རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་གྱི་ཉེས་འཛུགས་འོག་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་ནང་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཆད་མྱོང་བཞིན་པའི་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་རྩོད་ལེན་པ་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ནང་དུ་ཡུ་གུར་གྱི་ཁ་ཆེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནད་དོན་ལ་གདོང་ལེན་གནང་བ་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བཟུང་གིས་ཁོང་ལ་ཡོ་རོབ་ནང་གི་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མཁན་མཐའ་མའི་མིང་གཞུང་ནང་འདེམས་སྒྲུག་གནང་འདུག
སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོར་ Uyghur Online ཞེས་པའི་དྲྭ་རྒྱ་གསར་བཟོ་གནང་སྟེ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་སོགས་སྤེལ་རྐྱེན་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ཁ་བྲལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བར་ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་། ད་རེས་ཁོང་ལ་ཡོ་རོབ་ནང་ཆེས་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་ Václav Havel Human Rights Prize ཞེས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མིར་འོས་འདེམས་གནང་བ་དང་ཁོང་གི་ལྷན་དུ་ Tajikistan ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་སྐུ་ཞབས་ Buzurgmehr Yorov ལགས་དང་། ཡོ་རོབ་ལྷོ་ཤར་མངའ་ཁུལ་དུ་ཆགས་པའི་ Balkans ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་དང་བླངས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཚོགས་པ་བཅས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
དེའི་བར་ན་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Geng Shuang ཡིས་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ཡོ་རོབ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མི་ཁོངས་ནས་ཕྱིར་འཐེན་གནང་དགོས་པ་བརྗོད་པ་དང་སྦྲགས། སྐུ་ཞབས་ཊོཧྚི་ལགས་ནི་གཞུང་མགོ་རྟིང་སློག་པའི་ཉེས་མིང་འོག་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་སྟབས་ད་རེས་གཟེངས་རྟགས་དེ་གནང་ཚེ་དེ་ནི་འཇིགས་སྐུལ་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་མངོན་སྐོར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་འདུག
འོན་ཀྱང་གཟེངས་རྟགས་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་ Council of Europe ཞེས་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཡོ་རོན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་སྐུ་ Liliane Maury Pasquier ལགས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིའི་འོས་མི་དེ་དག་གིས་དྲང་བདེན་དང་འཇིགས་པ་མེད་པའི་གཞི་རྩའི་རྨང་གཞི་ཆེད་དུ་ཞུམ་པ་མེད་པའི་སྙིང་སྟོབས་དང་བློས་བཏང་བཅས་མཚོན་གྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག
རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༩ ཉིན་འདེམས་སྒྲུག་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཐེངས་འདིའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མིའི་ཁོངས་ནས་སུ་ལ་གནང་མིན་ཐག་གཅོད་གནང་སྟེ་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ཚོུད་ ༡༢༌༣༠ ཐོག་ལ་དངོས་སུ་ཡོ་རོབ་ Strasbourg གྲོས་ཚོགས་ནང་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱང་གཏན་ཁེལ་འདུག
རྩ་བའི་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ལ་ད་རེས་ཡོ་རོབ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་འོས་མིར་འདེམས་ཐོན་མ་གནང་བའི་གོང་དུ་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དང་པོའི་ནང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ ༡༣ གྱིས་ཁོང་གི་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མིར་མཚན་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད།
གཞི་རྩའི་རང་ལོ་ ༥༠ ལ་ཕེབས་པའི་སྐུ་ཞབས་ Ilham Tohti ལགས་ནི་རྒྱ་ནག་དབུས་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་སློབ་དཔོན་ཞིག་དང། ཡུ་གུར་གྱི་དཔལ་འབྱོར་རིག་པའི་མཁས་པ། རྩོམ་པ་པོ། དེ་བཞིན་པེ་ཅིང་ནང་གི་ Minzu གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་མཁས་དབང་གི་མཚན་གནས་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོར་ Uyghur Online ཞེས་པའི་དྲྭ་རྒྱ་གསར་བཟོ་གནང་སྟེ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་སོགས་སྤེལ་བ་བརྒྱུད་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་གི་དྲྭ་རྒྱ་ལ་བཙན་དབང་གིས་སྒོ་བརྒྱབ་བཅུག་པ་མ་ཟད། ཁོང་གི་དྲྭ་རྒྱ་དེ་བརྒྱུད་ནས་ཕྱི་སྡོད་ཡུ་གུར་དྲག་སྤྱོད་པའི་ལྷན་དུ་རྒྱ་ནག་དང་ཁ་བྲལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བར་ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད།
