རྒྱ་ནག

དེ་རིང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༨ ཉིན་མོ་འདི་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་བོད་ཀྱི་མིའི་ཐོག་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་དྲག་གནོན་གྱི་ཁྲིམས་གཞི་བསྡམས་ནས་ད་བར་མནར་གཅོད་དང་གཉའ་གནོན། བཤུ་གཞོག་འོག་བོད་རིགས་རྒྱལ་གཅེས་སེར་སྐྱ་ཕོ་མོ་གྲངས་ལས་འདས་པ་ཞིག་མུ་ནག་གི་བཙོན་དུང་དུ་ཚེ་སྲོག་ཤོར་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་མི་ཉེས་མེད་ཁྲི་ཚོ་མང་པོས་རྒྱ་ནག་གི་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་བའི་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་འོག་བཙོན་འཇུག་དང་མནར་གཅོད་དང་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེད་མྱངས་དང་མྱོང་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན། བོད་ནང་གི་རྒྱལ་གཅེས་པ་རྣམས་ལ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་དང། ཁོང་རྣམ་པའི་རྗེས་ཤུལ་ནང་མི་སྤུན་ཉེ་རྣམས་ལ་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་གིས་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།

ཉེ་ཆར་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ཚེས་ ༡༧ ཉིན་གྱི་མཚན་མོར།   བོད་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཡ་གྱལ། དགའ་སྐྱེ་དགུ་མདོ་ཡི་ཁྲི་འདུ་རྫོང་སྡོམ་མདའ་ཡུལ་ཚོའི་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས།   ལོ་གསར་གྱི་སྐབས་ལ་དམིགས་ནས་ཆེད་དུ་བཟོས་པའི་རྫ་རི་དཀར་མོའི་དགོང་ཚོགས་ཟེར་བའི་སྐད་འཕྲིན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ཀན་སྲི་དང་མཐོ་རིམ་སློབ་མ་སངས་རྒྱས་མཚོ། དགྲ་འདུལ་བཅས་སྡོམ་མདའ་ནས་འཇུ་བཟུང་གིས་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་ནའང་།  ཉིན་འགའི་རྗེས་སུ་དགྲ་འདུལ་ལགས་ལ་བཙོན་ཁང་དུ་གཅར་རྡུང་བྱས་ནས་རྐང་ལག་གཉིས་ཆ་བཅག་ནས་སྨན་ཁང་དུ་བསྐྱལ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཕྱི་ལོ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད།

བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་གངས་བུ་རིག་རྒྱས་ཉི་མ་ལགས་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙོན་ཁང་ནང་དུ་ལོ་དགུའི་བཙོན་འཇུག་རྗེས། ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་གློད་གྲོལ་བཏང་འདུགདེ་ཡང་ Swiss ནང་དུ་བཅའ་བཞུགས་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་མགོ་ལོགས་འཇིགས་མེད་ལགས་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བར་གཞིགས་ན། བོད་བྲག་མགོ་རྫོང་གཙང་སྟོད་ཡུལ་ཚོ་ནས་ཡིན་པའི་གངས་བུ་རིག་རྒྱས་ཉི་མ་ལགས་ཉེ་ཆར་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་བཙོན་གྲོལ་བཏང་འདུག་པ་དང་། གློད་གྲོལ་བཏང་བའི་སྐབས་སུ། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་གི་གཉེན་ཉེ་འབྲེལ་སོགས་ཀྱིས་ཁོང་བསུ་མ་བྱེད་མི་ཆོག་པ་མ་ཟད། ཁོང་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་པའི་རྗེས་སུ། མི་མང་འདུ་འཛོམས་དང་། བསང་གཏོང་བ། གུར་ཕུབ་པ། བརྙན་དང་པར་བླངས་ནས་དྲྭ་ལམ་སོགས་སུ་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཚེ་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པའི་བཙན་བཀའ་བཏང་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྩ་བའི་གངས་བུ་རིག་རྒྱས་ཉི་མ་ལགས་ད་ལྟ་དགུང་ལོ་ ༣༠ ཡིན་འདུག་པ་དང་། ཁོང་དཀར་མཛེས་ཁུལ་བྲག་མགོ་རྫོང་། གཙང་སྟོད་ཡུལ་ཚོ་གཙང་སྟོད་སྡེ་བ་ནས་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གི་ཕ་མིང་ལ་དབྱེར་མེད་དང་མ་མིང་ལ་སྐལ་བཟང་མཚོ་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་ནི་ཁྱིམ་ཚང་གི་བུ་གཅིག་པོ་དེ་ཡིན་པ་དང་། དེ་སྔ་བཙོན་འཇུག་མ་བྱས་པའི་སྔོན་ལ་རྫོང་གི་ཆུ་གློག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་ཁུངས་ཤིག་གི་ནང་དུ་ལས་ཀ་བྱས་ཡོད་འདུག   ཕྱི་ལོ ༢༠༡༢ ལོར་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་སྐབས་བྲག་མགོ་དང་གསེར་རྟའི་ཕྱོགས་ནས་མི་མང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་གནོན་ལ་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གྱི་སྐད་འབོད་གནང་སྐབས། གངས་བུ་རིག་རྒྱས་ཉི་མ་ཁོང་དང་བྲག་མགོ་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་བཀྲ་ཤིས་དར་རྒྱས་དང་རྣམ་རྒྱལ། ཅེས་བེ་སོགས་ཡུལ་མི་བཅུ་ལྷག་ལ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གཏོར་བརླགས་དང་། མི་རིགས་ཁ་བྲལ་གཏོང་ཐབས་བྱས་པའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ། མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་མནར་གཅོད་ཚད་མེད་བཏང་བའི་མཐར། ཁོང་གི་རོགས་པ་ཚོར་ལོ་བཅུ་གཉིས་ནས་བཅུ་བཞིའི་བར་གྱི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད། གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་པས་གསུངས་བར་གཞིགས་ན། གངས་བུ་རིག་རྒྱས་ཉི་མ་ལགས་བཙོན་གྲོལ་བཏང་བའི་སྐབས་རིང་ལ་གཟུགས་གཞིའི་གནས་སྟངས་ཇི་འདྲ་ཡོད་པ་གསལ་པོ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་མེད་ཀྱང་། ཁོང་བཙོན་ཁང་དུ་ཡོད་སྐབས། ཁོང་གིས་ཉམ་ཆུང་བའི་བཙོན་མའི་ལས་དབང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། ཚད་ལས་འདས་པའི་མནར་གཅོད་སོགས་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་གདོང་ཐུག་ཡང་ཡང་བརྒྱབ་སྟེ་བཙོན་ཁང་དུ་ཡུན་རིང་བཅུག་པའི་གནད་དོན་ལན་མང་བྱུང་ཡོད་པར་བརྟེན། ད་ལྟ་ཁོང་གི་མིག་གིས་གསལ་བོ་མི་མཐོང་བ་དང་། གློ་བ་ནད་པར་གྱུར་བ། མགོ་ནད་བྱུང་བ། སྒལ་ཚིགས་ནད་པར་གྱུར་བ་སོགས་ཁོང་གི་ལུས་སེམས་གཉིས་ལ་རྒྱུན་ལྡན་མིན་པའི་ནད་གཞི་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་གསུངས་གི་འདུག གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་པས་ད་དུང་། གངས་བུ་རིག་རྒྱས་ཉི་མ་ལགས་གློད་གྲོལ་རྗེས་རང་ཁྱིམ་དུ་འབྱོར་ཏེ་ཁྱིམ་མི་དང་སྤུན་མཆེད་རྣམས་དང་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་སྐབས། ཁོང་སྔར་བཞིན་འགན་ཁུར་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་བརྗེད་མེད་པ་དང་། བོད་མི་གཞན་རྣམས་ལ་རང་ཉིད་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་པ་དུས་ནམ་ཡང་བརྗེད་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། རང་རང་གི་དཔའ་སྤོབས་མ་ཞུམ། ནང་ཁུལ་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རང་གི་སྐད་ཡིག་དང་ཆོས་ལུགས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་བྱས་པ་མ་ཟད། སྐད་ཆ་འདི་དག་ནི་ང་དེ་རིང་གསོན་པོ་ཡིན་པའི་རྟགས་དང་། ཡུན་རིང་ཡིད་ལ་བཅངས་པའི་སེམས་གཏམ་དམར་དམར་དེ་ཡིན་པས་ཚང་མས་ཐུགས་ལ་འཛིན་པར་ཞུ། ཞེས་སོགས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད་འདུག ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། ཁོང་གི་བཙོན་གྲོགས་བཀྲ་ཤིས་དར་རྒྱས་དང་། རྣམ་རྒྱལ་གཉིས་ད་དུང་བཙོན་ཁང་དུ་ལུས་ཡོད་པ་དང་། བཙོན་གྲོགས་གཞན་འགའ་རེ་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་ཡོད་ཀྱང་ལུས་སེམས་གཉིས་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྩ་བའི་དེང་སྐབས་བོད་ནང་དུ་རྒྱ་གཞུང་གི་དམ་དྲག་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་དང་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཐོས་རྒྱུ་མེད་ཀྱང་། རྒྱ་གཞུང་གི་བཙོན་ཁང་ནང་དུ་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་བཏང་བའི་འོག བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་རིམ་པ་ཐོན་བཞིན་པ་རེད།

ཨ་རིའི་རྙིང་ཞེན་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་དུ། ཨ་རིའི་ངོས་ནས་དུས་ཚོད་ཡོལ་ཟིན་པའི་རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་བྱུས་དེ་ནག་གསུབ་བཏང་སྟེ། ཐེ་ཝན་དང་མཉམ་དུ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་འབྲེལ་ལམ་བསྐྱར་གསོ་གནང་དགོས་བའི་གྲོས་འཆར་ཞིག་ཆེད་འདོན་གནང་འདུགདེ་རིང་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལ་གཞིགས་ན། ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས། Tom Tiffany དང་ Scott Perry ལགས་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་བྱུས་དོར་ཏེ་ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་མཉམ་དུ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་འབྲེལ་ལམ་བསྐྱར་འཛུགས་དགོས་བར་འབོད་སྐུལ་བྱས་པ་མ་ཟད། ཐེ་ཝན་ནི་འདས་བའི་མོ་ལོ་༧༠ ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུགགྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་གཉིས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིའི་གྲོས་འཆར་བརྒྱུད་བྷ་ཌན་སྲིད་གཞུང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒྲིག་འཛུགས་གང་སར་ཐེ་ཝན་ལ་ངོས་འཛིན་ཡོང་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། ཐེ་ཝན་སྲིད་གཞུང་ལ་འབྲེལ་མོལ་གྱིས་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་རང་དབང་གི་ཚོང་འབྲེལ་གྲོས་ཆོད་འཇོག་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་བྱས་འདུག གྲོས་ཚོགས་སུ་གྲོས་འཆར་ཆེད་འདོན་གནང་སྐབས། སྐུ་ཞབས་ Tiffany ལགས་ཀྱིས་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༤༠ རིང་ལ། ཨ་རིའི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་རིམ་པས་དངོས་ཡོད་གནས་ལུགས་ལ་ལྟོས་མེད་ཐེ་ཝན་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པར་རྒྱ་ནག་གི་རྫུན་བསྒྲགས་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་བསྐྱར་བཟློས་ཡང་བཟློས་བྱས་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་པ་དང་འབྲེལ། ད་ནི་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་དུས་ཚོད་ཡོལ་ཟིན་པའི་རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་བྱུས་དེ་རྒྱང་ནས་དོར་དགོས་བའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་ཅེས་གསུང་བ་མ་ཟད། སྐུ་ཞབས་ Perry ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ད་བར་ཐེ་ཝན་དང་མཉམ་དུ་ཕྱོགས་མང་པོ་ནས་མཉམ་ལས་བྱེད་མཁན་རང་དབང་ལྡན་པའི་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁབ་ངོས་ནས་ཐེ་ཝན་ནི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༧༠ ནས་རང་བཙན་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་དགོས་སྐོར་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་ཨ་རིའི་གཞུང་ངོས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ བར་ཐའེ་ཝན་དང་ལྷན་དུ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་འབྲེལ་ལམ་བཞག་ཡོད་ཀྱང་། ༧༩ ལོར་སྐབས་དེའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Jimmy Carter མཆོག་གིས་བློ་བུར་ཐའེ་ཝན་དང་འབྲེལ་ལམ་བཅད་དེ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་རྗེས་ Taiwan Relations Act ཞེས་པའི་ཁྲིམས་གཞི་གཏན་འབེབས་བརྒྱུད་ཨ་རི་དང་ཐེ་ཝན་གཉིས་དབར་དཔལ་འབྱོར་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་འཙུགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་བཞི་བཅུ་བ། སྐུ་ཞབས་ Ronald Reagan ལགས་ཀྱི་ལས་ཡུན་སྐབས་ six assurances ཞེས་གནད་དོན་དྲུག་གི་ཐོག་ནས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་བ་དང་སྦྲགས། ཐེ་ཝན་གྱི་བདག་དབང་རྒྱ་ནག་ལ་ཡོད་པར་བརྗོད་བཞིན་པ་དེར་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་ངོས་ལེན་མེད་པའི་རྣམ་པ་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་གཉིས་ཀྱིས་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་ད་དུང་ཡང་ཐའེ་ཝན་ལ་གཞུང་འབྲེལ་སྒོ་ནས་ངོས་འཛིན་མེད་པ་མ་ཟད། མཚོ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་དེར་ཨི་རན་དང་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ལྟ་བུའི་ཆེས་གདུག་རྩུབ་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་བཞིན་ལྟ་ཕྱོགས་འཛིན་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ། སྐུ་ཞབས་ Tiffany ལགས་ཀྱིས་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་རང་གི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གི་ཆོག་མཆན་གྱི་དཔང་ཡིག་ཅིག་དགོས་དོན་མེད་པ་དང་།  ཐེ་ཝན་ནི་རང་དབང་དང་མང་གཙོ་ལྡན་པའི་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་རེད་ལ། ཨ་རིའི་ངོས་ནས་དངོས་བདེན་གྱི་གནད་དོན་དེ་མངོན་གསལ་གནང་དགོས་བའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུག འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་གཉིས་བའི་ནང་དུ་ཡང་། ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Rick Scott ལགས་ཀྱིས་ Taiwan Invasion Prevention Act ཞེས་ཐེ་ཝན་བཙན་འཛུལ་སྔོན་འགོག་གི་ཁྲིམས་འཆར་བསྐྱར་འདོན་གནང་ཡོད་པ་དང་།  ཁྲིམས་འཆར་དེ་བརྒྱུད་ཨ་རི་དང་ཐེ་ཝན་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་སྲ་བརྟན་གྱིས། ཐེ་ཝན་གྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དང་དམག་ཤུགས་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱེད་རྒྱུའི་ནུས་པ་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཉེ་བའི་ཟླ་ཤས་ནང་ཐའེ་ཝན་གྱི་གཡས་གཡོན་དུ་དམག་གི་ལས་དོན་གཞི་རྒྱ་ཆེ་རུ་བཏང་བ་མ་ཟད། ཐེ་ཝན་དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཞིག་ཡིན་པ་བསྐྱར་ནན་དང་། མཚོ་གླིང་དེ་རྒྱ་ནག་སྐམ་ས་དང་ཟླ་སྒྲིལ་བྱ་རྒྱུར་དྲག་ཤུགས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་བྱུང་ནའང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

བོད་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ལགས་ཀྱིས་བོད་ལོ་གསར་པའི་ཚེས་གཅིག་སྟེ། ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་བཞུགས་སྒར་རྡ་རམ་ས་ལ་ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་བར་དུ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོས་ལེན་གནང་བཞིན་པ་དེར་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་པའི་ཐོག་བོད་དོན་གོམ་བགྲོད་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་རིང་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ལགས་གོམ་བགྲོད་ཉིན ༢༠ པ་དེར་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་ Haryana གྲོང་ཁྱེར་ Karnal ནས་ Panipat ཕྱོགས་སུ་ཐོན་བཞིན་པ་དང་བསྟུན། འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ནས་སྤྱི་ཡོངས་ནས་ད་བར་གྱི་གོམ་བགྲོད་ལས་འགུལ་གྱི་གནས་སྟངས་དང་། ལྷག་པར་དུ་རིང་མིན་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་འབྱོར་བའི་སྐབས་སུ་ལས་འགུལ་དང་འབྲེལ་བའི་འཆར་གཞི་ག་རེ་ཡོད་མིན་སོགས་དང་འབྲེལ་བཀའ་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུ་སྐབས། ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་འབྱོར་སྐབས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་དང་འབྲེལ་བའི་མཛད་རིམ་ཁག་ལ་མཉམ་ཞུགས་གནང་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཟད། ཐེངས་འདིའི་གོམ་བགྲོད་ཁྲོད་ཀྱི་དགོས་འདུན་གཙོ་བོ་སྟེ། རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོས་ལེན་གནང་བཞིན་པ་དེ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་མཚན་རྟགས་བསྡུ་རུབ་གནང་པ་ཁག་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་ལས་ཁུངས་སུ་འབུལ་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཡོད་པ་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས། གོམ་བགྲོད་ཀྱི་དགོས་འདུན་འདི་ནུས་པ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་བར་བོད་མི་མང་ཚོགས་ནས་སྤྱི་དོན་རང་ལ་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ། མཚན་རྟགས་བསྡུ་རུབ་ནང་ངེས་པར་དུ་མཉམ་ཞུགས་གནང་རོགས་གནང་ཞེས་རེ་སྐུལ་གནང་སོང་། གཞི་རྩའི་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ལགས་ཀྱི་བཞུགས་སྒར་ནས་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་བར་སྤྱི་ལེ་ ༥༠༠ ལྷག་གི་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་འདིའི་ཁྲོད་ས་གནས་ས་ཐོག་གི་རྒྱ་གར་མང་ཚོགས་རྣམས་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ས་བཙན་འཕྲོག་བྱས་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ཡང་བཙན་འཛུལ་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་དང་། རྒྱ་གར་འདི་བོད་དང་ས་མཚམས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ལས། རྒྱ་ནག་དང་ས་མཚམས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་མེད་པ་སོགས་ཞིབ་ཕྲ་ངོ་སྤྲོད་དང་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་འགྲེམ་སྤེལ་སོགས་ཀྱང་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དེ་རིང་ཟླ་བ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡ ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་ཁེལ་བའི་ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར་མེ་ཏོག་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་ཟམ་ཆེན་གྱི་ཁ་རུ་ཕྱིར་སྐྱོད་དང་ནང་འཛུལ་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་སྐྱོད་ཀྱི་ཡིག་ཆ་དང་། དེ་བཞིན་ཐོབ་ཐང་ལག་ཁྱེར་སོགས་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་འགོ་བཙུགས་འདུགདེའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་ཞིན་ཧྭ་གསར་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ནང་དུ་། ཉིང་ཁྲིའི་མཐའ་མཚམས་དོ་དམ་རུ་ཁག་གི་བརྡ་ཁྱབ་ནང་དུ་ཉིང་ཁྲི་ས་ཁུལ་གྱི་མེ་ཏོག་རྫོང་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་ས་བགོས་བྱས་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་དོ་དམ་ཁྱབ་ཁོངས་འོག་ཚུད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ཁུལ་དེའི་མཐའ་མཚམས་ཁུལ་དུ་མི་མང་ནང་འཛུལ་དང་ཕྱིར་ཐོན་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་བར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་མཚམས་དོ་དམ་གྱི་སྒྲིག་གཞིར་སྲུང་བརྩི་ཞུས་ཏེ་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་དགོས་ངེས་ཡིག་ཆ་རྣམས་མཁོ་སྤྲོད་བརྒྱུད་འགག་སྒོ་བརྒལ་དགོས་བར་འཁོད་འདུག དགོས་ངེས་ཀྱི་ཡིག་ཆའི་ཁོངས་སུ་མཐའ་མཚམས་དོ་དམ་ཁུལ་དུ་ཁྱིམ་ཐོ་ཡོད་པའི་མི་སྣ་དང་། ངེས་པར་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོང་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལག་ཁྱེར་ཡོད་དགོས་བ། ཡང་ན་ཁྱིམ་ཐོ་འཁོད་སའི་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་ངམ་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྤྲད་པའི་དཔང་ཡིག་དང་དེ་དག་གི་སྟེང་དུ། རང་ཉིད་ཀྱི་ཉེ་ཆར་གྱི་འདྲ་པར་ཐོག་གཞུང་འབྲེལ་ཐམ་རྟགས་འཁོད་པ་སོགས་དགོས་བར་འཁོད་འདུག ཁྱིམ་ཐོ་མཐའ་མཚམས་དོ་དམ་ཁུལ་དུ་མེད་མཁན་གྱིས་ངེས་པར་དུ་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ལམ་ཡིག་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལག་ཁྱེར་འཁྱེར་དགོས་དང་།  ས་གནས་དེ་གའི་མཐའ་མཚམས་དོ་དམ་ཁུལ་གྱི་གནས་སྡོད་ལག་ཁྱེར་ལ་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཟིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལག་ཁྱེར་དང་གནས་སྡོད་ལག་ཁྱེར་འཁྱེར་ཏེ་མཐའ་མཚམས་དོ་དམ་ཁུལ་ནས་འགྲོ་འོང་བྱ་ཐུབ་པར་འཁོད་འདུག གཞན་ཡང་དམིགས་བསལ་གྱི་ཆ་རྐྱེན་ཡོད་ཁག་ཅིག་ནི། ས་གནས་དེར་སྡོད་མཁན་མིན་ན་ཡང་། རྒྱ་ནག་གི་མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་དང་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་ཆས་ཉེན་རྟོག་དམག་མི་ཡིན་ཚེ། དམག་ཁུལ་གྱི་དཔང་ཡིག་ཡོད་ཚེ་མཐའ་མཚམས་ཁུལ་དུ་འགྲོ་སྐྱོད་བྱེད་ཆོག་པར་གསལ་འདུག མཐའ་མཚམས་ཁུལ་དུ་འགྲོ་འོང་བྱེད་མཁན་གྱི་དོ་དམ་ལས་བྱེད་དང་དམག་མིའི་གཉེན་འབྲེལ་རྣམས་ཀྱིས་དོ་དམ་སྡེ་ཁུལ་གྱིས་སྤྲད་པའི་དཔང་ཡིག་འཁྱེར་ནས་འགྲོ་སྐྱོད་བྱེད་དགོས་བ་དང་།  རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་གྱི་ལག་འཁྱེར་ཡོད་པ་གང་ཞིག་ལ། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་ལོག་ཏུ་སྡོད་མཁན་གྱི་བོད་མི་དང་ཧོང་ཀོང་གི་མི། དེ་བཞིན་ཨོ་མན་སོགས་ཀྱི་མི་སེར་རྣམས་མཐའ་མཚམས་སུ་སྐྱོད་སྐབས་ངེས་བར་དུ་མཐའ་མཚམས་སུ་འགྲོ་སྐྱོད་ཆོག་པའི་ལམ་ཡིག་འཁྱེར་དགོས་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཐེ་ཝན་གྱི་མི་སེར་རྣམས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ཁུལ་དུ་སྐྱོད་སྐབས་ངེས་བར་དུ་ཐེ་ཝན་སྐམ་ས་ཆེན་པོར་འགྲོ་འོང་བྱེད་པའི་ལམ་ཡིག་དང་བོད་དུ་འགྲོ་སྐྱོད་ཆོག་པའི་གཏན་སྡོད་ཀྱི་ཡི་གེ་སོགས་དགོས་བར་འཁོད་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་ངོ་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྔོན་ནས་བཟུང་བོད་མཐོ་སྒང་གི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་དང་དམག་སྡེ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱིས།  རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་བརྟན་བརླིང་དགོས་ན་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་བའི་བླངས་བྱ་རིམ་པ་བཏོིན་དེ་བོད་ཁུལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་གྲོང་ཚོ་མང་པོ་གསར་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱིས་བོད་མི་རྣམས་བཙན་གྱིས་གནས་སྤོར་བྱེད་དུ་འཇུག་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ད་ཆ་བོད་རང་གི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་འགྲོ་ཡོང་བྱེད་རྒྱུར་ཡང་དམ་དྲག་གིས་ས་གནས་ཀྱི་མི་མང་ལ་ཡང་འགྲོ་སྐྱོད་ཆོག་པའི་ཡིག་ཆ་དང་ལམ་ཡིག་སོགས་དགོས་བའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ལག་བསྟར་བྱེད་འགོ་བཙུགས་འདུག  

