ནིའུ་ཛ་ལན་ཌི་ནང་གནས་སྡོད་གནང་མཁན་བོད་མི་དང་པོ་སྐུ་ཞབས་ཐུབ་བསྟན་སྐལ་བཟང་ལགས་ཁ་སང་ཚེས་ ༢༣ ཉིན་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་དང་དེ་བཞིན་བོད་དོན་ལ་རྒྱུན་རིང་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་གྲགས་ཅན་པ་སྐུ་ཞབས་ Sunderlal Bahuguna ལགས་ཚེས་ ༢༡ ཉིན་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ ༡༩ རྐྱེན་གྱིས་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རྫོགས་པར་ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག
བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་སྐུ་ཞབས་ Bahuguna དམ་པ་ཁོང་གི་ནང་མི་ལྷན་རྒྱས་ལ་ཐུགས་གསོའི་གསུང་འཕྲིན་བསྩལ་ཏེ་སྐུ་ཞབས་ཁོང་ཉིད་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རྫོགས་པར་ཐུགས་ཕམ་བྱུང་བ་དང་སྦྲགས། ཁོང་ཉིད་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཐུགས་སྨོན་མཛད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བཀའ་བསྩལ་འདུག
ལྷག་པར་དུ་སྐུ་ཞབས་ཁོང་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཁྲོད་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལྟ་གྲུབ་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས་ལས་འགུལ་སྤེལ་བར་རྗེས་སུ་ཡི་རང་དང་ཆབས་ཅིག ཁོང་གིས་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རི་བོ་དང་རྒྱུག་ཆུ། དེ་བཞིན་ནགས་ཚལ་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་བ་ཙམ་མ་ཟད་མང་ཚོགས་གཞན་ནས་ཀྱང་ཁོང་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ཐུགས་སྣང་སླད་ཕྱག་ལས་རྒྱ་གང་ཆེ་གནང་ཡོད་པར་བཀའ་སྩལ་མཛད་འདུག
དེ་བཞིན་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་སྐུ་ཞབས་ཁོང་དང་ཐེངས་གཅིག་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྐབས་ཁོང་གིས་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་གོ་སྐབས་ནམ་བྱུང་ལ་མང་ཚོགས་ལ་ཤིང་སྣ་འདེབས་འཛུགས་ཀྱི་གལ་གནད་སྐོར་བཀའ་སློབ་མཛད་རྒྱུའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་སྐོར་ཐུགས་དྲན་གསོ་དང་སྦྲགས་ཏེ། ༸མགོན་པོ་མཆོག་ནས་ལ་དྭགས་དང་སི་ཀིམ། དེ་བཞིན་ཨ་རུ་ནཱ་ཅལ། ས་གནས་གཞན་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་མཛད་སྐབས་དེ་མཚུངས་སུ་བཀའ་སློབ་སྩལ་ཡོད་སྐོར་བཀའ་སྩལ་མཛད་འདུག ༸མགོན་པོ་མཆོག་གིས་ཁོང་ནས་སྐུ་ཚེ་གང་པོའི་རིང་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་འཚོ་བར་རོལ་ཡོད་པ་དང་ད་ལན་ཁོང་ང་ཚོའི་ཁྲོད་བཞུགས་མེད་ཀྱང་ཁོང་གི་མཛད་རྗེས་དེ་བཞིན་གསོན་པོར་གནས་ཡོད་པ་དང་ང་ཚོས་ཁོང་གི་མཛད་རྗེས་ལ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ནི་ཁོང་གི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པར་བཀའ་སྩལ་མཛད་འདུག སྐུ་ཞབས་ཁོང་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རྫོགས་པར་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་སྐུ་ཞབས་ན་རེན་དྷ་རཱ་མོ་རྡི་མཆོག་གིས་དབུས་ཨུ་ཏྟ་ར་ཁན་ཌ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་དང་འགོ་ཁྲིད་གཞན་ཚོས་ཀྱང་ཁོང་གི་ནང་མི་ལྷན་རྒྱས་ལ་ཐུགས་གསོ་གནང་འདུག
དེའི་ཁྲོད་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་ཨཱཙཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་གིས་སྐུ་ཞབས་དམ་པ་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་ Vimla Bahuguna ལགས་ཀྱི་མཚན་ཐོག་ཏུ་ཐུགས་གསོའི་ཕྱག་བྲིས་གནང་བར་སྐུ་ཞབས་དམ་པ་ཁོང་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རྫོགས་པར་བློ་ཕམ་དང་། ད་ལན་ཁོང་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་དེ་རྒྱ་གར་ཙམ་མ་ཟད་བོད་མིར་ཡང་གྱོང་གུད་བྱུང་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག
གཞི་རྩའི་སྐུ་ཞབས་དམ་པ་ Sundarlal ལགས་ནི་བོད་དོན་སླད་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་ཞིག་དང་ཁོང་ནས་དེ་སྔ་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བགྲོ་གླེང་ལྷན་ཚོགས་བཅས་ནང་ལན་མང་མཉམ་ཞུགས་གནང་བར་མ་ཟད། གནད་དོན་དེ་འབྲེལ་ཐད་དཔྱད་རྩོམ་ཡང་མང་དག་ཅིག་བྲིས་རྩོམ་གནང་ཡོད་པ་རེད་འདུག
རྩ་བའི་དགུང་ལོ་ ༩༤ ལ་ཕེབས་པ་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་བ་སྐུ་ཞབས་ Sunderlal Bahuguna ལགས་དེ་སྔ་ ༡༩༧༠ ནང་ Chipko movement འམ་ Chipko Andolan ཞེས་ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེགས་ལ་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་གྱི་དབུ་ཁྲིད་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གིས་སྐུ་ཚེ་གང་པོར་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་དོན་རྒྱ་ཆེ་གནང་བར་ རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཁོང་ལ་ཆེད་བསྟོད་མཚོན་ཆེད་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་གཟེངས་རྟགས་མཐོ་ཤོས་གཉིས་པ་ Padma Vibhushan འབུལ་ལམ་གནང་ཡོད་པ་རེད།
ཁོང་ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ཉིན་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ ༡༩ ཡི་ནད་གཞི་ཕོག་རྐྱེན་རི་ཤི་ཀེཤ་ནང་ཡོད་པའི་ AIIMS སྨན་ཁང་དུ་སྨན་བཅོས་སླད་ཕེབས་འདུག་ཀྱང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༡ རེས་གཟའ་པ་སངས་ཉིན་སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་འདུག
གཞན་ཡང་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༢༣ ཉིན་དགུང་ལོ་ ༧༦ ཐོག་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རྫོགས་པའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་བ་ཐུབ་བསྟན་སྐལ་བཟང་ལགས་ནི་ནིའུ་ཛ་ལན་ཌིར་གནས་སྡོད་གནང་མཁན་བོད་མི་ཐོག་མ་དང་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོར་བོད་དོན་ཆེད་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ཁོང་སྐུ་ཟིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཕྲལ་ཨོཀ་ལེནཌ་བོད་རིགས་ཚོགས་པས་གཙོས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ནས་ཁོང་གི་ནང་མི་ལྷན་རྒྱས་ལ་སེམས་གསོ་དང་སྨོན་འདུན་གནང་བཞིན་འདུག
གཞི་རྩའི་དམ་པ་ཁོང་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༤ ལོར་ལྷ་སར་སྐྱེས་ཤིང་། ༡༩༥༠ འི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་བོད་བཙན་འཛུལ་མ་བྱས་གོང་རྒྱ་གར་ལ་འབྱོར་བ་དང་ཕྱིས་སུ་ཀ་ལིམ་པོང་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཡེ་ཤུའི་སློབ་གྲྭ་ Dr Graham’s Homes ནས་བསླབ་པ་ཐར་སོན་བྱུང་འདུག
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ལོར་ཁོང་ནིའུ་ཛ་ལན་ཌི་ནང་གནས་སྤོར་གནང་བ་དང་ལོ་མང་རིང་ཁུལ་དེའི་ནང་བོད་མི་གཅིག་པོ་དེ་ཆགས་ཀྱི་འདུག ཁོང་ནས་སྐབས་དེར་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྣ་མང་སྤེལ་བ་མ་ཟད། དེ་ལོར་ Tibetan Children Relief Society གྱི་ཕྱག་མཛོད་གནང་བ་དང་ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལོར་ Friends of Tibet ཚོགས་པ་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་ཚོགས་གཙོའི་ལས་འགན་བཞེས་འདུག དམ་པ་ཁོང་ནས་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འཚོལ་རྒྱུ་སོགས་བོད་དོན་ཆེད་ལས་འགུལ་སྣ་མང་སྤེལ་ཡོད་སྟབས་ཁོང་ལ་ Unsung Heroes of Compassion ཞེས་པའི་གཟེངས་རྟགས་དང་། ནིའུ་ཛ་ལན་ཌི་གཞུང་ནས་ Queen’s Service Medal གཟེངས་རྟགས། དེ་བཞིན་ Peace Foundation དང་ Auckland Council ཞེས་པ་ནས་ Auckland City for Peace Award སོགས་གཟེངས་རྟགས་ཁག་ཅིག་འབུལ་བཞེས་གནང་ཡོད་པ་རེད།
