རྒྱ་ནག

ཇི་ནི་ཝའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༢ ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་གར་ཡོད་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་གྱུར་བའི་༸པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅིུག་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་གི་སྐོར་གླེང་བ་དང་འབྲེལ། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གར་ཡོད་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་གྱུར་བའི་གནད་དོན་འདིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམ་སྒྲིག་འབྲུ་དོན་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་བ་ཅིག་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༩ ནས་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝའི་ནང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༢ འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་རྒྱབ་རྒྱལ་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ ༨ ཐོག་འཛམ་གླིང་ཁྲོད་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་པའི་མི་སྣ་ཁག་ཐོག་རྟོག་ཞིབ་གནང་མཁན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་སྙན་ཐོ་ལྷན་ཚོགས་ལ་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་ཁག་གིས་གླེང་སློང་གནང་རྒྱུའི་ཚོགས་དུས་ཐོག་ཏུ་འཇར་མ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Kai muller ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ Helsinki Foundation མཚན་ཐོག་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་ཁྲིད་འོག་༸པཎ་ཆེན་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་བོད་མི་ཁག་གི་གནད་དོན་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་སྙན་སེང་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Kai muller ལགས་ཀྱིས་༸པཎ་ཆེན་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་དགུང་ལོ་དྲུག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་ད་བར་གར་ཡོད་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་གྱུར་ནས་ལོ་ངོ་ ༢༤ འཁོར་གྱི་ཡོད་སྟབས་སྐབས་དེར་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་བསྐྱར་ནན་དྲན་སྐུལ་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། ད་བར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་མཆོག་གིས་གཙོས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་དང་བྱིས་པའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་ཆུང། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་མཁས་ལས་རྟོག་ཞིབ་པ་གཙོས། རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་ཁག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་༸པཎ་ཆེན་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་གང་དུ་ཡོད་མེད་དང་ཐུག་འཕྲད་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་ཞུ་སྐུལ་རིམ་པ་བྱས་ཡོད་ཀྱང། ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ཐུག་འཕྲད་ཞུ་བཅུག་མེད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་གཙོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་མང་ཚོགས་རྣམས་ལ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་༸སྐུ་འཚོ་བཞུགས་ཡོད་མེད་བློ་འཚབ་དང་ཚོད་དཔག་དཀའ་བའི་གནས་སྟངས་འོག་ལྷུང་བཅུག་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཁོང་གིས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གར་ཡོད་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་གྱུར་བའི་གནད་དོན་འདི་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལམ་སྲོལ་ལ་ཐེ་བྱུས་དང་ཁྱད་གསོད་བྱས་པ་ཞིག་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་འབྲུ་དོན་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་བ་ཞིག་ཀྱང་མཚོན་གྱི་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང། སྐུ་ཞབས་ Muller ལགས་ཀྱིས་ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་བོད་རྔ་པ་ཁུལ་གྱི་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་གར་ཡོད་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་གྱུར་པའི་གྲྭ་བློ་བཟང་རྡོ་རྗེ་ལགས་དང། གྲྭ་བློ་བཟང་ཐབས་མཁས་ལགས། དེ་བཞིན་གྲྭ་ཐུབ་པ་ལགས་བཅས་གསུམ་གྱི་གནད་དོན་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་སྙན་སེང་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་མངའ་ཁོངས་སུ་བོད་མི་ཚོ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཛིནབཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་ཡོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང། དེ་བཞིན་བོད་རྔ་པ་ཁུལ་དུ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རིམ་པ་བྱུང་རྗེས་ད་ཆ་ས་ཁུལ་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་དམ་དྲག་བྱེད་ཡུལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་སྐུ་ཞབས་ Muller