བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དང་ཨ་རིའི་ John Hopkins གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གཉིས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་འོག བོད་པའི་བྱིས་པ་ཚོའི་ཁྲོད་དུ་གློ་ནད་རྩ་འགོག་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་འཆར་དབུ་འཛུགས་དང་སྦྲགས། ༢༠༣༥ གོང་དུ་ནད་ག
ཞི་དེ་རྩ་འགོག་ཐུབ་རྒྱུའི་གདེང་ཚོད་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་།
དེ་རིང་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༣ ཉིན་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༡༠།༣༠ སྟེང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་འོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཚེ་རྒྱལ་ལགས་ཆེད་དུ་གདན་ཞུ་ཕུལ་བའི་ཐོག བོད་པའི་བྱིས་པ་ཚོའི་ཁྲོད་དུ་གློ་ནད་རྩ་འགོག་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་འཆར་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་ཚོགས་གནང་སོང་བ་དང་། ལས་འཆར་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོར་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་སྨན་པ་ས་རྡུ་ཚང
་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་དང། John Hopkins གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སྐུ་ཚབ་སྨན་པ་དཀོན་མཆོག་རྡོ་རྗེ་ལགས། བོད་ཁྱིམ་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་དང་ཤེས་ཡོན་འགན་འཛིན། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་འགན་འཛིན། གཞན་ཡང་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་ཁུལ་གྱི་སཾ་བྷོ་ཊའི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་མཆོག་དང་བོད་ཁྱིམ་ཁག་གི་སློབ་སྤྱི་དང་སྨན་ཞབས་པ་དང་འཕྲོད་ལས་པ་སོགས་ཆེད་ཕེབས་གནང་འདུག
ཚོགས་འདུའི་ཐོག་མར་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་སྤྱི་འཐུས་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིའི་ལས་འཆར་གྱི་ངོ་བོ་དང་དེར་གཞུང་མང་གཉིས་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་གལ་ཡིན་པ་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་བ་དང་། ད་དུང་ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་གསུངས་པར་ད་ལན་གྱི་ལས་གཞི་དེའི་ཆེད་དུ་ལོ་དང་པོར་ཨ་སྒོར་ ༨༥༠༠༠ ཙམ་འགྲོ་གྲོན་གཏང་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། དེའང་ཐོག་མར་རྡ་ཤོད་བོད་ཁྱིམ་ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་ཁུལ་གྱི་བོད་སློབ་ཁག་དང་རིམ་པས་རྡེ་ར་རྡུན་ཁུལ་གྱི་བོད་སློབ་ཁག་བཅས་རིམ་བ
ཞིན་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད་འདུག
༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ལས་འཆར་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ལ་གསུང་འཕྲིན་བསྩལ་བའི་ནང་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་གློ་ནད་དེ་བཅོས་ཐབས་དང་རྩ་འགོག་གཏོང་ཐུབ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། དེ་ལྟར་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་ཕེབས་འདུག
སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་དམིགས་བསལ་ལས་འཆར་འདིར་བསྔགས་བརྗོད་དང་འབྲེལ། ད་ལན་གྱི་ལས་འཆར་འདི་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་སློབ་ཁག་གི་ནང་ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ནང་ལ་གློ་ནད་རྩ་མེད་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་ཅེས་གསུངས་དོན་ལྟར་དེའི་ཐོག་ལ་དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་ཞིག་ཚད་བཀག་གནང་ཐུབ་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་སོང་བ་མ་ཟད། སློབ་གྲྭ་སོ་སོའི་ནང་རྟགས་དཔྱད་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོ་ཤེས་རིག་གཙོས་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་ཁག་ལ་ངེས་འབུལ་ཡོང་བའི་སྐུལ་མ་ཡང་གནང་ཡོད།
བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཚེ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་གློ་ནད་འདི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ངོ
ས་ནས་གདོང་ལེན་ཆེ་ཤོས་བྱ་དགོས་པའི་ནད་གཞི་དང་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་ཛ་དྲག་དང་དཀའ་ངལ་ཆེ་བའི་ནད་གཞི་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། ཐེངས་འདིའི་ལས་གཞི་འདི་དུས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམ་པའི་ལས་གཞི་རླབས་ཆེན་ཞིག་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། ལྷག་དོན་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ངོས་ནས་ལས་གཞི་དེར་ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་ཀྱིས་སྒོ་ནས་མཐུན་འགྱུར་གང་ཐུབ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཞལ་བཞེས་གནང་སོང་།
སྐུ་ཞབས་ཚེ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་མུ་མཐུད་གསུངས་པར་ ༡༩༩༨ ལོར་ཁྱད་ལས་མི་སྣས་ཞིབ་འཇུག་གི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་པ་ལས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ནས་གློ་ནད་འམ་ཊི་སྦི་ནད་གཞི་ཤུགས་ཆེ་བ་ཕོག་མཁན་གྲྭ་བཙུན་རྣམ་པ་དང་། སློབ་ཕྲུག དེ་བཞིན་དགུན་ཚོང་གཉེར་མཁན་བོད་མི་དེ་དག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནས་གློ་ནད་ཐོག་སྨན་སྦྱིན་ཞུ་མཁན་ ༢༩༡ ཙམ་ཡོད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་།
རྩ་བའི་དེ་རིང་གི་ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་སྨན་པ་དཀོན་མཆོག་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་ལས་གཞི་དེའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་ལྷག་པར་དུ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ནད་གཞི་ཁྱབ་སྤེལ་འགྲོ་སྟངས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གི་གསུངས་པར་གཞིགས་ན། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་གློ་ནད་ཕོག་མཁན་གྱི་གྲངས་འབོར་དེ་བོད་མི་འབུམ་གཅིག་ཡོད་པ་ལས་བོད་མི་ ༤༠༠ ཙམ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་བསྡུར་ན་ཆེས་དངངས་སྐྲག་སྐྱེས་གཞི་ཆགས་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་།
