདུན་པ་ཚོས་ཡིན་མིན་ཆེན་པོའི་གནད་དོན་ཐད་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་རིག་པ་དྭངས་གསལ་ཡོང་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ངང་མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པ་དེ་སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་དང་། བརྟན་ལྷིང་། འཕེལ་རྒྱས་བཅས་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཤིག་ཏུ་ཧུར་ཐག་འགྱུར་བ་བྱེད་དགོས་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་འཁོད་འདུག གཞན་ཡང་ཁོ་པས་ཆབ་སྲིད་ཐད་བློས་འཁེལ་བ་ཞིག་བྱེད་པར་རྒྱལ་གཅེས་ཡར་ཐོན་དང་། ནམ་ཡང་ཏང་གི་བཀའ་ལ་ཉན་པ། ཏང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་མཁན་བཅས་ཀྱི་དགེ་འདུན་པ་ཡག་པོ་ཞིག་བྱེད་དགོས་ཞེས་བརྗོད་དེ། གཙོ་བོ་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་བཀའ་དང་ལེན་གྱིས་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་། ཏང་གི་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་ཟེར་བའི་སྐོར་གྱི་གཞི་རྩའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ལ་བརྩི་སྲུང་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་དགོན་པའི་རིག་དངོས་ཁག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ཚད་ལྡན་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་བོད་འདི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པའི་དོན་དངོས་རྣམས་སྔོག་འདོན་བྱ་དགོས་བྱས་དགོས་ཞེས་བཀའ་བཏང་འདུག འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་བསྟན་འཛིན་ཚེ་བརྟན་ལགས་སུ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཁག་བོད་དུ་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་པར་འགྲོ་རྒྱུ་དེ་ནི་རྒྱུན་ལྡན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། ཐེངས་འདིར་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་དགའ་ལྡན་དགོན་དང་ལྷ་ས་ར་མོ་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སོང་བ་དེ་ནི་གཙོ་བོ་བོད་མིའི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཀྱི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་བསླེབ་ལ་ཉེ་བ་དང་། དེ་བཞིན་འདི་ལོར་རྒྱ་ནག་གི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ཉི་ཤུ་བ་སྐོང་འཚོགས་བྱེད་རྒྱུར་ཐག་བཅད་ཟིན་སྟབས། བོད་ཁུལ་ནས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་དཀའ་རྙོག་གི་རིགས་མི་བཟོ་བར་ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་སྐྲུན་ཐབས་སུ་ཆེད་དུ་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་ལ་ཐུག་འཕྲད་ཀྱིས་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཀྱི་སློབ་གསོར་ཤུགས་སྣོན་བྱས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། སྔར་ལོ་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེར་བསྐོ་བཞག་བྱེད་སྐབས། ཐེ་ཝན་དོན་གཅོད། སྤྱི་ཟུར་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས་འདི་གའི་གསར་ཁང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བའི་ནང་དུ། སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་པ་བརྒྱུད་ནས། བོད་ནང་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་གཙང་བཟོ་བྱེད་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། ཆོས་ལུགས་དེ་དུག་རྩ་ལྟ་བུར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཏེ། ཝང་ཅུན་ཀྲེང་ཟེར་བ་དེ་ཆེད་དུ་བོད་ཁུལ་དུ་བཏང་ནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་སྔར་ལྷག་དྲག་གནོན་བྱེད་རྒྱུར་དམིགས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད། གཞི་རྩའི་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ཟླ་ ༡ ནས་ཤིན་ཅང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་རྒྱུན་ལས་དང་སྲིད་ཁྲིམས་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཁང་གི་དྲུང་ཆེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༥ ནས་ལོ་དེའི་ཕྱི་ཟླ་ ༩ པའི་བར་ཤིན་ཅང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དམར་ཤོག་དྲུང་ཆེ་གཞོན་པ་དང་སྲིད་ཁྲིམས་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཁང་གི་དྲུང་ཆེ། ཤིན་ཅང་ཐོན་སྐྱེད་འཛུགས་སྐྲུན་དམག་སྡེའི་དམར་ཤོག་དྲུང་ཆེ། རྒྱ་ནག་ཡུ་གུར་འཛུགས་སྐྲུན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་མགོ་འཁྲིད་སོགས་བྱས་པའི་ཁྲོད། ཤིན་ཅང་གི་ཁུལ་དུ་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་གྱིས་མི་མང་བཀག་སྐྱིལ་དང་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོལ་སོགས་ཀྱི་ནག་ཉེས་དང་འབྲེལ་ནས།  ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ། དེ་བཞིན་ཁ་ན་ཊ་དང་ཡུ་རོབ་སོགས་ཀྱིས་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་སྐྱོད་བཀག་སྡོམ་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཁྲོད་ཀྱི་གཅིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གིས་ཆེད་དུ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་དམར་ཤོག་དྲུང་ཆེར་བསྐོ་བཞག་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ནེའུ་ཡོག་ཀྱི་ Coda གསར་ཁང་གི་དྲ་གནས་ཐོག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་དཔྱད་རྩོམ་ཞིག་ཕྱི་ལ་ཐོན་པའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་གི་མཚོན་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གསར་འགོད་པ་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་འཇིགས་སྐུལ་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། བོད་དོན་དང་ཤིན་ཅང་གི་གནད་དོན་ཐད་ནས་གསར་འགོད་ལས་རིགས་གཉེར་བཞིན་པའི་མི་སྒེར་གྱི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཡུལ་མི་རྣམས་ལ་སུན་གཙེར་བྱེད་བཞིན་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུགདེ་ཡང་ Coda གསར་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ་རྒན་པ་ལྕམ་ ERICA HELLERSTEIN ལགས་ཀྱིས་བྲིས་གནང་བའི་དཔྱད་རྩོམ་དེའི་ནང་དུ། རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་མཚོན་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་ཡོངས་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་དང་འབྲེལ་ནས། ཉེ་བའི་ལོ་འགའི་སྔོན་ལ་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་གསར་འགོད་ལས་རིགས་གཉེར་མཁན་གྱི་བོད་པའི་གསར་འགོད་པ་ཞིག་ལ་མི་ག་གེ་མོ་ཞིག་གིས་ཁ་པར་བརྒྱུད་ནས་ཆུང་དུས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་ཞིག་ཡིན་མདོག་གིས་འཚིག་ཇ་མཉམ་དུ་འཐུང་ས་ཞིག་ནས་ཐུག་འཕྲད་བྱེད་རྒྱུའི་རེ་ཞུ་བཏོན་པ་ལྟར། གསར་འགོད་པ་གང་དེ་ཡུལ་དངོས་སུ་བཅར་སྐབས་ཁོང་སྐད་གཏོང་མཁན་དེ་སློབ་གྲོགས་ཤིག་མིན་པ་ཤེས་གཏོགས་བྱུང་རྗེས་ཁོང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ།  མི་ག་གེ་མོ་ཁོ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཅིག་ཡིན་པར་བརྗོད་དེ་ཁོང་གི་ནང་མི་རྣམས་ལ་ཐུག་འཕྲད་བྱས་ཡོད་པའི་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་པ་མ་ཟད།  བོད་ནང་གི་གསར་འགྱུར་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་མཁན་སུ་ཡིན་པ་དང་། བརྒྱུད་ལམ་ག་རེ་ཐོག་ནས་གསར་འགྱུར་བསྡུ་ལེན་བྱེད་བཞིན་པ་སོགས་ཀྱི་འདྲི་གཅོད་སྣ་མང་བྱས་པའི་དངོས་དོན་ཞིག་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུགརྒྱ་ནག་གིས་འཇིགས་སྐུལ་དང་ཉེན་བརྡ་ཕོག་པའི་བོད་ཀྱི་གསར་འགོད་པ་དེའི་ལས་རོགས་ཤིག་སྟེ། ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ལས་རོགས་གསར་འགོད་པ་ཞིག་གིས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། ཁོང་གི་གྲོགས་པོ་གསར་འགོད་པ་དེ་གནད་དོན་འཕྲད་མ་ཐག་ཁོང་གིས་གསར་འགོད་ཀྱི་ལས་གར་ཞུགས་དུས་ཁོང་གི་གཞིས་བཞུགས་ཀྱི་ནང་མི་རྣམས་ལ་ཉེན་ཁ་ཆེ་བས་སེམས་ཁྲལ་ཆེན་པོ་འདུག་ཅེས་བརྗོད་དེ་ཐད་གར་ལས་གནས་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པར་འཁོད་འདུགགསར་འགོད་པས་གོང་གི་གནད་དོན་དེར་གཞིར་བཞག་གིས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ཙམ་དུ་མ་ཡིན་པར། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་གང་སར་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེ་མི་རིགས་ཀྱི་གསར་འགོད་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་ཕྱིར་བསྒྲགས་གནང་བ་མ་ཟད། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ ༥༥ ལྷག་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ཕུད་པའི་ཧན་རིགས་ཀྱི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་ ༩༠ ལྷག་ཟིན་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་རྒྱ་བསྒྱུར་གྱི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་བཞིན་པའི་ཁྲོད། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་ཆོས་ལུགས་དང་རིག་གཞུང་ལ་དོ་དམ་ནན་མོ་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། མང་ཚོགས་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པར་ངོ་སྤྲོད་ཀྱིས། མདོར་ན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་རྒྱ་ནག་གི་རིག་གཞུང་གི་ཤན་ཤུགས་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག གཞན་ཡང་ཁོང་གིས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་ལ་རིག་གཞུང་རྩ་གཏོར་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་ཡོད་ལྟར། ད་ཆ་བོད་ཁུལ་དུ་ལག་བསྟར་བྱས་ཟིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ཤིན་ཅིང་གི་ནང་དུ་སྤེལ་བཞིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས། ཨ་རིའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་བྱེད་བབ་དེ་ནི་མི་རིགས་རྩ་གཏོར་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཡིན་པར་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་དང་སྦྲགས།  ཁོང་གིས་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཆེད་མཁས་བར་བཅར་འདྲི་ཞུས་པའི་ནང་དུ་ཡང་། སྔོན་ཆད་ཀྱི་བོད་ནང་གི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་དེ་ད་ལྟ་ཤིན་ཅང་གི་ནང་གི་དམར་ཤོག་དྲུང་ཆེ་ཆགས་ཡོད་པའི་ཁྲོད། བོད་ཁུལ་དུ་རིག་གཞུང་བསྲེས་སྦྱོར་དང་གསང་བའི་མྱུལ་ཞིབ་སོགས་ཀྱི་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱས་པ་བཞིན། ད་ཆ་ཤིན་ཅང་གི་ནང་དུ་ཡང་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེ་བ་མི་མང་ས་ཡ་གཅིག་ལྷག་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་མུ་མཐུད་དུ་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད་ལུགས་ལུང་འདྲེན་གནང་འདུགཨ་རིའི་ནང་དུ་PEN ཞེས་པའི་སྨྱུ་གུ་ཚོགས་པའི་ངེས་སྟོན་པ། སྐུ་ཞབས James Tager ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་སྐད་ཆ་དང་རིག་གནས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ནི་མི་རིགས་གང་དེར་སྐུལ་མ་གཏོང་བའི་སྟོབས་ཤིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པ་དང་འབྲེལ།  བོད་ཁུལ་དང་ཤིན་ཅང་ནང་གི་རིག་གནས་རྩ་གཏོར་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཁག་མངོན་པར་མི་གསལ་བའི་ཐོག་ནས་རྒྱུན་སྐྱོང་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གྱིས།  རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་ཏུ་ཞི་བའི་ཐོག་ནས་རིག་གནས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་མཁན་རྣམས་ནི་ཉེས་ཅན་དུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུག    དེ་བཞིན་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Freedom House ཞེས་པའི་རང་དབང་ཁང་པས་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེ་མི་རིགས་ཙམ་མིན་པར། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་རིགས་རྣམས་ལ་ཡང་འཕྲུལ་ལས་ཀྱིས་གསང་ཉུལ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་དངོས་སུ་བརྙས་བཅོས་དང་མནར་གཅོད་གཏོང་གི་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་རྩོམ་ཡིག་དེའི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་རྩ་གཏོར་གཏོང་བཞིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཐེར་འདོན་གྱིས། སྲིད་བྱུས་སྣ་མང་གི་ཁྲོད་དུ་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་དམ་དྲག  དེ་བཞིན་བོད་དེ་འཛམ་གླིང་ནང་གི་རང་དབང་ཆེས་ཞན་ཤོས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ད་ཆ་བོད་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་གསང་བའི་ལྟ་སྲུང་གི་འོག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བའི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པ་སོགས་དང་འབྲེལ་ནས། ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་རང་དབང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་རྣམས་དངོས་སུ་བོད་ཁུལ་དུ་སྐྱོད་ནས་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་དགོས་བ་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་འདུག  

ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཝ་ཤིན་ཊོན་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Atlantic council ཞེས་པའི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་ཞིག་གིས་གནས་ཚུལ་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ཏེ་ཤེས་གཏོགས་བྱུང་བའི་ནང་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོན་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་འབྲེལ་བའི་བཟོ་ཚོང་ཁང་ལ་མ་དངུལ་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཁུངས་ལྡན་རྙེད་འདུགསྙན་ཐོ་དེའི་ནང་གསལ་ལྟར་ན། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་ཆེ་གྲས། IFC དང་ WB སོགས་ཀྱིས་ཤིན་ཅང་གི་ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ལས་ཁང་ཆེ་གྲས་བཞི་ལ་མ་དངུལ་ཆེད་གཏོང་བྱས་ཡོད་པའི་ཁྲོད། རྒྱ་ནག་གིས་ཁུལ་དེའི་མི་མང་གནས་སྤོར་དང་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོལ། དེ་བཞིན་ཁོར་ཡུག་དང་རིག་གཞུང་རྩ་གཏོར་སོགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསལ་འདོན་གྱིས། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་གིས་ཤིན་ཅང་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ལས་ཁང་ལ་མ་དངུལ་མཁོ་འདོན་བྱེད་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་གནང་འདུགགཞན་ཡང་སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ལས་ཁང་ལ་ཨ་སྒོར་ས་ཡ ༤༨༦ ལྷག་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ནས། སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་གི་མི་རིགས་རྩ་གཏོར་གྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་ནག་ཏུ་འགྲོ་སྐྱོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པའི་བྷེལ་ཇམ་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི། སྐུ་ཞབས། Samuel Cogolati  ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་གི་བྱེད་ལས་ནི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་བབ་ཡར་རྒྱས་ཡོང་ཐབས་ལ་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས། དེང་རབས་ཀྱི་ངལ་རྩོལ་སྒྱུར་བཀོལ་ལམ། བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུ་དེ་མིན་པར་ཕྱིར་བསྒྲགས་གནང་སྟེ། ད་ཆ་གནས་ཚུལ་གསལ་བོ་ཆགས་ཟིན་པར་བརྟེན་རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་དེ་ཁ་སྒྱུར་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བས་འཕྲལ་དུ་མ་དངུལ་ཆེད་གཏོང་བྱེད་སའི་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ལས་ཁང་དེ་དག་དང་འབྲེལ་ཐག་གཅོད་དགོས་བའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུགདེ་བཞིན་སྙན་ཐོ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས། ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཉི་ཤུའི་མཚན་རྟགས་འཁོད་པའི་ཡི་གེ་ཞིག་རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན། David Malpass ལགས་ཀྱི་མཚན་ཐོག་ཏུ་བཏང་ཡོད་པ་དང་། ཡི་གེ་དེར་IPAC ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྨྱུ་གུ་ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུས་པའི་ཐོག་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོན་དེར་མ་དངུལ་མཁོ་འདོན་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བའི་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཡི་གེ་དེའི་ནང་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་དང་། IFC ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔལ་འབྱོར་མཉམ་འབྲེལ་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་གི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནས་བབ་ཁྲོད་ཁུལ་དེའི་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ཚོང་ཁང་ལས་མ་དངུལ་མཁོ་འདོན་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་གནང་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔལ་འབྱོར་མཉམ་ལས། IFC ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པར་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་གསར་ཁང་གིས་བཅར་འདྲི་བྱས་པར་ཁོང་གིས། མཉམ་ལས་ཁང་གི་ངོས་ནས་ངལ་རྩོལ་སྒྱུར་བཀོལ་དང་མི་མང་ཉམ་ཆུང་ལ་ལྟ་སྟངས་ངན་པ་འཛིན་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དེ་གཙིགས་ཆེར་འཛིན་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་པ་ཙམ་ལས། ཐད་གར་ཤིན་ཅང་གི་ནང་གི་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ཚོང་ཁང་ལ་མ་དངུལ་མཁོ་འདོན་དང་འབྲེལ་ནས་སྐད་ཆ་གང་ཡང་བཤད་མེད་པར་འཁོད་འདུག གཞི་རྩའི་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་གི་ནང་དུ་མི་རིགས་རྩ་གཏོར་གྱི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ལས་རྒྱ་ནག་གི་འདི་ལོའི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཐོག་ཨ་རིའི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མི་སྣ་གཏོང་རྒྱུ་མིན་པར་བསྒྲགས་པ་དང་འབྲེལ་ནས། དབྱིན་ཡུལ་དང་ཧྥ་རན་སི། དེ་བཞིན་བྷེལ་ཇམ་དང་ནི་ཐར་ལནཊི་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་ཡུལ་དངོས་སུ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མི་སྣ་གཏོང་རྒྱུ་མིན་པར་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་ཤིན་ཅང་གི་གནད་དོན་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན་ཕྱི་ལོགས་ནས་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་མི་ཆོག་པར་བརྗོད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།རྩ་བའི་ཐེངས་འདིའི་ Atlantic council ཞེས་པའི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་སྙན་ཐོ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་དང་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྙན་ཐོ། དེ་བཞིན་སྲུང་སྐར་བརྒྱུད་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔལ་འབྱོར་མཉམ་ལས་ཀྱི་མ་དངུལ་མཁོ་འདོན་ས་ཁུལ་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ། དེ་བཞིན་ཡིག་ཚགས་སྔོག་འདོན་དང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པ་སོགས་ལ་གཞི་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཁྱོན་སྙན་ཐོ་དེར་ཤོག་གྲངས་ ༦༩ ལྷག་ཡོད་འདུག