བོད།

འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་ཇི་ནི་ཝའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་དུས་སྟོན་ཐེངས་ ༡༧ ཐོག་བྲོས་བྱོལ་གྱི་མི་ཚེ་མཚོན་པའི་སྐྱོ་དབྱངས་མངར་མོ་བོད་ཀྱི་གློག་བརྙན་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་འདུག17th Geneva international Film festival and Forum on Human Rights འམ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་་འབྲེལ་བའི་ཇི་ནི་ཝའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་དུས་སྟོན་དེ་ལོ་ལྟར་འདི་གར་ཕྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ནང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་འཚོགས་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དུས་སྟོན་ཐོག་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་ས་ཁུལ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་རྣམས་གློག་བརྙན་གྱི་ལམ་ནས་གཟིགས་འབུལ་དང། དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་སྒྱུ་རྩལ་བ་དང་ཆེད་ལས་མི་སྣའི་དབར་སྦྱང་བཤད་གནང་རྒྱུའི་སྡིངས་ཆ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་རེད།ཁ་སང་ཕྱི་དྲོ་དུས་སྟོན་ཐོག་བཙན་འབྱོལ་ནང་གི་བོད་མི་གློག་བརྙན་བཟོ་སྐྲུན་པ་བསྟན་འཛིན་བསོད་ནམས་རི་ཏུ་ལགས་དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་ Ritu Sarin ལགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་བཟོ་སྐྲུན་གནང་བའི་ The Sweet Requiem འམ་སྐྱོ་དབྱངས་མངར་མོ་ཞེས་པའི་གློག་བརྙན་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་སོང་། སྐབས་དེར་གསར་འགོད་པས་གློག་བརྙན་བཟོ་སྐྲུན་པ་བསྟན་འཛིན་བསོད་ནམས་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་གློག་བརྙན་གྱི་ལམ་ནས་གང་ཐུབ་ཐུབ་ཀྱིས་བོད་དོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་རྒྱུ་ནི་གློག་བརྙན་བཟོ་སྐྲུན་པ་ཞིག་གི་འོས་འགན་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།རྩ་བའི་གློག་བརྙན་དེ་ནི་བོད་སྐད་ཐོག་གི་གློག་བརྙན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད་འཁྲབ་སའི་ཡུལ་དངོས་ཀྱང་བོད་པ་རང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཏེ་འཁྲབ་གཞུང་མང་ཆེ་བ་བོད་མིའི་གནས་ཡུལ་གཙོ་བཟུང་གིས་བཟོ་སྐྲུན་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། གློག་བརྙན་དེའི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་རང་ལོ་ ༢༦ ཡིན་ཞིང་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་འཚོ་སྡོད་བྱས་པའི་བུ་མོ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་ཆུང་དུས་ནས་ཕ་རྒན་དང་མཉམ་དུ་དཀའ་སྡུག་དུ་མའི་ངང་བོད་ནས་བྲོས་བྱོལ་ལ་ཡོང་བའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་། དེ་བཞིན་རང་གི་དྲིན་ཆེན་ཨ་མ་དང་གཅུང་མོ་གཉིས་ཤུལ་དུ་ལྷག་པའི་དྲན་གདུང་།  བྲོལ་བྱོལ་གྱི་མི་ཚེའི་ནང་སྐྱབས་བཅོལ་གྱི་འཚོ་བ་གསར་པ་ཞིག་ལ་གདོང་གཏད་ནས་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་སོགས་ཀྱི་མི་སྒེར་གྱི་འཚོ་བའི་ཟུར་ངོས་དང་། དེ་བཞིན་དེ་དང་ཐག་ཉེ་བའི་བྲོས་བྱོལ་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་གི་ཡུལ་ལྗོངས་ཀྱི་སྣང་བརྙན་དང་དེ་འབྲེལ་བསམ་གཞིགས་སོགས་མཚོན་པ་གནང་བའི་མི་རབས་ཤིག་གི་གཏམ་རྒྱུད་དྲན་ངོས་སུ་འདྲེན་ཐུབ་པའི་གློག་བརྙན་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། སྐྱོ་དབྱངས་མངར་མོ་ཞེས་པ་འདི་ད་རེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་གཞན་མང་དག་ཅིག་དང་ལྷན་དུ་འགྲན་རྩོད་གནང་སྟེ་ཐེངས་འདིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཇི་ནི་ཝའི་གློག་བརྙན་དུས་སྟོན་ཐོག་འདེམས་སྒྲུག་གནང་བ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁེ་ན་ཌའི་གྲོང་ཁྱེར་ཊོ་རན་ཊོ་ནང་ཚོགས་པའི་ TIFF ཞེས་ཊོ་རན་ཊོ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་དུས་སྟོན་ཐོག་སྐྱོ་དབྱངས་མངར་མོ་བོད་ཀྱི་གློག་བརྙན་དེ་ཆེས་ཐོག་མ་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་ཡོད་པ་དང་ད་རེས་ཇི་ནི་ཝའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་དུས་སྟོན་ཐེངས་ ༡༧ ཐོག་གཟིགས་འབུལ་ཐེངས་གཉིས་པ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། སྐྱོ་དབྱངས་མངར་མོ་གློག་བརྙན་དེ་ཁེ་ན་ཌ་དང་ཨ་རི། ནོར་ཝེ། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་བཅས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་དུས་སྟོན་མང་པོའི་ཐོག་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་འདུག་པ་མ་ཟད། རིང་མིན་ཟླ་ ༣ པ་འདིའི་ནང་དབྱིན་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ལོན་ཊོན་ དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་དུས་སྟོན་དང། Cambodia རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་བཅས་སུ་གཟིགས་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་རེད་འདུག

ཁ་སང་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ ༡༣ མཉམ་རུབ་ཀྱིས་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་གྱི་བློན་ཆེན་ཚང་མ་དང་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སོགས་ཀྱི་མཚན་ཐོག་ཏུ་ཞུ་སྙན་ཞིག་ཕུལ་བའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་གནས་བབས་སྤྱི་དང་སྒོས་ཡུ་གུར་དང་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་བབས་ཐད་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཐག་གཅོད་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག དེའང་རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༩ ཉིན་བྷེལ་ཇམ་གྱི་རྒྱལ་ས་ Brussels དུ་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དབར་ཆེས་མཐོའི་ལྷན་ཚོགས་དང་དེའི་གོང་དུ་གྲོས་མོལ་རིམ་པ་ཁག་གཅིག་འཚོགས་གཏན་ཁེལ་བ་དང་བསྟུན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པ། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནའ་འབྲེལ་ཚོགས་པ། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་དེང་སྐབས་རྒྱལ་ནང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་འཇིགས་སྐུལ་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་ཡོ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲུ་དོན་ཁག་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུགསྙན་ཞུའི་ནང་ན་ནིང་ནས་བཟུང་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་འགོ་ཁྲིད་པའི་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་བཏང་ནས་ཤིན་ཅང་གི་ས་ཁུལ་དུ་ཁྲིམས་སྒྲིག་གི་ལམ་ལུགས་གཅིག་ཀྱང་མེད་པར་ཁ་ཆེ་མི་རིགས་ས་ཡ་གཅིག་ཙམ་ཡང་གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ས་ཁུལ་དེའི་དཔོན་རིགས་ཚོས་མི་མང་གི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བར་སྟངས་འཛིན་བྱས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་རང་དབང་དང་། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་། འདུ་འཛོམས་རང་དབང་། འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་གྱི་རང་དབང་སོགས་ལ་དམ་དྲག་ཆེས་ཆེར་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད།  བོད་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོའི་མིང་ཐོག་ནས་དམ་དྲག་གི་ལས་གཞི་སྣ་མང་སྤེལ་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་དང་གསར་འགོད་པ། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་སོགས་གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྡོམ་དང་བོར་བརླགས་སོང་བའི་གནས་སྟངས་མུ་མཐུད་དུ་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་གསལ་འདོན་བྱས་པ་དང་འབྲེལ་བོད་ནང་གི་ཞི་བའི་སྒེར་ལངས་ཐེངས་ ༦༠ མ་བསླེབ་གོང་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་བ་དག་བོད་ནང་ཟླ་བ་གཉིས་ཀྱི་རིང་འགྲོ་སྐྱོད་མི་ཆོག་པའི་བཀག་རྒྱ་བཟོས་ཡོད་པ་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག རྒྱ་ནག་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་རྣམ་པ་དེ་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པར་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་བཞིན་པ་ཡོངས་བསྒྲགས་ཀྱིས་ཐ་ན་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁོངས་སུའང་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་ཉེན་གཡོལ་དུ་ཕྱིན་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོ་རྒྱ་ནག་ལ་ཕྱིར་ལོག་བྱེད་དགོས་པའི་བཀའ་རྒྱ་བཏང་བ་མ་ཟད་ཡོ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་ Gui Minhai གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་དང་། ཁེ་ན་ཌའི་མི་སེར་ཞིག་ཀྱང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གསང་བ་རྐུ་འཁྱེར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་སོགས་དཔེ་མཚོན་དུ་དྲངས་ཏེ་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་བཙན་འཛུལ་དེ་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་གྱིས་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་གཏོང་བཞིན་པའི་ཁྲོད་སྤྱི་ཚོགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་གོ་བསྡུར་གང་ཡང་མེད་པར་གནོད་འཚེ་ཐེབས་བཞིན་པ་མ་ཟད།  ངལ་རྩོལ་མི་མང་གི་ཐོབ་ཐང་ལའང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁོངས་སུ་འཛུལ་བཞིན་པ་སོགས་ཀྱང་གསལ་འདོན་གནང་འདུག འདི་ལོ་གནམ་སྡེ་སྒོར་མོ་ཆེའི་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་བྱུང་ནས་མི་ལོ་ ༣༠ འཁོར་གྱི་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དུས་ད་ལྟའང་དོན་རྐྱེན་དེའི་སྐོར་གསལ་བཤད་གང་ཡང་བྱས་མེད་པའི་ཁར་དོན་རྐྱེན་དེའི་ཁྲོད་དམར་གསོད་བཏང་བ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཡོད་ཚད་སྦས་གསང་བྱས་ནས་དོན་རྐྱེན་དེ་དྲན་གསོ་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་འཛིན་བཟུང་དང་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པ་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཡིན་པར་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག  འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འཐུས་ཚབ་མི་སྣ་དང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་སོགས་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཆེད་གཏོང་གིས་ཤིན་ཅང་ནང་གི་ས་ཁུལ་དུ་རྟོག་ཞིབ་ཆེད་བསྐྱོད་འཇུག་དགོས་པ་དང་། ཕྱོགས་གཉིས་དབར་ཚོགས་འདུའི་སྔ་རྗེས་བར་གསུམ་དུ་མི་སྒེར་དང་ཚོགས་པ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལས་འགུལ་བ་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་དང་ཡོ་རོབ་ཀྱི་མི་སེར་ Gui Minhai སོགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་དང་ཁྲིམས་རྩོད་པ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་དགོས་པ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་ཚོགས་པའི་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དབར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གྲོས་མོལ་སྐབས་ཀྱི་གནད་དོན་དང་བསྡུར་ནས་འཚོགས་ལ་ཉེ་བའི་གྲོས་མོལ་གྱི་གྲོས་གཞི་ཁག་ལ་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་ཐོག་དཔྱད་ཞིབ་གནང་བ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གིས་གྲོས་མོལ་གྱི་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་ངང་ནས་མ་བཞུགས་བར་དུ་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་སྤྱི་དམངས་དང་འབྲེལ་བའི་རང་དབང་ཅན་གྱི་ཚོགས་པ་ཁག་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་གྱི་ལས་རིམ་ཞིག་འཚོགས་རྒྱུའི་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་གནང་འདུགཚོགས་པ་དེ་དག་གིས་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ནས་ཤིན་ཅང་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སློབ་གསོ་ཁང་དེ་དག་སྒོ་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། སྲོག་ཐོག་ཉེས་ཆད་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་མཚམས་འཇོག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པར་དམ་དྲག་བྱ་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་སོགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་དེ་དག་གང་ཟག་རེ་རེའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་སྐུལ་དེད་ཀྱིས་ཐབས་བྱུས་ལྡན་པའི་ལས་འཆར་བཀོད་སྒྲིག་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་བ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་དམངས་དང་ཆབ་སྲིད་ཐོབ་ཐང་གི་གྲོས་མཐུན་ལ་ཁས་ལེན་ལག་བསྟར་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ། ལྷག་དོན་འདི་ལོར་རྒྱ་ནག་གི་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་ཁྲོད་དྲག་སྤྱོད་སྤེལ་ནས་མི་ལོ་ ༣༠ ཧྲིལ་པོ་འཁོར་བ་དང་སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཞའོ་པའོ་ལགས་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་དུས་དྲན་བཅས་སྲུང་བརྩི་ཞུ་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ཁག་གཅིག་ཆེད་བཏོན་གནང་འདུག

སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝ་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༢ ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༠ པ་འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དེ་ཆེས་ཞན་པོ་ཡོད་པའི་ས་ཁུལ་མིང་མངོན་གསལ་གནང་སྟེ་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་དེ་དག་ཐོག་ཐུགས་སྣང་དགོས་པའི་ཞུ་གཏུགག་སྙན་སེང་རྒྱུའི་ཚོགས་དུས་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གཅིག་གིས་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པ་སྙན་གསེང་ཞུས་འདུག ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་སྐུ་ཞབས་ Kai Muller ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ Helsinki Foundation མཚན་ཐོག་ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་སྙན་སེང་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་སྤྱི་འབངས་དང་ཆབ་སྲིད་ཐོབ་ཐང། དེ་བཞིན་དཔལ་འབྱོར། རིག་གཞུང་། སྤྱི་ཚོགས་བཅས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་དམ་དྲག་དང་རྡོག་རོལ་མུ་མཐུད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་སྟབས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོ་ནས་ད་བར་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ ༡༥༠ ལྷག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་ཡོད་པ་དང། ལྷག་པར་དུ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མངའ་ཁུལ་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཚོར་བ་རྣོ་བའི་དུས་ཚིགས་ཁག་ལ་ཕྱིའི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་བསྐྱོད་རྒྱུར་སྒོ་བརྒྱབ་ཡོད་པ་དང། ཕྱི་འབྲེལ་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་དང་གསར་འགོད་པ་ཚོ་འགྲོ་འོང་གནང་འཇུག་གི་མེད་པའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་ནི་རྒྱ་གཞུང་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་འབྲུ་དོན་ཁག་ཁས་ལེན་ཞུས་ཁག་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད།དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་ནང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཙོ་འཛིན་གྱིས་གཙོས་པའི་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣ་དང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་དམིགས་བསལ་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པ་བཅས་བོད་ཀྱི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་རྟོག་ཞིབ་གནང་ཕྱིར་ཆེད་བསྐྱོད་ཐུབ་པར་རྒྱ་གཞུང་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པའི་རེ་འདུན་གནང་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཉེ་ཆར་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་སྐབས་སུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཐོག་དམ་དྲག་དང་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏང་སླད་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་དང་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནས་བོད་མིའི་ཐོག་ཡོད་པའི་སྐུ་དབང་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་ཐབས་བྱུས་སྤེལ་ཡོད་སྐོར་སྙན་སེང་ཞུས་སོང་བ་དང་འབྲེལ། བོད་རྒྱ་གཉིས་དབར་དཀལ་ངལ་སེལ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་གཅིག་པོ་ནི་ཕན་ཚུན་དབར་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་མཐུད་གནང་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་དེའི་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་འབད་ནུས་ཤུགས་ཆེ་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད།ལྷན་ཚོགས་ཐོག་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་རྒྱལ་ཚོགས་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྐལ་ལྡན་མཚོ་མོ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་དབང་འོག་ཏུ་ལྷུང་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པ་ Society  for Threaten People ཞེས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པའི་མཚན་ཐོག་ནས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༦༠ ནང་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་སྟངས་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང། ལྷག་དོན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ ༡༥༣ གྱིས་རང་བསྲེགས་གནང་བ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐོག་སྔར་བས་ཐུགས་སྣང་ཆེ་བ་གནང་གལ་གྱི་ཞུ་སྐུལ་གནང་བ་མ་ཟད། འདི་ལོར་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་བྱིས་པའི་ཐོབ་ཐང་སྤྱི་བསྒྲགས་སྤེལ་ནས་ལོ་ ༣༠ འཁོར་གྱི་ཡོད་པ་དང་བསྟུན་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་སྒེར་པས་གཉེར་བའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་སྒོ་བརྒྱབ་འཇུག་པ་དང་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་སྦྱོང་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲད་ཀྱི་མེད་པའི་གནས་སྟངས་དང། ༸པཎ་ཆེན་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ནས་ལོ་ ༢༤ ལྷག་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པའང་སྙན་གསེང་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཐུབ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་ཤུགས་ཆེ་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་པ་མ་ཟད་རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་འབྲུ་དོན་ཁས་ལེན་ཞུས་ཁག་ལ་གུས་བརྩི་དང་དོན་འཁྱོལ་ལག་བསྟར་ཡོང་བར་ཤུགས་གནོན་གནང་རོགས་ཞེས་སོགས་རེ་འདུན་ཞུས་ཡོད། དེ་བཞིན་ཁ་ཉིན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་སྐབས་སུ་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་དང། སུད་སི། ནེའུ་ཛ་ལན་ཌི། ཨར་ལེཊ། ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་སྟངས་ཐོག་གླེང་སློང་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཇར་མ་ནི་དང་ཕ་རན་སི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་བོད་དང་ཤིན་ཅང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་སྟངས་ལ་ཐུགས་འཚབ་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཆེད་བཏོན་གྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་གཞེན་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་གཞུང་གིས་དམ་དྲག་འོག་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་དང་འཛམ་གླིང་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འབྲེལ་བ་གནང་རྒྱུར་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་མུས་ལ་ཨ་རི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོ་ནང་འདོན་སྤེལ་གནང་འདུག ཁ་སང་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་སྙན་ཐོའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཙན་ཤེད་འོག་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ས་ཁུལ་ཙམ་མིན་པར་སི་ཁྲོན་དང་། མཚོ་སྔོན། ཡུན་ནན། ཀན་སུའུ་བཅས་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུའང་རྒྱའི་བཙན་ཁྲིད་འོག་བོད་མི་གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་གྱིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། རྒྱའི་དཔོན་རིགས་ཚོས་བོད་མིར་མནར་གཅོད་ཚད་མེད་བཏང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་བཀག་སྡོམ་དང་འབྲེལ་ཏེ་འཛམ་གླིང་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འབྲེལ་བ་གནང་སླད་དྲྭ་རྒྱར་བཀག་འགོག་དང་དོ་དམ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱས་པ་མ་ཟད། ཞི་བའི་འདུ་འཛོམས་ཁག་ལ་སྟངས་འཛིན་དང་། འདུ་འཛོམས་རང་དབང་། ཆོས་དད་རང་དབང་། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་སོགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་སུན་གཙེར་གྱིས་བཀག་སྡོམ་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་ཐེར་འདོན་གནང་འདུགབོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བ་དང་དེའི་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་དམ་དྲག་སོགས་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱས་པ་མ་ཟད། བོད་རིགས་ཚོས་ཕྱི་རྒྱལ་མི་སྣ་དང་ལྷན་དུ་སྐད་ཆ་བཤད་པའམ་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་རྣམས་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་ཁ་པར་དང་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་བརྒྱུད་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་ཚེ་འཛིན་བཟུང་གིས་ཁྲིམས་ཆད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་ལས་རྒྱ་ནག་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་འགལ་བའི་དབང་ཆ་ལོག་པར་སྤྱོད་མཁན་རྒྱ་རིགས་དཔོན་པོ་ཚོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཉེས་ཆད་བཏང་དང་གཏོང་མུས་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་གོ་རྒྱུ་མེད་སྐོར་བཀོད་གནང་ཡོད། སྙན་ཐོའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་སྐོར་དང་འབྲེལ་ཏེ་ ༡༩༥༩ ལོར་དགུང་ལོ་ ༦ ལ་ཕེབས་པའི་༸ཀུན་གཟིགས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་༸སྐུ་འཁོར་ལྷན་རྒྱས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པའི་གནད་དོན་འོག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་གྲྭ་བཙུན་ཚོར་དགོན་པའི་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་འགྲིམ་འགྲུལ་གནང་སྐབས་ལུས་ལ་གྲྭ་ཆས་གྱོན་ཚེ་བསུན་གཙེར་བཟོ་མུས་ཡིན་པར་བརྟེན་གྲྭ་ཆས་གྱོན་གྱི་མེད་པ་དང་། རྒྱའི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་འགྲིམ་འགྲུལ་གནང་ཚེ་བོད་རིགས་ཚོར་རྒྱའི་གླ་འཁོར་ནང་འཇུག་གི་མེད་པའི་ཁར་བོད་རིགས་ཚོར་མགྲོན་ཁང་གཡར་གྱི་མེད་པ་བརྗོད་འདུགརྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དམ་དྲག་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་ད་བར་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ ༡༥༥ ནས་རང་བསྲེགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་དངོས་སུ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་བོད་མི་གསུམ་གྱིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས། ཁོང་རྣམ་པས་བོད་དོན་ཆེད་དུ་སྐུ་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བས་ཁྲིམས་ཆད་དེ་ནང་མིས་གཙོས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་ཀུན་ལ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ཨ་མདོ་ལྔ་བ་ཁུལ་དུ་ད་བར་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་མཁན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཕ་མ་དང་། གྲོགས་པོ། སྤུན་མཆེད་རྣམས་དུས་རྟག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ལྟ་སྲུང་ནན་པོ་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་མི་སྣ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ས་ཁུལ་དེ་དག་ལ་འབྱོར་བའི་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སྣ་དང་ལྷན་དུ་ཐུག་འཕྲད་གནང་རྒྱུ་དང་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་གསལ་བཏོན་གནང་འདུག ཨ་རི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བ་དང་བསྟུན། ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Matteo Mecacci ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་ཨ་རི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ལོ་རེའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོའི་ནང་རྒྱ་གཞུང་བཙན་གནོན་འོག་བོད་མིས་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་རྣམས་སླར་འདོན་སྤེལ་གནང་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ། དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་ཆོལ་གསུམ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཞི་བའི་སྒེར་ལངས་གནང་ནས་ལོ་ངོ་ ༦༠ འཁོར་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༸གོང་ས་མཆོག་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་ནས་མི་ལོ་ ༦༠ འཁོར་ཡང་བོད་ནང་དུས་ད་ལྟའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྤེལ་བཞིན་པའི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་འོག་མནར་གཅོད་མྱངས་དང་མྱོང་མུས་ཡིན་པ་ནམ་ཡང་བརྗེད་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ལུགས་ལ་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པར་དཀག་སྡོམ་ནན་པོ་གནང་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག

སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝ་ནང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༠ པ་འཚོགས་བཞིན་པ་དང་བསྟུན། ཁ་སང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་དོན་གྲུབ་དབང་ཆེན་ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཟུར་ཚོགས་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཚོ་བཙོན་ཁང་དུ་བཙོན་འཇུག་བྱས་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ནས་བཟུང་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་རྫོགས་མེད་པ་བཟོས་ནས་མི་ཚེ་གང་བོ་ནག་པོ་བཟོ་ཡི་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང་།རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་ལྷུང་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པ་ Society  for Threatened people ཞེས་པས་གོ་སྒྲིག་འོག་ཉིན་རྒྱབ་ཏུ་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་ཟུར་ཚོགས་ཤིག་ཚོགས་སོང་བ་དང་། སྐབས་དེར་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་མཚོན་པའི་དངོས་བྱུང་གློག་བརྙན་འཇིགས་བྲལ་བཟོ་སྐྲུན་གནང་རྐྱེན་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་ཁང་དུ་ལོ་དྲུག་ལྷག་བཙོན་འཇུག་མྱངས་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་དོན་གྲུབ་དབང་ཆེན་ལགས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་དང་ལྷག་དོན་ཁོང་རང་ཉིད་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་དུ་དངོས་སུ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་མནར་གཅོད་མྱངས་པའི་ངལ་བ་ཇི་འཕྲད་ཁག་སྙན་སེང་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།ཁོང་གིས་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཚོར་བཙོན་ཁང་ནང་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་ཚད་མེད་བཏང་བ་མ་ཟད། ཟས་བཅུད་དང་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་ཧ་ཅང་ཞན་པའི་ཐོག་བཙོན་པ་ཚོ་རྒྱ་གཞུང་གི་དཔལ་འབྱོར་བཟོ་རྒྱུའི་ལག་ཆ་ལྟ་བུར་ངོས་འཛིན་གྱིས་ཞག་མ་ ༣༦༠ རིང་ངལ་རྩོལ་ཚད་མེད་སྐུལ་བཞིན་ཡོད་པ་དང། དེ་བཞིན་བཙོན་ཁང་ནས་གློད་བཀྲོལ་ཐོབ་ཀྱང་འགྲོ་སྡོད་སྤྱོད་གསུམ་ལ་དམ་དྲག་དང་སྨན་པ་བསྟེན་གཏུགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་མ་སྤྲད་པར་བཙོན་པ་ཁག་གཅིག་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་དང་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་སྟངས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། མདོར་ན་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་གང་ཞིག་བཙོན་འཇུག་བྱས་རྗེས་དུས་དེ་ནས་བཟུང་བོད་མི་དེའི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་རྫོགས་མེད་པ་བཟོས་ནས་མི་ཚེ་གང་བོ་ནག་པོ་བཟོ་ཡི་ཡོད་ཅེས་ནན་བརྗོད་གནང་ཡོད།ལྷག་པར་དུ་ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཟུར་ཚོགས་སྡིངས་ཆ་བརྒྱུད་ནས་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་གནང་བར་བརྟེན་ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱིས་གཙོས་པའི་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཚོའི་གནས་སྟངས་ལ་ཧ་ཅང་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་འདུག་ཅེས་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་ཚོགས་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ནས་སྔར་ལྷག་མུ་མཐུད་རྒྱབ་སྐྱོོར་གནང་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུས་པ་དང། ང་དང་ང་འདྲ་བའི་བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་དང་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོའི་རེ་བ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད།དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཚོགས་ནང་ཚོགས་པའི་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་ཟུར་ཚོགས་ཐོག་བོད་ཀྱི་དགུ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགུལ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྤྱི་འཐུས་ལྷ་རྒྱ་རི་རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་དང། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚན་པའི་ལས་བྱེད་འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྐྱིད་ལགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་བོད་ནང་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་གནས་སྟངས་དང་བོད་མིའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་། ཆོས་དད་རང་དབང་གནས་བབས་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་བོོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་འགྲོ་བ་མིའི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་མེད་ན་འཛུགས་སྐྲུན་ཟེར་བ་དེ་སྟོང་བཤད་ཁོ་ན་རེད་ཅེས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བ་དང། དེ་བཞིན་དེ་སྔ་ ༡༩༩༤ ལོ་ནས་བཟུང་ད་བར་ལོ་ངོ་ ༢༥ འི་ནང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣ་བོད་ནང་ཕེབས་ཐུབ་མེད་པ་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངེས་པར་དུ་བོད་ནང་འགྲོ་སྐྱོད་གནང་འཇུག་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་ཆེད་བཏོན་དང། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་ཡོད་ལུགས་བརྗོད་པ་དེ་ངོས་ལེན་བྱས་ནས་རྟོག་ཞིབ་ནན་ཏན་མ་གནང་ཚེ་མ་འོངས་པར་མང་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་བཅངས་པའི་ཡིད་ཆེས་དང་རེ་བར་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཐེབས་ཀྱི་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད།རྩ་བའི་ཁ་སང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཟུར་ཚོགས་ལས་རིམ་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་དང་གཞུང་ཚབ་མི་སྣ་སོགས་ཚོགས་བཅར་བ་མང་དག་ཅིག་ཕེབས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཁ་སང་གི་རྒྱལ་ཚོགས་ཟུར་ཚོགས་ལས་རིམ་ཐོག་བོད་མི་ཚོས་གཏམ་བཤད་གནང་སྐབས་སུ་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་བསླེབས་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་བྱེད་ཅིག་ནས་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་སྐོར་སྐད་ཅོར་བརྒྱབ་ནས་ཅོག་རྩེའི་སྟེང་ཐལ་མོ་རྡེབ་ནས་ཚོགས་འདུར་བར་ཆད་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་སྟབས། ཚོགས་འདུ་གཙོ་སྐྱོང་བ་དང་ཚོགས་བཅར་བ་ཁག་གཅིག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་ལུགས་བཞིན་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་ཡོད་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཀྱིས་ཉན་འཇོག་མ་བྱས་པར་བརྟེན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་བདེ་སྲུང་མི་སྣ་ཆེད་འབོད་གནང་བའི་བརྒྱུད་ནས་སུན་གཙེར་གྱི་གནས་ཚུལ་དེ་ཞི་འཇམ་ཆགས་རྗེས་ལས་རིམ་མུ་མཐུད་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད།རྒྱལ་ཚོགས་སུ་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་ཟུར་ཚོགས་ལས་རིམ་འཚོགས་བཞིན་པའི་ཁྲོད་རྒྱལ་ཚོགས་ཕྱི་ཕྱོགས་ཐང་ཆེན་དུ་སུད་སི་ཁྱིམ་གསུམ་གྱིས་བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་སྲེག་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་སོགས་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་ཞུ་གཏུགས་དང་མང་ཚོགས་ལ་གོ་རྟོགས་ལས་འགུལ་ཐེངས་ ༨༨ པ་དེ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད། ལས་འགུལ་དེ་ནི་བོད་མི་ཁྱིམ་ཚང་གསུམ་གྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཉིན་དབུ་འཛུགས་གནང་དོན་ལྟར་ད་བར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༧ རིང་ལ་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་རེད།

སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་རྒྱ་འཕྲུལ་སྒྲ་ཐོག་བོད་མི་ཁག་གཅིག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་བརྗོད་སྒྱུ་རྩལ་བ་ Abhishek Majumdar ལགས་ཀྱིས་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བའི་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཕ་ལྷ་ཞེས་པའི་གློག་བརྙན་ནང་འཁྲབ་སྟོན་པ་བོད་མི་གཅིག་ཀྱང་མེད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཕ་ལྷ་ཞེས་པའི་འཁྲབ་གཞུང་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གནང་བ་དང་འབྲེལ་བོད་ས་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཞི་བའི་སྒེར་ལངས་ཁྱབ་ཆེ་གནང་བའི་གནད་དོན་གཞིར་བཞག་ཐོག་བཟོས་པའི་འཁྲབ་གཞུང་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། འཁྲབ་གཞུང་དེའི་སླད་སྒྱུ་རྩལ་བ་ Abhishek ལགས་ཀྱིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་མཇལ་འཕྲད་ཞུས་པ་དང་།  བོད་དང་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁག་གི་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ལ་ཉམས་ཞིབ་དང་རྒྱུས་མངའ་གནང་ཐོག་བཟོ་སྐྲུན་གནང་བའི་འཁྲབ་གཞུང་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང། འཁྲབ་གཞུང་དངོས་ཀྱི་ནང་བོད་མི་གཅིག་ཀྱང་མེད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་འདུག འཁྲབ་གཞུང་དེའང་དབྱིན་ཡུལ་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒྱུ་རྩལ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་གཞི་འདྲ་མིན་ཐོག་གློག་བརྙན་དང་འཁྲབ་གཞུང་རིགས་གཟིགས་འབུལ་གནང་ཡུལ་ Royal Court Theatre ཞེས་པའི་ནང་སྔ་ལོར་མང་ཚོགས་ལ་གཟིགས་འབུལ་གནང་གཏན་ཁེལ་ཡོད་ཀྱང་དབྱིན་ཡུལ་རིག་གཞུང་ལྷན་ཁང་གིས་འཁྲབ་སྟོན་དེས་དབྱིན་ཡུལ་དང་རྒྱ་ནག་གི་འབྲེལ་ལམ་ལ་དོ་ཕོག་གཏང་སྲིད་པར་ཞེད་སྣང་གིས་གཟིགས་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཕྱིར་འགྱངས་བྱས་ཡོད་པ་རེད། Royal Court ནས་འཁྲབ་སྟོན་དེ་འདི་ལོའི་ཟླ་ ༤ པའི་ནང་གཟིགས་འབུལ་ཞུ་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་རྒྱ་ Twitter ཐོག་རི་མཐོ་ས་གཙང་དྲྭ་ཚིགས་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་བདེ་ཆེན་སྤེན་པ་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་བོད་རིགས་མང་པོས་ཕ་ལྷ་འཁྲབ་གཞུང་ནང་འཁྲབ་སྟོན་པ་བོད་མི་གཅིག་ཀྱང་མེད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ་དབྱིན་ཡུལ་དང་ཡོ་རོབ་ནང་བོད་མི་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཁག་གཅིག་གིས་མཚན་གསལ་འདོན་དང། བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་འཁྲབ་གཞུང་ནང་བོད་པའི་སྐུ་ཚབ་ངེས་པར་དུ་དགོས་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་འཁྲབ་གཞུང་དེ་འབྲེལ་ནང་བོད་མིའི་འཁྲབ་སྟོན་པའི་ཚབ་ཏུ་ཨེ་ཤ་ཡ་མི་རིགས་གཞན་གྱིས་འཁྲབ་སྟོན་གནང་བ་དེས་ཨེ་ཤ་ཡ་མི་རིགས་རྣམས་གཅིག་མཚུངས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་དང་སྒོས་ཨེ་ཤ་ཡ་མི་རིགས་དག་གི་ཐུན་མིན་རིག་གཞུང་ལ་བརྩི་འཇོག་གནང་གི་མེད་པ་སོགས་བརྗོད་འདུག བདེ་ཆེན་ལགས་ཀྱིས་འཁྲབ་གཞུང་དེ་འབྲེལ་བཀོད་སྒྲིག་པ་ཚོས་འཁྲབ་གཞུང་དེའི་ཆེད་བོད་མི་འཁྲབ་སྟོན་པ་འཚོལ་རྐྱང་མ་རྙེད་ཚུལ་བརྗོད་པ་དེ་ནི་བདེན་པ་མིན་པ་དང་། མ་འོངས་པར་དེ་འབྲེལ་དཀའ་ངལ་མི་ཡོང་བའི་ཕྱིར་ཁོང་དང་བོད་རིགས་ཁག་གཅིག་ནས་བོད་དོནདང་འབྲེལ་བའི་གློག་བརྙན་དང་འཁྲབ་གཞུང་ནང་བོད་མི་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཡོང་སླད་གློག་བརྙན་བཀོད་སྒྲིག་པ་དང་འཁྲབ་སྟོན་པའི་འབྲེལ་ལམ་ལ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་ལས་འཆར་ཞིག་དབུ་འཛུགས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་སོང་།

ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༩ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་རྒྱ་ནག་གི་ཨན་ཧུའེ་ཞིང་ཆེན་ཧང་ཧྲན་ནས་བསྡུས་པའི ༢༠༡༩ ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་འདུར་རྒྱུག་འགྲན་བསྡུར་ཆེན་མོ་དང་འཛམ་གླིང་ལུས་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་གྱི་སྤྱི་ལེ་ ༥༠ འི་འདེམས་སྒྲུག་འགྲན་བསྡུར་ནང་བུད་མེད་དར་མའི་ཚན་ཆུང་གི་སྤྱི་ལེ ༥༠ འི་འདུར་རྒྱུག་འགྲན་བསྡུར་ཁྲོད་མཚོ་སྔོན་གྱི་ལུས་རྩལ་པ་ཀླུ་མོ་མཚོས་ཆུ་ཚོད་བཞི་དང་སྐར་མ་གསུམ་སྐར་ཆ་ལྔ་བཅུ་ལྔ་གཅིག་གིས་འཛམ་གླིང་གི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་ཞིག་བཞག་འདུགཐེངས་འདིའི་འགྲན་བསྡུར་སྟེང་རྒྱལ་ཡོངས་ས་གནས་ཁག་གི་འཐུས་མིའི་རུ་ཁག་ ༢༥ དང་མི་གྲངས་ ༧༠༠ ལྷག་གིས་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཁྲོད་དུ་འདུར་རྒྱུག་ལུས་རྩལ་པ་གྲགས་ཅན་ལིའུ་ཧུང་དང་ཆོས་དབྱངས་སྐྱིད། ལུའི་ཤིའུ་ཀྲི་སོགས་ཞུགས་ཡོད་པ་ལྟར། མཐར་འདུར་རྒྱུག་འདེམས་སྒྲུག་འགྲན་བསྡུར་བུད་མེད་དར་མའི་ཚན་ཆུང་གི་སྤྱི་ལེལྔ་བཅུ་ཡི་འདུར་རྒྱུག་འགྲན་བསྡུར་ཁྲོད་བསྡོམས་པས་མི་ ༡༤ བདམས་ཐོན་བྱུང་པ་རེད། མཚོ་སྔོན་གྱི་ལུས་རྩལ་པ་ཀླུ་མོ་མཚོས་ཆུ་ཚོད་བཞི་དང་སྐར་མ་གསུམ་སྐར་ཆ་ལྔ་བཅུ་ལྔ་གཅིག་གིས་འགྲན་བསྡུར་དེ་ལས་འཛམ་གླིང་གི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་བཞག་འདུག རྩ་བའི་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་བའི་རྐང་རྒྱུག་འགྲན་བསྡུར་ཞེས་པ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལས་འགོ་བཙུགས་ཡོད་པ་དང་། ཐེངས་འདིའི་ལུས་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་དེ་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣ ཉིན་འོག་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར་རྩེད་འགྲན་གྱི་ཁྲོད་ལེ་བར་བང་རིམ་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་བོད་རིགས་ལུས་རྩལ་པ་ཀླུ་མོ་མཚོ་ཡིས་སྤྱི་ལེ་ ༥༠ ཅན་གྱི་འདུར་རྒྱུག་ཁྲོད་ཨད་དང་པོ་བླངས་ཏེ་འཛམ་གླིང་རང་བཞིན་གྱི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་ཞིག་བཞག་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་ལ་ཞུགས་ནས་བྱ་དགའ་རིམ་པ་ལེན་མྱོང་མཁན་གྱི་བོད་རིགས་ལུས་རྩལ་པབ་ཆོས་དབྱངས་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་སྤྱི་ལེ་ ༢༠ ཅན་གྱི་འདུར་རྒྱུག་ཁྲོད་ཨང་དང་པོ་བླངས་ཏེ། བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དགའ་སྤོབས་སྐྱེ་འོས་པའི་མིག་དཔེ་གསར་པ་ཞིག་བཞག་ཡོད་པ་རེད། མཚོ་ཤར་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཀླུ་མོ་མཚོ་དང་ཆོས་དབྱིངས་སྐྱིད་གཉིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་ཉི་ཧོང་ནང་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་ལ་ཞུགས་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་བུད་མེད་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དབང་སྒྱུར་ལ་ཞི་རྒོལ་སྒེར་ལངས་གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཡིན་པ་ལྟར།   དེ་རིང་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཉེ་འདབས་སུ་ཡོད་པའི་ཆོལ་གསུམ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོའི་དྲན་རྟེན་རྡོ་རིང་མདུན་དུ་དབུས་བོད་ཀྱི་བེུད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་འོག་བོད་ཀྱི་བེུད་རང་དབང་སྒེར་ལངས་ཐེངས་ ༦༠ སྲུང་བརྩི་ཞུས་སོང་།དེ་རིང་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༩ པ་ཡོལ་ཙམ་ལ་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་བཀའ་ཟུར་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་ལགས་དང་། དྷ་རྨ་ས་ལའི་གྲོང་སྡེ་སྤྱི་ཁྱབ་ཟུར་པ་ལྕམ་ Rajni Vyas མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཁག་ཅིག གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ། དྷ་ས་ས་གནས་འགོ་འཛིན།  དྷ་སའི་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་བཙུན་མ། སློབ་ཕྲུག དེ་བཞིན་བུད་མེད་མང་ཚོགས་བཅས་མཉམ་འཛོམས་ཐོག་རྒྱལ་གཅེས་པ་དག་གིས་རང་སྲོག་བློས་བཏང་གནང་བར་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཞུས་ཏེ་ཉིན་མོ་དེ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་ཡོད།སྐབས་དེར་དབུས་བོད་ཀྱི་བེུད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་གཙོ་སྒྲོལ་མ་དབྱངས་ཅན་ལགས་ཀྱིས་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་སྒྲོག་སྦྱང་གནང་བ་དང་སྦྲགས། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ངོ་སྤྲོད་དང་དེ་བཞིན་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་སླད་དུ་རང་སྲོག་བློས་བཏང་གནང་མཁན་རྒྱལ་གཅེས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་བསམ་དང་ཞུམ་པ་མེད་པའི་སྙིང་སྟོབས་དྲན་གསོ་ཞུ་ཆེད་ནུས་པ་བསྐྱར་གསོ་གནང་བར་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོའི་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་རྒྱུན་འཁྱོངས་གནང་རྒྱུར་དམ་བཅའ་བཞག་སོང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་སྦྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་དང་དབུ་ཁྲིད་རྣམས་ལ་རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོར་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་དང་། བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ། གསར་འགོད་པར་རང་དབང་སྤྲོད་དགོས་པ། དེ་བཞིན་ཀུན་གཟིགས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གློད་བཀྲོལ་ཡོང་སླད་རྒྱ་གཞུང་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པ་མ་ཟད། བོད་ནང་ཆོས་ལུགས་དྲག་གནོན་གྱི་གནད་དོན་ཐོག་ཞུ་འབོད་གནང་རྒྱུ་སོགས་དོན་གནད་བཞི་ཅན་གྱི་འབོད་སྐུལ་གནང་སོང་།དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་བཀའ་ཟུར་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་སླད་རང་སྲོག་བློས་བཏང་གནང་བའི་སྙིང་སྟོབས་ལ་རྗེས་དྲན་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ་ནས་བུད་མེད་སྒེར་ལངས་ཀྱི་ཉིན་མོར་འཛོམས་པའི་མང་ཚོགས་དང་སློབ་ཕྲུག དེ་བཞིན་བོད་མི་ཚོས་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་གྱར་བའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། ལྷག་པར་དུ་རང་ཉིད་ནས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཆེད་ཞབས་འདེགས་གང་ཞུ་རྒྱུ་འདུག་པ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ངེས་པར་དུ་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པ་མ་ཟད་སྒོས་རྒྱལ་གཅེས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཞུ་ཕྱིར་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག ཡུལ་གོམས་གཤིས་ལུགས་སོགས་མ་བརྗེད་པ་གནང་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཡོད། ཁྱད་པར་དུ་ཁོང་གིས་ལོ་རྒྱུས་ནང་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ཚོས་མཛད་རྗེས་བླ་ན་མེད་པ་བཞག་ཡོད་པ་ལྟར་ད་ལྟའི་བུད་མེད་ཚོས་བློ་སྟོབས་མ་ཞུམ་པར་མི་རེ་ངོ་རེ་ནས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ལ་སྨན་པའི་ཕྱག་ལས་མང་དག་ཅིག་གནང་རྒྱུ་ཡོད་སྟབས་དེར་དགོངས་བཞེས་གནང་གནད་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། དྷ་སའི་གྲོང་སྡེ་སྤྱི་ཁྱབ་ལྕམ་ Rajni Vyas མཆོག་གིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ལ་ཧམ་བཟུང་ཐོག་ནས་བཙན་འཛུལ་བྱས་རྗེས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་བོད་མི་རྣམས་རྒྱ་གར་དུ་ཐོག་མར་འབྱོར་སྐབས་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་གཉིས་ནས་བོད་མིར་གལ་ཆེ་དོན་ཆེར་བརྩི་ཐོག་སྣེ་ལེན་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་དུས་རྟག་ཏུ་བོད་མི་རྣམས་རང་གི་ནང་མིར་ངོས་འཛིན་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་འཕགས་བོད་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་ཐོག་དུས་ད་ལྟར་བར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་དོན་ཆེད་ཕྱག་ལས་གནང་ཡོད་སྟབས་སླད་མར་དེ་ལྟར་གནང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བུད་མེད་ཁག་ཅིག་ནས་རང་བཙན་དོན་དུ་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་བྱས་རྗེས་བཞག་ཡོད་པ་བཞིན་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ཚོས་ཀྱང་དེ་ལྟར་གནང་ཡོད་པ་དྲན་གསོ་གནང་ཡོད།བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་འོག་བོད་ནང་གི་བོད་མིར་འགྲོ་སྡོད་སྤྱོད་གསུམ་གྱི་རང་དབང་མེད་པ་དང་། བོད་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཁག་དབྱར་ཁའི་གུང་གསེང་སྐབས་སུའང་ནང་ཆོས་ཐོག་སློབ་གཉེར་གནང་མི་ཆོག་པ། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་གཙང་ཆུ་ཁ་བསྒྱུར་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྟངས་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས། བོད་མི་ཡོངས་ནས་ཆིག་སྒྲིལ་ཞེས་ཞལ་ཙམ་མིན་པར་མི་རེ་ངོ་རེ་ནས་འགན་ཁུར་གནང་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་སྤྱི་མི་དམངས་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ལ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་གནང་རྒྱུའི་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགན་ལེན་དང་ད་ལྟ་བཙོན་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་བརྡ་ལན་གནང་ཡོད་པ་རེད།དེ་རིང་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་མོ་འདི་ནི་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་ལ་སྒེར་ལངས་གནང་བའི་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་ལྟར། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༤ པས་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་མོ་དེ་བོད་ཀྱི་བེུད་ཉིན་མོར་གཏན་འབེབས་གནང་ནས་སྲུང་བརྩི་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་རིང་ཉིན་རྒྱབ་ཏུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཁྱབ་ཁོངས་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་ཚན་པས་གོ་སྒྲིག་འོག་གངས་སྐྱིད་མི་མང་ཚོགས་ཁང་ཆེན་མོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བཀའ་བློན་ལྷན་རྒྱས་མཉམ་ཞུགས་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་ཡོངས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུག བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ཉིན་མོའི་མཛད་སྒོར་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་བེུད་ཀྱི་ཉིན་མོ་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་པདྨ་དབྱངས་ཅན་མཆོག་གིས་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་འདུ་ཤེས་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་རྗེས། སྲི་ཞུ་ལས་ཚང་མ་སྡེ་ཚན་བདུན་ལ་ཆ་བགོས་ཀྱིས་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོའི་སྐབས་དགོངས་འཆར་དོན་ཚན་ ༥༤ བསྡུ་རུབ་གནང་བའི་གྲོས་ཆོད་ཁག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་ཕྱག་བསྟར་གནང་ཕྱོགས་ཐོག་གོ་བསྡུར་གནང་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་གསར་འགོད་པ་བཏང་མེད་པ་རེད།

བོད་ཀྱི་དབུས་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་འདི་ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༦༠ པ་དང་བསྟུན་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡིར་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་རྒྱུར་ཐག་གཅོད་གནང་དོན་བཞིན་དེ་རི་སྔ་དྲོ་གཞོན་ནུའི་ལས་འགུལ་བ་མི་གྲངས་ ༡༥༠ ཡིས་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་རྒྱའི་གཞུང་ཚབ་མདུན་དུ་རྒོལ་འཆོང་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་མ་ཟད་ལས་འགུལ་བ་མི་གྲངས་ ༡༠༠༠ བརྒལ་བས་གཞུང་ཚབ་ཀྱི་ཉེ་འཁྲིས་ Teen Murti ཁུལ་དུའང་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།ལྡི་ལི་ས་གནས་སྐོར་སྲུང་བས་ཐེངས་འདིའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐོག་བོད་མི་ཚོས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བར་སྔོན་ཚུད་ནས་ཚོད་དཔག་གནང་སྟེ་རྒྱའི་གཞུང་ཚབ་ཡོངས་རྫོགས་བཙོན་ར་ལྟ་བུར་ལྕགས་རིས་བསྐོར་ཡོད་པ་མ་ཟད། གཡས་གཡོན་ས་གནས་ཡོངས་ལ་སྐོར་སྲུང་བ་འགྲེམས་འཇོག་གནང་ཡོད་ཀྱང་། ལས་འགུལ་བ་ཚོས་དེར་ལྟོས་མེད་ཐོག་ནས་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༡༡ ཡོལ་ཙམ་ལ་གློ་བུར་དུ་སོ་སོའི་ངོ་གདོང་ལ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་བོད་རང་བཙན་ཟེར་བ་སོགས་ཀྱི་འབོད་ཚིག་འདྲ་མིན་བྲིས་པའི་གཞོན་ནུའི་ལས་འགུལ་བ་ཕོ་མོ་གྲངས་ ༡༥༠  ཡིས་རྒྱའི་གཞུང་ཚབ་ཕྱོགས་སུ་རྒོལ་འཆོང་གནང་ཡོད་པ་རེད།བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་བ་བོད་མི་དེ་དག་ནི་བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ས་གནས་འདྲ་མིན་ནས་ཕེབས་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོས་འདུན་གཙོ་བོ་བོད་ནང་བོད་མི་གྲངས་ ༡༦༠ ལྷག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་ཡོད་པར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་བཙན་བཟུང་བྱས་ཏེ་གཞིས་ལུས་བོད་མི་ཚོ་དུས་ད་ལྟའང་མུ་མཐུད་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་མནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པ་ལ་མི་བཟོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཆེད་བཏོན་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།རྒྱའི་གཞུང་ཚབ་ཏུ་རྒོལ་འཆོང་གནང་མཁན་གཞོན་ནུའི་ལས་འགུལ་བ་དེ་དག་གིས་ཆུ་ཚོད་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་གྱི་རིང་ངོ་རྒོལ་གནང་མཐར་ས་གནས་སྐོར་སྲུང་བས་ལས་འགུལ་བ་ཕོ་མོ་ ༡༥༠ ཡོད་པ་ཚང་མ་ Chanakyapuri ས་གནས་སྐོར་སྲུང་ལས་ཁང་དང་། Mandir Marg  སྐོར་སྲུང་ལས་ཁང་གཉིས་སུ་གནས་སྐབས་རིང་དོ་དམ་བྱས་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ད་རེས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༦༠ པ་དང་བསྟུན་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་ཉིན་གྲངས་གསུམ་གྱི་རིང་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་ཁྲོད་ད་དུང་ས་གནས་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་ལས་འགུལ་བ་མི་གྲངས་ ༡༠༠༠ བརྒལ་བས་དེ་རིང་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་ Teen Murti ཁུལ་དུ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་སོགས་གནང་བའི་ཐོག་ནས་གཞོན་ནུས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཉིན་གྲངས་གྱི་ལས་འགུལ་ཁག་རེ་ཞིག་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། གཞོན་ནུའི་ལས་འགུལ་བས་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་རྒྱའི་གཞུང་ཚབ་ཏུ་རྒོལ་འཆོང་གནང་བའི་སྒྲ། རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁུལ་དུ་བོད་ཀྱི་བེུད་རང་དབང་སྒེར་ལངས་ཐེངས་ ༦༠ སྲུང་བརྩི་གནང་བའི་སྒྲ།