རྒྱལ་སྤྱི།

ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་འཇར་མ་ནིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འགན་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Barbel Kofler ལགས་བོད་དུ་ཆེད་ཕེབས་དང་འབྲེལ། དེ་རིང་དང་སང་ཉིན་བཅས་ཉིན་གཉིས་རིང་རྒྱ་ནག་དང་འཇར་མ་ནི་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབས་སྐོར་ལ་གྲོས་མོལ་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག དེ་ཡང་ཁ་སང་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ན། ལྕམ་སྐུ་ Kofler ལགས་ནས་ཐོག་མའི་འཆར་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་བར་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གྲོས་མོལ་ལས་རིམ་དེ་ཤིན་ཅང་དུ་གནང་རྒྱུ་བྱས་ཡོད་ནའང། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཁོང་ལ་ཁུལ་དེར་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་ཕུལ་མེད་སྟབས། ད་ཆ་གྲོལ་མོལ་དེ་བོད་ལ་འཚོགས་རྒྱུ་ཐུགས་གཏན་ཁེལ་བ་བཞིན་ཁོང་ཁ་སང་པེ་ཅིང་ནས་ལྷ་སར་ཆེད་ཕེབས་གནང་འདུག རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་དང་འཇར་མ་ནི་ཕྱོགས་གཉིས་བར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐད་གྲོས་མོལ་བྱུང་ཡོད་ཅིང། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་དེ་འབྲེལ་གྲོས་མོལ་དེ་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ལྕམ་སྐུ་Kofler ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ཚེས་ ༤ ཉིན་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་བའི་ནང། ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་སྤྱིའི་ཐོག་ཐུགས་ཚབ་ཆེན་པོ་གནང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གཞུང་དང་ལྷན་དུ་གདོང་ཐུག་སྒོ་ནས་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་ཡོད་སྟབས། ཕན་ཚུན་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་ལེན་གནང་ཐོག་མི་མཐུན་པའི་གནད་དོན་སྦས་གསང་མེད་པའི་ངང་གྲོས་མོལ་གནང་ཐུབ་པ་ལྟར། ད་རེས་ལོ་གཅིག་རྗེས་སླར་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐད་གྲོས་མོལ་གནང་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་བར་དགའ་པོ་བྱུང་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད། ཁོང་གིས་བོད་ནང་རྒྱ་གཞུང་གི་ཆེས་དམ་དྲག་འོག་ཆོས་དད་རང་དབང་མེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་མི་རྣམས་ལ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཞེན་གྱི་སློབ་གསོ་སྤྲད་པ་མ་ཟད། ནང་མི་གཅིག་གིས་ཉེས་པ་གང་བསགས་པའི་ཉེས་ཆད་དེ་སྤུན་ཉེ་འབྲེལ་ཡོངས་ལ་བཅད་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འོག ད་རེས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་གྱི་གྲོས་མོལ་ལས་རིམ་དེ་བོད་ནང་འཚོགས་གཏན་ཁེལ་བ་དེ་འཚམས་པོ་བྱུང་ཡོད་སྐོར་གསུང་པ་མ་ཟད། ཁོང་གི་ངོས་ནས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཆེས་ཛ་དྲག་གི་གནས་བབས་ཐོག་ཐུགས་ཚབ་ཆེན་པོ་གནང་བཞིན་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་འཇར་མ་ནིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འགན་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Kofler མཆོག་ཡུལ་དེའི་སྲིད་འཛིན་ Frank-Walter Steinmeier མཆོག་གིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་དང་ལྷན་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༤ ནས་རྒྱ་ནག་ཏུ་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཡོད་པ་དང། ཁོང་གི་ཐེངས་འདིའི་ཕྱོགས་བསྐྱོད་ཁྲོད་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་ཕེབས་འཆར་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གཞུང་ནས་དེ་འབྲེལ་ཆོག་མཆན་སྤྲད་མེད་པ་རེད། ལྕམ་སྐུ་མཆོག་གིས་རང་ཉིད་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་ཕེབས་འདོད་ཡོད་པ་དང། ཤིན་ཅང་ལ་མཚོན་ན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁ་ཆེ་ཡུ་གུར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཡ་གཅིག་ཡས་མས་ཙམ་ཞིག་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སློབ་གསོ་སྤྲད་དེ་བཀག་བསྐྱིལ་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་ཁ་ཆེ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཐོག་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བའི་སྙན་ཐོ་མཐོང་དུས་ཧང་སང་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། རང་ཉིད་ནས་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་འཚམས་གཟིགས་ཐད་མུ་མཐུད་ནས་ཆོག་མཆན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་འདུག