ཁ་སང་། རྒྱ་གར་གྱི་ Hindustan Times གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་སྔར་ལོ་ནས་བཟུང་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་རིམ་པ་བྱུང་བཞིན་པའི་ཛ་དྲག་གི་དུས་སྐབས་འདིར། རྒྱ་ནག་གིས་ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་གིས་བོད་དང་དེའི་ཉེ་འཁོར་ས་གནས་ཁག་ཏུ་དམག་གི་ལྟེ་གནས་ལྟ་བུའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་ དང་སྦྲགས། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་མི་སེར་རྣམས་ལ་དངུལ་དངོས་ཀྱི་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཇེ་རྒྱས་ཇེ་ལེགས་སུ་བཏང་སྟེ་འཕགས་བོད་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་དེ་གའི་དམག་གི་སྟོབས་ཤུགས་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག རྩ་བའི་ Stratfor ཞེས་ཨ་རིའི་བདེ་སྲུང་དང་གསང་ལས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་སྔ་ལོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་གི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ནས་༢༠༢༠ བར་དུ་རྒྱ་གར་བྱང་རྒྱུད་དུ་འཁེལ་བའི་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཁག་ཏུ་གནམ་ཐང་དང་ཐད་འཕུར་གནམ་གྲུ་སོགས་མཁའ་དམག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་གཞི་ལྡབ་གཉིས་ཀྱི་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། གསར་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་ཐེངས་འདིའི་གནས་ཚུལ་གྱི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་རྙོག་གླེང་ཆེ་བའི་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་གང་སར་དམག་མིའི་རྟེན་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལ་དྭགས་ཙམ་མ་ཡིན་པར། བྱང་ཤར་ཨ་རུ་ན་ཅལ་དང་འབྲུག་གི་ས་མཚམས་སོགས་སུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞིར་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་མི་མེད་ལུང་སྟོང་གི་མཐའ་མཚམས་སུ་ཆེད་དུ་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་གཉེར་ནས་མི་མང་ཁུལ་སོ་སོར་གནས་སྤོར་གྱིས་གཞིས་ཆགས་གསར་འཛུགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་ཡང་མངོན་གསལ་གནང་འདུག ད་དུང་སྲུང་སྐར་བརྒྱུད་ནས་བླངས་བའི་འདྲ་པར་ལས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ཞིག་ནི། རྒྱ་ནག་གིས་ད་ཆ་བོད་ནང་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་དང་དམག་སྒར་སོགས་ཀྱི་འགྲུལ་ལམ་ཇེ་ལེགས་དང་འབྲེལ་མཐུད་སྟབས་བདེར་བསྒྱུར་ནས། མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མི་དང་དམག་གི་ཡོ་ཆས་འབོར་འདྲེན་གྱི་ཆུ་ཚོད་ཇེ་ཉུང་དུ་བཏང་ཡོད་པར་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ལྷ་སའི་ནང་གི་གོང་དཀར་གནམ་ཐང་ཇེ་རྒྱས་ཇེ་ལེགས་སུ་བཏང་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མིར་མཐུན་རྐྱེན་སྐྲུན་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། གྱེན་འཕུར་གནམ་གྲུ་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་མཁའ་དམག་གི་བདེ་སྲུང་ལམ་ལུགས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་བཞིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག དེ་དང་ཆབས་ཅིག འདས་བའི་ཟླ་ངོ་ཁ་ཤས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་གི་ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་མཁའ་དམག་གི་ས་ཚིགས། Hotan ཞེས་པ་དེ་མགྱོགས་མྱུར་གྱི་ངང་ནས་རིམ་སྤོར་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་ཛ་དྲག་གི་དུས་སྐབས་སུ་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལ་དྭགས་ཁུལ་གྱི་དམག་མིའི་འཐབ་ཇུས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སྟེ། སྔར་ལོ་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་མཁའ་དམག་གི་ལྟེ་གནས་དེ་རུ་གྱེན་འཕུར་གནམ་གྲུ་དང་དམག་ཆས་མང་དུ་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྟེ་གནས་ཁང་དེ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་དང་སྦྲེལ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསལ་འགྲེལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལུང་འདྲེན་གནང་བའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་རིམ་པའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱ་ནག་གི་དམག་སྒར་ལྟེ་གནས་ཁང་མང་པོ་བོད་མཐོ་སྒང་དང་ཤིན་ཅང་གི་བྱེ་ཐང་བརྒལ་ནས་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་དང་སྦྲེལ་བཞིན་པ་དེ་ནི། མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་དམག་འཐབ་དང་འབྲེལ་བའི་གོ་མཚོན་གྱི་རིགས་འབོར་འདྲེན་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་པ་ལུང་འདྲེན་གནང་འདུག རྒྱ་གར་གྱི་འཐབ་ཇུས་ཆེད་མཁས་བ། སྐུ་ཞབས་ Brahma Chellaney ལགས་ཀྱིས་གསར་ཁང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་དེ་དག་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་འབྲོག་ལམ་གྱི་དོན་རྐྱེན་དང་བསྟུན་ནས་རིམ་སྤར་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོ་ནས་ལས་གཞི་དེ་དག་སྔར་ལྷག་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་དཀར་ནག་གི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྙོག་གླེང་རིམ་པའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་དུས་འདའ་བར་བྱས་ཏེ་ག་ལེར་མཐའ་མཚམས་ཁག་སོ་སོར་དམག་མི་སྤར་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། རྒྱ་དཀར་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མིའི་གནོན་ཤུགས་ཀྱི་འོག་ཏུ་འཇུག་ཐབས་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་སྔར་ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་དུག་ཁྱབ་བརྡལ་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་མཐའ་མཚམས་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ཇེ་དོམ་དུ་བཏང་སྟེ། རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ། དེ་བཞིན་འབྲུག་ཡུལ་སོགས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་སིམ་འཛུལ་བྱས་པའི་དོན་རྐྱེན་རིམ་པ་བྱུང་བའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔྱད་བརྗོད་པ་མང་པོས། རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་མཐའ་མཚམས་རྒྱ་བསྐྱེད་ཀྱི་ལས་གཞི་དེ་ནི་སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་རྒྱུ་དངོས་ལ་དོ་ཕོག་ཆེན་པོ་ཐེབས་པ་དང་བསྟུན་ནས་སྲིད་གཞུང་ལ་སྡང་སྡུག་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པར་བརྟེན་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་ཆེད་དུ་མང་ཚོགས་ཀྱི་མིག་སྔར་གྱི་བསམ་བློའི་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་ཐབས་དང་། རྒྱ་ནག་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཕྱི་ལ་ངོམས་པའི་སླད་དུ་མཐའ་མཚམས་ཁག་སོ་སོར་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་རྙོག་གླེང་གི་རིགས་བཟོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་དྲ་ལམ་དུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། སྔར་ལོའི་རྒྱ་ནད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས། རྒྱ་ནག་གི་ནང་གི་བཟོ་ལས་དང་ཚོང་ལས་ཁང་སོ་སོའི་ཆེད་གཉེར་གྱི་གཏན་འཇགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་མང་པོ་ཞིག་གི་ལས་ཀ་ཤོར་ཡོད་པར་བརྟེན་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་སེམས་འཚབ་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་རང་ལོ་ ༣༥ འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་ན་གཞོན་གྱི་ལྟེ་ཁག་ལ་མ་གཏོགས་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་རག་གི་མེད་པར་ཡོངས་གྲགས། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་མིག་སྔར་གྱི་འཚོ་བའི་དགོས་འདུན་ལ་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཏེ། རྒན་རབས་པའི་ཁྲོད་དུ་ལས་ཀར་གསར་ཞུགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཧ་ཅང་གིས་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པར་སེམས་འཚབ་འཕར་མ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་པ་ཐོན་འདུག

ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ཉིན་ཐེ་ཝན་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་དང་དེ་དག་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་མཚོན་ཕྱིར་མཁའ་དབྱིངས་སུ་ལྒང་བཞུ་བཏང་སྟེ་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུགཞུ་སྐུལ་གྱི་ལས་འགུལ་དེའང་ཐེ་ཝན་གྱི་ Amnesty International Taiwan ཞེས་ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡང་ཚོགས་པས་སྣེ་ཁྲིད་འོག་རང་དབང་སྒོར་མོ་ཆེའི་མདུན་ཐང་དུ་སྤེལ་ཡོད་ཅིང་། ལས་འགུལ་དེའི་ཐོག་ Taiwan Association for Human Rights ཞེས་ཐེ་ཝན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་དང་ Human Rights Network for Tibet ཞེས་བོད་དོན་ཆེད་ཐེ་ཝན་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་། དེ་བཞིན་ཐེ་ཝན་དང་ཧོང་ཀོང་གི་ཕྱི་གཞིས་ཚོགས་པ་སོགས་ཁྱོན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་ཚོགས་སྡེ་དགུས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག་པར་མ་ཟད། ལས་འགུལ་ནང་དངོས་སུ་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་ཚོས་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་གནོན་འོག་ཏུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་དང་རྒྱ་ནག་གི་སྲོལ་རྒྱུན་བྱེད་སྲོལ་གྱི་དང་མཐུན་པར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་དང་། ལྷག་དོན་མཁའ་དབྱིངས་སུ་ལྒང་བཞུ་བཏང་ནས་དྲག་གནོན་འོག་མནར་གཅོད་མྱངས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་མཚན་བཀོད་དེ་ཁོང་རྣམ་པའི་བསམ་དོན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཤིས་སྨོན་དང་བཅས་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཞུས་འདུག ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡང་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Chiu E-ling ལགས་ཀྱིས་ལོ་གསར་སྐབས་སུ་རྣམ་ཀུན་མང་ཚོགས་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་དགའ་ཉེ་སྤུན་མཆེན་རྣམས་ལྷན་འབོད་ཀྱིས་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་དཔལ་ལ་རོལ་བའི་དུས་ཚིགས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་རྣམས་མུ་མཐུད་ནས་བཙོན་འཇུག་འོག་བཀག་བསྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག་པ་དང་སྦྲགས། ཁོང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་ནས་དྲག་གནོན་ཕོག་མཁན་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་རྩོད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་གནས་བབས་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཕྱིར་བསྒྲགས་གནང་མཁན་གསར་འགོད་པ། ལྷག་དོན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་བ། ཧོང་ཀོང་ནས་ཕྱིར་ཕྱོགས་སུ་བྲོསལ་བྱོལ་ལ་ཕེབས་མཁན་དེ་དག་ལ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་མནར་གཅོད་མྱངས་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཁོང་རྣམས་ནམ་ཡང་བརྗེད་རྒྱུ་མེད་ཅེས་གཞེན་སྐུལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡང་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྲིད་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་གདོང་ལེན་གནང་མཁན་རྣམ་པའི་རང་ཉིད་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གླ་རྒྱུའི་རང་དབང་ཡོངས་རྫོགས་འཕྲོག་གི་ཡོད་པར་མ་ཟད། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གླ་ནས་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པར་སྡིགས་ར་སྐུལ་གྱི་ཡོད་པའང་ཆེས་གསལ་འདོན་གནང་འདུག རྒྱལ་མཚམས་མེད་པའི་གསར་འགོད་པའི་ཚོགས་པས་ཀྱང་གོང་ཚེས་ཉིན་དེར་རྒྱ་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་གིས་དམ་དྲག་འོག་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་གནས་བབས་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཕྱིར་བསྒྲགས་གནང་མཁན་གསར་འགོད་པ་བཅུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་ལས་བདུན་ད་དུང་ཡང་བཙོན་འཇུག་འོག་བཞག་ཡོད་པ་དེ་དག་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་བ་དང་ལྷག་ཅིག རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་ཐབས་གནང་དགོས་པའི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་འདུག གཞན་ཡང་བསྒྲགས་གཏམ་དེའི་ནང་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དེའི་འོག་འཛམ་གླིང་ནང་གི་གསར་འགོད་པ་གྲངས་འབོར་མང་ཤོས་འཛིན་བཟུང་མཁན་དང་གསར་འགོད་པའི་རང་དབང་དང་འབྲེལ་ནས་གསར་འགོད་པ་ ༡༡༩ བཀག་བསྐྱིལ་བྱས་པ་མངོན་གསལ་དང་སྦྲགས། འཛམ་གླིང་གསར་འགོད་པའི་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ནི་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༨༠ ཀྱི་ཐོ་གཞུང་ལས་གསར་འགོད་པའི་རང་དབང་ཆེས་ཞན་ཤོས་ཨང་ ༡༧༧ པ་དེ་ཆགས་ཡོད་པར་ཐེར་འདོན་གྱིས་ཆེད་བཀོད་གནང་འདུག  

ཨ་རིའི་རང་དབང་ཁང་པས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་ཁག་གིས་ས་མཚམས་ལས་བརྒལ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་སེར་ཐོག་གསང་ཞིབ་དང་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་ནི་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་མི་མང་། ནང་སོག་དང་ཧོང་ཀོང་སོགས་ཀྱི་མི་སེར་ལ་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་དྲག་གནོན་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེའང་རང་དབང་ཁང་པས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་༤ ཉིན་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ Out of Sight, Not Out of Reach འམ། མཐོང་མ་ཐུབ་ཀྱང་སྙོབ་མ་ཐུབ་པ་མེད་ཅེས་པའི་སྙན་ཐོ་འདིའི་ནང་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་མང་ཚོགས་ཀྱི་རང་དབང་དང་འདྲ་མཉམ། དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ལས་ལ་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དྲག་གནོན་བྱས་པའི་གནད་དོན་འདྲ་མིན་ ༦༠༨ ཙམ་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཞུས་པའི་ཁོངས་སུ། རྒྱ་ནག་དང་། turkey, Rwanda, Saudi Arabia, དེ་བཞིན་ཨུ་རུ་སུ་དང་ཨེ་རན་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་དྲུག་ནི་ཆེས་སྡུག་ཤོས་ཡིན་པ་འབུར་འདོན་བྱས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་ནི་བོད་དང་ཡུ་གུར་མི་རིགས། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་སོགས་ལ་དྲག་གནོན་གྱིས་འཛིན་བཟུང་དང་མནར་གཅོད་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྡུག་ཤོས་སུ་མིང་འདོན་བྱས་འདུག སྙན་ཐོ་ནང་ ཕྱི་ལོ་༢༠༡༤ ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ བར་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་སྲིད་གཞུང་ཁག་གིས་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པར་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་མང་སྤྱི་དང་གསར་འགོད་པ་དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལས་འགུལ་བ་སོགས་ལ་སུན་གཙེར་དང་དྲག་གནོན་གྱི་གྱོད་དོན་༦༠༨ ཙམ་བྱུང་ཡོད་པའི་ཁྲོད་དུ། བརྒྱ་ཆ་གསུམ་ཆ་གཅིག་སྟེ། གྱོད་དོན་༢༡༤ རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྐོར་གསུངས་བ་མ་ཟད། དེའང་རྒྱ་ནག་གིས་དེང་དུས་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་སྒོ་ནས་གཙོ་བོ་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཐད་གཞུང་དང་ལྟ་སྤྱོད་མི་མཐུན་མཁན་རྣམས། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་དང་གསར་འགོད་པ་སོགས་ལ་དམིགས་བཀར་གྱིས་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པར་བརྗོད་འདུག སྙན་ཐོའི་ནང་དུ་ད་དུང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་རྣམས་ལ་གནོད་ཤུགས་སྤྲོད་ཐབས་ཀྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་དང་ཡུ་གུར་མི་མང་ས་ཡ་ལྷག་བཀག་སྐྱིལ། དེ་བཞིན་ནང་སོག་གི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྩ་གཏོར། གཞན་ཡང་ཧོང་ཀོང་གི་ནང་དུ་བཙན་དབང་གིས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞི་ལག་བསྟར་གྱིས་མི་མང་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་དང་སྤྲོད་མུས་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་ནས་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ལ་འཇག་རྒོལ་དང་ཁོང་ཚོའི་ནང་མི་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ལྷག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་བཙན་འཕྲོག དེ་བཞིན་སྲིད་གཞུང་གིས་དམིགས་བཀར་གྱི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་སྐྱོད་ཀྱི་ལག་འཁྱེར་བཀག་སྡོམ། དེ་བཞིན་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ལ་རྒོལ་རྡུང་གི་མིང་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་བརྒྱ་ཕྲག་ལ་དྲག་གནོན་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་དྲ་ཐོག་ནས་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་པ་དང་གསང་ཉུལ་བ་བཏང་ནས་མང་ཚོགས་ལ་ལྟ་སྲུང་བྱས་པ། དེ་བཞིན་དེང་རབས་ཀྱི་འཕྲུལ་ལས་བརྒྱུད་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་དང་འགལ་ཟླར་གྱུར་བ་རྣམས་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག ཕྱོགས་མཚུངས་སྔོན་ཆད་བོད་ནས་བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་གར་དུ་ལོ་རེར་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཡོང་གི་ཡོད་ནའང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་ནག་བར་ས་མཚམས་དོ་དམ་གྱི་གྲོས་མཐུན་བཞག་ཡོད་སྟབས། བལ་ཡུལ་གཞུང་ནས་བོད་མི་ཚོ་རྒྱ་ནག་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། འདས་ལོར་ཨ་རིའི་ནེའུ་ཡོག་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཉེན་རྟོག་པ་པད་མ་དར་རྒྱས་ཟེར་བས་ཨ་རིར་གནས་པའི་བོད་མིའི་ཐོག་གསང་མྱུལ་བྱས་ཡོད་པ། དེ་བཞིན། སི་ཝེ་ཌན་དང་སུ་སིད། ཁེ་ན་ཌ་བཅས་ཀྱི་ནང་བོད་མིའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གིས་གསང་བའི་མྱུལ་ཞིབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོགས་བཀོད་པ་བརྒྱུད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོང་མཁན་བོད་མི་ ༢༣ ལས་མེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ལོ་དེར་བོད་མི་ ༦ བལ་ཡུལ་དུ་འབྱོར་ཡོད་ནའང་བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་ཕར་རྒྱ་ནག་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ལུགས་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་འདུག་ལ་སྟངས་འཛིན་ནན་མོ་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། ཉེ་འཁོར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་གནོན་ཤུགས་ཀྱིས་བོད་མི་རྣམས་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྲོ་བཞིན་པར་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་ལུགས་བརྗོད་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོན་དང་གསང་བའི་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེས། འཛམ་གླིང་གི་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ ༣༦ ཙམ་ནང་གནས་པའི་རྒྱ་རིགས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཡ་མང་པོར་གནོན་ཤུགས་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་རྒྱ་ནག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་གི་དྲག་གནོན་ལས་འགུལ་མང་པོའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཁྲོད་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོའི་འཐབ་རྩོད་པ་ཙམ་མ་ཟད། མི་རིགས་གཞན་གྱི་མི་སེར་རྣམས་ལའང་གནོན་ཤུགས་ཐེབས་ཏེ་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་འགྲོ་ལུགས་སོགས་རྒྱ་ནག་རང་གི་མངོན་འདོད་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོགས་བརྗོད་འདུག