རྒྱལ་སྤྱི།

COP25 ཞེས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ལྷན་ཚོགས་འཚོགས་ལ་ཉེ་བ་དང་བསྟུན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་བོད་འདི་སའི་གོ་ལའི་སྣེ་མོ་གསུམ་པ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་ཆེན་མོའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་བ་དང་། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོ་བོར་མ་བསྒྱུར་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་གནང་སོང་། དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༦ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༡༡༌༣༠ ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་ཚོགས་ཁང་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་དང་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་བསྟན་འཛིན་ལེགས་བཤད་ལགས། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞི་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་འཛམ་ལྷ་བསྟན་པ་རྒྱལ་མཚན་ལགས་བཅས་དབུ་བཞུགས་ཐོག་རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ནང་དུ་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སཱི་པན་དུ་ COP25 ཞེས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ལྷན་ཚོགས་འཚོགས་ལ་ཉེ་བ་དང་བསྟུན་ Earth’s Third Pole Campaign ཞེས་བོད་འདི་སའི་གོ་ལའི་སྣེ་མོ་གསུམ་པ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་ཆེན་མོའི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་གནང་སོང་། སྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞི་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་ Earth’s Third Pole Campaign ཞེས་བོད་འདི་སའི་གོ་ལའི་སྣེ་མོ་གསུམ་པ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་ཆེན་མོའི་རྒྱབ་ལྗོངས་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ། གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་གནས་སྟངས་འདི་འཛམ་གླིང་ལ་ཕན་གནོད་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྟབས་སའི་གོ་ལའི་སྣེ་མོ་གསུམ་པར་གྲགས་པའི་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གནད་དོན་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོ་བོར་མ་བསྒྱུར་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ནན་པོ་གནང་སོང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་དུང་བོད་མཐོ་སྒང་གི་རྒྱུག་ཆུ་དེ་དག་འཛམ་གླིང་ཁྲོད་ཀྱི་མི་འབོར་ཐེར་འབུམ་གཅིག་དང་ས་ཡ་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་ལ་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་བོད་དེ་འཛམ་གླིང་གི་ལྷོ་བྱང་གཉིས་ཀྱི་སྣེ་མོ་ལས་གལ་ཆེ་བ་ཆགས་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཕྱི་རྒྱལ་བ་ཁོར་ཡུག་ཐོག་གི་མཁས་པ་ཁག་གཅིག་གིས་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འབྲེལ་ཉམས་ཞིབ་མཐིལ་ཕྱིན་པ་ཞིག་གནང་བར་བོད་ཀྱི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་ཉམས་ཞིབ་ངེས་ཅན་གནང་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་བ་ལུང་འདྲེན་གྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འབྲེལ་བའི་ཉམས་ཞིབ་པ་ཚན་རིག་མཁས་པ་ཚོར་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ཐོག་ཉམས་ཞིབ་གནང་ཚེ་འཁྱགས་རོམ་དང་རྒྱུག་ཆུ་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་བའི་སའི་གོ་ལའི་སྣེ་མོ་གསུམ་པར་གྲགས་པའི་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ཆེད་བཀོད་གནང་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་གི་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང་། གཞན་ཡང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆུ་བགོ་བཤའ་ཡི་ཁྲིམས་གཞིར་རྒྱ་ནག་ནས་མིང་རྟགས་བཀོད་མེད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་བདག་དབང་དེ་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཡོད་པ་གསུངས་དགོས་གལ་ཡིན་པའི་འབོད་སྐུལ་བསྐྱར་ནན་གནང་ཡོད། རྩ་བའི་ COP25 ཞེས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ལྷན་ཚོགས་འཚོགས་ལ་ཉེ་བ་དང་བསྟུན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་བོད་འདི་སའི་གོ་ལའི་སྣེ་མོ་གསུམ་པ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་ཆེན་མོའི་གསལ་བསྒྲགས་ ཤིག་སྤེལ་བའི་ནང་དུ་བོད་མཐོ་སྒང་འདི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་ཐད་གལ་གནད་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་དགོས་པ་དང་། བོད་མཐོ་སྒང་ལ་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཇི་ལྟར་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་མེད་ལ་ཉམས་ཞིབ་གནད་འཕིགས་གནང་དགོས། བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་ལ་བརྩི་བཀུར་ཞུ་དགོས། གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་ལ་སྟངས་འཛིན་ནན་པོ་བྱེད་གོས་པ་མ་ཟད། བོད་འདི་སའི་གོ་ལའི་སྣེ་མོ་གསུམ་པ་ཡིན་ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་སྤེལ་དགོས་གལ་ཡིན་པ་སོགས་དགོས་འདུན་ལྔ་ཆེད་འདོན་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འབྲེལ་བའི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༢༥ པའི་ཐོག་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་འཛམ་ལྷ་བསྟན་པ་རྒྱལ་ཚན་ལགས་དང་བདེ་ཆེན་དཔལ་མོ་ལགས་རྣམ་གཉིས་ཕེབས་ཀྱི་འདུག་པ་དང་། COP25 ཚོགས་འདུ་འཚོགས་བཞིན་སྐབས་སུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་མཁས་པ་ལྔ་ཙམ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཏེ་ཟུར་ཚོགས་ཤིག་ཀྱང་འཚོགས་འཆར་ཡོད་པ་རེད་འདུག COP25 ཚོགས་འདུ་དེ་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢ ནས་ ༡༣ བར་སཱི་པེན་ནང་འཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།  

ཁ་ཉིན་རེས་གཟའ་ཉི་མ་ནས་བཞུགས་སྒར་གངས་སྐྱིད་ཚོགས་ཁང་གསར་པའི་ནང་འཚོགས་བཞིན་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བརྒྱད་པ་མཇུག་སྒྲིག་དང་སྦྲགས། བོད་དོན་ཐོག་ལག་བསྟར་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་བརྒྱད་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བརྒྱད་པ་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་སོང་། ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཟུར་པ་དང་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལས་འགུལ་བ། དེ་བཞིན་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་སོགས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ ༤༢ ལྷག་ནས་ཚོགས་བཅར་བ་ཁྱོན་ ༡༨༠ ལྷག་ལྷན་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་དུས་ཉིན་གྲངས་གསུམ་གྱི་རིང་ཚོགས་བཅར་བ་རྣམ་པ་སྡེ་ཚན་འཆར་འགོད་ཐོག་བོད་དོན་ཐད་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོང་ཐབས་དང་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་སྐོར། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ། བོད་མིའི་ཆོས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་སོགས་ཀྱི་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་རིང་ཚོགས་ཆེན་མཇུག་སྡོམ་མཛད་སྒོ་གྲུབ་མཚམས་སུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བརྒྱད་པ་གོ་སྒྲིག་ཞུ་མཁན་རྒྱ་གར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་སྡེ་ཚན་ནང་མའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ R K Khrimey ལགས་ཀྱིས་དབུས་པའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཁག་གཅིག་ལྷན་ཞུགས་ཐོག་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་བསྐོང་ཚོགས་གནང་སྟེ་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིང་ཆའི་ཐོག་ཁོར་ཡུག་དང་གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་སྐོར་གླེང་སྐབས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་གནས་སྟངས་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ནང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་དང་ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེག་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐོར་ངེས་པར་དུ་གླེང་སློང་དགོས་པ་དང་། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུས་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཐེ་བྱུས་གང་ཡང་བྱ་དབང་མེད་པ། ༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་དང་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་རྣམ་གཉིས་གཙོས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་གནད་ཐོག་རྒྱ་ནག་ལ་འདྲི་རྩད་དང་། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གཙོས་རིག་གཞུང་ཁག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐུབ་རྒྱུར་རྒྱལ་སྤྱིའི་མང་ཚོགས་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས་པ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྒྱ་སྐྱེད་གནང་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་འོག་རྡོག་རོག་གཏོང་བཞིན་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་བཅས་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་རྒྱུར་རྒྱལ་སྤྱིའི་མང་ཚོགས་ནས་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་དགོས་པ་སོགས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་ལག་བསྟར་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོས་ཁག་བརྒྱད་གཏན་འབེབས་གནང་ ཁག་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་།   རྩ་བའི་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་མཇུག་སྡོམ་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་ང་ཚོ་བོད་མི་ཚོའི་མངོན་འདོད་གཙོ་བོ་ནི་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་སཱ་ལཱ་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་གདན་འདྲེན་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ།  ད་རེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་དེའི་ཐོག་ནས་ Action Plan ཞེས་ལག་བསྟར་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་བརྒྱད་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དེ་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བརྡ་ལན་ཤུགས་ཆེ་ཞིག་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ནས་རང་ཡུལ་དུ་ཕྱིར་ཕེབས་རྗེས་འཆར་གཞི་དེ་དག་དོན་དམ་ཐོག་ལག་བསྟར་ཐུབ་སླད་འབད་བརྩོན་གང་ཐུབ་གནང་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་ཡོད། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་དུང་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་དེ་ད་ཆ་ལོ་ངོ་ ༦༠ སོང་ཟིན་པའི་རྗེས་སུའང་གསོན་པོར་གནས་ཡོད་པ་ནི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམ་པའི་བཀྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་མ་ཟད། ད་སྐབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཡུལ་དེ་གའི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་ཆོག་གི་མེད་སྐོར་བརྗོད་བཞིན་པ་དེ་ལྟར་ཡང་།  ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་རང་གི་དབང་ཤུགས་བེད་སྤྱོད་བརྒྱུད་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་གྱི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་འདས་པའི་ལོ་དུས་ནང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་ཀྱི་ལས་དོན་མང་དག་ཅིག་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོས་པ་སོགས་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དེ་སྔ་ང་ཚོར་སྣང་མེད་དང་། དེ་རྗེས་འཕྱ་སྨོད་བྱས་ཀྱང། ད་ཆ་ང་ཚོར་འཐབ་འཛིང་ཤུགས་ཆེ་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ནས་ང་ཚོའི་དྲང་བདེན་དང་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ངེས་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་སོང་། རྩ་བའི་ཚོགས་ཆེན་མཇུག་སྡོམ་གྱི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཧོན་བོད་མཛ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ Ajay Singh Mankotia ལགས་དང་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་དཔལ་འབྱོར་བཀའ་བློན། དེ་བཞིན་ཚོགས་བཅར་བ་བཅས་ལྷན་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།  

ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་སྐུ་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback མཆོག་དྷ་སར་ཆེད་ཕེབས་གནང་རྗེས་བལ་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་གི་སྐོར་ལ་རྟོག་ཞིབ་གནང་བ་མ་ཟད་ཡུལ་དེའི་དབུ་ཁྲིད་དང་ལྷན་བོད་མིའི་གནད་དོན་སྐོར་ལ་བཀའ་མོལ་གནང་འདུག ཁ་སང་བལ་ཡུལ་གྱི་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིའི་འཚམས་གཟིགས་སྐབས་སུ་བལ་ཡུལ་ནང་ཡུལ་དེའི་ཆབ་སྲིད་དང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཁག་གཅིག་མཇལ་འཕྲད་གནང་བ་མ་ཟད་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོའི་ས་ཡོམ་སྐབས་ཞིག་རལ་དུ་གྱུར་བ་དང་ད་ཆ་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ཀྱི་རོགས་རམ་མཐུན་འགྱུར་འོག་བསྐྱར་གསོ་གནང་བཞིན་པའི་ Krishna Temple ཞེས་པའི་ཧིཾ་དུའི་ལྷ་ཁང་ལ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་འདུག སྐབས་དེར་གསར་ཁང་གིས་ད་ཆ་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱི་དབར་འགལ་ཟླ་ཆེན་པོ་འགྲོ་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན། ཁོང་ཐེངས་འདིར་ཕྱོགས་སྐྱོད་དུ་ཕེབས་དོན་དེ་བལ་ཡུལ་ལས་ལྷག་པའི་བོད་མིའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ནམ་ཞེས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་བལ་ཡུལ་གྱི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཀྱང་། བོད་མི་རྣམས་ནི་གནས་ཚུལ་དེ་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་བལ་ཡུལ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྣམས་ཡར་འགྲོ་མར་ཡོང་གི་འགྲུལ་ལམ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་དེ་སྔོན་བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་དེའི་ཐད་བོད་མི་རྣམས་ལ་མཐུན་འགྱུར་གང་ལེགས་ཞུས་ཡོད་ཀྱང་།  ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་གནོན་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་མིའི་འགྲུལ་བཞུད་ཐོག་དམ་དྲག་ཅུང་ཟད་ཆེ་བར་སོང་ཡོད་སྟབས་ཁོང་གིས་བལ་ཡུལ་གྱི་ཕྱི་འབྲེལ་བློན་ཆེན་དང་མཉམ་དུ་གནད་དོན་དེ་དང་གཞན་ཁག་གཅིག་གི་སྐོར་ལ་གླེང་མོལ་ཞུས་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག   དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་སྐབས་དེར་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་མཚོན་ན་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ནི་ཚོར་བ་རྣོ་བའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་ལྟར་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩིས་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ་ཨ་རིའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་སྒང་ནས་ཡ་ང་བའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་མ་བྱས་པ་ཡིན་ན་ཆོས་ལུགས་དབྱེ་འབྱེད་ནི་མི་མང་ཁོང་ཁྲོ་སློང་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་བརྗོད་དེ་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་མཐུན་ཕྱོགས་གསར་པ་ཞིག་སྐྲུན་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག རྩ་བའི་ཟླ་འདིའི་ཟླ་འགོར་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་སྐུ་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback མཆོག་བཞུགས་སྒར་དུ་ཕེབས་ཏེ་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཇལ་བཅར་ཞུས་ཡོད་པ་མ་ཟད་ཁོང་གིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་རེད། བོད་མི་རྣམས་ལ་སོ་སོའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་བདམ་རྒྱུའི་དབང་ཆ་ཚང་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་མ་ཟད་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་ཐག་གཅོད་ནི་བོད་བོད་མི་དང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་པ་རྣམས་ལ་ཡོད་པའི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཀོ་རི་ཡའི་དད་ལྡན་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་གསོལ་འདེབས་ཞུས་དོན་ལྟར་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དེ་རིང་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཉིན་གྲངས་གསུམ་གྱི་རིང་ཤེས་རབ་སྙིང་པོ་དང་ལམ་གཙོ་རྣམ་གསུམ་གྱི་བཀའ་ཆོས་དབུ་འཛུགས་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་སོང་། བཀའ་ཆོས་དངོས་གཞི་དབུ་འཛུགས་མ་གནང་གོང་དུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཆོས་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ལ་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་རྒྱུ་དང་བདེ་སྡུག་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་པའི་སྟེང་ནས་ཡོང་བ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་།  དེང་གི་དུས་སུ་ཕྱིའི་དངོས་པོ་ཁོ་ནར་བསམ་བློ་གཏོང་བ་ལས་ཤེས་པར་དོ་སྣང་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་དང་། སངས་རྒྱས་པའི་གཞུང་ལས་གསུངས་ཟིན་པའི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་སྐོར་དེ་དག་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། སེམས་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དེ་དག་སྤྱིར་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞུང་ལས་ཐོན་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་དུ་མ་བཞག་པར་ Academy subject འམ་སློབ་སྦྱོང་བྱ་རྒྱུའི་ཁོངས་སུ་བཞག་སྟེ་དེར་དཔྱད་དགོས་གལ་ཡིན་པར་ལམ་སྟོན་བསྩལ་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་དེ་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་གཞུང་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་བཀའ་བསྩལ་སོང་། དེ་བཞིན་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་ཕྱིའི་དངོས་པོ་ཡར་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ནང་ཆོས་ཞེས་པ་དེའི་མི་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་ཆོས་དང་ད་ལྟའི་དུས་རབས་གཉིས་ཀྱི་དབར་ལ་འབྲེལ་བ་གང་ཡོད་དམ་ཞེས་དྲི་བ་འདི་དང་འབྲེལ་ནས་ཆོས་ལུགས་ཚང་མའི་བསླབ་བྱ་གཙོ་བོ་ནི་བྱམས་བརྩེ་ཡིན་པ་ལྟར་མིའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞིག་དང་དགོས་མཁོ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་སོགས་ལམ་སྟོན་བཀྲིན་ཆེ་བ་བསྩལ་ཡོད། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་འགྲོ་བ་ཚང་མ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པ་དང་བདེ་བ་འདོད་པ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དེ་ཆགས་སྡང་གི་དབང་གིས་ཡོང་གི་ཡོད་པར་དོ་སྣང་མེད་པར་མ་སྐྱིད་པ་བྱུང་སྐབས་ལུས་པོའི་བདེ་སྡུག་ཁོ་ནར་བསམ་ནས་ཆང་རག་དང་མྱོས་རྫས་སོགས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་བཀའ་བསྩལ་དང་འབྲེལ། ཆོས་དང་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་སོགས་ཁས་ལེན་མིན་ལ་བལྟོས་མེད་མ་སྐྱིད་པ་བཟོ་མཁན་དེ་ཆགས་སྡང་གཉིས་པོ་དེ་ཡིན་པ་དང་ཆགས་སྡང་གཉིས་ཀྱི་བློ་དེ་ཤུགས་ཆུང་དུ་ཕྱིན་སྐབས་སེམས་ཞི་བདེ་བག་ཕེབས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་དེ་གཉིས་དབང་དུ་སོང་ཚེ་སེམས་འཁྲུག་ནས་མ་སྐྱིད་པ་ཡོང་བ་ནི་གསལ་པོ་ཡིན་པར་བཀའ་བསྩལ་སོང་། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་སུ་བོད་ཡིག་གསར་གཏོད་མཛད་དེ་ནང་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་གི་སྐུ་དུས་སུ་མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོས་སྒྲ་བསྒྱུར་ལོ་པཎ་གླིང་ཞེས་པ་ཆེད་འཛུགས་གནང་ནས་བཀའ་བསྟན་འགྱུར་རྣམས་བསྒྱུར་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནས་ཕྱིས་སུ་རྒྱ་གར་ནང་བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་པོ་ཏི་ ༣༠༠ དེ་ཚན་རིག་དང་ལྟ་གྲུབ། ཆོས་སོགས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་གསུམ་དུ་དབྱེ་ནས་ཕྱོགས་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་པར་བཀའ་ཡོད་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ། རྒྱ་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བའི་ཚན་རིག་ཀུན་བཏུས་དེ་རྒྱ་ནག་གི་སློབ་གྲྭ་ཆེ་ཁག་གི་ནང་དུ་བཞག་ཡོད་སྐོར་དང་དེ་ལ་སློབ་གཉེར་གནང་མཁན་ཚོས་ནཱ་ལེནྡཱཌའི་ཆོས་བརྒྱུད་དེ་ཚན་མ་རིག་པ་དང་འབྲེལ་ནས་ཆས་པའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་དེ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་བཤད་མཁན་མང་དག་ཅིག་ཡོད་སྐོར་བཀའ་བསྩལ་ཡོད། རྩ་བའི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཆོས་འབྲེལ་གྲུབ་མཚམས་སུ་བཀའ་བློན་ཁྲི་ཟུར་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་མང་ཚོགས་ལ་ཆོས་འབྲེལ་བསྐྱར་བཤད་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་དོགས་འདྲི་ཡོད་པར་དྲི་བ་དྲིས་ལན་བཅས་གནང་ཡོད་པ་དང་། སང་ཉིན་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ལམ་གཙོ་རྣམ་གསུམ་གྱི་བཀའ་ཆོས་བསྩལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད།

བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་སྤྱི་ལེ་ ༢༥༠༠༠ ཙམ་ལ་སྣུམ་འཁོར་བཏང་ནས་ཟླ་བ་གཉིས་ལྷག་གི་རིང་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ ༣༠ ནང་དུ་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སྐོར་གནང་བཞིན་པ་ཡོ་རོབ་སྤྱི་འཐུས་གྲྭ་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་དང་ཁོང་གི་ཕྱག་རོག་སེ་པན་ཡིན་པ་སྐུ་ཞབས་ Javier Nogue ལགས། དེ་བཞིན་སྐུ་ཞབས་ Pau Nubiola ལགས་བཅས་ཁོང་གསུམ་ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༣ ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོ་མཐའ་མའི་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སྐོར་བསྐྱོད་གནང་ཡུལ་གྱི་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སུད་སི་ནང་དུ་ཕེབས་འབྱོར་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་སུད་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འཆི་མེད་རིག་འཛིན་ལགས་དང་ཡོ་རོབ་སྤྱི་འཐུས་ཟམ་མདོ་བྱམས་པ་ཚེ་རིང་ལགས། སུད་སི་དང་ལིག་ཏེན་སིཊཡན་བོད་རིགས་མི་མང་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་ས་གནས་བོད་རིགས་མི་མང་རྣམས་ཀྱིས་ཕེབས་བསུའི་སྣེ་ལེན་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་པ་མ་ཟད་ལྷག་པར་དུ་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Niklaus Gugger ལགས་གཙོ་བཞུགས་ཐོག་ས་གནས་བོད་རིགས་མི་མང་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སྐོར་བསྐྱོད་གནང་མཁན་ཁོང་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་ཕེབས་བསུའི་སྣེ་ལེན་གྱི་གསོལ་སྟོན་བཤམས་ཡོད་པ་རེད། འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ནས་ཡོ་རོབ་བོད་དོན་གྲོས་མོལ་ཞུ་གཏུག་གི་སྐོར་བསྐྱོད་གནང་མཁན་ཡོ་རོབ་སྤྱི་འཐུས་གྲྭ་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་སུ་གནས་འདྲི་ཞུས་པར་ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ནི་ཁོང་གིས་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་གསལ་འདོན་སྤྱི་དང་སྒོས་བོད་རྒྱ་གཉིས་དབར་གྲོས་མོལ་བསྐྱར་གསོ་མགྱོགས་མྱུར་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་འདི་ལོའི་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་དུས་ཆེན་ཉིན་ནད་དབུ་འཛུགས་གནང་སྟེ་སེ་པན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་སྦར་སི་ལོ་ན་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སུམ་ཅུའི་ནང་དུ་སྐོར་སྐྱོད་གནང་ཡོད་ཅིང། སུད་སི་འདི་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སྐོར་བསྐྱོད་གནང་ཡུལ་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་མ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། འདས་པའི་ཟླ་བ་གཉིས་ལྷག་ཙམ་གྱི་རིང་བོད་དོན་སྐོར་བསྐྱོད་དེའི་ཁྲོད་སྐུ་ཞབས་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་གཞུང་འབྲེལ་གནད་ཡོད་མི་སྣར་ཐུག་འཕྲད་ཀྱིས་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་དང། དེ་བཞིན་ཡུལ་ཁག་སོ་སོའི་ནང་གི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་ཁག་གི་སྒོ་རྡུང་བཞིན་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོའི་ཡོང་བའི་ཞུ་སྙན་སོགས་ཕུལ་བ་དང། ས་གནས་སོ་སོའི་གསར་ཁང་ཁག་ཏུ་བོད་དོན་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་བཅས་གནང་ཡོད་པ་རེད། སང་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༥ ཉིན་སྐུ་ཞབས་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་ནས་སུད་སི་རི་ཀོན་ཆོས་སྐོར་གློང་དགོན་པ་དང་། གནངས་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༦ ཉིན་སུད་སི་རྒྱལ་ས་སྦན་ནང་གཞུང་འབྲེལ་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཐུག་འཕྲད་བརྒྱུད་ནད་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལ་བོད་དོན་ཞུ་སྙན་ཕུལ་རྒྱུ། དེ་བཞིན་མཐར་ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༦ ཉིན་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཐང་ཆེན་དུ་ཐེངས་འདིའི་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སུམ་ཅུའི་ནང་གི་ཡོ་རོབ་གྲོལ་མོལ་ཞུ་གཏུག་གི་སྐོར་བསྐྱོད་ལས་འགུལ་དེ་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག

བཞུགས་སྒར་༸རྒྱལ་བའི་ཕོ་བྲང་ནང་དུ་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་འཚོགས་བཞིན་པའི་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༣༤ པ་མཇུག་སྒྲིལ་ལེགས་གྲུབ་གནང་སོང་། དེ་རིང་ལྷན་ཚོགས་ཉིན་མཐའ་མའི་ཐོག་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ད་བར་སེམས་དང་སྲོག་བསྟི་གནས་ཁང་ནས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་བགྲོ་གླེང་བརྒྱུད་ཚན་རིག་མཁས་པ་དང་ནང་པའི་དབར་ཤེས་ཡོན་བརྗེ་རེས་སོགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། རིམ་པས་ཨ་རི་ཙམ་མིན་པར་ཨུ་རུ་སུ་གཙོས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གཅིག་གི་མཐོ་སློབ་ཏུ་ཚན་རིག་པ་ཚོས་སེམས་དང་ཤེས་པའི་ཐོག་དཔྱད་ཞིབ་གནང་རྒྱུའི་ལས་གཞི་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་སོགས་བཀའ་བསྩལ་ཡོད།  ལྷག་པར་དུ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་སེམས་དང་སྲོག་གྱི་བགྲོ་གླེང་མཛད་རིམ་དེ་མི་དང་སྤྱི་ཚོགས་སྒེར་གྱི་བདེ་དོན་ཆེད་དུ་མིན་པར་འགྲོ་བ་མི་སྤྱིའི་བདེ་དོན་ཆེད་དུ་གནང་གི་ཡོད་སྟབས་ཉི་ཧོང་དང་རྒྱ་ནག ཝེ་ཏི་ནམ། ཀོ་རི་ཡ་སོགས་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ནང་པ་ཚོས་དད་པ་ཁོ་ནར་བརྟེན་ནས་མ་བཞུགས་པར་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་སོགས་ལ་དོ་སྣང་དང་དཔྱད་ཞིབ་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནས་རིམ་པས་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལས་གཞི་འདི་མུ་མཐུད་རྒྱ་ཁྱབ་ཐུབ་པར་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་ཚོ་མཉམ་ཞུགས་ཐུབ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་གནང་གི་ཡིན་ཞེས་བཀའ་བསྩལ་སོང་། གཞི་རྩའི་དེ་རིང་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ཉིན་མཐའ་མར་ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀ་ནས་ཡིན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཚན་རིག་པ་ལྕམ་ Pumla Gobodo-Madikizela ལགས་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་དབར་བྱམས་བརྩེ་དང་བལྟོས་གྲུབ། དེ་བཞིན་འགྱུར་ལྡོག་བཅས་ཀྱི་ཐོག་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ལྕམ་ Pumla Gobodo -Madikizela ལགས་ཀྱིས་འདས་པའི་ལོ་དུས་ནང་ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་མི་རིགས་དབར་ལ་དཀའ་ངལ་དང་རྩོད་རྙོག་འོག་སེམས་སྡུག་ཐེབས་པའི་མི་སེར་ཚོའི་དཀའ་ངལ་བསལ་ཐབས་སུ་ Ubuntu ཞེས་པའི་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་མི་རིགས་ཁྲོད་གནའ་སྔ་མོ་ནས་ཡོད་པའི་བསམ་བློའི་རིག་གཞུང་ཐོག་ནས་ད་བར་འབད་བརྩོན་བྱས་པའི་གནས་སྟངས་ཁག་སྙན་གསེང་ཞུས་པ་དང་ཆབས་ཅིག དཀའ་ངལ་དེ་བསལ་བར་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ཐོག་ནས་ལེགས་ཆ་གང་ཞིག་བླང་རྒྱུ་ཡོད་པའི་བཀའ་འདྲིའི་དགོངས་སྐོར་དང་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཡོད། སྐབས་དེར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་མིས་བཟོས་པའི་དཀའ་ངལ་རྣམས་ཆགས་སྡང་དབང་གིས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་ཆགས་སྡང་གི་བློ་བཅོམ་ཐབས་སུ་གཙོ་བོ་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་རྣམ་དཔྱོད་སྤྱོད་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་བྱམས་བརྩེ་དང་འཚེ་བ་མེད་པའི་ལས་སུ་ཞུགས་སྐབས་སོ་སོའི་གཉེན་དང་ཉེ་འཁོར་ཁོ་ནར་བརྩེ་ཞེན་དམིགས་པ་མིན་པར་ཆགས་པ་དང་བྲལ་ཏེ་འགྲོ་བ་སྤྱིར་ཁྱབ་པ་ཞིག་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་ལམ་སྟོན་མཛད་ཡོད། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བྱམས་སྙིང་རྗེ་དང་གཞན་ཕན་གྱི་བསམ་བློ་གོང་འཕེལ་གཏོང་ཐབས་སུ་གཙོ་བོ་ཤེས་ཡོན་ལམ་ལུགས་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་རིན་ཐང་གི་སྐོར་ལ་སློབ་ཁྲིད་གནང་གལ་ཡིན་པ་བཀའ་བསྩལ་ཡོད།  གཞི་རྩའི་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༣༤ པ་འདི་ནི་དེ་སྔའི་བགྲོ་གླེང་དང་ཅུང་ཟད་མི་འདྲ་པར་བརྗོད་གཞི་ངེས་ཅན་ཞིག་གཙོ་བཟུང་ཐོག་ཕྱོགས་ཕན་ཚུན་དབར་གླེང་མོལ་གཏིང་ཟབ་གནང་སྟེ་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གནང་ཡོད་པ་དང་། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་སེམས་དང་སྲོག་བསྟི་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངེས་སྟོན་པ་༸སྐུའི་དབྱིན་སྐད་གསུང་བསྒྱུར་བ་དགེ་བཤེས་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པ་ལགས་དང་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་སྐུ་ཞབས་ Aaron Stern ལགས། དེ་བཞིན་བསྟི་གནས་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་ Susan Bauer-Wu ལགས་དང་ཀླད་པའི་ཚན་རིག་པ་གྲགས་ཅན་སྐུ་ཞབས་ Richard Davidson ལགས། སྐྱེས་དངོས་རིག་པའི་འཕེལ་རིམ་ཐོག་གི་ཚན་རིག་མཁས་པ་སྐུ་ཞབས་ David Sloan Wilson ལགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕྲོད་བསྟེན་དང་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཚན་རིག་པ་ལྕམ་ Pumla Gobodo-Madikizela ལགས། དེ་བཞིན་སེམས་དང་སྲོག་གྱི་བསྟི་གནས་ཁང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚན་རིག་མཁས་པ་དང་ཚོགས་པ་ཁག་གཅིག་གི་འབྲེལ་ཡོད་སྐུ་ཚབ་བཅས་ཁྱོན་མི་སྣ་ ༥༠ ལྷག་ལྷན་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཁ་ཉིན་བགྲོ་གླེང་ཉིན་དང་པོའི་ཐོག་སྐྱེས་དངོས་རིག་པའི་ཚན་རིག་མཁས་པ་སྐུ་ཞབས་ David Sloan Wilson ལགས་དང་༸གོང་ས་མཆོག་དབར་སྐྱེས་དངོས་རིག་པའི་འཕེལ་རིམ་དང་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཡོད།

ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་སྐུ་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback མཆོག་བཞུགས་སྒར་དྷ་རྨ་སཱ་ལཱར་ཕེབས་སྐབས་སུ་ཁོང་གིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་བར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བ་དང་། བོད་མི་རྣམས་ལ་སོ་སོའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་བདམ་དབང་ཆ་ཚང་ཡོད་པ་གསུངས་པ་མ་ཟད་༸རྒྱལ་བའི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་འབྲེལ་ཐག་གཅོད་གནང་དབང་དེ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་ཆེན་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་བོད་མི་རྒྱ་ཆེ་མང་ཚོགས་བཅས་ལ་ཡོད་པ་ལས་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་སུ་ལ་ཡང་ཐོབ་ཐང་མེད་པར་ནན་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྐུ་ཞབས་ Brownback མཆོག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ་ཏེ་སླད་མར་༸རྒྱལ་བའི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་བདག་དབང་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་ནས་བཀའ་འཁྲོལ་ངེས་པར་དུ་ཞུ་དགོས་ཞེས་སྐྱོན་བརྗོད་བསྐྱར་ནན་བྱས་འདུག Indiatoday གཙོས་པའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཁ་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༢༩ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Geng Shuang ཡིས་གསར་འགོད་པར་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་སྐུ་ཚབ་ཀྱི་གསུངས་པ་དེས་རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐད་བྱུས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་མཆོག་ནི་བཙན་བྱོལ་ནང་དུ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་གནོད་གཞིའི་ལས་དོན་སྤེལ་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་མི་སྣ་སུ་འདྲ་ཞིག་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་དང་འབྲེལ་བ་གནང་བར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མུ་མཐུན་མེད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཨ་རིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་ཁག་གཅིག་གིས་བཀའ་མོལ་གསུང་སྟངས་དང་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་སྟངས་རྣམས་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་པ་དང་། བོད་རང་བཙན་གྱི་ལས་འགུལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་མིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དང་རྒྱབ་འགལ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པས་དེར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དགག་པ་ཡོད་སྐོར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་འདུག ཁོ་པས་ད་དུང་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་འམ་ཡང་སྲིད་ཕེབས་རྒྱུའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ལམ་སྲོལ་དེ་ནི་ལམ་དང་ལུགས་སྲོལ་གཏན་འབེབས་ཡོད་པའི་འགྲོ་ལུགས་ཤིག་གི་ཐོག་ནས་བདམ་གྱི་ཡོད་སྐོར་དང་འབྲེལ། བོད་མིའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲི་མཐོ་ཤོས་སུ་ངོས་འཛིན་བཞིན་པ་༸རྒྱལ་མཆོག་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཏེ་བདམས་པ་ཞིགཡིན་པར་བཤད་པ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཆོས་དོན་སྒྲིག་གཞི་དང་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་བཏང་འཛིན་གྱི་སྒྲིག་གཞིའི་འོག་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་བདམ་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ལ་གུས་བརྩི་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་བཤད་ཡོད། ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་དང་ལྷན་དུ་འབྲེལ་བ་བྱ་མཚམས་བཞག་དགོས་པ་དང་འགན་ཁུར་མེད་པའི་གཏམ་བཤད་འདི་རིགས་སྤེལ་མཚམས་བཞག་དགོས་པ་དེ་བཞིན་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐད་བྱུས་བྱ་མཚམས་བཞག་སྟེ་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུར་དོ་སྣང་ཆེ་ཙམ་བྱེད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག རྩ་བའི་ཉེ་ཆར་ཟླ་བ་འདིའི་ཟླ་མགོར་བཞུགས་སྒར་གངས་སྐྱིད་ཚོགས་ཁང་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གསུམ་པ་དེ་ཚོགས་ཐོག་ཚོགས་བཅར་བ་རྣམ་པ་མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གྱུར་གྱིས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་༸སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་༸སྐུ་ཚེ་༸ཞབས་པད་བསྐལ་པ་བརྒྱ་ཕྲག་བར་བོད་མི་རྩམ་ཟན་ཡོངས་ཀྱི་འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་མགོན་སྐྱབས་དཔུང་གཉེན་དམ་པར་མུ་མཐུད་བཞུགས་གནང་ཡོང་བའི་གསོལ་བ་ཕུར་ཚུགས་སུ་འདེབས་རྒྱུ་དང་། ཇི་སྲིད་བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་འགྲོ་བ་ནམ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་༸རྒྱལ་བའི་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་རྣམས་ངེས་ཕེབས་ཡོང་བའི་མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གྱུར་གྱི་གསོལ་བ་ཕུར་ཚུགས་སུ་འདེབས་རྒྱུ། ༸རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གནང་རྒྱུའི་འགན་དབང་ཆ་ཚང་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་༸སྐུ་ཉིད་མཆོག་དང་། ༸གོང་ས་ཏཱ་བླའི་བླ་མའི་བླ་བྲང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིད་ཆེས་དགེ་རྩའི་དབང་ལྡན་འགན་འཛིན་ཁོ་ནར་ཡོད་པ་ལས་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཞུང་། སྒྲིག་འཛུགས། མི་སྒེར་བཅས་སུ་ལ་ཡང་མེད། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དེ་སྔོན་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོར་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་བཙན་བཀའ་ཨང་ལྔ་པ་བརྒྱུད་ནས་༸རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་བྱུས་ངན་བཏོན་དང་འདོན་བཞིན་པ་དེར་དགག་པ་མཐའ་ཅིག་ཏུ་བྱ་རྒྱུ་ཞེས་གྲོས་ཆོད་ནང་གསེས་བཞི་ཅན་ཞིག་སྤྱི་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུའང་ Tibet Policy and Support Act of 2019 ཞེས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་ཆར་ཆེད་འདོན་གྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ནི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་དང། དེའང་༸གོང་ས་མཆོག་གམ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་རྗེས་འབྲང་པ་རྣམས་ལ་ཐག་གཅོད་གནང་རྒྱུའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་སྐོར་གསུངས་པ་དང་འབྲེལ། ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ངོས་ནས་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཨ་རིའི་ལྟ་བུའི་བཞེངས་ཕྱོགས་འཛིན་མཁན་རྒྱལ་ཁབ་དང་ལྷན་དུ་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་བདམ་རྒྱུའི་འཆར་གཞིར་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད། དེ་དོན་ཨ་རིའི་ས་གནས་འདྲ་མིན་གྱི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་དང་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་བཅས་ཀྱིས་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་བོད་དོན་ཁྲིམས་གཞིར་རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་པའི་ཞུ་གཏུག་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ཁོངས་སུ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་སྔ་དྲོ་ཚོུད་དགུ་པ་ཡོལ་ཙམ་ལ་བཞུགས་སྒར་༸རྒྱལ་བའི་ཕོ་བྲང་ནང་དུ་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༣༤ པ་དབུ་འཛུགས་གནང་སོང་། ཐེངས་འདིའི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་སེམས་དང་སྲོག་བསྟི་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངེས་སྟོན་པ་༸སྐུའི་དབྱིན་སྐད་གསུང་བསྒྱུར་བ་དགེ་བཤེས་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པ་ལགས་དང་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་སྐུ་ཞབས་ Aaron Stern ལགས། དེ་བཞིན་བསྟི་གནས་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་ Susan Bauer-Wu ལགས་དང་ཀླད་པའི་ཚན་རིག་པ་གྲགས་ཅན་སྐུ་ཞབས་ Richard Davidson ལགས། སྐྱེས་དངོས་རིག་པའི་འཕེལ་རིམ་ཐོག་གི་ཚན་རིག་མཁས་པ་སྐུ་ཞབས་ David Sloan Wilson ལགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕྲོད་བསྟེན་དང་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཚན་རིག་པ་ལྕམ་ Pumla Gobodo-Madikizela ལགས། སེམས་དང་སྲོག་བསྟི་གནས་ཁང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚན་རིག་མཁས་པ་སོགས་ནས་ལྷན་ཞུགས་གནང་འདུག ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་མར་དེར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་སེམས་དང་སྲོག་བསྟི་གནས་ཁང་གིས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་མང་པོའི་རིང་ལ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚན་རིག་མཁས་པའི་དབར་བགྲོ་གླེང་གནང་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་མཛད་རིམ་གོ་སྒྲིག་ཞུ་བཞིན་པ་དེས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པར་བཀའ་བསྩལ་བ་དང་སྦྲགས། བསྟི་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གྱིས་དབུས་པའི་ལས་བྱེད་ཡོངས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་འཚམས་འདྲི་མཛད་སོང་།  མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་སྤྱིར་འཛམ་བུ་གླིང་འདིའི་ཐོག་ཡོད་པའི་ཆོས་ལུགས་ཚང་མའི་གཞི་རྩའི་བསླབ་བྱ་གཙོ་བོ་དེ་བྱམས་བརྩེ་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ཡང་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཆ་ནས་ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་འདི་དད་པ་ཁོ་ན་མིན་པར་དཔྱད་པ་གནང་རྒྱུའི་རང་དབང་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཆོས་ལུགས་གཞན་ལས་ཅུང་ཟད་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ངོ་སྤྲོད་མཛད་པ་དང་སྦྲགས། ང་ཚོས་རྒྱུན་དུ་གནད་དོན་ཅི་རིགས་ཐོག་སོ་སོའི་ཀླད་པའི་བྱེད་ལས་དེ་དག་ནུས་པ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་སྤྱོད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་ལམ་སྟོན་བཀྲིན་ཆེ་བ་བསྩལ་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ཐེངས་འདིའི་སེམས་དང་སྲོག་གི་བགྲོ་གླེང་བརྒྱུད་ནས་ཕྱོགས་ཕན་ཚུན་དབར་ཤེས་ཡོན་བརྗེ་ལེན་གནང་ཐུབ་པའི་དགེ་མཚན་ལྡན་ཡོད་པ་དང་། ཚན་རིག་གི་ཐོག་ནས་ཕྱི་དངོས་པོའི་ཐོག་ཞིབ་འཇུགས་ཚད་མཐོ་པོ་གནང་སྟེ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེ་སྐྲུན་ཐུབ་ཡོད་ཀྱང་ནང་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དང་འགྲོ་བ་མིའི་སེམས་ཚོར་དང་འབྲེལ་བའི་རྣམ་གཞག་ཐོག་དུས་ད་ལྟ་ཡང་ཚན་རིག་ཐོག་ནས་འདངས་ངེས་ཤིག་མེད་སྟབས། ཚན་རིག་པ་རྣམས་ནས་མུ་མཐུད་དེ་དེ་དག་ཐོག་ཐུགས་སྣང་དང་ཞིབ་འཇུག་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་བཀའ་བསྩལ་ཡོད།    དེ་བཞིན་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་འཛམ་བུ་གླིང་འདིའི་ཐོག་འཕྲད་བཞིན་པའི་རང་བྱུང་གི་གོད་ཆག་ཁག་ཅིག་ང་ཚོས་འགོག་ཐབས་མེད་ཀྱང་། འགྲོ་བ་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་དབུལ་ཕྱུག་གི་དཀའ་ངལ་དང་། དམག་འཁྲུག དེ་བཞིན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འཐེན་འཁྱེར་ཐོག་འབྱུང་བཞིན་པའི་འཁྲུག་རྩོད་སོགས་ནི་འགྲོ་བ་མིས་བཟོས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་དཀའ་ངལ་དེ་དག་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་རུང་ཉུང་དུ་གཏང་རྒྱུའི་ནུས་པ་དང་འགན་དེ་ང་ཚོ་མི་ཚོར་ཡོད་སྐོར་བཀའ་བསྩལ་བ་དང་ཆབས་ཅིག དེའི་ཐོག་ཐབས་ལམ་འཚོལ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་རང་བཞིན་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་སློབ་ཁྲིད་གནང་བར་འབད་རྩོན་གནང་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་སོགས་བསྩལ་ཡོད། གཞི་རྩའི་དེ་རིང་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཉིན་དང་པོའི་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོ་ནི་སྐྱེས་དངོས་རིག་པའི་འཕེལ་རིམ་དང་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ཡིན་པ་ལྟར། སྐྱེས་དངོས་རིག་པའི་འཕེལ་རིམ་ཐོག་གི་ཚན་རིག་མཁས་པ་སྐུ་ཞབས་ David Sloan Wilson ལགས་ནས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༥༠ ཙམ་གི་གོང་ལ་སྐྱེས་དངོས་རིག་པའི་ཚན་རིག་པ་ཚོས་སྐྱེས་དངོས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སྐབས་རིགས་རྒྱུན་གྱི་ས་བོན་ལ་གཞི་གཙོ་བོར་འཛིན་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། རིམ་པས་ཚན་རིག་གི་དཔྱད་ཞིབ་ཁྲོད་མིས་གཙོས་པའི་སྐྱེས་དངོས་འཕེལ་རིམ་གྱི་གྲུབ་བྱའི་ནང་རིགས་རྒྱུན་གྱི་ས་བོན་དང་དེའི་ཁྱད་ཆོས་ཙམ་མ་ཟད། སྐྱེས་དངོས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་དང་སྤྱི་ཚོགས། དེ་བཞིན་ནང་པའི་གཞུང་ནས་གསུང་བཞིན་པའི་བལྟོས་གྲུབ་དང་འབྲེལ་བ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་ར་ཕྲོད་བྱུང་སྐོར་སོགས་སྙན་སེང་ཞུས་སོང་། སྐབས་དེའི་བགྲོ་གླེང་ཁྲོད་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་སྐྱེས་དངོས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཤེས་པ་དང་འཚོ་བ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་གསུངས་སྐབས་ཚན་རིག་པ་རྣམས་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཐོག་སློབ་སྦྱོང་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་ལམ་སྟོན་སོགས་མཛད་ཡོད། གཞི་རྩའི་སེམས་དང་སྲོག་གི་བསྟི་གནས་ཁང་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང་བ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚན་རིག་མཁས་པ་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ། དེ་བཞིན་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་མཁས་པ་ཚོའི་དབར་ཕྱི་ནང་གི་ཤེས་ཡོད་བརྗེ་རེས་གནང་སྟེ་འགྲོ་བ་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བྱམས་སྙིང་རྗེ་དང་གཞན་ཕན་གྱི་བསམ་བློ་གོང་མཐོར་གྱིས་འགྲོ་བ་མི་གཅིག་གྱུར་གྱི་འདུ་ཤེས་སྐྲུན་ཐབས་སོགས་ལ་ཆེད་དམིགས་གནང་དོན་ལྟར་དེ་རིང་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༣༤ འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། གནངས་ཉིན་ལྷན་ཚོགས་ཉིན་གཉིས་པའི་ཐོག་སྤྱི་ཚོགས་འཕྲོད་བསྟེན་དང་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཚན་རིག་པ་ལྕམ་ Pumla Gobodo-Madikizela ལགས་དང་༸གོང་ས་མཆོག་ལྷན་རྒྱས་དབར་བཀའ་བསྡུར་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།

ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལྕམ་སྐུ་ Marise Payne མཆོག་གིས་ཀེན་བྷི་ར་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་ཁུལ་དེའི་མངའ་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བར་འགན་ཁུར་བ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་སྦྲགས་ཏེ་ཨོ་གླིང་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་ཚོར་བ་རྣོ་བའི་གནད་དོན་དག་མ་གླེང་ནས་ཁུ་སིམ་པོར་བཞུགས་རྒྱུ་ནི་ཨོ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཞེངས་ཕྱོགས་མིན་པ་གསུངས་འདུག  དེ་རིང་ Reuters གསར་ཁང་གིས་ཉེ་བའི་ལོ་རབས་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་ཨོ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་མོལ་གནད་དོན་ཐད་ཐེ་གཏོགས་ཀྱིས་ཨོ་གླིང་གཞུང་ནས་དེར་སྐྱོན་འཛུགས་དང་འབྲེལ། ཨོ་གླིང་རྒྱལ་ས་ཀེན་བྷི་ར་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དབར་གྱི་ཚོང་འབྲེལ་ཇེ་སྡུག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་མོལ་ཐད་དོ་ཕོག་ཕྱིན་པའི་ཁྲོད་ཚོང་ལས་འགན་འཛིན་ཁག་གཅིག་གིས་ཨོ་གླིང་གཞུང་ནས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ལས་གལ་ཆེར་ངོས་འཛིན་དགོས་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ལྕམ་སྐུ་ Payne མཆོག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ལེགས་པོ་ཡོང་བར་རྒྱལ་ཁབ་ཕན་ཚུན་ནས་དེ་གའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་ལ་བརྩི་བཀུར་ངེས་པར་དུ་ཞུ་དགོས་སྐོར་དང་སྒོས་ཨོ་གླིང་ནས་སླད་མར་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་མུ་མཐུད་གླེང་རྒྱུ་དང་ཚོར་བ་རྣོ་བའི་གནད་དོན་ཐད་ཁུ་སིམ་པོར་བཞུགས་རྒྱུ་མེད་པ་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ལ་སྣང་མེད་བཏང་བ་ནི་དེ་འབྲེལ་བྱ་སྤྱོད་ལ་ཁས་ལེན་ཞུས་ཡོད་པ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞི་བདེ་དང་སྲ་བརྟན་གྱི་རང་བཞིན་ལ་སྣང་ཆུང་བཏང་བ་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག་པ་མ་ཟད་ང་ཚོའི་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་དོན་ལ་གདོང་ལེན་མ་གནང་ཚེ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གཞི་མེད་པར་གྱུར་ངེས་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་དེ་ཨོ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚོང་འབྲེལ་ཤུགས་ཆེ་བཞག་སའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་ནས་ཨོ་གླིང་གི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོའི་སྔ་རོལ་དུ་གྲོས་ཚོགས་དང་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ཆེ་ཤོས་གསུམ་ལ་དྲྭ་ལམ་འགོག་ཐབས་ཀྱི་བཙན་རྒོལ་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ནང་སྲིད་བློན་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ Peter Dutton མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་གཙོ་བོ་དེ་འབྲེལ་ཨོ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་དང་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ལ་དམིགས་འབེན་དུ་བཟུང་གི་ཡོད་པ་གསུངས་ཡོད་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་དེ་འབྲེལ་གནད་དོན་ཁས་ལེན་བྱས་མེད་པ་རེད།