ཁ་སང་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༤ ཉིན་ཨ་རིའི་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༡༠༌༣༠ སྟེང་ཁུལ་དེའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཊོན་ཌི་སི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་ཨང་ ༤༡༩ ནང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་དྲིལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་མང་གཙོ་དང། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས། དེ་བཞིན་ཡུལ་དེའི་སྒྲིག་ཁྲིམས་དང་དེར་གདོང་ལེན་གནང་ཕྱོགས་སྐོར་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ཞིག་ཚོགས་འདུག ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་ཚོགས་ཆུང་དེའི་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Cory Gardner ལགས་དང། Tim Kaine ལགས། Ed Markey ལགས། དེ་བཞིན་ Marco Rubio ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ལྷོ་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་སྡེ་ཚན་གྱི་དྲུང་གཞོན་ལས་རོགས་ལྕམ་སྐུ་ Laura Stone ལགས་མང་གཙོ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་། ངལ་རྩོལ་སྡེ་ཚན་གྱི་དྲུང་གཞོན་ལས་རོགས་སྐུ་ཞབས། Scott Busby ལགས། USAID འམ་ཨ་རིའི་རོགས་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ངེས་སྟོན་པ་ལྕམ་སྐུ་ Gloria Steele ལགས་བཅས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུགཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་དེའི་ཁྲོད་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་དྲི་བ་གནང་བ་ལྟར། སྐུ་ཞབས་ Gardner ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་བདམས་དོན་ཐད་དབང་ཚད་ཡོད་སྐོར་བཤད་པར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་ངོས་ལེན་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་དང་འབྲེལ།   ལྕམ་སྐུ་ Laura ལགས་ཀྱིས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐག་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཚད་དེ་ཆོས་ཚོགས་ཁོ་ནར་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་དེར་ཆབ་སྲིད་ཀྱིས་ཐེ་བྱུས་གནང་བར་ཨ་རི་གཞུང་དང་མང་ཚོགས་ནས་དགག་པ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་མ་ཟད། ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ནང་དྲི་བ་འདི་ལྟར་ཡོང་བ་དེས་རྒྱ་གཞུང་ལ་བརྡ་ལན་གལ་ཆེན་ཞིག་སྤྲད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་གནད་དོན་འདིའི་རིགས་ལ་ཞིབ་ཚགས་དང་གལ་གནད་ཆེན་པོར་ངོས་འཛིན་གྱི་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུགསྐུ་ཞབས་ Gardner ལགས་ཀྱིས་ Tibetan Policy Act of 2002 འམ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོར་ཨ་རི་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ནང་ཨ་རི་གཞུང་གི་མི་སྣ་བོད་ནང་དུས་ནས་དུས་སུ་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཕེབས་དགོས་པ་འཁོད་ཡོད་ཀྱང། ད་ཆ་ཨ་རིའི་མི་སེར་དང་། གསར་འགོད་པ། དེ་བཞིན་སྤྲོ་འཆམ་པ་སོགས་བོད་ནང་ཕེབས་ཆོག་པའི་ཆོག་མཆན་མི་སྤྲད་སྟབས། ད་ལྟ་ཚུན་ཆད་བོད་ནང་ཨ་རིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་ཉུང་ཤས་ལས་ཕེབས་ཐུབ་མེད་པ་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་ཐོག་འགྲུལ་བཞུད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་འཆར་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་དང། ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཁྲིམས་སུ་གཏན་འབེབས་གནང་རྗེས་ལག་ལེན་ཐོག་འབད་བརྩོན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་ཐོག་འགྲུལ་བཞུད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཉེ་ལམ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ནས་སྤྱི་མོས་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བ་དང། ད་ཆ་ཁྲིམས་འཆར་དེར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་གཏན་འབེབས་གནང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།དེ་བཞིན་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག་ཨ་རིའི་རོགས་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ USAID ངེས་སྟོན་པ་ལྕམ་སྐུ་ Gloria Steele ལགས་ནས་ཨ་རིའི་རོགས་སྐྱོར་གྱི་ཚན་པ་ནས་བོད་མིའི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་དངོས་རྫས་ས་ཡ་བདུན་ལྷག་ཉར་ཚགས་གནང་ཐུབ་པར་རོགས་སྐྱོར་དང། སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་ཚོར་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་ཐུབ་པ། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ ༣༣༠ ཙམ་ཞིག་ལ་འགོ་ཁྲིད་སྐྱེད་སྲིང་སླད་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་རོགས་སྐྱོར་སོགས་གནང་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་དང་བོད་མིའི་འཚོ་བ་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་ཐབས་སུ་རོགས་སྐྱོར་གནང་ཁག་སྙན་གསེང་ཞུས་འདུག

ཨ་རིའི་མི་སེར་ཡིན་པའི་པདྨ་སྒྲོལ་མ་ལགས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་འོག་བོད་དོན་ལས་འགུལ་བ་ཁག་གཅིག་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་་ཐོག་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་ emoji འམ་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་ཁོངས་སུ་འཇུག་དགོས་བའི་ཞུ་སྐུལ་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་འདུག ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ནས་འཛམ་གླིང་ནང་གི་རྩོད་རྙོག་གི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ Palestine  དང་ western Sahara སོགས་ཀྱི་འགུལ་རིས་རྒྱལ་དར་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་འབྲེལ་མཐུད་དྲྭ་ལམ་གང་སར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དེ་ཡང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་ཁོངས་སུ་འཇུག་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུགདབྱིན་ཡུལ་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་རང་དབང་ཚོགས་པས་འདི་གར་བཏང་འབྱོར་བྱུང་བའི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་གི་ནང་ཉེ་བའི་ལོ་འགའི་རིང་ནས་བཟུང་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་ཡོངས་གྲགས་སུ་ emoji ཞེས་པའི་བརྡ་སྟོན་གྱི་འགུལ་རིས་ནི་དེང་རབས་ཀྱི་འཚོ་བའི་རྣམ་པ་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པའི་གོ་རྟོགས་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་ཡང་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་ཁོངས་སུ་བཅུག་ནས་དྲྭ་ཐོག་ཏུ་བོད་ཀྱི་ངོ་བོ་མཚོན་པར་བྱེད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། དེར་བརྟེན་ནས་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་བོད་དོན་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཡོང་བའི་རེ་བ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་འཁོད་འདུག བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་ཆེད་བཟོ་ཚོགས་པ་ནི་ཀུ་ཤུ་དང་ངོ་དེབ་བཟོ་ཁང་སོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་ལས་བཟོ་ཚོང་ཁང་ཆེ་ཁག་ལས་གྲུབ་ཡོད་པ་ལྟར། བཟོ་ཚོང་ཁང་ཆེ་ཁག་འདི་དག་གིས་ལོ་འཁོར་རེ་རེར་དུས་བསྟུན་གྱིས་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་ནས་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་གང་ཞིག་ངོས་ལེན་བྱས་ནས་ནང་འཇུག་བྱེད་དགོས་མིན་གྱི་ཐག་གཅོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ཚོས་ངོས་ལེན་བྱས་རྗེས་གཞི་ནས་འཕྲུལ་རིགས་ཀྱི་མ་ལག་སོ་སོ་ནས་རང་དབང་ཐོག་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་དེ་སོ་སོའི་དྲྭ་བར་སྤྱོད་མིན་ཐག་གཅོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།རྩ་བའི་དེང་རབས་འཕྲུལ་ལས་ཀྱི་དུས་རབས་འདིར་བཟོ་ཁང་མང་པོ་ཞིག་གིས་མི་རིགས་དང་ས་ཁུལ་གྱི་མཚོན་བྱེད་ལྟ་བུའི་བརྡ་སྟོན་གྱི་འགུལ་རིས་མང་པོ་ཞིག་གསར་དུ་ནང་འཇུག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་མི་དག་གིས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དེ་གང་མགྱོགས་ཚད་ལྡན་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་ཁོངས་སུ་འཇུག་ཐུབ་པར་རེ་བ་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ནའང་། བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་འདེམས་སྒྲུག་གནང་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་ཚོང་ལས་གཉེར་འདོད་ཀྱི་འདུན་པ་ཡོད་པར་བརྟེན། བོད་དོན་གྱི་ལས་འགུལ་དེ་ངོས་ལེན་གནང་བར་འགོར་འགྱངས་གནང་སྲིད་པར་ཚོད་དཔག་གནང་གི་འདུག བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྱི་འཕྲུལ་ལས་ཆེད་མཁས་པ་ Andrew Myors  ལགས་ཀྱིས་ང་ཚོས་བློ་འཚབ་ཆེ་ཤོས་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཐབས་བྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཚོང་ལས་ཀྱི་མ་རྩ་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་མི་དག་གི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ཞུ་སྐུལ་དེ་རྩིས་མེད་འགྲོ་སྲིད་པར་དོགས་པ་དང་། སྤྱིར་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་དེ་ནི་སྙིང་རྗེ་པོ་དང་སྟབས་བདེ་པོ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། མཚོན་བྱེད་གང་ཞིག་གདམ་གསེས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ནི་ཧ་ཅང་གི་རྙོག་གྲྭ་ཆེ་བའི་ལས་ཀ་ཞིག་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་གྱི་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་དེ་གདམ་གསེས་བྱེད་འདོད་མ་བྱུང་བ་ལས་ཁོང་ཚོས་འཕྲུལ་ལས་ལ་ཁ་གཡར་བའི་ཐོག་ནས་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་དེ་ནང་འཇུག་མ་བྱས་པ་ཡིན་ན་འོས་འཚམས་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག རྩ་བའི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དེ་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་ཁོངས་སུ་འཇུག་དགོས་པའི་ཞུ་ཡིག་དེ་ཟླ་བ་ ༧ གྱི་སྔོན་ནས་ཕུལ་ཟིན་པ་ལྟར། བཞུད་ལམ་རིང་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བརྡ་སྟོན་འགུལ་རིས་རྒྱུན་ལས་དག་གི་བརྡ་ལན་ལ་ངང་སྒུག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ལས་འགུལ་འདི་ཐོག་མར་དབུ་འཛུགས་གནང་མཁན་ཨ་རིའི་མི་སེར་ཡིན་པའི་པདྨ་སྒྲོལ་མ་ལགས་ཀྱིས་ང་ནི་རྣམ་ཀུན་ནས་ཨ་རིའི་བོད་རིགས་ཤིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ནའང། བརྡ་སྟོན་འགུལ་རུས་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་ཐུག་ཚེ་ངའི་རིག་གཞུང་དང་ཕ་གཞིས་མི་འདུག་ཅེས་བརྗོད་ནས་ལས་གཞི་འདི་འགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་བས་ལས་གཞི་འདིར་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་གནང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ Instagram བརྒྱུད་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་གྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་བྱས་པའི་པར་རིས་མང་པོ་ཁྱབ་སྤེལ་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གིས་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལུམས་བཅོས་དེ་UNESCO འམ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང་ཚན་རིག རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་སྡེ་ཚབ་ཀྱི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་ Intangible Cultural Heritage ཞེས་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་ཁོངས་སུ་དེབ་སྐྱེལ་སླད་ཞུ་སྙན་ཕུལ་བ་ལྟར་ཁ་སང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ལུམས་བཅོས་དེ་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་ཁོངས་སུ་ངོས་ལེན་གནང་འདུག ཁ་སང་རྒྱ་ནག་གི་ CGTN གསར་ཁང་གི་དྲ་ཐོག་ཏུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༦ ནས་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡ བར་ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་གླིང་ཕྲན་ནང་ཆགས་པའི་ Mauritius སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ Port Louis ནང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཐད་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༡༣ པ་འཚོགས་བཞིན་པ་ལྟར་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་དཔྱད་བཅོས་ལས་ལུམས་བཅོས་དེ་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཁོངས་སུ་ངོས་ལེན་བྱས་འདུགབོད་ནང་གི་གསར་འགྱུར་གཞན་ཁག་གཅིག་གི་ནང་ད་རེས་ལུམས་བཅོས་དེ་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཁོངས་སུ་ཚུད་པ་དེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བཅོས་ཐབས་དེར་རིན་ཐང་གནང་བ་ཞིག་མཚོན་པ་འཁོད་འདུག ལུམས་བཅོས་ནི་སྨན་སྣ་སྣ་མིན་སྒོ་ནས་ཁྲུས་བྱེད་ཐོག་ལུས་སེམས་སྙོམ་སྒྲིག་དང། ཤ་གནད་ཉམས་རྒྱུད་གསོ་བ་དང། དེ་བཞིན་རྩ་འཁྱུག་པ་དང་རྐང་པ་སྐྲངས་པ། མདོར་ན་གཟུགས་གཞི་བདེ་ཐང་དང། ནད་གཞི་འགོག་ཐབས་ཀྱི་བཅོས་ཐབས་ཞིག་ཡིན་པ་དང།  ལོ་རྒྱུས་ལ་གཞིགས་ན་ལུམས་བཅོས་དེ་བོད་ནང་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་སྔ་རོལ་ནས་ལག་ལེན་དུ་འཁྱོལ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ད་ཆ་ཡང་རྒྱ་གར་དང་བོད། བལ་ཡུལ་སོགས་སུ་དར་སྤེལ་འགྲོ་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད་ལུམས་བཅོས་ཀྱི་ཕན་ནུས་དེ་རང་བྱུང་གི་ཆུ་ཚན་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡོད་པ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནང་བཀོད་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྔ་ལོར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལུམས་བཅོས་དེ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཁོངས་སུ་དེབ་སྐྱེད་བྱས་པ་ལྟར། རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིིག་པ་ཆ་ཚང་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཐབས་སླད་དེབ་སྐྱེལ་གནང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་བདག་དབང་ཐད་རྩོད་གླེང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་མི་སེར་རྣམས་ལ་བོད་དུ་རང་དབང་ཐོག་འགྲུལ་སྐྱོད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་འཆར་ Reciprocal Access to Tibet Act ཞེས་པར་ཁ་སང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་སྤྱི་མོས་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་འདུག ཨ་རི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཊོན་ཌི་སི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་དྲ་གནས་ཐོག་ཁ་སང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ཚོགས་ཆུང་གིས་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་ཐོག་འགྲུལ་བཞུད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་འཆར་ལ་མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གྱུར་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་པའི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་དང་འབྲེལ། ལས་འགུལ་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Matteo Meccaci ལགས་ཀྱིས་ད་ལན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་ཨ་རིའི་མི་སེར་རྣམས་འདྲ་མཉམ་ཐོག་བོད་ལ་འགྲུལ་བཞུད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་འཆར་ལ་སྤྱི་མོས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། དེས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིས་གཙོས་པའི་ཨ་རིའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་མུ་མཐུད་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་ལྷག་དོན་ཨ་རི་མི་སེར་རྣམས་བོད་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུར་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་མེད་པར་བློ་འཚབ་གནང་བཞིན་པའི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཆེད་བཏོན་གནང་མཁན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Marco Rubio མཆོག་དང་ཁྲིམས་གཞི་ཚོགས་ཆུང་གི་དབུ་ཁྲིད་སྐུ་ཞབས་ Corker མཆོག གཞན་ཡང་ Menendez མཆོག་སོགས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་ད་བར་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་དབར་འདྲ་མཉམ་གྱི་གཞི་རྩའི་གནད་དོན་ཐད་ལྷག་བསམ་གཡོ་བ་མེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མུས་ཡིན་པར་བཀྲིན་ཆེ་ཞེས་ཞུས་འདུག རྩ་བའི་ Reciprocal Access to Tibet Act ཞེས་པའི་ཁྲིམས་འཆར་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་དང་གསར་འགོད་པ། དེ་བཞིན་མི་སེར་རྣམས་ཨ་རིའི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ཐོངས་མཆན་འབུལ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ངོས་ནས་ཀྱང་བོད་ནང་ཨ་རི་གཙོ་གྱུར་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་ལྡན་པའི་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ། གསར་འགོད་པ། ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་བཅས་རང་དབང་ཐོག་འགྲུལ་བསྐྱོད་ཆོག་པའི་རང་དབང་འདྲ་མཉམ་གནང་དགོས་པ་དང། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་བྱུང་ཚེ་བོད་ནང་འགྲུལ་བསྐྱོད་དམ་དྲག་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ལའང་ཨ་རིའི་ནང་བསྐྱོད་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་གནང་དགོས་པ། དམིགས་བསལ་བོད་མི་ཨ་རིའི་མི་སེར་ཡིན་པ་ཚོ་བོད་ནང་རང་སོ་སོའི་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་ཐུག་འཕྲད་དང་གནས་མཇལ་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱིས་དམིགས་བསལ་དམ་དྲག་འོག་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་མི་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་ཡུལ་དུ་རང་དབང་ཐོག་འགྲུལ་བཞུད་ཆོག་པའི་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།

ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༦ ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་དེ་རིང་ཚེས་ ༢༨ བར་སུད་སི་རྒྱལ་ས་ཇི་ནི་ཝ་ནང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ལྷན་ཚོགས་འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲེལ་མཐུད་པ་དཀོན་མཆོག་སྒྲོལ་མ་ཡག་ལྷ་ལགས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དྲ་གནས་ཐོག་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ན། ལྷན་ཚོགས་དེར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པའི་འཕྲུལ་ལས་བཟོ་རིགས་ Amnesty Tech དང་།  Microsoft དེ་བཞིན་ Intel ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་མཉམ་ཞུགས་གནང་བ་དང་། ཁོང་རྣམ་པས་མིས་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་རིགས་ Artificial Intelligence བཟོ་སྐྲུན་བྱས་པའི་སྐབས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་གོང་འཕེལ་གྱི་ཀུན་སློང་འཁྱེར་ཐོག་འཕྲུལ་རིགས་བཟོ་ཐབས་གལ་གནད་ཐོག་གཏམ་བཤད་གནང་འདུག སུད་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲེལ་མཐུད་པ་དཀོན་མཆོག་ཡག་ལྷ་ལགས་ཀྱིས་ང་ཚོས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མིས་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་རིགས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྲོས་བསྡུར་གནང་བ་དེ་ཡག་པོ་རེདའོན་ཀྱང་ད་ཆ་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཆེས་དམ་དྲག་ཆེ་བའི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་མིས་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་ཆས་མང་པོ་ཞིག་ཚོང་འགྲེམས་བྱས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་འགྲོ་སྡོད་སྤྱོད་གསུམ་གྱི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་གིས་ལྟ་སྲུང་བྱ་རྒྱུར་སྤྱོད་བཞིན་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་ཡུ་གུར་ནང་དོགས་ཟོན་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་སོགས་ཆེད་དུ་བཙུགས་ནས་མི་མང་གི་ལས་དོན་ཐོག་ལྟ་སྲུང་བྱེད་བཞིན་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཚོགས་པ་དང་མི་མང་ནས་དོ་སྣང་བྱུང་བ་དེ་ལྟར་ཡང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་མ་ཤེས་པ་ཞིག་ནི་ད་ལྟ་ཤིན་ཅང་ནང་སྤྱོད་བཞིན་པའི་དོགས་ཟོན་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་དེ་དག་དེ་སྔ་རྒྱ་གཞུང་གིས་དབྱེ་བའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་སྤྱོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ལྟའི་ཆར་འཕྲུལ་རིགས་དེ་དག་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནང་ཚོང་འགྲེམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག ལྷན་ཚོགས་དེར་བཅར་མཁན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པའི་འཕྲུལ་ལས་རིག་པའི་སྡེ་ཚན་གྱི་སློབ་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་ Eimear Farrel ལགས་ཀྱིས་དམ་དྲག་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གཅིག་ཏུ་མིས་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་རིགས་རྐྱེན་པས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་དོ་ཕོག་ཆེན་པོ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པརེད། དཔེར་ན་བོད་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ན་དོགས་ཟོན་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་འཕྲུལ་རིགས་རྣམས་བརྟག་གནས་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་ཆབས་ཅིག བོད་ནང་སྤེལ་བཞིན་པའི་ལས་གཞི་དེ་དག་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་དགོས་ཀྱི་རེད་ཅེས་ནན་གསུངས་གནང་འདུག ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་སྟངས་འཛིན་པ་ Dunstan Allison -Hope