དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་བཞུགས་སྒར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྐབས་ ༡༧ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གཉིས་པ་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས་ཚོགས་དུས་དབུ་འཛུགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་བར་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་ད་ལྟའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་ཆེན་པོ་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་གང་དང་གང་ཐེབས་པ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་འབྲེལ་ཡོད་ཚང་མས་དོ་སྣང་དང་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་གནང་སྟེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གཙོས་པའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་གལ་ཆགས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་གསུངས་སོང་།
ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་གཉིས་པའི་ཐོག་དེ་སྔ་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་མ་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཁྲོད་ལུས་པའི་བཀའ་ཤག་སྐབས་གོང་མའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡ ནས་ ༢༠༢༡ ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཕྱི་ཚེས་ ༣༡ བར་གྱི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ལོ་འཁོར་ལས་བསྡོམས་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག འདས་པའི་དུས་ཚོད་ནང་སྐབས་ ༡༧ པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་ས་གནས་ཁག་ལ་འཚམས་གཟིགས་དང་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་སླར་གསོ་གནང་བ་སོགས་སྙན་སེང་ཞུས་ཡོད།
ལྷག་པར་དུ་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ཏེ་བོད་ཀྱི་གཞས་པ་གྲགས་ཅན་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་དྲག་གནོན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཁག་ལ་ཞི་རྒོལ་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་དངོས་བདེན་དུ་གྱུར་བ་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ལ་ལོ་ངོ་ ༡༠ ཡི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ། ཁམས་བྲག་མགོ་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་ཆགས་ཡོད་པ་སོགས་བོད་ནང་གི་གནད་དོན་ཁག་ཅིག་མངོན་གསལ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་ཆེན་པོ་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་འདིར་རྒྱ་ནག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་བཞིན་པ་དེ་དག་ཐོག་འབྲེལ་ཡོད་ཚང་མས་དོ་སྣང་གནང་སྟེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གཙོས་པའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་གལ་ཆགས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་གསུངས་སོང་།
ཚོགས་གཙོའི་དབུ་འབྱེད་གསུང་བཤད་གྲུབ་མཚམས་སུ་ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སའི་རྩེ་པོ་ཏ་ལའི་མདུན་ཐང་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་དྲག་གནོན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཁག་ལ་ཞི་རྒོལ་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བ་བོད་ཀྱི་གཞས་པ་གྲགས་ཅན་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་དང་དེ་བཞིན་བོད་མི་དང་བོད་སྤྱིའི་རྩ་དོན་གྱི་ལས་འགུལ་སོགས་ལ་ཡུན་རིང་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མྱོང་མཁན་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཆེས་ཐུགས་ཉེ་བའི་མཛའ་གྲོགས་ཡི་ཤུའི་བླ་ཆེན་སྐུ་ཞབས་དམ་པ་ Archbishop Desmond Tutu མཆོག་དང་། ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་དང་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་བློན་ཆེན་གནང་མྱོང་མཁན་སྐུ་ཞབས་དམ་པ་ Virbhadra Singh མཆོག བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་དམ་པ་ཁྲི་འདུ་དཔོན་འཆི་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་དང་སྤྱི་འཐུས་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་དམ་པ་འབྲོག་སྨད་ཚེ་བརྟན་ནོར་བུ་ལགས་བཅས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་ལ་ཆེ་བསྟོད་དྲན་གསོ་དང་སྦྲགས་གཞུང་འབྲེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀྱི་རྗེས་དྲན་གྲོས་ཆོད་ཁག་ཅིག་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་ཡོད།
སྐབས་དེར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་ནས་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ཁོངས་སུ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནད་དོན་ཁག་ཁ་གསལ་དགོས་རྒྱུ་དང་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་དེ་དག་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་ཕབ་སྒྱུར་གྱིས་འབྲེལ་ཡོད་ཚོ་ལ་ཕུལ་ཐུབ་པ་ཞིག་གནང་དགོས་པའི་དགོངས་ཚུལ་གསུང་མཁན་བྱུང་ཡོད། 
གྲོས་ཚོགས་སུ་དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་ད་བར་བོད་བསྟན་སྲིད་མི་རིགས་ཆེད་ལུས་སྲོག་ལོངས་སྤྱོད་དང་བཅས་པ་བློ་བཏང་གནང་བའི་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཡོངས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་ལ་ཡི་རངས་དང་། ཤུལ་ལུས་ནང་མི་ཡོངས་ལ་ཐུགས་གསོ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ལ་དགོན་པ་དང་སྐུ་བརྙེན་གཏོར་བཤིག་སོགས་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་ལས་འགུལ་བསྐྱར་ལོག་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་། ༸པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༡ པ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པ། བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་སུ་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་བརྒྱུད་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་གནང་སྟེ་ཞི་འགྲིག་ཡོང་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་ ༦ ཅན་གྱི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ཞིག་ཕེབས་དོན་ལྟར་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པས་བགྲོ་གླེང་གནང་ཡོད།
གཞི་རྩའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ནང་བོད་འདི་བཞིན་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་གཙོས་དོན་ཚན་ཁག་ཅིག་གསལ་འདོན་དང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་ལ་དྲག་པོའི་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཏེ་ད་བར་བོད་བཅིངས་བཀྲོལ་དང་། མང་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར། རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཟེར་བ་སོགས་ཀྱི་མིང་བྱང་སྣ་ཚོགས་འོག་བོད་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་ལ་ཉམས་གུད་ཚད་མེད་བཏང་བ་མ་ཟད། ཉེ་བའི་ལོ་དུས་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁམས་བྲག་མགོ་དགོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་གཙོས་དགོན་པའི་སློབ་གྲྭ་དང་གྲྭ་ཤག་ཁག་གཏོར་བཤིག་བཏང་བ་དང་། བོད་མིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ལ་བཙོན་འཇུག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་སོགས་གསལ་འདོན་གནང་བ་དང་སྦྲགས་ཏེ་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་དེ་དག་ཁྲོད་གཞིས་ལུས་སྤུན་ཟླ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གི་གཉའ་གནོན་དང་བསླུ་བྲིད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་འོག་མགོ་མ་སྒུར་བར་བློས་བཏང་ཆེན་པོས་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་རྣམས་དུས་ནམ་ཡང་ཆུད་ཟོས་སུ་མི་འགྲོ་བར་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་གཞིར་གྱུར་ཡོད་པ་སོགས་བཀོད་འདུག
དེ་རིང་གྲོས་ཚོགས་སུ་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་དེ་དག་ཐོག་སྤྱི་འཐུས་ ༡༥ ཙམ་ནས་བགྲོ་གླེང་གི་ཆ་ཤས་བཞེས་ཏེ་གྲོས་ཆོས་གྲོད་འཆར་དེ་དག་ཚིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་པ་ཙམ་མིན་པར་བཙན་བྱོལ་ནང་ལས་འགུལ་གྱི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གི་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ཐོག་ཐེ་བྱུས་བྱེད་བཞིན་པར་ངོས་ལེན་མེད་པ། དེ་བཞིན་ཡུཀ་རེན་ནང་གི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ཡུལ་དེའི་མི་མང་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་ཅིག་ གཏན་འབེབས་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་གསུང་མཁན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱུང་སོང་བ་དང་། ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས་གཞུང་འབྲེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་དང་། གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་དེར་ཁ་སྣོན་དགོས་རིགས་སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ་སང་སྔ་དྲོར་འཕྲོ་སྐྱོང་གནང་རྒྱུའི་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད།
སྐབས་དེར་སྤྱི་འཐུས་ཁག་ཅིག་ནས་ཉེ་ལམ་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བའི་གནད་དོན་ལས་འཕྲོས་ཏེ་རང་ལུས་མེར་སྲེག་མི་གནང་བའི་འབོད་སྐུལ་དང་། བོད་མིའི་ངོས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་འཇམ་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་ཤུགས་ཆེ་རུང་གཏོང་གལ་ཡིན་པ། དེ་བཞིན་ཁག་ཅིག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གི་སྐུ་ཚབ་ལ་སྤྲད་པའི་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་བསམ་འཆར་ཡིག་ཆ་དེ་དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་ཞིག་ནང་ཕྱིར་འཐེན་གནང་དགོས་སྐོར་གསུངས་ཡོད།
གཞི་རྩའི་དེ་རིང་ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཕྱི་ཚེས་ ༡༨ བར་ཚོགས་རྒྱུའི་གྲོས་ཚོགས་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡ ནས་ ༢༠༢༡ ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཕྱི་ཚེས་ ༣༡ བར་གྱི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་རྒྱུའི་ལས་བསྡོམས་གྲོས་ཚོགས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དེའི་རྗེས་སུ་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༡ ནས་ ༣༡ བར་སྐབས་༡༧ བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ ༣ པ་དེ་འཚོགས་གཏན་ཁེལ་དོན་ལྟར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་རྩིས་ལོ་ ༢༠༢༢་༢༣ ལོའི་སྔོན་རྩིས་གཏན་འབེབས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད། པར་ཁག བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས།