ལགས་ཀྱིས་དུས་ཡུན་སྐར་མ་གཉིས་ནང་ཚུད་ལ་ལྷན་ཚོགས་སུ་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་དེ་བརྒྱུད་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་མི་སྣ་ཁག་གི་ཐོག་རྟོག་ཞིབ་གནང་མཁན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ནས་ད་བར་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་བོད་མིའི་ཐོག་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་ཐུགས་ཁུར་གནང་བཞིན་ཡོད་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། དེས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་བོད་མིའི་གནད་དོན་དེ་མ་བརླག་པར་གསོན་པོར་གནས་ཡོད་པར་ཡིད་ཆེས་ཤིག་སྐྲུན་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང་བ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་ཁོང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་མི་སྣ་ཁག་གི་ཐོག་རྟོག་ཞིབ་གནང་མཁན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གཙོས་འབྲེལ་ཡོད་ཚོགས་ཆུང་ཁག་ནས་ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པའི་འོག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་བོད་མི་སྤྱི་དང་སྒོས་༸པཎ་ཆེན་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་གང་དུ་ཡོད་མེད་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་རྒྱུར་རྟོག་ཞིབ་མུ་མཐུད་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཡང་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།

འདི་ལོ་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་ནི་ཐར་ལན་ཌི་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། རིང་མིན་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་ཐོག་སྲིད་བྱུས་དེའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་དང་གཏན་འབེབས་སོགས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལྟར། ཉེ་ཆར་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༩ ཉིན་ Netherlands གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་རྒྱུན་ལོས་ཆེད་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ཞིག་ཚོགས་པའི་ཐོག་ཡུལ་དེའི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་ཡུ་རོབ་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་བྱམས་པ་ལགས་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་མ་ཟད། Dutch གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་སྲིད་བྱུས་ནང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་ཆེད་བཀོད་གནང་མེད་པར་བློ་ཕམ་ཡོད་པ་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ་ཏེ་སྲིད་བྱུས་ནང་བོད་སྐོར་ངེས་པར་དུ་ཆེད་བཀོད་གནང་དགོས་པ་དང། ལྷག་དོན་ Dutch གཞུང་གི་མི་སྣ་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་བོད་ནང་ཕེབས་ནས་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་རྟོགས་ཐབས་གནང་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་མཐུད་བྱེད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་གནང་དགོས་པར་ཞུ་གཏུགས་གནང་འདུག ཚེ་རིང་བྱམས་པ་ལགས་སུ་དེ་འབྲེལ་བཅར་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་ཉེ་ཆར་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྙན་གསེང་དང་བོད་དོན་ཞུ་འབོད་གནང་བར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་ངོས་ལེན་གནང་སྟེ་ཚེས་ ༣༠ ཉིན་བོད་གནད་ཐོག་ཐབས་ཤེས་གང་ཐུབ་ཞུ་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་འབྲེལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་གཙོས་པའི་ཁུལ་དེའི་བོད་རིག་ཚོགས་པ་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཡོངས་ནས་ཕྱི་ཚེས་ ༣༠ བར་ཌར་ཅི་གཞུང་མང་གཉིས་ལ་ཞུ་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འཆར་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། རྩ་བའི་འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནང་ Netherlands དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དབར་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་ཡོད་པའི་ཁྲོད་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོར་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་ཡོ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་བཞི་དང་ཕྱེད་ཀ་ལྷག་གི་ཚོང་འབྲེལ་ཡོད་པ་དེ་འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནང་བརྒྱ་ཆ་ ༤༤ ལྷག་ཙམ་ཕར་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་ད་ཆ་ནི་ཐར་ལན་ཌི་དེ་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁོངས་ནས་རྒྱ་ནག་དང་ཚོང་འབྲེལ་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་བྱེད་མཁན་ཨང་གསུམ་པ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ནི་ཐར་ལན་ཌི་གཙོས་ རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༢༢ ཀྱི་གཞུང་ཚབ་པ་རྣམས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཕྱག་ཡིག་ཞིག་ཕུལ་བའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་གཙོ་གྱུར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཞན་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཤིན་ཅང་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ་སྤེལ་ཡུལ་ངལ་རྩོལ་སྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་རྭ་བ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་སྒོ་རྒྱགདགོས་པའི་སྐུལ་མ་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རི་ནིའུ་ཡོག་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་གཞུང་ཞབས་ཟུར་པ་རྣམས་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་བྱེད་སྒོ་གང་ལ་ཡང་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཡོད་པ་ལག་སོན་བྱུང་ཡོད་སྟབས་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གི་བྱེད་བབ་དེས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་རང་དབང་ལ་རྡོག་རོལ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་དམར་ཤོག་གཞུང་གི་གསལ་བསྒྲགས་དེར་ཟླ་དུས་ཚེས་གྲངས་གང་ཡང་བཀོད་མེད་ཀྱང་གསལ་བསྒྲགས་དེར་དམར་ཕྱོགས་གཞུང་གི་ཚོགས་མི་ཡིན་མིན་ལ་མ་བལྟས་པར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཡིན་པ་གང་ཞིག་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་པ་དང་སྐོར་ར་འགྲོ་མཁན་རྣམས་ཀྱི་མིང་ཐོ་དེ་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༨ སྔོན་ལ་སྲིད་གཞུང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་དགོས་པ་བཤད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱག་འཚལ་དང་སྐོར་བ་གཙོས་དགེ་སྦྱོར་གནང་མཁན་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་ཉེས་ཆད་གཅོད་དགོས་མིན་གྱི་བསམ་འཆར་ཕུལ་དགོས་པ་འཁོད་ཡོད་པ་རེད། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་རྩ་ཆེན་གྱི་གནས་དང་དགོན་པ་སོགས་ལ་སྐོར་ར་འགྲོ་བ་དང་། དུས་རྒྱུན་ཞལ་འདོན་སྐྱོར་བ་སོགས་ནི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས།  ཚོགས་པའི་རྒྱ་ནག་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་ Sophie Richardson ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་དམར་ཕྱོགས་ཀྱི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་མཐའ་དག་ལ་བཏང་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་ལ་མི་ཚེ་གང་པོར་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་མཁན་རྣམས་ལ་གུ་ཡངས་གཅིག་ཀྱང་བྱེད་ཀྱི་མེད་པར་སྐྱོབ་བརྗོད་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༣༦ ནང་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་རང་དབང་འཁོད་ཡོད་པ་ལྟར་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པའི་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་འདུག གནས་ཚུལ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དྲིལ་བསྒྲགས་དྲུང་ཆེ་ཨརྱ་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་ལགས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་བསྐོ་གཞག་བྱས་པའི་པཎ་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་མཚན་ནོར་བུ་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གང་སར་མངགས་ནས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བཞིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་མི་རྣམས་ལ་དགོན་པར་མཇལ་ཁ་དང་སྐོར་ར་ཙམ་ཀྱང་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་མེད་པའི་ཐད་ལ་དགོངས་འཆར་གང་ཡོད་དམ་ཞེས་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་ནང་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་རང་དབང་ཡོད་པ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དམ་ཐོག་བོད་ནང་གི་བླ་རུང་སྒར་དང་ཡ་ཆེན་སྒར་གཉིས་གཙོས་པའི་བོད་ཁུལ་གྱི་ནང་ཆོས་འཆད་ཉན་གྱི་ལྟེ་བ་ཡོད་ཚད་ལ་རྩ་གཏོར་གཏོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དགོན་པའི་ནང་གྲྭ་བཙུན་ཡར་འཇུག་དང་མར་འཕུད་ཀྱི་གནད་དོན་གཙོས་ཉིན་རེའི་བྱེད་སྒོ་ཡོད་ཚད་ཀྱང་བཏང་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་བརྗོད་དེ་བོད་དུ་ཆོས་དད་ཀྱི་རང་དབང་མེད་པ་གསལ་པོ་ཞེ་དྲག་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། ཨ་རྱ་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་ལགས་ཀྱིས་ད་དུང་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་དེ་ལྟ་བུའི་བཏང་འཛིན་རྣམས་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཞི་མཐུན་གྱི་སྒོ་ནས་མཉམ་གནས་བྱེད་དགོས་ཚེ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་འཇགས་ནས་ཡོད་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་ལྷག་དོན་༸གོང་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་ཞུ་བ་སོགས་ངེས་པར་དུ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་པ་གསུངས་ཡོད། རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ལོ་ནས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁུལ་དུ་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་རྣམས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་དང་། ཐེངས་འདིར་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་དང་ལས་བྱེད་ཙམ་མ་ཟད་དམར་ཤོག་ཚོགས་མི་ཡིན་མིན་ལ་ལྟོས་མེད་རྒས་ཡོལ་དུ་ཕེབས་ཟིན་པ་ཡོངས་ནས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་བཙན་བཀའ་བཏང་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་རྒྱ་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་ཚོའི་ཆོས་ཕྱོགས་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་དམ་དྲག་དེ་ཆོས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་དུས་དྲན་སོ་སོའི་སྐབས་དང་། དེའང་ངག་ཐོག་མ་གཏོགས་གཞུང་འབྲེལ་སྒོ་ནས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་མྱོང་མེད་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་གཙོས་བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་འགལ་བ་རྒྱ་གར་དུ་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་ཆེན་ཞུ་བར་བཅར་ནས་ཕྱིར་ཕེབས་མཚམས་སུ་སློབ་གསོ་སྤེལ་བའི་མིང་ཐོག་ནས་བཀག་བསྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལས་བྱེས་ཟུར་པ་ཁག་གཅིག་གི་རྒས་ཡོལ་གྱི་གླ་ཕོགས་དང་སྨན་ཁང་གི་དམིགས་བསལ་གྱི་ལག་འཁྱེར་སོགས་ཀྱང་ཕྱིར་བསྡུ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་བའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིའི་དམ་དྲག་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་མཁན་ནི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་ལས་བྱེད་རྒས་ཡོལ་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱེད་བཞིན་པའི་དམར་ཤོག་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་རེད་འདུག

དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༡༠ ཙམ་ལ་ཐེ་ཝན་གྱི་ཕུའི་དབྱུན་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་སུའི་ཅཱ་ཧོང་ལགས་དྷ་སར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་བཞུགས་སྒར་༸རྒྱལ་བའི་ཕོ་བྲང་དུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་མཇལ་ཁ་ཞུས་ཏེ་ཁོང་གིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་ལ་བཀའ་སློབ་བསྩལ་བ་རྣམས་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཞུས་པའི་དཔེ་དེབ་དབུ་འབྱེད་གནང་འདུག དགེ་རྒན་སུའི་ཅཱ་ཧོང་ལགས་ཀྱིས་སྔོན་ཆད་ཀྱང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་བབས་སྤྱི་དང་བོད་མིའི་མང་གཙོ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་དཔེ་དེབ་གཉིས་ལྗགས་རྩོམ་གནང་སྟེ་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། ཐེངས་འདིར་ཁོང་གི་དཔེ་དེབ་དེའི་སྐོར་ལ་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱ་རིགས་དོ་སྣང་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བཙནན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་དང་ལྷག་པར་དུ་གྲུབ་འབྲས་ཅི་ཙམ་སོན་པ་སོགས་ལ་ཤེས་རྟོགས་གནང་བར་ཕན་ནུས་ལྡན་ཡོད་པར་བཀའ་བསྩལ་ཏེ་ཁོང་ལ་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་འདུག  དེ་བཞིན་ཁོང་གི་ཆེད་དེབ་གསུམ་པ་བཙན་བྱོལ་དུ་འཁྲུངས་པ་ཞེས་པའི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཐད་ཀྱི་དཔེ་དེབ་ཀྱི་སྔོན་གླེང་དུ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིར་སླར་ཡང་ཁོང་གིས་ངོས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྐོར་གྱི་གཏམ་བཤད་ཁག་དང་། བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གི་དྲི་བར་ལན་འདེབས་བྱས་པ་སོགས་ཕྱོགས་སྒྲིགས་ཀྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་དེབ་ཅིག་འདོན་འཆར་ཡོད་པར་རྒྱ་ཡིག་ཀློག་པ་པོ་དག་གིས་ངོས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་པར་ཕན་ཐོགས་ལྡན་པ་སྨོས་མེད་ཡིན། ལར་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་སྐྱོང་བྱེད་དགོས་མིན་དེ་མི་མང་གིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་རྒྱུ་སྔ་ས་ནས་ཡོངས་བསྒྲགས་ཟིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོའི་ཡང་སྲིད་སྐོར་གྱི་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་སུ་ཞིབ་ཕྲ་བ་གསལ་པོ་བརྗོད་ཡོད། མདོར་ན་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ཅེས་པ་ནི་བསམ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བའི་དོན་ལ་བྱོན་པ་ཞིག་ཡིན་པས་བྱོན་པའི་དུས་དང་ཡུལ། རིགས་རུས་དང་ཡུམ་བཅས་གཟིགས་པ་ལྔར་གཟིགས་ནས་བྱོན་དགོས་པ་དེ་ནང་ཆོས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡིན་སྟབས། གང་དུ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུས་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་བཅས་ནི་ཡང་སྲིད་སྐྱེ་བ་འཛིན་མཁན་གྱི་གང་ཟག་ཉིད་ལ་ཐུན་མིན་དུ་དབང་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལྟར་ངོས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ནི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ཁོ་ན་ལས་སྲིད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་མེད་དགོས་གལ་ཡིན་པར་ནན་བརྗོད་བྱས་ཟིན་ཞེས་བཀའ་བསྩལ་འཁོད་འདུག  གསར་འགོད་པས་ཁོང་ལ་ཐེངས་འདིར་དྷ་སར་བཅར་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཁག་གཅིག་གི་ཐོག་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྐོར་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཞུས་པའི་དཔེ་དེབ་དེ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ལ་སྤྱན་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་༸རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་མཆོག་གི་བརྩམ་ཆས་དང་འབྲེལ་བའི་དོགས་འདྲི་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། གཞན་ཡང་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་ཐེ་ཝན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་རྒྱུའི་རེ་ཞུ་ཞིག་བཅས་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་བཞུགས་སྒར་དུ་བཅར་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་བབས་ཏོག་ཙམ་ཞན་པོ་ཡོད་ཀྱང་། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་མཆོག་གི་དབུ་ཁྲིད་འོག་ད་ཆ་མི་རབས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་རིག་འཛིན་སྐྱོང་གི་གཙོས་པའི་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་འགོ་ཁྲིད་དེ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་བཞིན་པར་བརྟེན་ཐེ་ཝན་གྱི་གནས་སྟངས་ལས་ཡག་པ་ཡོད་པར་མཐོང་སོང་། མུ་མཐུད་ནས་ཤུགས་རྒྱོབས་ཞེས་གསུངས་སོང་།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་བྱང་ཨ་མི་རི་ཀའི་ཁུལ་དུ་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་གནང་བཞིན་པ་དང་བསྟུན། ཁ་སང་ཨ་རའི་རྒྱལ་ས་ Washington DC ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ CSIS ཞེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐབས་བྱུས་འབྲེལ་ལམ་བསྟི་གནས་ཁང་དུ་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གལ་གནད་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་པ་རེད། ཁ་སང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་གསུང་བཤད་མཛད་རིམ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐབས་བྱུས་འབྲེལ་ལམ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་པ་བགྲེས་པ་སྐུ་ཞབས་ Micheal J Green ལགས་ཀྱིས་གཙོ་སྐྱོང་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ འདི་ལོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་དུས་ཆེན་མཚམས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་རྒྱ་གར་གཙོས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་ཁག་གཅིག་བོད་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་སྤྲད་དེ་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་སྐོར་དང་། གནད་དོའི་ཐོག་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ཐེ་བྱུས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་གསར་འགྱུར་སྣ་མང་སྤེལ་བཅུག་པ་མ་ཟད་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོར་རྒྱ་གཞུང་ནས་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་ཨང་ལྔ་པ་ཞེས་ཆེད་བཏང་གིས་རྒྱ་ནག་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་བླ་སྤྲུལ་གྱི་ཐོ་གཞུང་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཐོ་གཞུང་ནང་ཡོད་པའི་བོད་པའི་བླ་མ་ཁག་གཅིག་ལ་བཙན་དབང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུང་དེར་བསྟོད་བསྔགས་བཏང་བཅུག་ཡོད་པ་དང་ཉེ་ཆར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་བྱས་ཡོད་པ་སོགས་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆ་ཞིག་ཏུ་སྤྱོད་དེ་ཐབས་ཤེས་གང་བྱུང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དོན་ངོ་མའི་ཐོག་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དེ་ནི་བོད་མིས་གསར་གཏོད་གནང་བའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ནང་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཞིག་ཡིན་སྟབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཅ་ལག་རྫུན་མ་བཟོ་ཐུབ་ཡོད་ཀྱང་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་རྫུན་མ་ནམ་ཡང་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དེ་ནི་གཙོ་བོ་འགྲོ་བ་མིའི་ཆོས་དད་ཡིད་ཆེས་སོགས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུ་འཕྲེང་རིམ་བྱོན་དེ་ནི་བོད་མི་ཚོ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཅིང་། མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནི་བོད་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་བོ་མཚོན་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ནང་པའི་ཆོས་སྡེ་ཁག་སྟོར་གཤིག་བཏང་མཁན་དང་༸པཎ་ཆེན་ཆུང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་གཙོས་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱེད་མཁན་རྒྱ་ནག་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་བཞིན་པ་དེར་ངོས་ལེན་གནང་ཐབས་མེད་པ་མ་ཟད། གལ་སྲིད་མ་འོངས་པར་རྒྱ་གཞུང་ནས་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཞིག་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཚེ་དེར་གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་ཚོས་ངོས་ལེན་རྩ་བ་ནས་གནང་མི་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་གསུང་བཤད་གྲུབ་མཚམས་སུ་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་སྐུ་ཞབས་ Micheal J Green ལགས་ནས་ད་ལྟའི་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ལ་གཞིགས་ཏེ་བོད་མིའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངེས་པ་ག་ཚོད་རྙེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་གནོན་ཤུགས་རྒྱ་སྐྱེད་འགྲོ་བཞིན་པ་སོགས་དང་འབྲེལ་བཀའ་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་ལྟའི་ཧོང་ཀོང་ནང་འབྱུང་བཞིན་པའི་ཞི་རྒོལ་དེས་རྒྱ་ནག་གི་ཧོང་ཀོང་ཐོག་འཛིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ལ་སྲིད་བྱུས་གཉིས་ཞེས་པ་དེ་ལམ་ལྷོངས་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོང་གི་མེད་པའི་རྣམ་པ་མངོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་སྔ་བོད་ནང་ལ་ཡང་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་བཞག་སྐབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་དངོས་ཡོད་དོན་ཚན་ཁག་ལ་རྩིས་སྲུང་མ་བྱས་པར་བོད་མིར་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱང་བྱུང་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མིའི་ངོས་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་ཞི་འགྲིག་ཡོང་ཐབས་སུ་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀར་ཕན་པའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་འཛིན་བཞིན་པ་དེ་ནི་ཐབས་བྱུས་བཟང་ཤོས་གཅིག་པོ་དེ་ཡིན་པར་ངེས་རྙེད་བྱུང་བ་མ་ཟད་སྲིད་བྱུས་འདིའི་དགོངས་དོན་འོག་ད་ཆ་བོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ཨ་རི་གཙོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ནང་ཕེབས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་སྐབས་དེའི་བཅར་འདྲིའི་ལས་རིམ་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་ཡུ་གུར་དང་ནང་སོག དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་དང་རྒྱ་རིགས་མི་མང་རྣམས་ལ་བོད་མིའི་ངོས་ནས་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱང་གསུངས་འདུག་པ་དང་ཁ་སང་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་ CSIS ཞེས་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐབས་བྱུས་འབྲེལ་ལམ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དབུས་པའི་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་ལས་བྱེད་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་ཨ་རིའི་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ཁག་གཅིག་གི་སློབ་དཔོན་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་སོགས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།

བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་བའི་ཆེད་སྤྱི་ལེ་ ༢༥༠༠༠ ཙམ་སྣུམ་འཁོར་བརྒྱུད་ནས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ ༣༠ ནང་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་པ་ཡོ་རོབ་སྤྱི་འཐུས་སྐུ་ཞབས་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་སེ་པན་དང་། པོ་ཅུ་གྷལ་། ཨེན་ཌོ་ར། དེ་བཞིན་ཕ་རན་སི་བཅས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་བཞིའི་ནང་སྐོར་སྐྱོད་ལེགས་གྲུབ་ཀྱིས་ཁ་སང་ཨིན་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ས་ལོན་ཊན་ནང་འབྱོར་འདུག ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ནས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ ༣༠ ནང་གི་གཞུང་འབྲེལ་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་ལ་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་བར་ཞུ་གཏུག་དང་དེ་བཞིན་བོད་ནང་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་དགོས་འདུན་དོན་ཚན་ ༡༢ འོག་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢ ཉིན་བོད་མིའི་མང་གཙོ་དུས་ཆེན་དང་བསྟུན་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སེ་པན་གྱི་བྷར་སེ་ལོ་ན་གྲོང་ཁྱེར་ནས་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྐུ་ཞབས་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་ལས་འགུལ་མིང་བྱང་སོགས་འཁོད་པའི་སྣུམ་འཁོར་ཞིག་ཆེད་དུ་བཀོད་བཟོ་བྱས་ཏེ་དེ་དང་མཉམ་དུ་བོད་པའི་མཆོད་ཀོང་སྟེང་ཞི་བདེའི་མཚོན་རྟགས་ཀྱི་བྱ་འང་གུ་དཀར་པོའི་འདྲ་གཟུགས་ཡོད་པའི་ཞི་བདེའི་སྒྲོན་མེའི་མཚོན་རྟགས་ཅན་ཞིག་བསྣམས་ནས་བོད་དོན་སྐོར་སྐྱོད་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་དང། འདས་པའི་ཉིན་གྲངས་དེ་དག་ནང་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སེ་པན་དང་། པོ་ཅུ་གྷལ། ཨེན་ཌོ་ར། ཕ་རན་སི་བཅས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་བཞིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་འཐུས་མི་ ༡༢ ལྷག་དང་མཇལ་མོལ་གནང་བ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་ལ་བོད་དོན་གྲོས་མོལ་ཡོང་བའི་ཞུ་སྙན་དང་། དེ་བཞིན་གསར་ཁང་ཁག་ལ་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་སོགས་གནང་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག རྩ་བའི་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་འཆར་གཞིར་གཞིགས་ཚེ་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ནས་དེ་རིང་དང་སང་ཉིན་བཅས་སུ་ཨིན་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ལོན་ཊན་ཁུལ་དུ་ས་གནས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིར་མཇལ་འཕྲད་བརྒྱུད་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་དང། ལོན་ཊན་གྲོང་ཁྱེར་ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་གལ་ཆེའི་ས་ཚིགས་ཁག་ཏུ་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱིས་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་གནང་རྒྱུ། དེ་རིང་རེས་གཟའ་ལྷག་པ་ཉིན་ཨིན་ཡུལ་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་དང་ལྷན་དུ་ལོན་ཊན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མདུན་དུ་ལྷག་དཀར་སྲུང་བརྩི་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་ལ་བོད་དོན་གྲོས་མོལ་ཡོང་བའི་ཞུ་སྙན་ཕུལ་རྒྱུ་རེད་འདུག ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ལོན་ཊན་ནས་སི་ཁོཊ་ལན་ཌིར་ཐོན་གནང་གི་འདུག

གནངས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོར་ཁེ་ན་ཌ་ཁུལ་དུ་བོད་རིགས་ཐོག་མར་འབྱོར་ནས་མི་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་ཚིགས་འཁེལ་གྱི་ཡོད་པ་དང་བསྟུན། ཁུལ་དེར་ཆེད་འཛུགས་བྱས་པའི་སྤྱི་སེམས་ཚོགས་པ་དང་ the Canadian Museum of Immigration འམ་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གི་གཞིས་སྤོས་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་ཐོག་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཡིག་ངག་བརྙན་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་ལོ་རྒྱུས་བསྡུ་རུབ་གནང་རྒྱུའི་ལས་གཞི་ཞིག་དབུ་འཛུགས་གནང་བཞིན་འདུག འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ནས་སྤྱི་སེམས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་མཁའ་འགྲོ་བསམ་གྲུབ་ལགས་སུ་དེ་འབྲེལ་ཐོག་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ལས་འགུལ་དེའི་ཁྲོད་དེ་སྔ་བོད་ལ་དུས་འགྱུར་མ་བྱུང་སྔོན་གྱི་མི་སྣ་ཡིན་པ་གང་ཞིག་ཁེ་ན་ཌ་ཁུལ་དུ་འབྱོར་བའི་མི་རབས་དང་པོ་དང་། བོད་ལ་དུས་འགྱུར་བྱུང་ནས་རྒྱ་གར་དང་ཁེ་ན་ཌ་ནས་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་མི་རབས་གཉིས་པའི་མི་སྣའི་སར་ལོ་རྒྱུས་མཁོ་སྒྲུབ་གནང་སྟེ་ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་དང་ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་གི་གཞིས་སྤོས་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་གི་ཡིག་ཚགས་ཏུ་བོད་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འཁོད་ཐབས་གནང་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཟད། བོད་མིའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་དག་ ebook འམ་འཕྲུལ་དེབ་ཐོག་ཏུ་བཞག་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་སོང་། ལས་གཞི་དེའི་ཁྲོད་མཁའ་འགྲོ་ལགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཨ་མ་ལགས་དམ་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ངོ་སྤྲོད་དང་དེ་འབྲེལ་རྩོམ་འབྲི་གནང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། ད་ལྟའི་འཆར་སྤྱི་སེམས་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་ཁེ་ན་ཌ་ཁུལ་དུ་ ༡༩༧༠ ནས་ ༡༩༧༢ བར་གྱི་དུས་ཚིགས་ནང་འབྱོར་བའི་བོད་རིགས་ཀྱི་ཐོ་གཞུང་རྣམས་བསྡུ་རུབ་གནང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཐོ་གཞུང་ནང་མེད་པ་རྣམས་ངོ་དེབ་དང་གློག་འཕྲིན་བརྒྱུད་འབྲེལ་བ་གནང་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་གནང་གི་འདུག རྩ་བའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོར་བོད་རིགས་ཁེ་ན་ཌ་ཁུལ་དུ་འབྱོར་ནས་མི་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་ད་ལྟའི་འཆར་ཉིན་མོ་དེ་སྲུང་བརྩི་ཞུ་རྒྱུའི་དམིགས་བསལ་གྱི་དུས་ཚིགས་ཤིག་གཏན་འཁེལ་བྱུང་མེད་པ་དང་། སྤྱི་སེམས་ཚོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་མི་རབས་གོང་མིའི་བུ་ཕྲུག་ཁག་གཅིག་ནས་དང་བླངས་ཐོག་ལས་དོན་དེ་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་ཆེད་འཛུགས་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ཟླ་དཀྱིལ་ཞིག་གི་མཚན་མོར་རང་ཤག་ནས་རྒྱ་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པའི་ལོ་ན་ ༣༦ ཙམ་ཡིན་པའི་ཨ་མདོ་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་གྲྭ་བློ་བཟང་རྡོ་རྗེ་ལགས་ལོ་ ༡ དང་ཟླ་བ་ ༢ མན་ཙམ་གྱི་རིང་བཀག་ཉར་བྱས་རྗེས་འདི་ལོའི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣ ཉིན་ལོ་གསུམ་གྱི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་། དེ་སྔོན་ཁོང་འཛིན་བཟུང་བྱེད་སྐབས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འབྲེལ་བ་གནང་རྐྱེན་གྱིས་ཡིན་པར་བཤད་འདུག་ཀྱང་། ཉེ་ཆར་ཁྲིམས་ཐག་གཅོད་སྐབས་ཉེས་འཛུགས་གང་བྱེད་ཡོད་མེད་སོགས་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་མེད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་གྲྭ་བློ་བཟང་རྡོ་རྗེ་ལགས་རྔ་པ་རྫོང་ཕྱུགས་ལས་འགབ་མའི་ཕ་སངས་རིས་ཀྱི་བུ་ཡིན་པ་དང་། ཆུང་དུས་ནས་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པར་གྲྭ་ཞུགས་གནང་འདུག ཁོང་ལ་ད་རེས་བཙོན་འཇུག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅདད་པ་དེ་ཐེངས་གཉིས་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དེ་སྔོན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པས་སྣེ་ཁྲིད་འོག་རྔ་པ་རྫོང་གི་མི་མང་བཅས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་ཤུགས་ཆེར་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེ་དུས་ཟླ་བ་མང་པོའི་རིང་རྔ་པ་དགོན་སྡེ་མང་པོའི་ནང་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་ཁྲོད་ཁོང་དང་གྲྭ་ཀུན་དགའ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་རྐྱེན་མཚན་ལ་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་གིས་ལོ་གཉིས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོར་རྒྱ་གཞུང་དང་ལྟ་སྤྱོད་མི་མཐུན་པའི་དབང་གིས་ཉིན་ཤས་རིང་བཀག་ཉར་གནང་མྱོང་ཡོད་པ་རེད་འདུག  བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་དོན་སྐབས་དེའི་ཡུལ་དངོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་པ་ཚོས་ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་བ་དེས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འོག་ཏུ་མགོ་མི་སྒུར་བར་བཙོན་དུ་བཞུགས་ན་དགའ་བའི་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་ཡོད་པ་མཚོན་ཐུབ་པ་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད། སྤྱིར་གྲྭ་བློ་བཟང་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་རང་ལོ་ ༣༧ ཙམ་ཡིན་པའི་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་གྲྭ་བློ་བཟང་ཐབས་མཁས་ལགས། དེ་བཞིན་རང་ལོ་ ༣༢ ཡིན་པ་རྔ་པ་སྤྲོ་ཚིགས་དགོན་པའི་གྲྭ་ཐུབ་པ་ལགས་བཅས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་འདི་ལོའི་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་ཕྱིར་གྱར་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་རྣམ་པ་ས་གནས་གང་དུ་ཡོད་མེད་དང་གནས་སྟངས་ཇི་ཆགས་སོགས་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་ཁོང་རྣམས་བཙན་གྱིས་གར་སོང་ཆ་མེད་བཟོས་པ་དང་གང་བྱུང་བཀག་ཉར་བྱས་པ། དྲང་བདེན་མ་ཡིན་པའི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་དག་ངེས་པར་དུ་གསལ་བཤད་བྱེད་དགོས་པའི་ཛ་དྲག་གི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་གཞུང་ནས་ཆོས་དད་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཉེས་འཛུགས་འོག་དགེ་འདུན་པ་དེ་དག་ལ་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་བཏང་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་གཞི་དང་རྩ་འཛིན་ཁག་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་བ་མ་ཟད། གྲྭ་བློ་བཟང་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་འོག་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ཆ་རྐྱེན་མེད་པར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པ་གསུངས་འདུག

འཇར་མ་ནིའི་སྲིད་བློན་ Angela Merkel མཆོག་ཁ་སང་རྒྱ་ནག་ཏུ་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་ཕེབས་པའི་ཁྲོད་ཉེ་ལམ་འཇར་མ་ནིའི་རྒྱལ་ས་བྷར་ལིན་ནང་གི་གཅན་གཟན་ཁང་ཞིག་ཏུ་མཱང་མཱང་ཟེར་བའི་དོམ་ཁྲ་ཞིག་ལ་ཕྲུ་གུ་གཉིས་སྐྱེས་ཡོད་པ་དེ་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོད་གླེང་ཅན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག མཱང་མཱང་ཟེར་བའི་དོམ་ཁྲ་དེ་ནི་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཇི་ཨའོ་ཆིང་ཟེར་བའི་དོམ་ཁྲ་གཞན་ཞིག་དང་ལྷན་དུ་འཇར་མ་ནིའི་གཅན་གཟན་ཁང་དེར་ལོ་རེར་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་གཅིག་རེ་བྱས་ནས་ཁྱོན་ལོ་ ༡༥ རིང་གཡར་ཡོད་པ་རེད། ད་ཆ་མཱང་མཱང་ཟེར་བའི་དོམ་ཁྲ་དེར་དོམ་ཕྲུག་གཉིས་སྐྱེས་རྗེས་འཇར་མ་ནིའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གཅིག་གི་ཐོག་དོམ་ཕྲུག་དེ་དག་ལ་མིང་གང་བཏགས་ཡོད་མེད་ཐད་ལ་བགྲོ་གླེང་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་པ་དང། དེའང་ Bild གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཧོང་ཀོང་ནང་བྱུང་བའི་ཞི་རྒོལ་དང་འབྲེལ་ཏེ་དོམ་ཕྲུག་གཅིག་གི་མིང་ལ་ཧོང་དང་གཞན་དེར་ཀོང་ཞེས་བཏགས་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ཆེད་བཏོན་གནང་བ་དང། Der Tagesspiegel གསར་ཤོག་ཐོག་ཏུའང་ཀློག་པ་པོ་ཁག་གཅིག་གིས་འཇར་མ་ནིའི་བྱིས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་གྲགས་ཅན་ཁག་གཅིག་ལས་ཡཱིན་དང་ཡེང་། པིང་དང་པོང་། Plisch དང་ Plum དེ་བཞིན་ Max དང་ Moritz སོགས་མིང་སྣ་ཚོགས་བཏགས་པའི་ཁོངས་ནས་ཧོང་དང་ཀོང་ལ་དགའ་མོས་ཆེ་ཤོས་ཐོབ་འདུག བགྲོ་གླེང་དེའི་ཁྲོད་ཧོང་ཀོང་གི་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བ་ Joshua Wang ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆ་ཤས་བླངས་པ་དང་འབྲེལ་ཏེ་འཇར་མ་ནིའི་གཅན་ཟན་ཁང་དེས་དོམ་ཕྲུག་དེ་དག་གཉིས་ལ་མང་གཙོ་དང་རང་དབང་ཞེས་མིང་བཏགས་དགོས་པ་དང་། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་བཏགས་ཚེ་འཇར་མ་ནིའི་གཞུང་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་བརྡ་ལན་གསལ་པོ་ཞིག་སྤྲད་ཐུབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག དེའི་བར་ན་ PETA ཞེས་པའི་དུད་འགྲོའི་ལྟ་རྟོག་ཚོགས་པས་འཇར་མ་ནིའི་གཅན་གཟན་ཁང་གི་དོམ་ཁྲ་དེ་དག་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཆབ་སྲིད་དང་དངུལ་གྱི་ཁེ་ཕན་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་འོག་རྒྱ་ནག་ནས་འཇར་མ་ནིར་ཁྱེར་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང། དོམ་ཕྲུག་དེ་དག་འཚོ་གནས་བྱེད་ས་དངོས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ནགས་ཚལ་ཡིན་སྟབས་ད་ལྟའི་གོ་སྐབས་དེ་ནི་དོམ་ཕྲུག་དེ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་དོ་སྣང་འགུག་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་བརྗོད་འདུག གཞི་རྩའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་འཇར་མ་ནིར་བསྐྱོད་སྐབས་ཁོ་པ་དང་སྲིད་བློན་མར་ཀེལ་གཉིས་ནས་མཱང་མཱང་དང་ཇི་ཨའོ་ཆིང་ཟེར་བའི་དོམ་ཁྲ་གཉིས་ཐེངས་དང་པོ་མང་ཚོགས་ལ་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་པ་དང་། སྐབས་དེར་འཇར་མ་ནི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་གོང་འཕེལ་སླད་དོམ་ཁྲ་སྤྱོད་པའི་སྲོལ་ Panda diplomacy ཞེས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དོམ་ཁྲའི་ཕྱི་འབྲེལ་ཐབས་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་ས་བྷར་ལིན་ནང་རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་གནང་བ་བརྒྱུད་འཇར་མ་ནི་སྲིད་བློན་མཆོག་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་ཇེ་བཟང་དུ་གཏོང་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་ཁྲོད་བོད་ནང་གི་ཆེས་ཞན་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་སྟངས་བཅས་པ་མ་བརྗེད་པར་རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཤུགས་དྲག་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་གནད་དོན་དེ་དག་གསལ་བརྗོད་གནང་དགོས་ཞེས་སྐུལ་མ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་དོམ་ཁྲ་དེ་དག་གཉིས་ཀྱི་རྐྱེན་པས་ལོ་གཅིག་ནང་བྷར་ལིན་ནང་གི་གཅན་གཟན་ཁང་དེར་གཟིགས་མོ་བ་ས་ཡ་ལྔ་ཙམ་ཡོང་མཁན་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། བྷར་ལིན་དང་པེ་ཅིང་གཉིས་དབར་དེ་སྔ་བཞག་པའི་གྲོས་མཐུན་ལ་གཞིགས་ན་མཱང་མཱང་ལ་སྐྱེས་པའི་དོམ་ཕྲུག་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བདག་དབང་ཡོད་སྟབས་ཕལ་ཆེར་དོམ་ཕྲུག་དེ་དག་གི་མིང་ཡང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བཏགས་རྒྱུར་ཚོད་དཔག་གནང་བཞིན་པ་དང་། ཕལ་ཆེར་དོམ་ཕྲུག་དེ་དག་མ་འོངས་པའི་ལོ་གསུམ་བཞིའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་ལ་གཏང་རྒྱུར་ཚོད་དཔག་ཡང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག