གསར་འགྱུར།

རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་མངའ་སྡེ་འབྲས་ལྗོངས་ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྣམ་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་འབའ་ཉག་རིན་པོ་ཆེ་བཀྲིས་གདན་ཚབ་པ་མཆོག་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཁུལ་དེའི་མཱ་ནི་པཱལ་སྨན་ཁང་དུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བར་བརྟེན་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཐུགས་གསོའི་གསུང་འཕྲིན་ཞིག་སྩལ་འདུགསྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཟླ་སྐལ་བཟང་གདན་ཚབ་པ་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཤུལ་ལུས་ནང་མི་རྣམས་ལ་སྩལ་བའི་གསུང་འཕྲིན་དེའི་ནང་དུ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོར་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་གསན་པར་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ཐུགས་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞེས་བཀའ་སྩལ་བ་དང་སྦྲགས། ང་ཚོས་ཁོང་ལ་འབའ་ཉག་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་འབོད་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏེ། འབའ་ཉག་རིན་པོ་ཆེ་བཀྲིས་གདན་ཚབ་པ་མཆོག་སྙུང་གཞི་ཇེ་སྡུག་ཏུ་གྱུར་སྐབས་ནས་བཟུང་མགོན་པོ་མཆོག་གིས་ཁོང་ལ་ཐུགས་སྨོན་མཛད་ཡོད་སྐོར་བཀའ་སྩལ་འདུག༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ད་དུང་ལྕམ་སྐུ་སྐལ་བཟང་གདན་ཚབ་པས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་ཁོང་གི་ནང་མི་ལྷན་རྒྱས་ལོ་མང་གོང་ནས་ཐུགས་རྒྱུས་ཡོད་པར་མ་ཟད་གདན་ཚབ་པ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡབ་དམ་པའི་སྐུ་དུས་ནས་ཀྱང་ཐུགས་འདྲིས་ཡོད་པར་བཀའ་སྩལ་མཛད་འདུགསྐུ་ཞབས་འབའ་ཉག་རིན་པོ་ཆེ་བཀྲིས་གདན་ཚབ་པ་མཆོག་ནི་༸གོང་ས་མཆོག་གི་མཛའ་གྲོགས་བརྟན་པོ་ཞིག་དང་། ལོ་མང་གོང་ནས་འབྲས་ལྗོངས་གཙོས་པའི་ས་གནས་ཁག་ཅིག་ལ་སྐུ་ཞབས་དམ་པ་འབའ་ཉག་རིན་པོ་ཆེ་བཀྲིས་གདན་ཚབ་པ་མཆོག་དང་ལྷན་མཇལ་མཛད་མྱོང་ཡོད་སྐོར་ཐུགས་དྲན་གསོས་པ་དང་ཆབས་ཅིག མགོན་པོ་མཆོག་གིས་དུས་རྟག་ཏུ་སྐུ་ཞབས་ཁོང་བཞུགས་སྒར་༸རྒྱལ་བའི་ཕོ་བྲང་དུ་ཆེད་བཅར་གྱིས་མགོན་པོ་མཆོག་དང་མཇལ་མོལ་གནང་བར་ཡི་རངས་མཛད་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་འདུགསྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གཞན་ཡང་སྐུ་ཞབས་དམ་པ་འབའ་ཉག་རིན་པོ་ཆེ་བཀྲིས་གདན་ཚབ་པ་མཆོག་གིས་འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་ཆེས་ཕྱུག་པའི་གཅེས་ནོར་ལེགས་བྱང་རྣམས་གོང་སྤེལ་དང་མི་ཉམས་རྒྱུད་འཛིན་གནང་བའི་མཛད་རྗེས་ལ་མངོན་བསྟོད་མཛད་འདུག་པར་མ་ཟད། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་འབའ་ཉག་རིན་པོ་ཆེ་བཀྲིས་གདན་ཚབ་པ་མཆོག་ད་ལྟ་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་མེད་ཀྱང་ང་ཚོས་སྐུ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཟླ་ཁོང་གིས་གཞན་དོན་སླད་དུ་མི་ཚེ་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་ཞིག་སྐྱེལ་བའི་མཛད་སྤྱོད་ལས་བློ་བདེ་གནང་དགོས་ཞེས་བཀའ་སྩལ་འདུགགཞི་རྩའི་རྣམ་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཟུར་པ་འབའ་ཉག་རིན་པོ་ཆེ་བཀྲིས་གདན་ཚབ་པ་མཆོག་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༢ ལོར་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་། ༸དཔལ་རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་དྲུག་པ་མཆོག་གིས་བླ་མ་རིན་ཆེན་སྒྲུབ་དབང་འོད་གསལ་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཕྲེང་གསུམ་པར་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་པ་དང་། རིན་པོ་ཆེ་ཁོང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྣམ་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཉམས་ཞིབ་ཁང་དུ་ཕྱག་ལས་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་དང་དེའང་འགན་འཛིན་གྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་གིས་ད་དུང་རྣམ་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་རིང་ལ་འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱག་དེབ་ཞིག་ལྗགས་རྩོམ་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེང་སྐབས་འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་དེ་བྱུང་ཐོག་ལ་ཉམས་ཞིབ་གནང་མཁན་མཁས་པ་ཚོའི་ངོས་ནས་གཞི་བཅོལ་སའི་ཕྱག་དེབ་གནད་ཆེ་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་བཅུ་བའི་ཐོག   བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་པེན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་བཙོན་འོག་རྩོམ་པ་པོའི་དམིགས་བསལ་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བ་བརྒྱུད་ནས་བཙོན་འོག་གི་རྩོམ་པ་པོའི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་གནང་སྟེ། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ནག་ཉེས་སྣ་མང་གི་འོག་ནས་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐྱིལ་བྱེད་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཚ་ནན་བྱས་སོང་།དེ་རིང་གི་བོད་ཀྱི་བཙོན་འོག་རྩོམ་པ་པོའི་དམིགས་བསལ་སྙན་ཐོ་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་དུ། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་དགེ་བཤེས་ལྷག་རྡོར་ལགས་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་པདྨ་མཚོ་གཉིས་ཀྱི་མཚོན་པའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ཡོངས་ཀྱིས་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་ཤུགས་ཀྱི་འོག་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་བསྒྱུར་བཞིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས་གསར་འགོད་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་སོང་།བསྒྲགས་གཏམ་ནང་དུ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་རྩོམ་པ་པོའི་ཐོག་སྤེལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་མང་པོ་ཞིག་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་འགལ་བ། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འགལ་བ། མི་ཆོས་ཀུན་སྤྱོད་དང་འགལ་བ་ཁོ་ནར་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཟིང་སློང་གི་ཉེས་འཛུགས་སྣ་མང་དང་ངོས་འཛིན་གང་འདོད་བྱེད་བཞིན་པ་ནི་ཁྲིམས་མེད་ལུགས་མེད་དང་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད། འཇིགས་སྐུལ་ཐལ་སྤྱོད་ཀྱི་ཚབས་ཆེའི་སྤྱོད་ངན་ཞིག་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུགདེའང་རྒྱལ་སྤྱིའི་པེན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་སྨན་ཤེར་བློ་གྲོས་ལགས་ཀྱིས་པེན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་སྙན་ཐོ་དེ་བརྒྱུད་དེ་བོད་ནང་གི་གནས་བབ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་རྩོམ་པ་པོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་དམིགས་བསལ་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་བབ་ལ་ཚད་མེད་པའི་བློ་ཕམ་དང་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ། འབྲེལ་ཡོད་གཞུང་སྒེར་གྱི་སྡེ་ཁག་ཚང་མས་སྐྱོན་བརྗོད་དྲག་པོ་བྱ་དགོས་བའི་འབོད་སྐུལ་གནང་སོང་།དེ་བཞིན་སྐབས་དེར་དགེ་བཤེས་ལྷག་རྡོར་ལགས་ཀྱིས། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་རྩོམ་འབྲིའི་རང་དབང་མེད་སོང་ན་དུད་འགྲོ་དང་གཅིག་མཚུངས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ།  རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དུས་རྒྱུན་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་དྲང་བདེན་མིན་པའི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་རྩོམ་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སུན་འབྱིན་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། གནད་དོན་དེ་ནི་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ལས་འགན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་། གཞན་ཡང་སྐབས་དེར་རྒྱལ་སྤྱིའི་པེན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ། ས་ར་བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་རྩ་བའི་རྩ་དོན་བཞི་ཡི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་ཁྲོད་ནས་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྩོམ་འབྲིའི་རང་དབང་ཡོངས་སུ་བཀག་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུང་སོང་། གཞི་རྩའི་དེ་རིང་གི་བཙོན་འོག་གི་རྩོམ་པ་པོའི་དམིགས་བསལ་གྱི་སྙན་ཐོ་ནང་དུ། བོད་ནང་གི་ཚབ་མཚོན་གྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཁག་ཅིག་གི་ལོ་རྒྱུས་འཁོད་པའི་ཁྲོད།  རྩོམ་པ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་དང་གངས་སྐྱེས་སྒྲུབ་པ་སྐྱབས། དྷཱི་ལྷ་ལྡན། རོང་བ་བོ་དགེ་འདུན་ལྷུན་འགྲུབ་སོགས་རྒྱ་ནག་གིས་བཙོན་འཇུག་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་། ཁོང་ཅག་གིས་རྩོམ་བྲིས་གནང་བའི་བརྩམས་ཆོས་ཁག་ཅིག་ཀྱང་དམིགས་བཀར་གྱིས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་གནང་འདུག

ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ དང་ ༡༣ བཅས་ཉིན་གཉིས་རིང་ཚོགས་པའི་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་སོ་ནམ་གཞིས་ཆགས་ ༡༨ དང་རྒྱ་གར་ནང་གི་བོད་མིའི་མཉམ་འབྲེལ་ཁག་ ༡༥ ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༨ ཐོག་གྲོས་གཞི་བཞིར་གོ་བསྡུར་གྱིས་གྲོས་ཆོད་ ༣༠ ཙམ་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་དང་། སོ་མཉམ་གྱི་ཟུང་དྲུང་དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་གྲོས་གཞི་བཞིའི་ཁོངས་སོ་ནམ་དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ལས་དོན་ཚགས་ཚུད་དང་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུ་བཅས་གྲོས་གཞི་གཉིས་གནད་འགག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོ་མཉམ་ཟུང་དྲུང་དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་སྐབས་གསུངས་ཡོད། ད་རེས་ཚོགས་པའི་སོ་མཉམ་གྱི་ཚོགས་ཆེན་དེ་ལོ་ངོ་ ༡༤ རྗེས་སུ་ཚོགས་ཐུབ་ཡོད་པས་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་སོ་ནམ་དང་འབྲེལ་གྲོས་བསྡུར་ཇི་བྱུང་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་སྐྱེལ་ལྡན་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ འགོ་སྟོད་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟའི་ཞིང་པའི་གནས་བབ་སོགས་ལ་གཟིགས་དུས་མང་དག་ཅིག་སྲིད་བྱུས་དེར་ཤར་བསྐྱོད་གནང་རྒྱུར་སྐུ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པ་དང་དེའི་ཁྲོད་གཙོ་བོ་ཡོང་འབབ་དང་འགྲོ་སོང་ཐད་སྐུ་ངལ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ཐེངས་འདིའི་གྲོས་གཞི་ནང་དེ་འབྲེལ་གནད་དོན་སོགས་སྐོར་གོ་བསྡུར་བྱུང་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་།  མཇུག་སྡོམ་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་དང་ནང་སྲིད་བཀའ་བློན་གཅིག་ལྕོགས་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ཕེབས་ཡོད་པ་དང་སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སྤྱི་བའི་ལས་དོན་ལ་ཐུག་སྐབས་ཚང་མས་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་དང་ཕྱར་གྲུ་མཉམ་འདེགས་གནང་གལ་ཡིན་པ་དང་ལྷག་པར་གནད་དོན་ཅི་རིགས་ཐད་ཐག་གཅོད་གནང་སྐབས་རང་ངོས་ནས་བོད་སྤྱིའི་སླད་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པར་མ་ཟད་ལས་དོན་རྣམས་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་མཐུན་པར་གནང་གལ་ཡིན་པར་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད། དེ་ཉིན་དགོང་མོ་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཚོགས་པར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་མཆོག་གི་ཕེབས་སྐྱེལ་དང་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༦ པའི་བཀའ་བློན་རྣམ་པར་ཕེབས་བསུ། དེ་བཞིན་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་རྣམ་པ་དང་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པ་ཁག་གི་འགན་འཛིན་རྣམ་པ་ཕེབས་སྐྱེལ་སླད་གསོལ་སྟོན་མཛད་སྒོ་ཞིག་ཚོགས་གནང་ཡོད།  མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཁྲིམས་ཞིབ་ཆེ་བ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་མཆོག་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་མཆོག ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཞན་རྣམ་གཉིས། བཀའ་བློན་རྣམ་གསུམ། རང་དབང་ཅན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་འགན་འཛིན་གཙོས་འབྲེལ་ཡོད་སྲི་ཞུ་བ་སོགས་ཕེབས་ཡོད། སྐབས་དེར་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ལྕང་ར་ཐར་ལམ་སྒྲོལ་མ་མཆོག་གིས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཚོས་ས་གནས་སུ་ཡོད་པའི་སློབ་གྲྭར་མཐུན་རྐྱེན་གང་ལེགས་སྦྱོར་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ནན་པོ་གནང་ཡོད།བདེ་སྲུང་བཀའ་བློན་རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མ་མཆོག་གིས་ལས་དོན་རྣམས་དྲང་བདེན་དང་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་ཐོག་ནས་ཞུ་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་སྒོས་བོད་མི་རྣམས་ནས་དགྲ་དགའ་གཉེན་སྡུག་གི་ལས་དོན་མ་གནང་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་གནང་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་དང་མངའ་སྡེ་གཞུང་གིས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུ་ཕྱཱའི་སླད་ད་བར་མཐུན་འགྱུར་རོགས་སྐྱོར་གནང་དང་གནང་མུས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་ཞུས་སོང་། ཕྱི་དྲིལ་བཀའ་བློན་ནོར་འཛིན་སྒྲོལ་མ་མཆོག་གིས་བཙན་བྱོལ་ནང་མི་རབས་རྒན་པ་ཚོས་སྐུ་ངལ་བསྐྱོན་པའི་སྐོར་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གི་གནས་བབ་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས་ཏེ་བོད་མི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ལ་སློབ་སྦྱོང་དང་ལྷག་པར་མི་རབས་བགྲེས་པ་ཚོའི་བོད་དོན་སླད་སྐུ་ངལ་བསྐྱོན་སྟངས་ལས་སློབ་སྦྱོང་གནང་དགོས་པའི་གཞེན་སྐུལ་གནང་ཡོད།དེ་རྗེས་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་མཆོག་གིས་མི་ལོ་ ༤༠ ཙམ་རིང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་བར་དཀར་གསལ་མཇལ་དར་དང་སྐུ་ཐང་ཕུལ་ཡོད།   རྩ་བའི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་མཆོག་དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༥ ནས་རྒས་ཡོལ་ལ་ཕེབས་ཡོད་པ་དང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༦༧ འོག་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་གྱི་རྩ་འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་དོན་ཚན་བཅོ་ལྔ་  ༡༥ པ་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་གསར་པ་ཁྲིམས་ལུགས་ལྟར་འོས་ཐོན་དམ་འབུལ་མ་བྱུང་བར་དེའི་འགན་དབང་རྣམས་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཞན་གཉིས་ནས་ཞབས་ལོ་རྒན་པ་དེས་ལེན་རྒྱུ་ཞེས་གསལ་བ་དགོངས་དོན་ལྟར་དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༥ ནས་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཞན་ཀརྨ་དགྲ་འདུལ་མཆོག་གིས་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་གསར་པ་ཁྲིམས་མཐུན་དམ་འབུལ་མ་ཟིན་བར་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བའི་ལས་ཚབ་ཏུ་བསྐོ་གཞག་གནང་ཡོད། འབྲེལ་ཡོད་པར་ཁག་ཅིག་གི་བདག་དབང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཡོད།

ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོར་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་བྷ་ཌན་དང་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞིས་ཅིན་ཕིང་གཉིས་དྲྭ་ལམ་བརྒྱུད་ཚོགས་འདུ་ཞིག་འཚོགས་འཆར་ཡོད་པ་དང་བསྟུན་ཁ་སང་རེས་གཟའ་ཉི་མའི་ཉིན་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཊོན་གྱི་ཕོ་བྲང་དཀར་པོའི་མདུན་ཐང་དུ་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པས་གོ་སྒྲིག་འོག་བོད་རིགས་དང་ཡུ་གུར་བ། ཧོང་ཀོང་བ་བཅས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་། ཧོང་ཀོང་བཅས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའ་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་རྣམས་མཚམས་འཇོག་བྱ་སླད་སྲིད་འཛིན་བྷ་ཌན་མཆོག་གིས་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ངེས་པར་དུ་གླེང་སློང་གནང་དགོས་པ་སོགས་དགོས་མདུན་དོན་ཚན་དྲུག་ཆེད་འདོན་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་འདུག་པར་མ་ཟད། ལས་འགུལ་བ་ཁག་ཅིག་ཕོ་བྲང་དཀར་པོའི་མདུན་ཐང་དུ་རེས་གཟའ་ཉི་མའི་ཉིན་དགུང་ནས་རེས་གཟའ་ཟླ་བའི་ཆུ་ཚོད་ ༥༠ རིང་མུ་མཐུད་ཞུ་གཏུག་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་གི་ལས་འགུལ་ཐོག་བོད་རིགས་དང་ཧོང་ཀོང་བ། དེ་བཞིན་ཡུ་གུར་བ་སོགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕྱག་ལ་རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་འཛིན་བྷ་ཌན་མཆོག་གིས་ངེས་པར་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐད་གླེང་སློང་གནང་དགོས་པ་སོགས་བཀོད་པའི་སྦྱར་ཡིག་བསྣམས་འདུག དགོས་འདུན་དོན་ཚན་དྲུག་པོའི་ནང་དུ་ཅི་སྟེ་ཞི་ཅིན་ཕིང་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ ༢༠༢༢ ལོའི་ཨོ་རྩེད་འགྲན་བསྡུར་ཐོག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མགྲོན་འབོད་གནང་ཚེ་ངོས་བཞེས་གནང་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། རྒྱལ་ཚབ་ཀྱི་མི་སྣའང་ཆེད་གཏོང་གནང་རྒྱུ་མེད་པ། བོད་ནང་གི་འབྲོག་པ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཆོག་མཆན་མ་ཐོབ་བར་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཡར་རྒྱས་འཛུགངས་སྐྲུན་ཞེས་པར་ཁ་གཡར་བའི་བྱ་སྤྱོད་རིགས་སྤེལ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ། དེ་བཞིན་བོད་དང་ཧོང་ཀོང་། ཤིན་ཅང་སོགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ཀྱི་གནས་བབ་ཕྱི་གསལ་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་དགོས་འདུན་དོན་ཚན་དྲུག་ཆེད་འདོན་གནང་ཡོད།ཨ་རི་ཕོ་བྲང་དཀར་པོའི་གསར་འགྱུར་དྲུང་ཡིག JenPsaki ལགས་ཀྱིས་སྲིད་འཛིན་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་མཇལ་མོལ་ཁྲོད་འགྲན་བསྡུར་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་དང་མཉམ་རུབ་ཀྱི་གནང་སྒོ་ཅི་ཞིག་ཡོད་མིན་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་བགྲོ་བསྡུར་གནང་རྒྱུ་དང་། སྲིད་འཛིན་བྷ་ཌན་མཆོག་གིས་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་བཞེངས་ཕྱོགས་གཙོས་གལ་གནད་ཅན་གྱི་གནད་དོན་རིམ་པ་འཇོག་སྟངས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་བཀའ་མོལ་གནང་རྒྱུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་སྲིད་འཛིན་བྷ་ཌན་མཆོག་གི་གཞུང་འཛིན་ནས་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཙོས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་། ཐེ་ཝན་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་ཐུགས་འཁུར་ཆེན་པོ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུགགཞི་རྩའི་སྲིད་འཛིན་བྷ་ཌན་མཆོག་གིས་ཨ་རི་སྲིད་འཛིན་གྱི་ལས་འཁུར་ཞུས་པ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་དང་མཉམ་དུ་ཐེངས་གཉིས་ཙམ་བཀའ་མོལ་བྱུང་བའི་ཁྲོད་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ནང་ཆུ་ཚོད་གཉིས་ཙམ་གྱི་རིང་ཡིག་འབྲེལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ཟླ་ ༩ ནང་ཁ་པར་བརྒྱུད་སྐར་མ་དགུ་བཅུ་ཙམ་གྱི་རིང་བཀའ་མོལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིའི་མཇལ་མོལ་དེ་ནི་སྲིད་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་དབར་ལ་དྲྭ་ལམ་བརྒྱུད་ནས་ངོ་ཐུག་གི་ཐོག་ནས་མཇལ་མོལ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་གནོན་ཤུགས་ལ་ལྟོས་མེད་ཨི་ཊ་ལིའི་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ Brescia ནང་རྒྱ་རིགས་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བའི་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་འགྲེམས་སྟོན་གོ་སྒྲིག་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་མངོན་གསལ་གནང་འདུགརྒྱ་གཞུང་དང་ལྟ་སྤྱོད་མི་མཐུན་མཁན་རྒྱ་རིགས་སྒྱུ་རྩལ་བ་གྲགས་ཅན་ཆེན་ Badiucao ལགས་ཀྱིས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ཨི་ཊ་ལིའི་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ Brescia ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Santa Giulia འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དུ་ China is (not) near ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་འོག་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་དྲག་གནོན་དང་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཐད་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་བཅས་མངོན་གསལ་གྱིས་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་འགྲེམས་སྟོན་ཆེས་ཐོག་མ་དེ་གོ་སྒྲིག་གནང་འདུག ཐེངས་འདིའི་འགྲེམས་སྟོན་ནང་སྒྱུ་རྩལ་བ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྲག་གིས་བྲིས་པའི་ཚོུད་འདྲ་མིན་གྱི་རི་མོ་ ༦༤ ཙམ་འགྲེམས་སྟོན་གནང་བ་བརྒྱུད་དེ་སྔ་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་དྲུག་བཞི་དོན་རྐྱེན་སྐབས་ཆ་ཤས་བཞེས་མཁན་རྒྱ་རིགས་དམག་མི་ཚོར་ཚོུད་རེ་སྤྲད་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྣམ་པ་མཚོན་ཐབས་བྱས་པ་དང་དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་མང་ཚོགས་ལ་མནར་གཅོད་གཏང་རྒྱུར་ཆེད་སྤྱོད་བྱས་པའི་རྐུབ་སྟེགས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་བཟོ་བྱས་ནས་འགྲེམས་སྟོན་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་ཉིན་ཤས་རིང་ལ་སྒྱུ་རྩལ་བ་ཁོང་གིས་མནར་གཅོད་ཀྱི་རྐུབ་སྟེགས་ཐོག་དངོས་སུ་བཞུགས་ཏེ་ཁོང་ལ་དེ་སྔ་རྒྱ་ནག་ཝུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་ནས་བཏང་འབྱོར་བྱུང་བའི་ཝུ་ཧན་ནང་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཐོག་མ་ཁྱབ་གདལ་བྱུང་བའི་རྗེས་ཀྱི་ལས་དོན་སྤེལ་ཕྱོགས་སྐོར་འཁོད་པའི་ཉིན་ཐོ་ཞིག་སྒྲོག་སྦྱང་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུགལྷག་པར་དུ་འགྲེམས་སྟོན་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་ལ་ཁོང་ཁྲོ་སློང་གཞི་གཙོ་བོ་གཅིག་ནི་སྒྱུ་རྩལ་བ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཟུང་ཁྲག་གིས་བྲིས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་དང་ཧོང་ཀོང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་པ་ལྕམ་སྐུ་ Carrie Lam གཉིས་ཀྱི་འདྲེས་མའི་འདྲ་པར་ཞིག་གཤམ་སྟོན་བརྒྱུད་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ཉམས་རྒུད་ཕྱིན་པ་གསལ་བཟོ་གནང་བ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ད་རེས་སྐུ་ཞབས་ Badiucao ལགས་ཀྱི་འགྲེམས་སྟོན་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་སྔ་རོལ་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་འགྲེམས་སྟོན་དེ་ཕྱིར་འཐེན་དགོས་པའི་ཐད་ལ་ཨི་ཌ་ལིའི་གཞུང་འབྲེལ་ལས་བྱེད་རྣམས་ལ་དེ་འབྲེལ་འགྲེམས་སྟོན་བཀག་འགོག་བྱེད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་དང་འབྲེལ། ཨི་ཌ་ལི་ནང་གི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་ནས་ཡུལ་དེའི་ Brescia གྲོང་ཁྱེར་ལ་ཞུ་ཡིག་ཞིག་ཕུལ་སྟེ་སྒྱུ་རྩལ་བ་ཁོང་གི་ཕྱག་ལས་རྣམས་རྒྱ་གཞུང་དང་ལྟ་སྤྱོད་དང་མི་མཐུན་པར་མ་ཟད་རྫུན་གཏམ་འབའ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་དང་དེས་ཨི་ཊ་ལི་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱི་སྐྱིད་ཉམས་ཅན་གྱི་འབྲེལ་བར་ཉེན་ཁ་བཟོ་རྒྱུ་མ་ཟད་ཨི་ཊ་ལི་དང་རྒྱ་ནག་དབར་གྱི་ཚོང་གི་འབྲེལ་ལམ་ལའང་དོ་ཕོག་འགྲོ་ངེས་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་མ་ཡིན་པའི་སྡིགས་ར་སྐུལ་ཡོད་ཀྱང་། Brescia གྲོང་ཁྱེར་ལས་བྱེད་པ་དང་འགྲེམས་སྟོན་བདག་སྲུང་བ་གཙོས་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་གིས་རྒྱ་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་ལ་ལྟོས་མེད་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱིས་འགྲེམས་སྟོན་གྱི་འཆར་གཞི་ལྟར་གནང་ཆོག་པར་བཀའ་གནང་འདུགBrescia གྲོང་ཁྱེར་སྤྱི་ཁྱབ་པ་གཞོན་པ་ལྕམ་ Laura Castelletti ལགས་ཀྱིས་AFP གསར་ཁང་ལ་གསུངས་པར་ཁོང་གིས་ Brescia གྲོང་ཁྱེར་རམ་གྲོང་སྡེ་ལྷན་ཚོགས་ཡང་ན་ཁུལ་དེར་གནས་འཁོད་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ལ་གོ་སྒྲིག་བྱ་རྒྱུ་གོང་ཞུས་འགྲེམས་སྟོན་ཐོག་དོགས་པ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་ཅེས་གསུངས་པར་མ་ཟད། འགྲེམས་སྟོན་ཐེབས་རྩའི་འགན་འཛིན་གྱིས་འགྲེམས་སྟོན་དེ་གནང་བ་བརྒྱུད་རྒྱ་རིགས་བྱེ་བྲག་པ་དང་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱུན་སྲོལ་དང་རིག་གཞུང་དར་ཁྱབ་བཅས་ལ་དགའ་མིན་གྱི་དམིགས་དོན་གང་ཡང་མེད་ཅེས་གསུངས་ཏེ་ད་རེས་ཀྱི་འགྲེམས་སྟོན་བརྒྱུད་ང་ཚོས་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་གི་ཡོད་ཅེས་ནན་བརྗོད་གནང་ཡོད། སྒྱུ་རྩལ་བ་སྐུ་ཞབས་ Badiucao ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་པ་ཁག་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བར་གཞིགས་ན། ཁོང་གིས་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་རྣམས་དུས་རྟག་ཏུ་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ལ་དམིགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ཁོང་རྒྱ་གཞུང་གི་དགྲ་བོ་ཨང་དང་པོའི་གྲས་སུ་ངོས་འཛིན་གྱི་ཡོད་པ་དང་རྒྱུ་མཚན་དེར་བརྟེན་སྐུ་ཞབས་ཁོང་གིས་དེ་ལྟ་བུའི་འགྲེམས་སྟོན་ཞིག་གོ་སྒྲིག་གནང་རྒྱུ་ནི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་ཧུར་བརྩོན་ཅན་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་བཞིན་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུགགཞི་རྩའི་རང་ལོ་ ༣༥ ལ་སོན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་བ་སྐུ་ཞབས་ Badiucao ལགས་ནི་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡར་གནས་བཞུགས་གནང་བཞིན་པ་དང་དེ་སྔ་རྒྱ་རིགས་སྒྱུ་རྩལ་བ་གྲགས་ཅན་སྐུ་ཞབས་ Ai WeiWei ལགས་ཀྱི་ཕྱག་རོགས་ཟུར་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། ཁོང་གིས་དེ་སྔོན་ལོ་མང་རིང་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་གསང་རྒྱ་གནང་བའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ཁོང་ཁྲོའི་རྣམ་པ་མཚོན་ཐབས་ཀྱི་རིས་མོ་འདྲ་མིན་བྲིས་མྱོང་ཡོད་པ་དང་། ཐེངས་འདིའི་འགྲེམས་སྟོན་དེ་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡༣ ནས་འཆར་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡༣ བར་གནང་གི་འདུག

དེ་རིང་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན་སྐུ་ཞབས་ FW de Klerk  མཆོག་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བར་ཐུགས་སྨོན་དང་བཅས་ཤུལ་ལུས་ནང་མི་ཡོངས་ལ་ཐུགས་གསོ་སྩལ་འདུགསྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་འདས་པོ་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་ Elita de Klerk ལགས་ཀྱི་མཚན་ཐོག་ལ་ཐུགས་གསོའི་གསུང་འཕྲིན་ཞིག་སྩལ་འདུག་པ་དང་། སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་དམ་པ་ཁོང་ནི་ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀ་གཙོས་གནས་གཞན་གང་ཡིན་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱིས་ཞི་བདེ་དང་མཐུན་སྒྲིལ་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་བསྐྲུན་ཆེད་མང་ཚོགས་ཀུན་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཆེད་དུ་སྐུ་ངལ་འཛེམས་མེད་ཀྱིས་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ལྟ་གྲུབ་ངེས་ཅན་ཡོད་པའི་གང་ཟག་ཅིག་ཡིན་སྐོར་བཀའ་སྩལ་བ་དང་ཆབས་ཅིག དམ་པ་ཁོང་གིས་གཟིགས་རྒྱ་ཆེན་པོས་ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆ་མེད་པ་བཟོས་པའི་དགོངས་པར་མངོན་བསྟོད་མཛད་འདུག ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ད་དུང་ལོ་ཤས་རིང་སྲིད་འཛིན་དམ་པ་ཁོང་དང་ལྷན་དུ་ནུས་པ་ལྡན་པའི་ཐུན་མོང་གི་ལྷན་ཚོགས་འདྲ་མིན་ཐོག་ལ་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན་གྱི་ངོ་བོ་ཐོག་ནས་དངོས་སུ་ལྷན་མཇལ་རིམ་པ་གནང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་གི་ཁྲོད་ནས་ཀུན་སློང་བཟང་པའི་ཐོག་ནས་ཉེན་ཁ་མེད་པ་དང་ཆེས་ཞི་བདེ་ལྡན་པའི་འཛམ་གླིང་བསྐྲུན་ཐབས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་གོང་སྤེལ་གྱི་བཀའ་མོལ་མཛད་མྱོང་ཡོད་པར་བཀའ་སྩལ་འདུག སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གཞན་ཡང་ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་ FW de Klerk  མཆོག་ད་ལྟ་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་མེད་ཀྱང་ང་ཚོས་ཁོང་གིས་མི་ཚེ་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་ཞིག་སྐྱེལ་བའི་མཛད་སྤྱོད་ལས་བློ་བདེ་གནང་དགོས་ཞེས་བཀའ་སྩལ་འདུག གཞི་རྩའི་སྐུ་ཞབས་ F. W. de Klerk མཆོག་ནི་ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་ཆབ་སྲིད་མི་སྣ་དང་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མྱོང་ཡོད་ཅིང་། མངའ་སྡེའི་སྲིད་འཛིན་དང་སྲིད་འཛིན་སྐུ་གཞོན། དེ་བཞིན་ལྷོ་ཨ་ཕོ་རི་ཀའི་སྲིད་འཛིན་བཅས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་དོན་ཁོང་དང་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པས་མི་རིགས་དཀར་ནག་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་མེད་པ་བཟོས་ཏེ་འོས་བསྡུའི་ལམ་ནས་དབུ་ཁྲིད་འོས་འདེམས་གནང་རྒྱུའི་མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཁྱད་པར་དུ་ཁོང་གིས་ ༡༩༨༩ ནས་ ༡༩༩༧ བར་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་གསར་འཛུགས་གནང་ཡོད།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བསྟི་གནས་གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོང་དུ་ཆགས་པའི་སྲིད་སྐྱོང་ཚོགས་ཁང་དུ་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་སོ་ནམ་གཞིས་ཆགས་ ༡༨ དང་རྒྱ་གར་ནང་གི་བོད་མིའི་མཉམ་འབྲེལ་ཁག་ ༡༥ ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༨ པ་དབུས་འཛུགས་གནང་སོང་།དེ་རིང་དང་སང་བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་རིང་འཚོགས་བཞིན་པའི་སོ་ནམ་དང་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༨ པ་འདི་ནི་ལོ་ངོ་ ༡༤ རྗེས་སུ་ཐེངས་དང་པོ་ཚོགས་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་འདུག་པ་དང་ཚོགས་དུས་ཐོག་ཚོགས་བཅར་བ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་སྔ་ལོ་ངོ་ ༡༤ གོང་ལ་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༧ པའི་གྲོས་ཆོད་བཞག་ཁག་ལ་མཇུག་གནོན་གང་དགོས་དང་མཉམ་འབྲེལ་འཛིན་སྐྱོང་དང་ལས་དོན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས། སོ་ནམས་ལས་དོན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས། སོ་ནམ་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ས་གནས་སོ་སོའི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱི་གྲོས་གཞི་ཁག་ཅིག་ལ་གྲོས་བསྡུར་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུགདེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༩ ཐོག་དབུས་འཛུགས་གནང་བའི་སོ་ནམ་དང་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་པའི་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོ་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་དང་ནང་སྲིད་བཀའ་བློན་གཅིག་ལྕོགས་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཆུང་རྣམ་པ། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་སོ་ནམ་གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་འགོ་འཛིན་བོད་མིའི་སྤྱི་མཐུན་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཚོགས་གཙོ་དབུས་ས་གནས་མཉམ་འབྲེལ་ཁག་གི་ཚོགས་གཙོ་དང་དྲུང་ཆེ་བཅས་ལྷན་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།  སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་མཉམ་འབྲེལ་ཁག་ཐོག་མར་ལོགས་སུ་གསར་འཛུགས་གནང་སྐབས་ས་གནས་བོད་མི་མང་ཚོགས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་བའི་གནས་སྟངས་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་བར་སྐབས་ལོ་ཤས་ནས་བཟུང་སྟེ་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ལ་ཕུལ་བའི་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་གནས་སྟངས་ཁག་ལ་གཟིགས་ལ་སྐབས་ས་གནས་མཉམ་འབྲེལ་ཁག་ཅིག་ནས་ལས་སྡོམ་དང་རྩིས་ཁྲ་ཁག་དུས་ཐོག་ལ་མ་ཕུལ་བ་སོགས་གསལ་བ་ནི་འཐུས་ཤོར་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། མ་འོངས་པར་གྲོས་ཚོགས་དང་མང་ཚོགས་ལ་མཉམ་འབྲེལ་དང་འབྲེལ་བའི་དོགས་དྲི་ཁག་གི་ཐོག་ལ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་ངོས་ནས་གསལ་བཤད་འཐུས་ཚང་གནང་ཐུབ་པར་མཉམ་འབྲེལ་སོ་སོའི་ལས་དོན་ཚགས་ཚུད་གནང་གལ་ཡིན་པར་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད།ད་ཆ་མཉམ་འབྲེལ་ཁག་ཅིག་གྱོང་གུད་ཀྱི་གནས་སྟངས་འོག་ལྷུང་བཞིན་པ་དང་ཁག་ཅིག་ལས་བྱེད་ཀྱི་གླ་ཕོགས་སྤར་ཆ་གནང་ཐུབ་ཙམ་ལས་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་མའི་དམིགས་ཡུལ་ལྟར་ས་གནས་མི་མང་ལ་དེ་ཙམ་ཕན་པ་བསྒྲུབ་མ་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་སྟབས་འཛིན་སྐྱོང་གིས་འབྲེལ་ཡོད་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཁག་དངོས་སུ་ས་གནས་ལ་བཏང་ནས་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་གནས་སྟངས་རྒྱུས་ལོན་གནང་སྟེ་མ་འོངས་ལས་དོན་རྣམས་ཕུགས་དམིགས་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་གནང་ངེས་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོང་།དེ་བཞིན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་སྤྱིའི་འགྱུར་གྲོས་ལ་གཞིགས་ཏེ་འཛིན་སྐྱོང་གིས་བོད་པའི་གཞིས་ཆགས་ལ་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་རྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་གཞི་སྤེལ་རྒྱུར་དགོངས་པ་བཞེས་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་མཉམ་འབྲེལ་ཁག་གིས་ཀྱང་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་ཐོག་ས་གནས་སོ་སོའི་གནས་བབ་དང་ས་གནས་གཞུང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཇི་ཡོད་དེ་བཞིན་གོ་སྐབས་གསར་པ་གང་ཡོད་སོགས་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་གལ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད།བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སོ་ནམ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་ཏེ་འཛིན་སྐྱོང་གི་ངོས་ནས་སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཁག་ལ་ཁྲོམ་ར་ཐོབ་ཐབས་སོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཐད་འབད་བརྩོན་གང་ཐུབ་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག དེ་སྔ་བཀའ་བློན་ཁྲི་ཟུར་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྐབས་སུ་སྐྱེལ་ལྡན་སོ་ནམ་ཞིང་ལས་ཐོག་གོམ་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་སྤོས་པ་མ་ཟད་བོད་མི་ཁག་ལ་དེ་འབྲེལ་ཟབ་སྦྱོང་དང་སློབ་སྦྱོང་སོགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཡང་བསྐྲུན་ཡོད་པ་སོགས་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུ་ཐོག་སྐྱེལ་ལྡན་སོ་ནམ་གཙོས་གཞིས་ཆགས་སོ་སོའི་ནང་གི་སོ་ནམ་ལས་གཞི་གོང་སྤེལ་གནང་ཕྱོགས་ཐོག་དགོངས་ཚུལ་ངེས་པར་དུ་གནང་རོགས་ཞེས་གསུངས་ཡོད།  སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ས་གནས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཡོངས་ནས་ལས་དོན་གང་འདྲ་ཞིག་གནང་ཡང་ཁྲིམས་དང་མཐུན་ཞིང་དྲང་པོ་གནང་རྒྱུ་དང་། སྤྱི་བའི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་དགོངས་ཚུལ་གང་ཡོད་རྣམས་འཛེམ་ཟོན་མེད་པར་གསུང་གལ་ཡིན་པ་སོགས་ལམ་སྟོན་ཁག་ཅིག་གནང་ཡོད།རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ལྷན་ཚོགས་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་རིམ་གྲུབ་མཚམས་སུ་བོད་མིའི་སྤྱི་མཐུན་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཚོགས་གཙོ་སྤྱི་ཟུར་པདྨ་བདེ་ལེགས་ལགས་སུ་ད་ལྟའི་མཉམ་འབྲེལ་ཁག་གི་གནས་བབ་སྐོར་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་རིང་ལ་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཀྱི་གནས་སྟངས་རྐྱེན་གྱིས་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཁེ་གྱོང་གནས་བབ་ལ་གྱོང་གུད་ཕོག་པའི་གནས་སྟངས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། སྤྱི་ཡོངས་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པའི་མཉམ་འབྲེལ་ཁག་ཅིག་གི་དཀའ་ངལ་དེ་ས་གནས་སོ་སོའི་ནང་ལ་མི་མང་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་དོ་སྣང་། དེ་བཞིན་མཐུན་རྐྱེན་དགོས་པ་སོགས་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཡུ་ཤུལ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཟེར་བའི་འཛིན་སྐྱོང་འོག་དབྱེ་བའི་ཁྲི་འདུ་རྫོང་གི་ས་གནས་གཞུང་ནས་ཉེ་ལམ་དོན་ཚན་བདུན་ཅན་གྱི་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་ལས་དོན་གྱི་ལོ་འཇུག་དཔྱད་ཞིབ་དམིགས་ཚད་ཞེས་པ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བར་རྫོང་དེའི་ལས་ཁུངས་སོ་སོའི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལས་དོན་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཚད་ལྡན་བཀོད་སྤྱོད་གཏང་བར་མཐོང་ཆེན་དང་ལས་ཁུངས་སོ་སོར་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་ཆེད་ལས་ཀྱི་མི་སྣ་རེ་བསྐོ་གཞག་དགོས་པ་འཁོད་འདུག ལོ་མཇུག་དཔྱད་ཞིབ་དམིགས་ཚད་ཀྱི་ནང་དོན་བདུན་པོ་དེ་དག་ནང་དུ་ལས་ཁུངས་སོ་སོས་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལས་དོན་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཚད་ལྡན་སྤྱོད་གལ་དང་ལས་ཁུངས་སོ་སོར་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་ཆེད་ལས་ཀྱི་མི་སྣ་རེ་བསྐོ་གཞག་དགོས་པ། ལས་ཁུངས་སོ་སོས་སྒོ་བྱང་། གགཞུང་ཡིག་གི་ཡིག་མགོ། ལག་འཁྱེར། འཕྲེད་དར། འབོད་ཚིགསྤྱི་བསྒྲགས། མཚོན་རྟགས་སོགས་སུ་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྤྱོད་དགོས་པར་མ་ཟད་འབྲེལ་ཡོད་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཡིག་རིགས་ཡིག་སྒྱུར་གནང་བརངེས་པར་དུ་རྫོང་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་སླད་ཡར་ཞུ་བྱེད་དགོས་པ་འཁོད་འདུག དེ་བཞིན་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་ཚད་ལྡན་དང་གཅིག་གྱུར་ཡིན་དགོས་ལ། གོ་རིམ་དེ་ཡང་བོད་ཡིག་གོང་དང་རྒྱ་ཡིག་འོག་ཡང་ན་བོད་ཡིག་གཡོན་དང་རྒྱ་ཡིག་གཡས་སུ་བཞག་དགོས་སྐོར། ལས་ཁུངས་སོ་སོས་ཆབ་སྲིད་དང་ཁྲིམས་དེ་བཞིན་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་དང་འཕྲོད་བསྟེན་སོགས་ཀྱི་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་རྣམས་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྤེལ་དགོས་པ་དང་། གྲོང་གསེབ་དང་འབྲོག་ཁུལ་ལ་སྲིད་བྱུས་ཁྲིམས་སྲོལ། གལ་ཆེའི་ཡིག་ཆ་རིགས་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་པ་རྣམས་བོད་ཡིག་གཙོ་བོར་སྤྱོད་དགོས་པ། ལས་ཁུངས་སོ་སོས་དབུས་དང་ཞིང་ཆེན། རྫོང་བཅས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པ། ཁེ་ལས་ཀྱི་སྡེ་ཁག་གིས་བོད་མིའི་གཏོང་ཡིག་འབྱོར་ལེན་དང་སྣེ་ལེན་སྐབས་ངོ་བཅར་གྱི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་སྐད་ཡིག་དེ་སྤྱོད་དགོས་པ། དུས་མཚམས་རེ་རེའི་ཁྲི་འདུ་རྫོང་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་བོད་རྒྱ་སྐད་གཉིས་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་དགོས་པར་འཁོད་འདུགགྲོང་རྡལ་གྱི་ཏང་གི་ཨུ་ཡོན་སྲིད་གཞུང་སོ་སོ་དང་རྫོང་ལས་ཁུངས་སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་ཚད་ལྡན་བཏང་བ་མ་ཟད་ལས་དོན་ཁྲོད་སྐད་གཉིས་བེད་སྤྱོད་དང་། སླད་མར་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་གཅིག་གྱུར་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ་དང་རྒྱལ་ཁབ་མཐུན་སྒྲིལ་བསྐྲུན་ཐབས་ཀྱི་ལས་དོན་ལག་བསྟན་ནན་མོ་བྱས་ཏེ་བདེ་ཐང་གི་ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་ཐབས་དང་ཁྲི་འདུ་མང་ཚོགས་ལ་གནས་ཚུལ་སྟབས་བདེའི་སྤྲད་ཐབས་སུ་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབ་དགོས་པ་བཅས་ཆེད་བཀོད་བྱས་ཡོད།ཁྲི་འདུ་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གིས་ད་རེས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་མཐོང་ཆེན་འདི་ལྟར་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཐོན་འཕྲལ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ནང་བོད་མི་ཁག་ཅིག་གིས་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་ཆེ་གྲས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་དང་ལ་ལས་སྲིད་བྱུས་དེ་རྒྱུན་འཛིན་ཇི་ཙམ་ཐུབ་མིན་ཐོག་དོགས་དྲི་གནང་བཞིན་འདུག རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་ཀརྨ་བསྟན་འཛིན་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་ཁྲི་འདུ་སྲིད་གཞུང་ནས་ད་རེས་བཏང་བའི་གསལ་བསྒྲགས་དེ་ད་ཆ་བོད་ནང་སྐད་ཡིག་ཐད་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་བྱེད་བཞིན་པའི་དུས་ཚིགས་ཁྲོད་བཏང་བ་ནི་ཡ་མཚན་ཞིག་དང་ལྷག་པར་དུ་ཁྲི་འདུ་རྫོང་ནང་དེ་ལྟར་ཡོངས་གྲགས་བྱས་པ་ནི་གཅིག་བྱས་ན་ས་གནས་ནང་འགོ་ཁྲིད་བརྗེ་ཡོད་སྲིད་ལ། གཞན་གསལ་བསྒྲགས་བཏང་བ་ཙམ་མ་གཏོགས་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོར་སྲིད་བྱུས་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད།གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་ཞེས་པའི་མིང་བྱང་འོག་བོད་ནང་གི་སློབ་གྲྭ་མང་ཆེ་བའི་ནང་རྒྱ་སྐད་གཙོ་འགྱུར་བྱས་ནས་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་དང་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གང་སའི་སྒོ་བྱང་ཐོག་བོད་ཡིག་ལས་རྒྱ་ཡིག་གོང་དུ་བྲིས་ཏེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་རིམ་པ་གཉིས་པར་རྩིས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཉེ་ལམ་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་གཙོས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་ཆེས་དམ་དྲག་གིས་རྒྱ་ཡིག་དེ་གལ་གནད་དང་པོར་བཞག་མུས་དང་ལྷག་དོན་གཞི་རིམ་སློབ་གྲྭ་དང་བུ་བཅོལ་ཁང་ལ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གཙོ་གཉེར་བྱས་ཡོད་སྐོར་གྱི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གྱིས་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་ཐུགས་ཚབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེ་བཏོན་ཡོད།

ཁ་སང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་རྣམས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་བཞི་པ་མཇུག་སྒྲིལ་དང་འབྲེལ་ནས་གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་བཅིུས་གཏན་འབེབས་གནང་སོང་།ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༩ ནས་ ༡༡ བར་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་གངས་སྐྱིང་སྲིད་སྐྱོང་ཚོགས་ཁང་དུ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དུ་གནས་འཁོད་བོད་མིའི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་རྣམ་པའི་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་བཞི་པ་དེ་ཚོགས་ཡོད་པ་ལྟར་ཁ་སང་ཉིན་རྒྱབ་ཏུ་ཚོགས་ཆེན་མཇུག་སྒྲིལ་སྐབས་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་དང་ནང་སྲིད་བཀའ་བློན་གཅིག་ལྕོགས་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་གསུམ། བཀའ་དྲུང་ཚེ་རྒྱལ་ལགས། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ ༤༣ བཅས་ཆེད་ཕེབས་གནང་ཡོད།ཉིན་གྲངས་གསུམ་རིང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ཚོགས་བཅར་བ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་གཞི་ཁག་བཅུ་གཉིས་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་གྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་སྒར་ཁག་གི་ས་ཁང་བདག་འཛིན་དང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཕྱོགས་ས་གནས་ཚང་མར་གཅིག་མཚུངས་ཕྱག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་ཐད་དཀའ་ངལ་ཡོད་པར་དབུས་ནས་ལམ་སྟོན་གནང་དགོས་པ་དང་། བོད་པ་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་གནས་སྤོར་ཟིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་མུ་མཐུད་དུ་ས་ཁང་བདག་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པ་དེར་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་དོ་ནན་གནང་དགོས་པར་མ་ཟད་མ་འོངས་པར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པ་དྲ་ཐོག་ནས་འཛིན་སྐྱོང་ལམ་སྲོལ་གསར་གཏོད་གནང་རྒྱུ། དེ་བཞིན་དགོས་ངེས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་དགོས་པ་སོགས་སྤྱི་མོས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་བཅུ་གཉིས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད།སྐབས་དེར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་རྣམས་ལ་སྐབས་ ༡༦ པའི་བཀའ་ཤག་གི་ཕྱག་ལས་གནང་ཕྱོགས་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་སྙིང་བསྡུས་དང་འབྲེལ་ཏེ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་སྲ་བརྟན་རྒྱུན་སྐྱོང་ཡོང་བར་ས་གནས་འགོ་འཛིན་གྱི་འོས་འགན་ནི་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་བཞིན་པའི་ཁར་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ཏུ་བོད་མིའི་ཚོར་རྟེན་སྲ་བརྟན་ཡོང་བར་ས་གནས་སོ་སོའི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ཏེ་ཡོང་འབབ་ལྡན་པའི་ཕུགས་འཕེར་ལས་གཞི་ཚད་ལྡན་དགོས་གལ་ཆེ་ཞིང་། དེའི་ཐོག་བཀའ་ཤག་གི་ངོས་ནས་གང་ཐུབ་ཀྱིས་འཐུས་སྦྱོར་རོགས་རམ་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པར་མ་ཟད་མ་འོངས་དབུས་ས་གཉིས་ཀྱི་ལས་དོན་གནང་བའི་ཁྲོད་ས་གནས་འགོ་འཛིན་རྣམས་ནས་བོད་མི་སྤྱིའི་བདེ་དོན་དང་སྒོས་སོ་སོའི་གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན་ཡོང་ཐབས་བཅས་ལ་དམིགས་པའི་དགོངས་ཚུལ་ཇི་ཡོད་དག་ལྷག་བསམ་བཟོད་མེད་ཀྱི་ཐོག་ནས་གནང་དགོས་པ་ལས་དེར་འཛེམ་ཟོན་གནང་རྒྱུ་མེད་སྐོར་དང་། དེ་བཞིན་བཀའ་ཤག་གིས་ཀྱང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་རྣམ་པར་གང་ཞུ་དགོས་པ་དག་སྦས་གསང་མེད་པར་ཞུ་ཡི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ནས་ང་ཚོ་ཚང་མས་བོད་སྤྱིའི་རྩ་དོན་སླད་སྒེར་གྱི་ཆབ་སྲིད་ལྟ་ཚུལ་འདྲ་མིན་ཁག་ཟུར་ལ་བཞག་སྟེ་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པར་གསུངས་ཡོད།