རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་ཟུར་པ་དང་རྒྱ་ནག་དང་ཨ་རི་གཉིས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་གཞུང་ཚབ་པའི་ཐུགས་འགན་བཞེས་མྱོང་ཡོད་པ་ལྕམ་ Nirupama Rao ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་མ་འོངས་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་ཡོང་བར་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས་པ་གསུངས་འདུག
ཁ་སང་ཨ་རི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་བོད་དོན་གླེང་མོལ་གྱི་ལས་རིམ་ཐོག་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་ཟུར་པ་ལྕམ་ Nirupama Rao ལགས་དང་ལྷན་དུ་ཁོང་གིས་རྩམས་པའི་ The Fractured Himalaya: India Tibet China 1949-62 ཆག་གྲུམ་ཤོར་བའི་ཧི་མཱ་ལ་ཡ། རྒྱ་གར། བོད། རྒྱ་ནག ༡༩༤༩ ནས་ ༦༢ ཞེས་འཁོད་པའི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་དཔེ་དེབ་ཀྱི་ནང་དོན་སྐོར་གླེང་མོལ་གནང་འདུག་པ་དང་། གླེང་མོལ་ཐོག་ཁྲོད་ལྕམ་ Nirupama Rao ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བཙན་འཛུན་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁག་ཅིག་དྲན་གསོ་དང་སྦྲགས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་འཇགས་དང་། དེ་སྔ་བོད་དང་ས་འབྲེལ་ཡོད་པའི་ས་མཚམས་ཀྱི་ངོས་བཞེས་ཐོག་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ ཐེབས་ནས་སྐབས་དེའི་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཁག་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་རྣམས་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པར་མ་ཟད་ས་མཚམས་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་དེས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ལོར་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་དབར་དམག་འཁྲུག་དང་ཉེ་ས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་ Galwan ལུང་གཤོངས་སུ་བྱུང་བའི་གདོང་ཐུག་གི་གནད་དོན་སོགས་དུས་ད་ལྟའང་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་དབར་ས་མཚམས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་མེད་པའི་གནས་སྟངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་གར་ལ་ཐེབས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག
ཁོང་ནས་ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་སྐབས་དེའི་གནད་དོན་དང་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་གསུངས་པར་ཕྲན་བུའི་མི་བདེ་བ་ཞིག་འདུག་ཀྱང་དོན་དངོས་ཚོར་བར་སྐབས་དེའི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་གནང་མཁན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཕུགས་རྒྱང་ཐོག་དགོངས་པ་དེ་ཙམ་བཞེས་ཐུབ་མེད་པ་དང་ལྷག་པར་དེ་སྔ་བོད་ནང་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་དེ་དག་སྲུང་སྐྱོབ་མ་ཐུབ་པར་རྒྱ་ནག་གི་ལག་ཏུ་སྤྲད་ཡོད་པར་དགོངས་ཚུལ་ཆེན་པོ་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག
ལྷག་དོན་ལྕམ་ Nirupama Rao ལགས་ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ལྕམ་ Uzra Zeya མཆོག་ བཞུགས་སྒར་དུ་དངོས་སུ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་མིའི་དབུ་ཁྲིད་ཚོ་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་བ་དེས་ཨ་རི་གཞུང་དང་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས། དེ་བཞིན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཚོས་བོད་དོན་ལ་དོ་སྣང་གནང་བ་ཞིག་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། རྒྱ་གར་གྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་བོད་དོན་ཐོག་ད་ལྟའི་གནས་བབ་ལས་མང་ཙམ་གནང་ཐུབ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། གཙོ་བོ་བཙན་བྱོལ་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་དབུ་ཁྲིད་དང་རྒྱ་ནག་དབར་བོད་ཀྱི་མ་འོངས་གནས་བབ་སྐོར་གྲོས་བསྡུར་དང་གྲོས་མོལ་ཡོང་བར་འབད་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས་པར་གསུངས་འདུག
དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་ཨ་རི་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་ནས་བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་ཙམ་མིན་པར་ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་འདིར་མཇུག་འབྲས་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོང་བར་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་འདམ་ག་གང་ཡོད་མེད་ལའང་དགོངས་པ་བཞེས་རྒྱུ་གལ་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ནས་ཀྱང་དུས་རྟག་ཏུ་བོད་འདི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ནང་གི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་སྟབས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་དེར་ཐད་གཏོགས་གནང་བར་ཁ་རྩོད་ཁོ་ན་བྱས་ནས་མ་བསྡད་པར་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་སུ་ཐུན་མོང་གི་གཞི་གཏན་ཞིག་གི་ཐོག་ལ་བབ་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཡོད།
ལྕམ་སྐུ་ Nirupama Rao ལགས་ཀྱི་ཁ་སང་གི་གླེང་མོལ་ལས་རིམ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་དང་ཨེ་ཤ་ཡའི་གནད་དོན་ཐོག་གྱི་ཆེད་མཁས་པ་ལྕམ་ Ellen Bork ལགས་ནས་གཙོ་སྐྱོང་གནང་བ་སྦྲགས། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་གནད་དོན་ཙམ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གི་བོད་བཙན་འཛུལ་བྱེད་སྐབས་དང་དེའི་མཇུག་འབྲས་སྐོར་སོགས་འཁོད་པའི་དཔེ་དེབ་ The Fractured Himalaya: India Tibet China 1949-62 ཞེས་པ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ་གལ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་འདུག
གཞི་རྩའི་སྔར་ལོའི་ལོ་མཇུག་ཙམ་ལ་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་ཟུར་པ་ལྕམ་ Nirupama Rao ལགས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་ The Fractured Himalaya: India Tibet China 1949-62 ནང་བོད་དང་རྒྱ་གར། རྒྱ་ནག་བཅས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ། ཕྱོགས་ཕན་ཚུན་དབར་བྱུང་བའི་བཙན་འཛུལ་དང་དམག་དོན། དེ་བཞིན་འབྲུག་ཡུལ་སོགས་ཉེ་འཁོར་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གནས་བབ་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། ལྕམ་ Nirupama Rao ལགས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་དེ་ཐོག་མར་འདོན་སྤེལ་སྐབས་སུ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གི་བཅར་འདྲིའི་ཐོག་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༢ ནས་ ༦༢ བར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་ཆེ་ཤོས་དེ་རྒྱ་ནག་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མི་བོད་དུ་འཛུལ་བ་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྐབས་དེའི་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཆེ་ཤོས་དེ་བོད་ནང་ཡོད་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་ཁག་བློས་བཏང་གནང་བ་དེ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད།