ལགས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་དེ་འཕྲུལ་རིགས་བཟོ་ལས་པ་ཙམ་གྱི་གནད་དོན་དུ་མ་བཞག་པར་གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ནས་དེའི་ཐོག་གླེང་སློང་གནང་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་ཨ་རི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རང་དབང་ཁང་པས་ཉེ་ཆརཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་དྲ་རྒྱའི་རང་དབང་ཐོག་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་རྒྱ་གཞུང་གི་དོགས་ཟོན་མྱུལ་ཞིབ་དང་ངོ་གདོང་ཆ་འཛིན། གནས་བསྡུ་དཔྱད་ཞིབ་སོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་རིགས་ཁག་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནང་ཚོང་འགྲེམས་དང་དེ་ལྟར་ཆེད་འཛུགས་གནང་རྒྱུའི་ཐད་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་མགོ་བཙུགས་ཟིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གཞུང་ནི་དྲ་རྒྱའི་རང་དབང་ཐད་ཆེས་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་དང་འབྲེལ་ཏེ། འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནང་འཛམ་གླིང་གི་ཕྱོགས་གཞན་ཁག་ཏུའང་རྒྱ་གཞུང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་དབང་གིས་དྲ་རྒྱའི་རང་དབང་ཇེ་ཞེན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་ཡོད་པ་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།

གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གི་ལས་མི་མང་དག་ཅིག་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཅེས་འཛིན་གྱི་ཚོགས་པ་དུ་མ་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ནས་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གིས་གསང་རྒྱ་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་གསར་པ་ Dragonfly ཞེས་པ་ཞིག་རྒྱ་ནག་ནང་ཤར་གཏོང་བྱ་རྒྱུ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་དགོས་པར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་བཞིན་འདུག དེ་རིང་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་དྲྭ་རྒྱ་ times ཐོག་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གི་ལས་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཁ་སང་རེས་གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་ཞུ་སྙན་ཞིག་བྲིས་ཏེ་ Dragonfly ཞེས་པའི་འཚོལ་བཤེར་མཉེན་ཆས་མ་ལག་དེ་རྒྱ་ནག་ནང་གཏང་ཚེ་སྲིད་གཞུང་གིས་མ་ལག་དེ་སྤྱོད་ནས་མི་མང་ལ་ཞིབ་བཤེར་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ནག་མི་མང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏང་ངེས་ཡིན་སྐོར་འཁོད་འདུག ཞུ་སྙན་དེའི་ནང་ང་ཚོས་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གི་རིན་ཐང་ཡིད་ལ་བཅངས་ཐོག་འདི་གར་ལས་ཞུགས་བྱས་པ་ཡིན་ཅེས་ལས་མི་ ༣༠༠ ཡིས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་མང་དག་ཅིག་གིས་ཀྱང་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་ཆེད་གཏོང་བྱ་ཚེ་འཕྲུལ་ལས་བཟོ་གྲྭས་སྲིད་གཞུང་ནས་མི་མང་གི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏང་རྒྱུར་ཉེན་ཚབས་ཆེ་བའི་མཐུན་འགྱུར་སྐྲུན་པ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་གྱི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག་པ་དང་། ལྷག་དོན་རྒྱ་ནག་ལ་མ་ལག་དེ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བ་ནི་གྷོ་གྷལ་གྱི་དུས་འགྱུར་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག རྩ་བའི་ལོ་འདིའི་ལོ་སྟོད་དུ་གྷོ་གྷལ་གྱི་གསང་བ་ཞིག་ཕྱིར་འགྱར་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། བཟོ་ལས་ཁང་ནས་རྒྱ་ནག་ཏུ་གསང་བ་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་ Dragonfly བྱུས་འགོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། མ་ལག་དེས་ཚོར་བ་རྐྱེན་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ཏེ། དཔེར་ན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ། བོད་རང་བཙན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོ་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༤ སྟེ་གནམ་སྡེ་སྒོར་མོ་ཆེའི་དོན་རྐྱེན་སྔོག་བཤེར་བྱེད་མཁན་དག་འཕྲལ་མར་ཤེས་རྟོགས་བྱ་ཐུབ་པར་འཁོད་འདུག འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ནང་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་དང་རྒྱ་ནག་དབར་གྱི་གསང་བའི་གན་ཡིག་ཅིག་ཕྱིར་འགྱར་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། ཚོང་ལས་ཁང་ནས་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་དེ་ཟླ་ ༦ ནས་ ༩ གྱི་བར་དུ་རྒྱ་ནག་ནང་ཤར་གཏོང་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་སྟབས། བཟོ་ལས་ཁང་གི་ལས་མི་ ༡༤༠༠ ལྷག་གིས་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་ནང་ཁུལ་དུ་ཞུ་གཏུགས་ཀྱི་ཕྱག་ཡིག་ཕུལ་ཏེ་གསང་བའི་ལས་འཆར་དེ་དག་གིས་བཟོ་ལས་ཁང་ལ་ཡུན་རིང་བསྐྱངས་ནས་ཡོང་བའི་ཆེ་མཐོང་ལ་གནོད་སྐྱོན་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པས་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་བྱེད་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་ཡོད་པ་རེད། བཟོ་ལས་ཁང་གི་ལས་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་གྷོ་གྷལ་གྱི་མ་ལག་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཞིབ་བཤེར་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་དེར་མཐུན་འགྱུར་བསྐྲུན་ནས་ཉམ་ཆུང་བའི་ཡུ་གུར་གྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་བུད་མེད་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ། དེ་བཞིན་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དམིགས་ཡོད་པར་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་འདུག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་མང་དག་ཅིག་གིས་ཀྱང་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་བཀག་རྒྱ་དང་ཞིབ་བཤེར་གྱི་གནས་བབས་དེར་ལྟོས་མེད་གསང་བ་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ནན་པོ་གནང་ནས་བཟོ་ལས་ཁང་དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་མི་སྒེར་པ་ཡོངས་ལ་རང་དབང་ཐོག་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་ཐུབ་པའི་ཆ་རྐྱེན་སྐྲུན་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལས་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་མ་རུང་རྩུབ་སྤྱོད་ཀྱི་ལག་ཆ་བྱ་རྒྱུ་དེ་མ་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པའི་འཕྲུལ་རིགས་ཞིབ་འཇུག་པ་སྐུ་ཞབས་ Joe Westby ལགས་ཀྱིས་ང་ཚོས་ལས་འགུལ་གྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱས་ནས་ཞུ་གཏུགས་ཀྱི་ཡི་གེ་ཞིག་བྲིས་ཏེ། གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་ Sundar Pichai ལགས་སུ་རྒྱ་ནག་དང་ལག་འབྲེལ་གྱིས་མ་ལག་མཁོ་སྤྲོད་གནང་རྒྱུ་དེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་དགོས་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་།  ཁོང་གིས་དེ་རིང་ང་ཚོས་གྷོ་གྷལ་གྱི་ལས་མི་དག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱིས་གསང་བ་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་དེ་རྒྱ་ནག་ནས་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་རྒྱུ་དང་། བཟོ་ལས་ཁང་གིས་སླར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཅེས་འཛིན་གྱི་དམ་ཚིག་བརྩི་སྲུང་བྱེད་པར་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་འཁོད་འདུག།  

ཨ་རིའི་ནང་བར་མའི་འོས་བསྡུ་གྲུབ་མ་ཐག་པ་དང་བསྟུན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་པའི་ཐོག་ཡུལ་དེའི་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Bernie Sanders ལགས་དང་ Republican ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Cory Gardner ལགས་རྣམས་གཉིས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་སུ་ཡིན་ཡང་ཨ་རིར་རང་དབང་ཐོག་བསྐྱོད་ཆོག་པ་བཞིན། ཨ་རིའི་མི་སེར་རྣམས་ལ་བོད་དུ་རང་དབང་ཐོག་འགྲུལ་སྐྱོད་ཆོག་པའི་གྲོས་འཆར་ Reciprocal Access to Tibet Act ཞེས་པ་ཆེད་བཏོན་གནང་འདུག བོད་དུ་རང་དབང་ཐོག་འགྲུབ་སྐྱོད་ཆོག་པའི་གྲོས་འཆར་དེ་ཐོག་མར་འདི་ལོ་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ནང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Marco Rubio ལགས་དང། Tammy Baldwin ལགས་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་ཆེད་བཏོན་གནང་བར་མང་མོས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་པ་དང་འབྲེལ། ད་ལན་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་དུའང་གྲོས་འཆར་དེར་སྔར་བཞིན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཚེ་ལོ་མཇུག་བར་གྲོས་འཆར་དེ་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ནང་བཀོད་རྒྱུར་རེ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་རེད། སྐུ་ཞབས་ Bernie Sanders ལགས་ནི་མ་འོངས་ ༢༠༢༠ ལོའི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོའི་ནང་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་སྲིད་འཛིན་འོས་མི་འོས་ཤོས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་དང། སྐུ་ཞབས་ Cory Gardners ལགས་ནི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚན་པའི་ཨེ་ཤ་ཡ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་དང་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ཡིན་པ་རེད། ཁ་སང་ཨ་རི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་དྲ་གནས་ཐོག་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་གྲོས་འཆར་བཏོན་པའི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་དང་འབྲེལ། ལས་འགུལ་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Matteo Meccaci ལགས་ཀྱིས་འདྲ་མཉམ་འགྲུལ་སྐྱོད་རང་དབང་གི་གྲོས་འཆར་དེར་ཨ་རིའི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་དབྱེ་མེད་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་ཐོབ་བཞིན་པ་དང་། ཨ་རིའི་མང་ཚོགས་ཡོངས་ནས་གྲོས་འཆར་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གལ་ཆེར་ངོས་འཛིན་གནང་བཞིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་བ་མ་ཟད་ད་ལྟའི་ཆར་གྲོས་འཆར་དེ་ཁྲིམས་ལ་གཏན་འབེབས་གནང་རྒྱུའི་འོས་འགན་ཡོངས་རྫོགས་གྲོས་ཚོགས་གོང་མར་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་བོད་དུ་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་ཁྲོད་ད་བར་བོད་མི་ ༡༥༤ ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བའི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ། གྲོས་འཆར་དེ་བཞིན་བོད་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་གནོན་འོག་རྡུག་རྩུབ་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཨ་རིའི་མི་སེར་རྣམས་དང་ལྷག་པར་དུ་བོད་རིགས་ཨ་རིའི་མི་སེར་རྣམས་ལ་རང་གི་ཕ་ཡུལ་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུ་དང་ནང་མི་ཐུག་འཕྲད་དང་ཆེས་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ཆགས་ཡོད་པར་ནན་བརྗོད་གནང་འདུག

དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ གི་ཚེས་ ༦ ཏེ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་ཐེངས་གསུམ་པ་དེ་གནང་སྐབས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་གི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱ་ནག་ལ་འདྲི་རྩད་བྱེད་མཁན་མང་དག་ཅིག་བྱུང་སོང་བ་མ་ཟད། ལྷག་པར་རྒྱལ་ཁབ་༡༢ ཙམ་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་འབུར་བཏོན་གནང་སོང་།དེ་ཡང་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༩ པའི་ཐོག་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་དངོས་སུ་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་དང་སྦྲགས། Australia དང་ Austria, Denmark, Canada, Germany, France, ཉི་ཧོང་། New Zealand, Sweden, Switzerland, ཨིན་ཡུལ། ཨ་རི་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༢ ནས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་ནང་གི་གནས་སྟངས་འབུར་བཏོན་དང་སྦྲགས། མི་རིགས་དེ་དག་གིས་ཆོས་དད་རང་དབང་དང་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ཁག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་རེ་འདུན་ཁག་ཅིག་བསྟན་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཁྲོད་ New Zealand སྐུ་ཚབ་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་མི་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་དགོས་པ་དང་། ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་ལས་འགུལ་བ་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་གཙོས་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་བཙོན་གྲོལ་གཏང་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཆོས་དད་ཀྱི་ལས་དོན་ནང་དུ་ཐེ་བྱུས་མཚམས་འཇོག་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ནང་དུ་ཐེ་བྱུས་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བསྟན་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་ Belgium དང་། Croatia, Czech སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། Hungary, Greece, Mexico དེ་བཞིན་ Turkey སོགས་རྒྱལ་ཁབ་མང་དག་ཅིག་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྤྱིའི་ཐོག་འདྲི་རྩད་བྱས་སོང་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཁྱོན་ ༣༣ ཙམ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ ICCPR ཞེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་དམངས་དང་ཆབ་སྲིད་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ལ་ཁས་ལེན་དོན་འཁྱོལ་གྱི་མཚན་རྟགས་བཀོད་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་སྟོན་མཁན་བྱུང་སོང་།ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གི་འདྲི་རྩད་ལ་ལན་འདེབས་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཇེ་སྡུག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པར་ངོས་ལེན་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་ངོས་ནས་དེ་གའི་རྩ་ཁྲིམས་གཞིར་བཟུང་ཡུལ་དེའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། བོད་གསེར་རྟ་བླ་རུང་སྒར་གཏོར་བཤིག་གི་གནད་དོན་དེ་ནི་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཁང་པ་གཏོར་བཤིག་མ་གཏོགས་ཆོས་དད་དང་འབྲེལ་བ་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་སོག་ས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་དུང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་ཟེར་བ་དེ་དག་རྒྱ་ནག་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་ཡིན་པ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ས་གནས་ས་ཐོག་ཏུ་རྟོག་ཞིབ་ཆེད་ཕེབས་ན་འགྲིག་གི་ཡོད་སྐོར་གྱི་རྣམ་པའང་བསྟན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་ཐོག་དཔྱད་ཞིབ་གནང་མཁན་ཁག་ཅིག་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་བར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་འབོད་སྐུལ་དེའི་རིགས་ ༡༧ ཙམ་ཞུས་ཡོད་ཀྱང་། འདས་པའི་ལོ་ལྔའི་ནང་གསུམ་ལ་མ་གཏོགས་ངོས་ལེན་བྱས་མེད་པའི་ཟུར་ས་བྱས་འདུགདེ་བཞིན་དེ་རིང་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ཐེངས་གསུམ་པ་དེ་དངོས་སུ་འགོ་འཛུགས་མ་གནང་གོང་ཁ་ས་ Geneva རྒྱལ་ཚོགས་མདུན་དུ་ཡོ་རོབ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་ཐོག་ཐེངས་འདིའི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་སྐབས་སུ་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་བོད་ནང་གི་གནད་དོན་ཐོག་འདྲི་རྩད་ནན་པོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ནང་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས། དེ་བཞིན་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་གཙོས་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་གློད་གྲོལ་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐད་འབོད་བྱས་འདུག    མ་ཟད་དེ་རིང་ Geneva རྒྱལ་ཚོགས་ནང་དུ་དངོས་སུ་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་འཚོགས་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ་ཡུ་གུར་བ་རྣམས་ནས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་རང་དབང་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། ལས་འགུལ་དེའི་ནང་བོད་མིའི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་། ས་གནས་བོད་མི། དེ་བཞིན་ཡུ་གུར་བ་དང་ནང་སོག   གཞན་ཡང་ཐེ་ཝན་དང་ཧོང་ཀོང་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལས་འགུལ་བ་སོགས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག