རྒྱ་ནག

འདས་པའི་གཟའ་ཁོར་ ༡༦ ཙམ་གྱི་ཞི་རྒོལ་རྗེས་དེ་རིང་ཧོང་ཀོང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་པ་ལྕམ་སྐུ་ Carrie Lam ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་ཉེས་ཅན་རྩིས་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག ལྕམ་སྐུ་མཆོག་གིས་དེ་རིང་ཁུལ་དེའི་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཁང་གི་འཐུས་ཚབ་པ་དང་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཧོང་ཀོང་གི་འཐུས་ཚབ་པ་གཉིས་དང་ལྷན་དུ་བཞུགས་མོལ་གྱི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་གི་སྐབས་རྒྱ་ནག་ལ་ཉེས་ཅན་རྩིས་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་མ་ཟད་ཕྱི་དྲོ་བརྙན་པར་བརྒྱུད་ཐག་གཅོད་དེ་ཡོངས་ཁྱབ་བསྒྲགས་འདུག འོན་ཀྱང་ཧོང་ཀོང་གི་ཞི་རྒོལ་བའམ་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་རྒྱུར་སྤྲོ་སེམས་འཁོལ་བའི་ངང་ནས་དགའ་བསུ་གནང་གི་མེད་པ་མ་ཟད། ཁོང་ཚོས་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ནི་ཁོང་ཚོའི་དགོས་འདུན་ལྔ་བཏོན་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་གནད་དོན་གཅིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་རྒྱུ་དེ་ནི་ཧ་ཅང་གི་འཕྱི་དྲག་པའི་གནད་དོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་ལྷན་དུ་ཧོང་ཀོང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་ཞི་རྒོལ་བར་དྲག་གནོན་བྱས་པའི་ལས་དོན་ཐད་ཁུལ་དེའི་གཞུང་ནས་རང་དབང་གི་སྒོ་ནས་རྟོག་ཞིབ་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་འདོན་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ལྕམ་སྐུ་མཆོག་གིས་དེ་རིང་གི་བརྙན་པར་དེའི་ནང་ཧོང་ཀོང་གི་ཉེན་རྟོག་པའི་ཞུ་གཏུག་ཚན་པའི་ངོས་ནས་ཐེངས་འདིའི་ཞི་རྒོལ་ཐོག་རྟོག་ཞིབ་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང། ཧོང་ཀོང་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་གྲུབ་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཆ་ཚང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད་ཞི་རྒོལ་སྐབས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རྣམས་ས་གནས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞིར་བཟུང་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་ལྕམ་སྐུ་མཆོག་དང་ཁོང་གི་ཕྱག་རོགས་བློན་ཆེན་རྣམས་ཀྱིས་ཟླ་བ་འདི་ནས་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་སར་ཕེབས་ཏེ་མང་ཚོགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་དེ་དག་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་སོགས་རྟོགས་ཐབས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་གནད་དོན་ཁག་གཅིག་ཞལ་བཞེས་གནང་འདུག

དེ་རིང་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་རྒྱ་ནག་གི་ cyberspace འམ་མཁའ་འབྲེལ་གྱི་གློག་ལམ་བཟོ་གྲྭ་ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་དམ་དྲག་ཆེས་ཆེ་བའི་བཟོ་གྲྭ་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ Tencent ཞེས་པའི་འཕྲུལ་ལས་ཀྱི་བཟོ་གྲྭ་ཆེ་ཤོས་ཀྱིས་བཟོ་སྒྲུན་བྱས་པའི་སྐད་འཕྲིན་གྱི་མཉེན་ཆས་དེར་ཟླ་གཅིག་གི་ནང་དུ་སྤྱོད་མཁན་ཐེར་འབུམ་གཅིག་ལྷག་བརྒལ་གྱི་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་འཕྲུལ་ལས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་པས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ནས་སྐད་འཕྲིན་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག Dutc ཡི་དྲྭ་རྒྱ་ཞིབ་འཇུག་པ་ཞིག་གིས་ NPS ཞེས་པའི་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་བརྗོད་པ་ལྟར་ན་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་དེ་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་སྐད་འཕྲིན་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་གྱི་ཡིག་ཚགས་མང་པོར་ཞིབ་བཤར་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཤིང་། ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐད་འཕྲིན་ནང་གི་ཡིག་ཚགས་ས་ཡ་མང་པོ་གསོག་འཇོག་གིས་རྒྱ་ནག་གི་བདེ་འཇགས་ལྷན་ཁང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག ཨ་རིའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་སྐད་འཕྲིན་བཀག་འགོག་བྱས་པའི་མི་སེར་གསུམ་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ཨ་རིའི་མི་སེར་ཡིན་པའི་འཕྲུལ་ལས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་པ་ Stephen ལགས་ཀྱིས་མི་སུ་ཞིག་ཡུལ་ཕྱོགས་གང་དུ་གནས་མེད་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་སྐད་འཕྲིན་ལ་བཏང་འཛིན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ་ཁོང་གིས་སྐད་འཕྲིན་ལས་མི་གསུམ་ལས་མང་བར་འབྲེལ་བ་བྱས་ན་འཕྲལ་དུ་སྐད་འཕྲིན་ལས་མི་གཞན་ལ་བཏང་བའི་ཡིག་ངག་གི་བརྡ་ལན་གང་ཡང་ཕར་འབྱོར་གྱི་མེད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་པ་བརྗོད་པ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གིས་དེ་ལྟར་དྲྭ་རྒྱར་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་ད་ནི་ཧང་སང་དགོས་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་སྐད་འཕྲིན་བཏང་འཛིན་གྱི་མ་ལག་དག་ཕྱི་ལོག་ཏུ་འབོར་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་དྲྭ་རྒྱའི་ཡིག་ཚགས་ཞིབ་འཇུག་པ་ DGI ཞེས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Victor Gevers ལགས་ཀྱིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་གྲུབ་དོན་དུ་འཛམ་གླིང་གི་ཡིག་ཚགས་མང་པོ་ཞིག་ཐད་ཀར་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག དེ་བཞིན་སྐུ་ཞབས་ Victor Gevers ལགས་ཀྱིས་འདི་ལོའི་ཟླ་བ་གསུམ་པའི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད་པའི་སྐད་འཕྲིན་གྱི་སྐྲ་མཛོད་ཐེར་འབུམ་གཅིག་དང་འཕྲིན་ཐུང་ཐེར་འབུམ་ ༣༌༧ ཅན་ཞིག་རྙེད་སོན་བྱུང་བ་ལྟར། ཁོང་གིས་རང་གི་ twitter ཐོག་ཏུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པའི་ཁྲོད་སྒྲ་མཛོད་དང་འཕྲིན་ཐུང་དེ་དག་ GPS འམ་ས་རྒྱུས་ཀྱི་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་བརྒྱུད་ནས་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོར་གཞིགས་ནས་ས་གནས་ཡོད་ཚད་དང་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་དང་། སྒྲ་དང་འཕྲིན་དེ་དག་ལས་མང་ཤོས་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་ནས་ཕར་གཏོང་ཚུར་གཏོང་བྱས་ཡོད་ནའང་། སྒྲ་འཕྲིན་ས་ཡ་ ༡༩ ཙམ་ཕྱི་ལོག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཐེ་ཝན་དང་ཨ་རི། ལྷོ་ཀོ་ཡི་དང་ཨོ་གླིང་ནས་རྒྱ་ནག་ཏུ་བཏང་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ་བརྗོད་དོན་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དུས་གནམ་སྡེ་སྒོར་མོ་ཆེ་དང་ཞི་ཅིན་ཕིང་ཟེར་བ་སོགས་ཀྱི་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ཚིག་གྲུབ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ལྟར་དེ་ལྟ་བུའི་ཚིག་གྲུབ་ཡོད་པ་རྣམས་གང་མགྱོགས་རྒྱ་ནག་གི་ཉེན་རྟོག་པར་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་བྱས་འདུག དེ་བཞིན་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་ Freedom  House ཞེས་པའི་ཉམས་ཞིབ་པ་རྒན་པ་ལྕམ་སྐུ་ Sarah Cook ལགས་ཀྱིས་སྐད་འཕྲིན་ནི་རྒྱ་རིགས་འགྲུལ་བཞུད་པ་ཁོ་ནས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་དོན་དང་རྒྱ་ནག་ནས་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་བའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ལྷན་དུ་ཆབ་སྲིད་པ་མང་པོས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་བསྒྲགས་ཏེ་ཁོང་ཚོས་ཅི་ཞིག་བཤད་བཞིན་པ་ཡོད་ཚད་རྒྱ་ནག་གི་ཞིབ་བཤེར་གྱི་འོག་ཏུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པར་ཐུགས་འཚབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེར་བཏོན་འདུག དེ་བཞིན་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་རིགས་སྨན་པ་ David ལགས་ཀྱིས་ཁོང་གིས་སྔོན་ཆད་སྐད་འཕྲིན་གྱི་ཚོགས་པ་ནང་དུ་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་རིགས་མང་པོ་སྐུར་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་བར་ལམ་ཞིག་ནས་ཁོང་གིས་གཞན་གྱིས་སྐུར་བ་རྣམས་ལ་བལྟ་ཀློག་བྱེད་ཐུབ་ནའང་། ཁོ་རང་གིས་སྐུར་བའི་ཡིག་རིགས་དང་སྐད་སོགས་སུས་ཀྱང་མཐོང་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་བཟོས་འདུག་ཅེས་གསུངས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་སྐད་འཕྲིན་བཏང་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་འདིས་ད་ཆ་ཁོང་གི་སེམས་ཁམས་དང་སྤྱོད་པ་ཡོད་ཚད་ལ་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཡོད་པས་སྐད་འཕྲིན་སྤྱོད་དུས་གཟབ་ནན་གནང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་གསུང་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་སྔོན་ཆད་ཀྱི་སྐད་འཕྲིན་རྙིང་པ་དེ་དོར་ནས་ད་ཆ་སྐད་འཕྲིན་གསར་པ་ཞིག་བཟོས་ཡོད་པ་དང་། སྐད་འཕྲིན་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཉེ་འབྲེལ་ཡོངས་ལ་འབྲེལ་བ་བྱེད་སྤྱད་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་མ་ཟད་སྐད་འཕྲིན་རྙིང་པ་དེ་དོར་ནས་གསར་པ་ཞིག་བཟོ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་འབྲེལ་འདྲེས་ཡོད་པའི་མི་མང་པོ་ཞིག་བོར་བརླགས་བྱུང་སོང་ཞེས་གསུངས་ཡོད། ཉེ་ཆར་རང་བོད་ནས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་པའི་མཐོ་སློབ་ཀྱི་སློབ་མ་ཞིག་ལ་དེ་འབྲེལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་བོད་ནང་དུ་སྐད་འཕྲིན་གྱི་ནང་དུ་ཡིག་རིགས་འདྲ་མིན་གཏོང་བ་ནི་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་དང་སྦྲགས། ད་ཆ་བོད་ནང་དུ་སྐད་འཕྲིན་གྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་གཉེར་ན་རང་ཉིད་ཀྱིས་འགན་ཁུར་ན་མ་གཏོགས་རྒྱལ་རབས་དང་ལོ་རྒྱུས་འབྲེལ་བའམ་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་དང་འགལ་བ་ཞིག་སྤེལ་ཚེ་དུས་ཐོག་ཏུ་འཛིན་བཟུང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། ལྷག་དོན་མི་སྒེར་ཞིག་གི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་བྲིས་པ་ཡིན་ནའང་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་རྒྱ་ལ་སླེབས་མཚམས་སུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ལས་སླ་པོའི་ངང་ནས་བཙོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག ཐ་ན་སྐད་འཕྲིན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ལགས་སུ་ཡང་ཉེས་ཆད་གཅོད་ཀྱི་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་།

རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་གྱི་ཉེས་འཛུགས་འོག་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་ནང་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཆད་མྱོང་བཞིན་པའི་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་རྩོད་ལེན་པ་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ནང་དུ་ཡུ་གུར་གྱི་ཁ་ཆེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནད་དོན་ལ་གདོང་ལེན་གནང་བ་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བཟུང་གིས་ཁོང་ལ་ཡོ་རོབ་ནང་གི་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མཁན་མཐའ་མའི་མིང་གཞུང་ནང་འདེམས་སྒྲུག་གནང་འདུག སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོར་ Uyghur Online ཞེས་པའི་དྲྭ་རྒྱ་གསར་བཟོ་གནང་སྟེ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་སོགས་སྤེལ་རྐྱེན་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ཁ་བྲལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བར་ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་། ད་རེས་ཁོང་ལ་ཡོ་རོབ་ནང་ཆེས་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་ Václav Havel Human Rights Prize ཞེས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མིར་འོས་འདེམས་གནང་བ་དང་ཁོང་གི་ལྷན་དུ་ Tajikistan ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་སྐུ་ཞབས་ Buzurgmehr Yorov ལགས་དང་། ཡོ་རོབ་ལྷོ་ཤར་མངའ་ཁུལ་དུ་ཆགས་པའི་ Balkans ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་དང་བླངས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཚོགས་པ་བཅས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་བར་ན་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Geng Shuang ཡིས་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ཡོ་རོབ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མི་ཁོངས་ནས་ཕྱིར་འཐེན་གནང་དགོས་པ་བརྗོད་པ་དང་སྦྲགས། སྐུ་ཞབས་ཊོཧྚི་ལགས་ནི་གཞུང་མགོ་རྟིང་སློག་པའི་ཉེས་མིང་འོག་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་སྟབས་ད་རེས་གཟེངས་རྟགས་དེ་གནང་ཚེ་དེ་ནི་འཇིགས་སྐུལ་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་མངོན་སྐོར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་འདུག འོན་ཀྱང་གཟེངས་རྟགས་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་ Council of Europe ཞེས་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཡོ་རོན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་སྐུ་ Liliane Maury Pasquier ལགས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིའི་འོས་མི་དེ་དག་གིས་དྲང་བདེན་དང་འཇིགས་པ་མེད་པའི་གཞི་རྩའི་རྨང་གཞི་ཆེད་དུ་ཞུམ་པ་མེད་པའི་སྙིང་སྟོབས་དང་བློས་བཏང་བཅས་མཚོན་གྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༩ ཉིན་འདེམས་སྒྲུག་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཐེངས་འདིའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མིའི་ཁོངས་ནས་སུ་ལ་གནང་མིན་ཐག་གཅོད་གནང་སྟེ་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ཚོུད་ ༡༢༌༣༠ ཐོག་ལ་དངོས་སུ་ཡོ་རོབ་ Strasbourg གྲོས་ཚོགས་ནང་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱང་གཏན་ཁེལ་འདུག རྩ་བའི་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ལ་ད་རེས་ཡོ་རོབ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་འོས་མིར་འདེམས་ཐོན་མ་གནང་བའི་གོང་དུ་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དང་པོའི་ནང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ ༡༣ གྱིས་ཁོང་གི་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མིར་མཚན་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་རང་ལོ་ ༥༠ ལ་ཕེབས་པའི་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ནི་རྒྱ་ནག་དབུས་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་སློབ་དཔོན་ཞིག་དང། ཡུ་གུར་གྱི་དཔལ་འབྱོར་རིག་པའི་མཁས་པ། རྩོམ་པ་པོ། དེ་བཞིན་པེ་ཅིང་ནང་གི་ Minzu གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་མཁས་དབང་གི་མཚན་གནས་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོར་ Uyghur Online ཞེས་པའི་དྲྭ་རྒྱ་གསར་བཟོ་གནང་སྟེ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་སོགས་སྤེལ་བ་བརྒྱུད་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་གི་དྲྭ་རྒྱ་ལ་བཙན་དབང་གིས་སྒོ་བརྒྱབ་བཅུག་པ་མ་ཟད། ཁོང་གི་དྲྭ་རྒྱ་དེ་བརྒྱུད་ནས་ཕྱི་སྡོད་ཡུ་གུར་དྲག་སྤྱོད་པའི་ལྷན་དུ་རྒྱ་ནག་དང་ཁ་བྲལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བར་ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད།