རྒྱ་ནག

རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༡༢ ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་སྐད་ཡིག་སློབ་གཉེར་བྱ་རྒྱུའི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་ཞུ་གཏུག་སྙན་སེང་ཞུས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་བོད་མི་ཚོར་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུང་པའི་ནང་དུ་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་སློབ་གཉེར་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུར་གདོང་ལེན་ཆེན་པོ་གནང་དགོས་པའི་ངལ་བ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༧ དང་ ༢༨ བཅས་ཉིན་གཉིས་ཀྱི་རིང་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝའི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་དུ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༡༢ པ་ཚོགས་ཡོད་པ་དང། ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གླེང་བརྗོད་གཙོ་བོ་ “Education, Language and the Human Rights of Minorities “ ཞེས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་དང་སྐད་ཡིག་ཐོབ་ཐང་ཡིན་འདུག་ཅིང། ལྷན་ཚོགས་ཐོག་སུད་སི་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་དང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་སྐུ་ཚབ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་སྐད་ཡིག་སློབ་གཉེར་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་ལ་རྡོག་རོལ་འཚབ་ཆེན་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་བོད་མི་ཚོར་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུང་པའི་ནང་དུ་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་སློབ་གཉེར་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག སྐབས་དེར་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མིའི་ངོས་ནས་སྐར་མ་གཉིས་ཀྱི་རིང་ཞུ་གཏུག་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུའི་དུས་ཡུན་སྐབས་སུ་སུད་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་ལས་བྱེད་འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་ Society for Threatened People ཞེས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་ལྷུང་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པའི་མིང་ཐོག་ནས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་གནས་བབ་སྐོར་གླེང་བ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཐོག་རྒྱ་སྐད་ལ་གཙོ་དམིགས་ཀྱིས་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་འོག་ཏུ་བོད་ནང་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་ཡིག་གཙོ་བོར་སློབ་ཁྲིད་ལས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་བཀག་འགོག་དང། དགོན་སྡེ་ཁག་ཏུ་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་འཛིན་གྲྭ་མེད་པ་བཟོས་པ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཐོན་བོད་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་མེད་པ། དེ་བཞིན་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་དང་ཀི་རྟི་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་བསོད་ནམས་དཔལ་ལྡན་ལགས་མཚོན་པའི་བོད་ནང་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་ཚོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཆབ་སྲིད་ཉེས་མིང་གཡོག་ནས་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་དང་བཙོན་བཅུག་བྱས་པ་བཅས། ད་ཆ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བོད་མི་ཚོར་རང་ཉིད་ལུང་པའི་ནང་ལ་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་གཉེར་དང་སློབ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུུ་མེད་པ་བཟོས་པ་མ་ཟད་སྐད་ཡིག་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་རང་དབང་ལ་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་པའི་ངལ་བ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག ཁོང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་དང་འབྲེལ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་ཆེ་གྲས་ཡར་ཆེན་སྒར་དང་བླ་རུང་སྒར་གཏོར་བཤིག་དང་གྲྭ་བཙུན་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་བ། ལྷག་པར་དུ་ད་བར་བོད་ནང་བོད་མི་ ༡༥༤ ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་དང་གནང་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་དང། དེ་དག་ཁྲོད་ནས་བོད་མིའི་ཁག་གཅིག་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་འོག་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་ཡོད་སྐོར་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་སྙན་སེང་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། ལྷན་ཚོགས་དེ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་དོན་འཁྱོལ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མཁན་ཐོག་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་གི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་མཚམས་བཞག་དགོས་པ་དང། དེ་བཞིན་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་དང་བསོད་ནམས་དཔལ་ལྡན་ལགས་མཚོན་པའི་ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཀག་ཉར་བྱས་པའི་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཡང་ཆེད་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེའི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་གཞན་ཡང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གནང་མཁན་ Mélanie Blondelle ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་བརྟན་ལྷིང་དང་འཆམ་མཐུན་ཞེས་པའི་མིང་ཐོག་བོད་ནང་གི་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་དེ་བཞིན་སྐད་ཡིག་གཉིས་པའི་ཁོངས་སུ་བཞག་པ། བོད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་མཁན་གྱི་སྒེར་གཉེར་སློབ་གྲྭ་ཁག་དགོན་སྡེ་ཁག་གཞུང་གིས་སྟངས་འཛིན་དང་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང།  རྒྱ་སྐད་གཙོ་འཛིན་སྲིད་བྱུས་རྐྱེན་པས་བོད་མི་ཚོར་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་ཤོར་བ་སོགས་ཉིན་རེའི་འཚོ་བར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་གི་སྐད་ཡིག་རྙིང་ཤོས་བཞིའི་ཁོངས་ནས་གཅིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང། བོད་མིའི་ངོ་བོ་མཚོན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སྐད་ཡིག་དེ་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྡོག་རོལ་གཏང་ཚེ་བོད་མིིའི་རིག་གཞུང་རྡོག་རོལ་གཏང་བ་གཅིག་དང་མཚུངས་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་ལྷན་ཚོགས་དེ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པ་དང་རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་མཚོན་པའི་ཤེས་རིགས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཁག་གི་ཐོག་ལ་དཔལ་འབྱོར་རམ་འདེགས་ཞུ་དགོས་གལ་ཡིན་པ་ནན་བརྗོད་ཀྱང་གནང་འདུག རྩ་བའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྷན་ཚོགས་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོ་ནས་ལོ་ལྟར་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝའི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་དུ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང། ལྷན་ཚོགས་དེའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ ནི་འཛམ་གླིང་ནང་ཡོད་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོའི་ཆོས་དང་རིགས་གཞུང། སྐད་ཡིག་རང་དབང་བཅས་མི་ཉམས་སྲུང་སྐྱོབ། དེ་དག་གནད་དོན་གླེང་སའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།  འདི་ལོའི་ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དང། ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ། ཆེད་ལས་མི་སྣ། ཤེས་ཡོན་ཅན། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཚོགས་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་ཚོགས་བཅར་ཁྱོན་ ༦༠༠ ལྷག་ལྷན་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། རེས་གཟའ་སྤེན་པའི་ཉིན་སུད་སི་དང་ལིག་ཏེན་སིཊཡན་བོད་རིགས་མི་མང་གོ་སྒྲིག་འོག་ཉེ་ཆར་བོད་དོན་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་འགྱུར་བ་བོད་མི་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ད་བར་བོད་དོན་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁམས་སེར་ཤུལ་རྫོང་རྫ་དབོན་པོར་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་མི་ཚོའི་ཆེད་དུ་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཛུ་རིག་ནང་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་གནང་སྟེ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུག་པ་དང་། ལས་འགུལ་དེའི་ཐོག་ལ་སུད་སུ་བོད་མི་ཚོགས་པ་དང། སུད་བོད་མཐུན་ཚོགས། ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་དང། དེ་བཞིན་ས་གནས་བོད་མི་བཅས་ཀྱི་ལག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་དམར་གསོད་མཚམས་འཇོག་དགོས། རྒྱ་དམར་བོད་ནས་ཕྱིར་ལོག་བྱེད་དགོས། བོད་འབར་བཞིན་འདུག་ཅེས་སོགས་ཀྱི་སྐད་འབོད་ཚིག་འགོ་ནས་ཛུ་རིག་ཁྲོམས་གཞུང་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཡན་ལག་ལས་ཁུངས་བར་དུ་ཞི་བའི་རྔམ་སྟོན་འདུག

དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་བཅུ་བའི་ཐོག  རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་ལ་ཉེ་བ་དང་སྟབས་བསྟུན་གྱིས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པ་དང་། དེ་བཞིན་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཁག་ལྔ་སོགས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་ཚོགས་སྐྱིད་བཅུ་ཡིས་མཱེག་གྷན་ཁྲོམ་གཞུང་ནས་རྡ་རམ་ཀོ་ཊི་བར་དུ་གོམ་བགྲོད་ཀྱིས།  བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་བབ་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་གོ་རྟོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་སོང་། དེ་རིང་གི་གོ་རྟོགས་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེའི་ནང་དུ་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་གི་འཐུས་ཚབ་པ་དང་གཞན་ཡང་བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་ཕྱི་གླིང་བ་སོགས་ཁྱོན་མི་བརྒྱ་སྐོར་ཞིག་གིས་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ཚོའི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་གླེང་བརྗོད་ཀྱི་ནང་དུ།  འདས་བའི་ཟླ་ངོ་ཁ་ཤས་ཀྱི་ནང་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་ཁོར་ཡུག་ཉམས་རྒུད་ཀྱི་གནས་བབ་དེ་ཛ་དྲག་རང་བཞིན་ཞིག་ཡིན་པར་ངེས་ཤོས་རྙེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་།  ད་ཆ་བོད་ནང་དུ། གནམ་གཤིས་ཚ་འགྱུར་གྱི་དྲོད་ཚད་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གོ་ལའི་ཚ་དྲོད་ལས་ལྡབ་གསུམ་གྱིས་འཕར་གྱི་ཡོད་པར་འཁོད་ཡོད་པ་མ་ཟད།  བོད་དང་ཧི་མ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་ཁུལ་དུ། ལོ་རེར་འཁྱགས་རོམ་ཏོན་ཐེར་འབུམ་བརྒྱད་རེ་ཞུ་བཞིན་པར་མངོན་གསལ་གྱིས།  བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་གིི་གནས་བབ་ཛ་དྲག་ཆགས་བཞིན་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག དེ་བཞིན་གོམ་བགྲོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ཏུ་སྦྱར་ཡིག་སྣ་མང་བསྣམས་ཏེ་འཛམ་གླིང་འདི་མེ་ལྕེ་ཁྲོད་ན་ཡོད། བོད་མཐོ་སྒང་གི་འཁྱགས་རོམ་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་པ་དང་། བོད་ནང་དུ་ཁོར་ཡུག་གི་དྲང་བདེན་དགོས་ཞེས་པ། གཞནང་ཡང་།  བོད། འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་གསུམ་པ་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་པ་སོགས་ཀྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་འབོད་བརྡ་སྣ་མང་དང་མཉམ་དུ།  ས་ཚུགས་འདྲ་མིན་ནས་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་གི་འཐུས་ཚབ་པའི་བོད་ནང་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་སྤྱི་དང་། སྒོས་སུ་ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེག་དང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན། དེ་བཞིན་ཆུ་མཛོད་གསར་རྒྱག་དང་འབྲོག་པ་གནས་སྤོར་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་གཏམ་བཤད་གནང་སྟེ། རྒྱལ་སྤྱའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་བབ་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་སོང་། འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་དེ་རིང་གི་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་བཅུ་ཡི་སྣ་འདྲེན་གྱི་འབྲེལ་མཐུད་པ།  རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་པའི་ཉམས་ཞིབ་པ། འབུམ་རམས་པ་བློ་བཟང་དབྱངས་མཚོ་ལགས་ལ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས།  ཕྱི་ཟླ་བཅུ་གཉིས་བའི་ཚེས་གཉིས་ནས་བཅུ་གསུམ་བར་གྱི་ཉིན་གྲངས་བཅུའི་རིང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་ལ་ཉེ་བ་དང་བསྟུན།  བཞུགས་སྒར་གྱི་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་བཅུ་ཡིས་གཅིག་གྱུར་གྱིས་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་བབ་དེ་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་པའི་ཞུ་སྐུལ་ཡོང་ཆེད་དང་། དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གི་ཉམས་རྒུད་དེས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཡང་དོ་ཕོག་འགྲོ་ངེས་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཆེད་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། གཞན་ཡང་། དབུས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ། མགོན་པོ་དོན་འགྲུབ་ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་པར། རྩ་བའི་བོད་མཐོ་སྒང་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་གི་འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་གསུམ་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ནའང་།  ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་གནོད་ཤུགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་རང་རྒྱལ་གཙོར་འཛིན་གྱི་ཁེ་ཕན་སོགས་ཀྱི་ཚོང་ལས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས། བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་གནས་བབ་དེ་ཛ་དྲག་གི་གནས་བབ་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་པར་ངོས་འཛིན་གསལ་བོ་ཞིག་ཡོང་གི་མེད་དུས།  དེ་རིང་གི་གོ་རྟོགས་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེ་བརྒྱུད་ནས་གནས་ཚུལ་དེ་གསལ་འདོན་བྱེད་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་།

ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༨ ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོ་སུད་སི་རྒྱལ་ས་སྦན་ནང་དུ་སུད་བོད་མཐུན་ཚོགས་དང་ Society  for Threatened People ཞེས་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པའི་གཉིས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག Surveillance and oppression འམ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ལྟ་སྲུང་དང་དྲག་གནོན་འོག་བོད་དང་ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་ཐོག་འཇིགས་སྐུལ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་ལས་རིམ་ཞིག་ཚོགས་སོང་། བགྲོ་གླེང་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Fabian Molina ལགས་དང་། སུད་སི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྡེ་ཚན་འབྲེལ་ལས་བྱེད་ Pascal Hubatka ལགས། ༸གོངས་ས་མཆོག་གི་ཡོ་རོབ་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ཟུར་པ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས། དེ་བཞིན་འཛམ་གླིང་ཡུར་གུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ Dolkun Isa ལགས་དང། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་ Kai Strittmatter ལགས་བཅས་གསུང་བཤད་གནང་ཕྱིར་ཆེད་ཕེབས་གནང་འདུག སྐབས་དེར་ཁོང་རྣམས་ནས་གཙོ་བོ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཚད་མཐོའི་འཕྲུལ་རིགས་བཀོལ་སྤྱོད་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་སྤྱི་དང་སྒོས་བོད་དང་ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་མང་ཚོགས་ཐོག་དྲག་གནོན་དང་ལྟ་སྲུང་གིས་ཁུལ་དེའི་ནང་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་སྟངས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཉེ་བའི་ཆར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཚད་མཐོའི་ལྟ་སྲུང་འཕྲུལ་རིགས་ཚོང་འགྲེམས་དང་ཤུགས་རྐྱེན་རྒྱ་ཁྱབ་གཏོང་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར་སུད་སིས་གཙོས་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ཉེན་འཚབ་ཆེན་པོ་དང་གདོང་ལེན་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་ལ་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིའི་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་སུད་སི་བོད་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ Thomas Buechli ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་པའི་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་གྱིས་བགྲོ་གླེང་གི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་མི་སྣ་རྣམས་ལྷན་བཞུགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གི་མང་ཚོགས་ཐོག་སྤེལ་བཞིན་པའི་སྡུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་གསལ་འདོན་བྱ་རྒྱུ་དང་ད་ལྟའི་དུས་སྐབས་འདིར་ང་ཚོ་ཚང་མས་ཆིག་སྒྲིལ་ཐོག་ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གདོང་ལེན་བྱ་རྒྱུའི་ནུས་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཉེ་བའི་ཆར་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ཁྱབ་བྱེད་བཞིན་པའི་རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་ཚོང་འབྲེལ་ཐབས་བྱུས། ཚད་མཐོའི་འཕྲུལ་རིགས་ལྟ་སྲུང་ཡོ་ཆས་ཚོང་འགྲེམས་བཅས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་སུད་སི་ནང་རྒྱ་ཁྱབ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན། སུད་བོད་མཐུན་ཚོགས་གཙོ་གྱུར་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་ནས་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་ས་གནས་མང་ཚོགས་ལ་གོ་རྟོགས་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད་པ་དང། བགྲོ་གླེང་ལས་རིམ་དེ་ཡང་ལས་འགུལ་དེའིི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།   ཁ་སང་ཕྱི་དྲོའི་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་དེའི་སྔ་རོལ་དུ་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་སྦན་ནང་དུ་ཡོ་རོབ་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་འོག་བོད་དང་ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་ནང་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་གསལ་འདོན་ཆེད་མར་མེ་རྔམ་སྟོན་གྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་འདུག་པ་དང་། ལས་འགུལ་ཐོག་འཛམ་གླིང་ཡུར་གུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ Dolkun Isa ལགས་དང་༸གོངས་ས་མཆོག་གི་ཡོ་རོབ་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་ལྷུང་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པ་ Society  for Threatened People བཅས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གཙོས་པའི་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ལྷན་འཛོམས་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་ཉིན་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་བོད་ནང་གི་ཕྱི་དྲོ་ཆུ་ཚོད་བཞི་པ་ཡོལ་ཙམ་ལ་བོད་མདོ་སྨད་རྔ་བའི་རྨེའུ་རུ་མ་ཡུལ་ཚོ་དང་ཐག་ཉེའི་གྲོང་བར་ནས་དགུང་ལོ་ ༢༤ ཙམ་ཕེབས་པའི་བོད་མི་ན་གཞོན་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱིས་སྐུ་ལུས་ཞུགས་འབུལ་གནང་སྟེ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་རྗེས་སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཀིརྟིའི་བྱེས་པ་གྲྭ་ཚང་གི་བོད་གནས་འབྲེལ་མཐུད་པ་གྲྭ་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་ལགས་ཀྱིས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བར་ད་ལྟའི་ཆར་ཡོན་ཏན་ལགས་སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་གསལ་པོ་ཡིན་ཀྱང་། ཁོང་གི་སྐུ་ཕུང་ནང་མིའི་ཕྱག་ལ་སོན་ཡོད་མེད་དང་ས་གནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱི་ནང་མིས་གཙོས་པའི་ས་གནས་སུ་སྔ་རྗེས་ཀྱི་དམ་བསྒྲགས་གང་བྱེད་བཞིན་པ་སོགས་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་གསུངས་སོང་། རྩ་བའི་དགུང་ལོ་ ༢༤ ཙམ་ཕེབས་པ་ཡོན་ཏན་ལགས་ནི་བོད་མདོ་སྨད་རྔ་བའི་རྨེའུ་རུ་མ་རུ་ཆེན་གཉིས་པའི་ཕ་བསོད་དོན་དང་མ་ཚེ་ཁོ་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱི་བུ་ཡིན་པ་དང་། རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་པར་གྲྭ་ཞུགས་གནང་མྱོང་ཡོད་ཀྱང་རྗེས་སུ་སྐྱ་སར་བབས་ནས་འབྲོག་པའི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་ནས་བཞུགས་འདུག གཞི་རྩའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ནས་ད་བར་གཞིས་ལུས་བོད་མི་ ༡༥༥ ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་ལ་མ་བཟོད་པར་ངོ་རྒོལ་གྱིས་སྐུ་ལུས་ཞུགས་འབུལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། རྔ་བ་རྨེའུ་རུ་མ་ནས་ཡིན་པའི་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཡོན་ཏན་ལགས་ནི་ལོ་འདི་ནང་སྐུ་ལུས་ཞུགས་འབུལ་གནང་མཁན་ཐོག་མ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་ BBC གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་རྒྱ་ནག་གིས་ཡུ་གུར་མི་མང་ལ་དོ་དམ་ནན་པོ་བྱས་ནས་བཀག་བསྐྱིལ་ཁང་དུ་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པའི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཕྱིར་འགྱར་དང་བསྟུན་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁང་གི་མགྲིན་ཚབ་པས་རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་ཁྲིམས་སྒྲིག་གི་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་ཡུ་གུར་བ་ས་གཅིག་ཙམ་བཀག་བསྐྱིལ་ཁང་དུ་བཅུག་ནས་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པར་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་བརྗོད་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གིས་ངེས་པར་དུ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་པ་འཕྲལ་དུ་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་རང་དབང་གི་ཐོག་ནས་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་རྒྱུར་གཏོང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་འདུག ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་རྒྱ་ནག་སྡེ་ཚན་གྱི་ངེས་སྟོན་པ་ལྕམ་ Sophie Richardson ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཐེངས་འདིར་ཕྱི་ལ་འགྱར་བའི་ཡིག་ཆ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་བསྐྱིལ་ཁང་དུ་ཡུ་གུར་བ་རྣམས་ལ་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མནར་གཅོད་ཚ་ནན་བཏང་སྟེ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་དཔང་རྟགས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་མ་ཟད་ཁྲིམས་ལུགས་ལག་ལྟར་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཡིག་ཆ་དེ་ངེས་པར་དུ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་བྱས་འདུག རྩ་བའི་ཐེངས་འདིར་རྒྱ་གིས་ཤིན་ཅང་གི་མི་མང་ལ་བཀག་བསྐྱིལ་ཁང་དུ་དམ་དྲག་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་པའི་གསང་བའི་ཡིག་ཆ་ཕྱི་ལ་འགྱར་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་ཤིན་ཅང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་གཙོ་འཛིན་གཞོན་པ་ Zhu Hailun གྱིས་ཡུ་གུར་མི་མང་བཀག་བསྐྱིལ་བྱེད་སའི་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགོ་ཁྲིད་ཁག་གཅིག་ལ་བཏང་བའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ནང་བཀག་བསྐྱིལ་ཁང་གིས་ཡུ་གུར་མི་མང་ལ་སྟངས་འཛིན་ནན་པོ་བྱེད་དགོས་པར་སྐུལ་བའི་ཁྲོད་དུ་དོ་དམ་གྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཇེ་དམ་དུ་བཏང་ནས་སྒྲིག་འགལ་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་ཉེས་ཆད་ནན་པོ་གཅོད་དགོས་ལུགས་དང་། དེ་བཞིན་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་རྒྱ་ཡིག་གཙོར་བཟུང་གིས་སློབ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་རྨང་གཞི་ནས་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པར་སྐུལ་སློང་བྱེད་རྒྱུ། ཡུ་གུར་བ་རྣམས་ལ་བློ་འགྱོད་ཡོད་པར་ཁས་ལེན་བྱེད་ཐབས་ཤུགས་ཆེར་བཏང་ནས་གཅིག་ཀྱང་ཕྱི་ལ་འགྲོ་ཐབས་མེད་པར་བཟོ་དགོས་སོགས་འཁོད་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག གསར་ཁང་གིས་ཐེངས་འདིར་ཕྱིར་འགྱར་བྱུང་བའི་ཡིག་ཆ་དེ་ལས་རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་ཤིན་ཅང་ཁུལ་གྱི་བཀག་ཉར་ཁང་དེ་དག་ནི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་གོང་སྤེལ་དང་འཇིགས་སྐུལ་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཐབས་ཤིག་ཡིན་པར་བརྗོད་བཞིན་པ་དེ་བདེན་པ་མིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། བཀག་བསྐྱིལ་ཁང་དེར་ དངོས་སུ་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ངེས་གཏན་གྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་བརྟན་པོའི་འོག་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ཉལ་སྟངས་དང་རུ་སྒྲིག་སྟངས། དེ་བཞིན་འཛིན་ཁང་དུ་འདུག་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཀྱང་སྒྲིག་གཞི་བརྟན་པོ་བཟོས་ཏེ་བསམ་བློ་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་ཐོག་ཉེས་ཆད་ལྗིད་པོ་གཅོད་སའི་བཙོན་ཁང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག གསང་བའི་ཡིག་ཆ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྟོག་ཞིབ་རང་བཞིན་གྱི་གསར་འགོད་ཚོགས་པ་ ICIJ ལས་ཕྱིར་འགྱར་བྱུང་ཡོད་པ་དང་ཚོགས་པ་དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་ BBC དང་ Guardian  སོགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་གསར་ཁང་ ༡༧ ལྷག་མཉམ་ལས་གནང་བཞིན་པ་རེད་འདུག

རྒྱ་གཞུང་གིས་སེར་ཤུལ་རྫོང་རྫ་སྨད་ནང་དམག་མི་འབོར་ཆེན་ཞིག་འགྲེམས་འཇོག་གིས་སྲང་ལམ་ཁག་ཏུ་ཉེན་རྟོག་རླངས་འཁོར་མང་པོ་བཞག་ནས་ཡུལ་མིའི་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ལ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་བྱེད་བཞིན་འདུག ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་མོད་ཁམས་རྫ་ཆུ་ཁ་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་སྡེ་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཡོན་ཏན་དང་ཆོས་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱིས་རྫ་སྨད་སྲིད་གཞུང་སྒོ་འགྲམ་ནས་བོད་རང་བཙན་སྐོར་གྱི་ཞི་བའི་སྐད་འབོད་གནང་རྐྱེན་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་དང་། འབྲེལ་ཡོད་བོད་མི་ཞིག་གིས་འདི་གར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བར་ཁོང་གཞོན་སྐྱེས་གཉིས་རྫ་སྨད་ནང་ཉིན་གཉིས་བཀག་ཉར་གྱིས་རྡུང་རྡེག་དྲག་པོ་བཏང་རྗེས་ཁ་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༢༣ ཉིན་སེར་ཤུལ་རྫོང་ཐོག་ལ་ཁྲིད་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་སེར་ཤུལ་རྫོང་གི་དམག་མི་འབོར་ཆེན་ཞིག་རྫ་སྨད་ལ་བསླེབས་ཏེ་སྲང་ལམ་ཁག་ཏུ་ཉེན་རྟོག་རླངས་འཁོར་མང་པོ་བཞག་ནས་ཡུལ་མིའི་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ལ་ཧ་ཅང་དམ་དྲག་དང་དམག་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། དམག་མི་ཕོན་ཆེན་འགྲེམས་འཇོག་གིས་ས་ཁུལ་ཡོངས་ལ་ཚོང་པ་དང་སྤྲང་པོ། དེ་བཞིན་ཡུལ་མི་དཀྱུས་མའི་ཚུལ་གྱིས་སོ་སྨྱུལ་དང་ཁག་གཅིག་གིས་རྫ་སྨད་གྲོང་བརྡལ་ལ་གློག་མིག་དང་ལྐོག་ཉན་འཕྲུལ་ཆས་བརྒྱུད་ནས་གང་སར་སོ་ལྟ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་འདུག རྩ་བའི་རྫ་སྨད་སྲིད་གཞུང་ནི་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་སྡེ་པ་དང་མཉམ་དུ་ཡོད་ཅིང་། ས་གནས་དེར་རྒྱུན་དུ་ཕྱོགས་གང་སའི་མི་འབོར་མང་པོ་འཛོམས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཡུལ་ལུང་འདྲ་མིན་ནས་ཚོང་ཁང་དང་ཟ་ཁང་། ཇ་ཁང་ཡང་མང་པོ་བཙུགས་ཡོད་པ་ལྟར་སྲིད་གཞུང་དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་དབོན་པོ་སྡེ་པ་དང་ཁྲོམ་རྫ་སྡེ་པ། ཨ་རིག་རྫ་སྡེ་པ། ཝ་ཤུལ་སྡེ་པ། ཁྲོ་ཤུ་གོང་མ་སྡེ་པ། ཁྲོ་ཤུལ་འགབ་མ་སྡེ་པ་བཅས་སྡེ་པ་དྲུག་ཡོད་པ་རེད།

ཉེ་ཆར་ཁམས་སེར་ཤུལ་རྫོང་རྫ་དབོན་པོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་གྲྭ་པ་ལྔ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཁྲོད་དུ་ཁ་སང་མི་སྐྱ་གཉིས་ཀྱིས་བོད་རང་བཙན་གྱི་ཡིག་ཆ་གཏོར་ནས་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་རྐྱེན་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུག བོད་མི་ཞིག་གིས་འདི་གར་གནས་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བར་ཁ་སང་ཉིན་རྒྱབ་བོད་ནང་གི་ཚོུད་ ༢༌༣༠ ཙམ་ལ་ཁམས་སེར་ཤུལ་རྫོང་རྫ་དབོན་པོ་སྡེ་པའི་ཡུལ་མི་ཡོན་ཏན་ཟེར་བ་ཞིག་དང་ལྷ་རྒྱལ་ལམ་ཆོས་རྒྱལ་ཟེར་བའི་མི་སྐྱ་གཞོན་སྐྱེས་གཉིས་ཀྱིས་དབོན་པོ་ཡུལ་ཚོའི་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མདུན་དུ་སྣག་ཚ་ནག་པོ་དང་དམར་པོའི་བྲིས་པའི་བོད་རང་བཙན་གྱི་ཡིག་ཆ་གཏོར་འགྲེམས་གནང་ནས་བོད་རང་བཙན་ཡིན་ཞེས་པའི་སྐད་འབོད་གནང་བར་བརྟེན་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུག ཁོང་གཉིས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་དེ་མ་སྤེལ་བའི་སྔོན་དུ་བརྙན་ཐུང་གཉིས་བཟོས་ཡོད་པ་དང་བརྙན་ཐུང་དེ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུ་པར་དང་སྣག་ཚ་ནག་པོ་དང་དམར་པོས་བོད་རང་བཙན་ཞེས་པའི་ཡིག་ཤོག་མང་པོ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ཟད་དེ་བཞིན་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་པར་བཅས་སྒྲིགས་ནས་བཀྲམས་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གཉིས་ཀྱི་སྐད་འཕྲིན་གྱི་རྒྱབ་ངོས་སུ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་རང་གི་ཁ་ཕྱོགས་ཞེས་པ་དང་སྐད་ཆ་ཞེས་པའི་མཚན་བྱང་ཅན་གྱི་རྩོམ་ཐུང་གཉིས་སྤེལ་འདུག ཡོན་ཏན་གྱི་སྐད་འཕྲིན་རྒྱབ་ངོས་སུ་རང་གི་ཁ་ཕྱོགས་ཞེས་པའི་ཁ་བྱང་འོག་ང་ཚོའི་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ཆེད་དུ་སྲོག་ཤོར་བའི་དཔའ་བོ་རྣམས་དང་ང་ཚོའི་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རང་བཙན་གྱིས་རྩོད་ལེན་བྱས་པས་ཕོ་རྒོད་རྣམ་པ། ཁྱེད་རྣམས་གསོད་གཅོད་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཁྲོད་དུ་སོང་ཡོད་པ་ང་ཡི་ཐོས། ད་ལྟ་ང་ཚོ་དབོན་པོ་ནས་རང་བཙན་རྩོད་ལེན་བྱས་པས་སྤུན་གྲོགས་རྣམ་པ་ཁྱེད་ཚོ་མི་ནག་བཙོན་བྲལ་དུ་བཙན་གྱིས་ཁྲིད་སོང་བ་ང་ལ་སྐྱོ་སྡུག་ཧ་ཅང་ཆེ། མི་འགྱང་བར་ཐོན་སྤུན་ཟླ་ཞེས་བཀོད་འདུག་པ་དང་། དེ་བཞིན་ལྷ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱི་སྐད་འཕྲིན་རྒྱབ་ངོས་སུ་སྐད་ཆ་ཞེས་པའི་མཚན་བྱང་འོག་སྡེབ་སྦྱོར་རྩོམ་ལ་མཁས་པའི་ཡོན་ཏན་ང་ལ་མེད། ལག་མཁས་བྲིས་ལ་མཁས་པའི་ཡིག་རྩལ་ང་ལ་མེད། འབྱོན་རྒྱ་ཤེས་རྒྱ་ཆེ་བའི་རིག་གནས་ང་ལ་མེད། མི་རིགས་ལ་རྒྱ་སོ་སོའི་ཕྲག་ཏུ་ཡོད། ནམ་ཡང་མི་དོར་ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་རེད། གནས་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་པས་མུ་མཐུད་བརྗོད་དོན་ད་ཆ་ཁོང་གཉིས་རྫ་སྨད་ཡུལ་ཚོའི་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་དོན་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྫ་སྨད་ནང་ཁ་སང་ཕྱི་དྲོ་ནས་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་བྱས་ཏེ་ལྐོག་ཉན་འཕྲུལ་ཆས་སོགས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པར་བརྟེན་ས་གནས་མི་མང་ཕན་ཚུན་དབར་ཁ་པར་གཏང་རྒྱུ་དང་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུར་དོགས་ཟོན་བྱེད་བཞིན་པས་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་གནང་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། རྩ་བའི་ད་ལན་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་འདི་ནི་ཟླ་ ༡༡ འདིའི་ནང་དུ་རྫ་དབོན་པོ་སྡེ་བར་བོད་མིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་བ་ཐེངས་གཉིས་པ་དེ་ཡིན་པ་དང་། ངོ་རྒོལ་དང་པོ་དེ་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༧ ཉིན་གནང་ཡོད་པ་རེད། དོན་རྐྱེན་དེའི་འོག་རྫ་དབོན་པོ་དགའ་ལྡན་བཤད་སྒྲུབ་གླིང་གི་དགེ་འདུན་པ་ལྔ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཁྲོད་དུ་དགེ་འདུན་པ་གཅིག་ཕྱི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་གློད་བཀྲོལ་བཏང་ཡོད་ཀྱང་ཉིན་དེར་གྲྭ་པ་གཞན་ཞིག་ཀྱང་དྲྭ་ཐོག་ཏུ་གོང་ཞུས་གྲྭ་བ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཡི་གེ་བྲིས་རྐྱེན་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

འདས་པའི་བདུན་ཕྲག་འདིའི་ནང་ Australia དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཐད་དཀའ་ངལ་གང་བྱུང་བ་དེས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ངོས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་བཞེངས་ཕྱོགས་དེ་མཁྲེགས་པོར་འཛིན་ཏེ་བོད་དང་ཤིན་ཅང་། ཧོང་ཀོང་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་ལས་དོན་གནང་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏང་དགོས་གལ་ཇི་ཆགས་གསལ་འདོན་བྱས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག དེ་ཡང་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་ནང་ Australia ཡི་ Liberal ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Andrew Hastie ལགས་དང་ James Paterson ལགས་གཉིས་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཡུལ་དེའི་ནང་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་འཚམས་གཟིགས་སླད་ཕེབས་རྒྱུའི་མཐོང་མཆན་སྤྲད་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ Sydney གྲོང་ཁྱེར་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ ATC Australia བོད་དོན་ལྷན་ཁང་གིས་ད་རེས་ཀྱི་གོ་སྐབས་དེ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ Australia ནང་བསྐྱོད་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་སླད་ཕར་འགྲོ་ཚུར་འོང་གི་རང་དབང་འདྲ་མཉམ་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་བཞག་གལ་ཆེ་བའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག རྩ་བའི་སྐུ་ཞབས་ Hastie ལགས་དང་ Paterson ལགས་གཉིས་ནི་རྒྱུན་ལྡན་ནས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཞལ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱིས་སྐྱོན་བརྗོདསྒྲགས་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་རེས་གཟའ་པ་སངས་ཉིན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་འཚམས་གཟིགས་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་ China Matters ཞེས་པའི་ཚོགས་པ་གཅིག་གིས་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་བའི་ནང་གསལ་བར་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་ངོས་ནས་ད་ལྟའི་དུས་འདིར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་པ་གཉིས་པེ་ཅིང་དུ་སྐོར་སྐྱོད་སླད་གདན་ཞུ་བྱ་རྒྱུར་འོས་འཚམས་མེད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད་པོ་རེད། ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་བོད་དོན་ལྷན་ཁང་ནས་དེ་རིང་གནད་དོན་འདི་དང་འབྲེལ་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་གནང་སྟེ་སྐུ་ཞབས་ Hastie ལགས་དང་ Patterson ལགས་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱུན་ལྡན་ནས་བོད་མི་གཙོས་རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེད་མྱོང་མཁན་མང་ཚོགས་ས་ཡ་མང་པོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་བཞིན་པར་དགའ་བསུ་དང་རྒྱ་ནག་གིས་ཁོང་གཉིས་ལ་དམ་དྲག་བྱས་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་བ་མ་ཟད། སྔ་ལོར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་གྲུལ་སྐྱོད་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་གནང་བ་བཞིན་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་དུའང་ཁྲིམས་འཆར་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་གཏན་འབེབས་གནང་དགོས་པའི་ཞུ་གཏུག་བསྐྱར་ནན་གནང་བ་དང་འབྲེལ། གལ་ཏེ་ཁྲིམས་འཆར་དེ་གཏན་འབེབས་ཐུབ་ཚེ་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་དང་གསར་འགོད་པ་སོགས་ Australia ནང་དུ་རང་དབང་གི་སྒོ་ནས་འགྲུལ་སྐྱོད་གནང་བཞིན་པ་ལྟར་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་མགོ་ཁྲིད་དང་གསར་འགོད་པ་སོགས་ནས་ཀྱང་བོད་ནང་དེ་ལྟར་ཕེབས་ཐུབ་པ་ཡོང་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་ནག་ནས་དེར་ངོས་ལེན་མ་ཞུ་ཚེ་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་ཡུལ་འདིའི་ནང་ཡོང་བར་བཀག་སྡོམ་གནང་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག ATC བོད་དོན་ལྷན་ཁང་ནས་ད་དུང་ Australia དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དབར་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་འཁོར་ལས་རིམ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་བར་བརྗོད་པ་དང་འབྲེལ་ཏེ་གནད་དོན་དེས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡས་བོད་ནང་གི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་གོང་འཕེལ་སླད་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་མངོན་གསལ་མ་ཡིིན་པའི་ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་ཐབས་བྱུས་ཤིག་ལག་བསྟར་གནང་བཞིན་པ་དེར་ནུས་པ་ཐོན་གྱི་མེད་པ་གསལ་འདོན་གནང་གི་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག

བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རུ་ཁག་ནས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་ནང་དུ་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་གཅིག་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྟེ་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གནང་བཞིན་འདུག སྤྱི་འཐུས་འཇུ་ཆེན་དཀོན་མཆོག་ཆོས་སྒྲོན་ལགས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་པའི་འོག་སྤྱི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས་དང་སྤྱི་འཐུས་མཁན་པོ་འཇམ་དཔལ་བསྟན་འཛིན་ལགས། སྤྱི་འཐུས་གེ་བ་ཚང་ངག་དབང་ཐར་པ་བཅས་ལས་གྲུབ་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༨ ཉིན་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་ནང་གི་ Brisbane གྲོང་ཁྱེར་ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཡུལ་དེའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་གྲས་ ༤ ཙམ་གྱི་ནང་དུ་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གི་སྐོར་སྐྱོད་གནང་བཞིན་པའི་ཁྲོད་ཚེས་ ༨ ཉིན་ Brisbane གྲོང་ཁྱེར་ནང་དུ་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་དང་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པའི་འགོ་ཁྲིད་ལྕམ་སྐུ་ Senator Larissa Waters  མཆོག་དང་ Brisbane གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་  Jonathan Sri ལགས། ཨོ་གླིང་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ Malcolm Roberts ལགས་ཀྱི་སློབ་སྟོན་པ་བགྲེས་པ་ H. Carter ལགས་བཅས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྟེ་ད་ལྟའི་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་འོག བོད་ནང་ཆོས་དད་རང་དབང་ལ་རྡོག་རོལ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་དང་བཅས་པ་ཇི་ལྟར་རྩ་མེད་གཏོང་བཞིན་པ། བོད་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་འགྲོ་འདུག་དང་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་མེད་པ། ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག འབྲོག་པ་གནས་སྤོས་སོགས་བོད་ནང་གི་ད་ལྟའི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་སྐོར་སོགས་བོད་དོན་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག སྐབས་དེར་ལྕམ་སྐུ་ Larrisa Waters ལགས་ཀྱི་མ་འོངས་པར་ཨོ་གླིང་གྲོས་ཚོགས་སུ་བོད་དོན་གླེང་སློང་གནང་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་གནང་བ་དང་དེ་བཞིན་ Jonathan Sri ལགས་དང་ Carter ལགས་གཉིས་ནས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད་མ་འོངས་པར་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་ཐོག་ནུས་པ་གང་ཡོད་འབད་སྤུངས་གནང་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་གནང་འདུག དེ་རྗེས་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ Melbourne གྲོང་ཁྱེར་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་གཡག་གསོལ་མགྲོན་ཁང་དུ་ཝིག་ཊོར་རི་ཡའི་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག Australia བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་གཙོ་ Hal Young མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་ལོ་མང་རིང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་ཚོགས་མི་ཁག་གཅིག་དང་ལྷན་དུ་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་དོན་གནས་བབ། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཁག་གི་གནས་སྟངས། མ་འོངས་པར་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཕྱོགས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་གནང་འདུག ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་ Melbourne གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Sam Hibbins ལགས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྟེ་བོད་དོན་སྙན་གསེང་དང་ཡིག་ཆ་ཁག་འགོ་འབུལ་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་མེལ་བྷོན་གནས་སྡོད་ས་གནས་བོད་རིགས་མི་མང་ལ་དུས་ཆེན་ཁག་བཞི་ལ་ཚོགས་ཁང་རིན་མེད་གཡར་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད་རྗེས་སུ་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་གླེང་སློང་གནང་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་ཀྱང་གནང་འདུག དེ་བཞིན་དེ་རིང་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ནས་རྒྱལ་ས་ Canberra ནང་དུ་ཡུལ་དེའི་ངལ་རྩོལ་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ Louise Pratt ལགས་དང་ Kimberly Kitching ལགས་དེ་བཞིན་ཚོགས་པ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འཐུས་མི་ལྕམ་ Alicia Payne ལགས། གུ་ཡངས་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ James Paterson ལགས་དང། ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་Janet Rice ལགས་བཅས་དང་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གང་ལེགས་གནང་འདུག ད་ལན་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་ནང་དུ་ཕེབས་པ་དང་བསྟུན་ཨོ་གླིང་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱ་རིགས་འབྲེལ་མཐུད་པ་དང་། ཝིག་ཊོར་རི་ཡ་བོད་རྒྱ་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་བཞི་དང་མེལ་བྷོན་གྲོང་ཁྱེར་དུ་གནས་སྡོད་རྒྱ་རིགས་ཝིག་ཊོར་རི་ཡ་བོད་རྒྱ་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི། བོད་རྒྱ་དམངས་ཁྲོད་འབྲེལ་ལམ་སྐུལ་སྤེལ་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་ཚོགས་མི། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་གི་འཐུས་ཚབ་བཅས་ཚོགས་མི་ ༢༠ ཙམ་གྱི་ལྷན་དུ་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས། ཧོང་ཀོང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ལ་ལམ་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ད་ལྟའི་གནས་བབ། མ་འོངས་པར་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་མདུན་ལམ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གྱི་ལས་རིམ་ཞིག་ཀྱང་གནང་འདུག ལྷག་དོན་ཡུལ་དེའི་ ABC གསར་ཁང་གི་གསར་འགོད་པའི་བཅར་འདྲིར་དང་ལེན་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ནས་ Brisbane དང་ Melborne བཅས་ཀྱི་ནང་དུ་ས་གནས་བོད་རིག་མང་ཚོགས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྟེ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་བྱུང་རིམ་ངོ་སྤྲོད་དང་། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་མཛད་འཕྲིན། དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གཏམ་བཤད་དང་མི་མང་གི་དྲི་བ་དང་དགོངས་ཚུལ་ཁག་ལ་ལན་འདེབས་སོགས་གནང་འདུག