གསར་འགྱུར།

དབྱིན་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་མོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཟླ་ Philip མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༩༩ ཐོག་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འཕྲལ་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དེ་རིང་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་མོ་ Elizabeth མཆོག་དང་རྒྱལ་སྲས་ Charles མཆོག་གཉིས་ཀར་ཐུགས་གསོའི་གསུང་འཕྲིན་བསྩལའདུག སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་མོ་མཆོག་ལ་སྩལ་བའི་ཐུགས་གསོའི་གསུང་འཕྲིན་ནང་ Prince Philip མཆོག་སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་སོང་བའི་གནས་ཚུལ་དེས་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་ལ་ཐུགས་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་སྐོར་བཀའ་སྩལ་བ་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་མོ་མཆོག་གི་ནང་མི་ལྷན་རྒྱས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་ལྷག་དོན་ Prince Philip མཆོག་དམ་པ་དེ་ཉིད་སླད་ཐུགས་སྨོན་མཛད་བཞིན་ཡོད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་འདུག་པ་མ་ཟད། དམ་པ་ཁོང་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་རིང་ལ་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་མི་ཚེ་བསྐྱལ་ཐུབ་ཡོད་པར་ང་ཚོས་དགྱེས་ཚོར་བྱེད་དགོས་ཞེས་བཀའ་སྩལ་འདུག སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་རྒྱལ་་སྲས་ Charles མཆོག་ལའང་གསུང་འཕྲིན་ལོགས་སུ་སྩལ་ཏེ་ཁོང་ནི་མགོན་པོ་མཆོག་གི་གུས་བཀུར་འོས་པའི་མཛའ་གྲོགས་ཤིག་ཡིན་པར་བཀའ་སྩལ་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་དང་ཁོང་གི་ནང་མི་རྣམས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཡོད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་འདུག ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱལ་སྲས་ Charles མཆོག་ལའང་ཁོང་གི་ཡབ་དམ་པས་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་མི་ཚེ་བསྐྱལ་ཡོད་པར་ཡི་རངས་བསྔགས་ཡོད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་འདུག

ཁ་སང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཝུ་ཧན་ཏོག་དབྱིབས་སྔོན་འགོག་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཐེངས་ ༥༤ པ་བསྐྱངས་པ་དང་སྦྲགས་ཏེ་བོད་མི་མང་ཚོགས་ནས་སྲིད་སྤྱི་གཉིས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་འོས་བསྡུའི་ཆེན་མོའི་ལས་རིམ་སྐབས་ཏོག་དབྱིབས་སྔོན་འགོག་གི་ལམ་སྟོན་ཁག་མུ་མཐུད་བསྟེན་དགོས་པའི་གཞེན་སྐུལ་གནང་སོང་།གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཟུང་དྲུང་ཚེ་རིང་གཡུ་སྒྲོན་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ནང་ཁ་སྔོན་ཆུ་ཚོད་ ༢༤ ནང་ཚུད་དུ་ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་ཕོག་མཁན་མི་གྲངས་འབུམ་གཅིག་ལྷག་ཙམ་ཐོན་པ་ད་ཆ་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་ཆགས་ཡོད་སྟབས་བོད་མི་མང་ཚོགས་ནས་དུས་ཚོད་འདིར་ངེས་པར་དུ་ཡིད་གཟབ་དང་རིག་པ་སྒྲིམ་དགོས་པ། ལྷག་པར་དུ་ནད་ཡམས་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་བགྲེས་སོང་ཕལ་མོ་ཆེ་འདས་གྲོངས་སུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་སྟབས་ལོ་ན་གཞོན་པ་རྣམས་ནས་རང་ཁྱིམ་དུ་བཞུགས་མཁན་ལོ་ན་བགྲེས་པ་ཚོའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་ཏེ་ཕྱིར་དོན་མེད་མ་ཕེབས་རོགས་ཞེས་གཞེན་སྐུལ་གནང་སོང་།དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་རིང་མིན་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྲིད་སྤྱི་གཉིས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོའི་ལས་རིམ་སླེབས་ཉེ་དང་བསྟུན་མང་ཚོགས་ནས་ཏོག་དབྱིབས་སྔོན་འགོག་གི་ལམ་སྟོན་ཁག་མུ་མཐུད་བསྟེན་དགོས་པ་མ་ཟད་འོས་བསྡུའི་ས་ཚིགས་སུ་ཕྲུ་གུ་འཁྲིད་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། སྔ་ས་ནས་འོས་སུ་ལ་འཕེན་མི་འཕེན་གྲ་སྒྲིག་གནང་རོགས་ཞེས་གསུངས་ཡོད། ས་གནས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་ཏོག་དབྱིབས་སྔོན་འགོག་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་གསར་འགོད་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྨན་པ་ཚེ་རིང་མཚམས་གཅོད་ལགས་ཀྱིས་གཟའ་འཁོར་འདིའི་ནང་བོད་མིའི་འདུས་སྡེ་ཁག་ཏུ་ཏོག་དབྱིབས་རིམ་ནད་ཕོག་མཁན་མི་གྲངས་ ༣༧ བྱུང་བའི་ཁོངས་ནས་ནད་རྟགས་ཡོད་པ་མི་གྲངས་ ༢༣ དང་ནད་རྟགས་མེད་པ་ ༡༤ དང་དེའི་ཁྲོད་སྐྱེས་པ་རང་ལོ་ ༨༤ སོན་པ་གཅིན་སྙིའི་ནད་གཞི་ཡོད་པ་གཅིག་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་།ད་བར་རྒྱ་བལ་གཉིས་ནང་ཁྱོན་བོད་མི་ ༡༧༥༧ ལ་གཉན་རིམས་ཕོག་ཡོད་པ་དང་དེའི་ཁོངས་དྲག་སྐྱེད་སོང་བ་ ༡༦༢༨ དང་འདས་གྲོངས་སོང་བ་ ༤༨ དེ་བཞིན་ནད་ཀྱིས་མནར་བཞིན་པ་ ༨༡ ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།སྨན་པ་ཚེ་རིང་མཚམས་གཅོད་ལགས་ཀྱིས་སྤྱིར་ད་ཆ་རྒྱ་གར་ནང་གཉན་རིམས་དྲག་སྐྱེད་དུ་སོང་མཁན་བརྒྱ་ཆ་ ༩༡ ལྷག་དང་འདས་གྲོངས་སུ་སོང་མཁན་བརྒྱ་ཆ་ ༡.༢༨ ཙམ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། འདས་པའི་བདུན་ཕྲག་ནང་གཉན་རིམས་ཕོག་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུའང་གཉན་རིམས་ཕོག་མཁན་གྱི་གྲངས་འབོར་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་ནད་གཞི་ཕོག་མཁན་དེ་དག་ཁོངས་ནས་ཕལ་མོ་ཆེ་གཞོན་སྐྱེས་ཡིན་སྐོར་གསུངས་སོང་།ཕྱི་ལུགས་སྨན་པ་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ལགས་ཀྱིས་ད་ཆ་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་མཧཱ་རཤྚ། ཀེ་ར་ལ། ཀ་ན་ཊ་ཀ། ཨནྲཔྲ་དེཤ།དེ་བཞིན་ཏ་མིལ་ནཱ་དུ་བཅས་ཀྱི་མངའ་སྡེའི་ནང་ནད་ཡམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་ས་གནས་དེ་དག་དང་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་ས་ཁུལ་ཁག་ཅིག་ཡོད་པར་བརྟེན་བོད་མི་རྣམས་ནས་དམིགས་བསལ་ཡིད་གཟབ་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་ཡོད།  གཞི་རྩའི་རྒྱ་གར་ནང་ད་ཆ་ཏོག་དབྱིབས་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་འགྲོ་མུས་དང་བསྟུན་ཉེ་ལམ་ཧི་མཱ་ཅལ་ནང་ཉིན་བརྒྱ་དུས་གཅིག་ལ་གཉན་རིམས་གསར་པ་ཕོག་མཁན་དང་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་མཁན་གྱི་གྲངས་འབོར་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བའི་སྐབས་འདིར་མངའ་སྡེ་གཞུང་ནས་གཉེན་སྟོན་དང་ཞུགས་འབུལ་ལ་མི་ ༥༠ དང་དེ་བཞིན་ཁང་པའི་ཕྱི་རོལ་དུ་གཉེན་སྒྲིག་གནང་ཚེ་མི་ ༢༠༠ ལས་མང་བ་འདུ་འཛོམས་གནང་ཆོག་གི་མེད་པའི་བཀོད་ཁྱབ་བཏང་ཡོད་པ་རེད། ཉེ་ལམ་མངའ་སྡེ་ནང་གཉན་རིམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་བསྟི་གནས་ཁག་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༡༥ བར་སྒོ་བརྒྱབ་དགོས་པའི་གསལ་བསྒྲགས་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་རིང་སྔ་དྲོ་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཀྱིས་སིམ་ལར་དེ་འབྲེལ་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་སྐབས་ཤེས་ཡོན་བསྟི་གནས་ཁག་མུ་མཐུད་ཚེས་ ༢༡ བར་ཕྱིར་བཤོལ་གནང་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་གནང་ཡོད་པ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་གསལ་འདུག

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡ ཉིན་གྱི་དགོང་མོར་རྔ་བ་རྫོང་ཀོར་མདོ་ཟེར་བའི་ས་ཚིགས་ཤིག་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་དགེ་འདུན་པ་རིན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་དང་ཁོང་གི་རོགས་པ་གྲྭ་བ་གཉིས་ཀྱི་ཁོངས་ནས་རོགས་པ་གཉིས་ཉིན་ཤས་རྗེས་གློད་བཀྲོལ་བཏང་ཡོད་ཀྱང་། དགེ་འདུན་པ་རིན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་ད་དུང་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིན་ཏུ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོད་པའི་བཙོན་ཁང་ཞིག་ཏུ་མི་ལོ་བཞིའི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ར་འཕྲོད་བྱུང་འདུག གསར་ཁང་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་འབྲེལ་ཡོད་ཅིག་གིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། གྲྭ་རིན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་ཀྱི་ནང་མིར་འདི་ལོའི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་ཁང་ནས་ཁ་པར་ཞིག་འབྱོར་ནས་གྲྭ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་ཁྲིན་ཏུ་གྲོང་ཁྱེར་ནང་གི་བཙོན་ཁང་ཞིག་ཏུ་ལོ་ ༤ ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་ནས་ནང་མི་རྣམས་ཁོང་ལ་བལྟ་རུ་འགྲོ་མཆོག་གི་ཡོད་པར་བརྗོད་འདུག རྩ་བའི་སྔར་ལོ་གྲྭ་ཚུལ་ཁྲིམས་རིན་ཆེན་ལགས་འཇུ་བཟུང་བྱས་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་འདི་གར་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱུང་བ་ལྟ་ན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་ཟླ་ ༣ ཚེས་༢༣ ཉིན་གྲྭ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་ཀྱི་ནང་ལ་བརྡ་ཐོ་ཞིག་འབྱོར་བའི་ནང་དུ་གྲྭ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཁྲིམས་སྲོལ་ཨང་ ༡༢༤ བར་འགལ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ངོ་ལོག་བྱེད་མཁན་ཡིན་པར་བརྗོད་ཡོད་འདུགདེ་བཞིན་གནས་ཚལ་མཁོ་སྤྲོད་པས་ད་དུང་། སྤྱིར་གྲྭ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་རང་ཉིད་ཀྱི་ནུ་བོ་ནོར་བུ་ཚེ་རིང་དང་མཉམ་དུ་ཐེངས་གཉིས་རྒྱ་གཞུང་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་བྱས་མྱོང་ཡོད་པ་དང་། དེའང་ཁོང་གིས་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་བོད་མི་ཁག་ཅིག་དང་མཉམ་དུ་བོད་དོན་གླེང་སློང་བྱས་ཡོད་པ་དེ་ཁོང་གི་སྐད་འཕྲིན་ཞིབ་བཤེར་བརྒྱུད་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་པར་བརྟེན་དུས་དེ་ནས་བཟུང་གྲྭ་རིན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་ཀྱིས་སྐད་འཕྲིན་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མི་ཆོག་པར་བཟོས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་༧ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་གྱི་ཉིན་ལ་ཁ་པར་གྱི་ལམ་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ན་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཞིག་དང་མཉམ་དུ་ཚོུད་གཉིས་ལྷག་ལ་ཁ་བརྡ་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཆ་ཚང་སྒྲ་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་དང་དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་སྦྲགས་ཁང་བརྒྱུད་ནས་ཕྱི་ལོག་གི་དཔེ་ཆ་གལ་ཆེན་པོ་མང་པོ་ཞིག་བོད་ནང་གི་ས་ཆ་གང་མང་ཞིག་ལ་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པའི་ཉེས་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་རེད་འདུག དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་བོད་དུ་ཆད་ལྟ་བ་ཞེས་པའི་ཁོང་རང་སྒེར་ཀྱི་རྩོམ་རིགས་དྲ་ཚིགས་ཤིག་གཉེར་བཞིན་པ་དེ་ཡང་སྒོ་བརྒྱབས་ཡོད་པ་དང་ཁོང་གིས་སྐད་འཕྲིན་རྒྱབ་ལྗོངས་སུ་རྒྱ་གར་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་པའི་ཕ་མ་གཅིག་པའི་གཅུང་མོ་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་འདུ་ཁག་ལ་སོང་བའི་འདྲ་པར་ཁག་བཞག་ཡོད་པ་ནི་བོད་དོན་ཆབ་སྲིད་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པར་ཉེས་འཛུགས་བྱས་ཡོད་ལུགས་སོགས་བརྗོད་འདུག གཞི་རྩའི་གྲྭ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་ནི་མདོ་སྨད་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་རྔ་བ་རྫོང་གི་དཀའ་ཤུལ་སྡེ་བའི་གཉེར་བ་ཚང་ཞེས་པའི་ཞིང་པའི་ཁྱིམ་ཚང་དཀྱུས་མ་ཞིག་ལ་སྐྱེས་ཤིང་། ད་ལྟ་རང་ལོ་ ༢༩ ཡིན་པ་དང་ཁོང་ལོ་དྲུག་ཙམ་ནས་མདོ་སྨད་རྔ་ཡུལ་གྱི་བོན་གྱི་དགོན་པ་ཆེ་ཤོས་སྣང་ཞིག་དགོན་པར་ཆོས་ཞུགས་བྱས་ཏེ་སློབ་གཉེར་རྒྱུན་སྐྱོང་གིས་ད་ལྟ་སྔགས་ཀྱི་འཛིན་གྲྭ་ཐོན་ཡོད་འདུག ཁོང་གི་ཕ་མིང་ལ་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྲུབ་དང་ལོ་ ༦༨ ཡིན་ཞིང་། མ་མིང་ལ་མཚོ་མོ་ཟེར་ཞིང་ལོ ༥༧ ཡིན་པ་དང་་ཁོང་ལ་ཕ་མ་གཅིག་གི་སྤུན་མཆེད་ལྔ་ཡོད་འདུག

ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Human Right watch ཞེས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་དབྱེ་བའི་ཟི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་སེལ་ཤུལ་རྫོང་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཡུལ་ཚོ་ནས་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་གྲྭ་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་ཁང་དུ་གཅར་རྡུང་བཏང་ནས་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བའི་རྗེས་སུ།  རྒྱ་ནག་གིས་མུ་མཐུད་དུ་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཁུལ་དུ་དམག་མི་ཆེད་གཏོང་གིས་བོད་མིའི་ཁང་ཁྱིམ་རེ་རེར་ཞིབ་འཇུག་གིས་དྲག་གནོན་སྔར་ལྷག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུགཚོགས་པས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། འདི་ལོའི་ཟླ་བ་ ༣ པའི་ཚེས་༥ ཉིན། རྒྱ་ནག་མི་མང་བཅིངས་གྲོལ་དམག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་འཇིགས་སྐུལ་ལ་གདོང་ལེན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཞིག་རྫ་བོན་པོ་སྡེ་ཁུལ་སོ་སོར་ཆེད་སྐྱོད་ཀྱིས། བོད་མི་རྒན་གྲས་ཁག་ཅིག་གི་ཁྱིམ་ཚང་གཙང་བཟོ་བྱེད་ཚུལ་འོག བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྐུ་པར་སྒྲིག་བཤམ་བྱས་པ་ཁག་མར་ཕབ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཀྱི་པར་རིས་བོད་མིའི་དད་རྟེན་གྱི་མཆོད་མདུན་དུ་བཤམ་དུ་བཅུག་པ་མ་ཟད། ཚོགས་པར་རག་སོན་བྱུང་བའི་བརྙན་ཐུང་ཞིག་གི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གི་ཉེན་རྟོགས་པ་དང་དམག་མི་རྣམས་ཀྱིས་ལག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་དར་ཕྱར་ནས་རྒྱ་དམག་གི་འབོད་ཚིག་སྒྲོག་བཞིན། མི་འབོར་ ༣༠༠༠ ལྷག་ཙམ་ཡོད་པའི་དབོན་པོ་ཡུལ་ཚོའི་ཁྲོམ་གཞུང་དུ་རུ་བསྒྲིགས་པ་མངོན་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྫ་སྨད་དབོན་པོ་སྡེ་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་གྲྭ་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་བཙོན་ཁང་དུ་གཅར་རྡུང་གིས་དམར་གསོད་བཏང་བའི་དོན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་ནས། ཡུལ་མི་ཁག་ཅིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་རྒྱའི་ཐོག་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་ཀྱི་དགོངས་རྫོགས་ལ་སེམས་འཚབ་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པའི་བོད་མི་ཁག་ཅིག་རྒྱ་ནག་གིས་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་བོད་མི་དེ་དག་གང་དུ་ཡོད་མེད་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཙམ་ཡང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་མེད་པར་བསྒྲགས་པ་མ་ཟད། རྫ་དབོན་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་ལ་བཙན་དབང་གིས་མི་སྒེར་གྱི་ཁ་པར་ནང་དུ་མཉེན་ཆས་ཤིག་གསར་ཏུ་ཕབ་ལེན་བྱེད་དུ་བཅུག་སྟེ་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱི་ཁ་པར་བརྒྱུད་ལམ་གྱི་གནས་ཚུལ་ཡོད་ཚད་མཁོ་སྒྲུབ་བྱེད་ཐུབ་པར་བཟོས་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུགདེ་བཞིན་གནས་ཚུལ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པའི་ནང་དུ། རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་ནག་གི་དམར་ཤོག་གི་དྲུང་ཆེ་ Yang Mingguang ཟེར་བ་ཆེད་དུ་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཁུལ་དུ་ཡོང་ནས་རྟོག་ཞིབ་རིམ་པ་བྱས་ཏེ་ཁུལ་དེའི་དགོན་པའི་གྲྭ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་གི་ལས་དོན་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་དགོས་བའི་ལམ་སྟོན་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཉིན་ནས་བཟུང་། རྒྱ་དམག་གིས་ཁུལ་དེའི་བོད་ཁྱིམ་རེ་རེ་རྟོག་ཞིབ་ཀྱིས་མགོན་པོ་གང་གི་སྐུ་པར་མར་ཕབ་པའི་ལས་གཞི་དེ་དངོས་སུ་འགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག སྐབས་དེ་ནས་བཟུང་། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁྱིམ་གང་ཞིག་ཏུ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལྟར་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་རོགས་དངུལ་སྤྲད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་ལུགས་ཀྱི་ཉེན་བརྡ་བཏང་སྟེ། ཟླ་བ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༧ ཉིན་རྒྱ་ནག་གིས་ཁུལ་དེར་ཚོགས་འདུ་ཞིག་བསྡུ་སྐོང་གིས། ཚོགས་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་ཚན་ལྔ་ཅན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ལ་མཚན་རྟགས་བཀོད་དུ་བཅུག་ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་མི་ཉར་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་རྗེས་འབྲངས་ཀྱིས་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་བྱ་བཞག་ལ་དགག་གཞག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་འཁོད་ཡོད་པར་ལུང་འདྲེན་གནང་འདུག དེ་བཞིན་བོད་མི་སུ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་གནས་ཚུལ་བརྒྱུད་འགོད་བྱེད་པ་ནི་ཆེས་ཉེན་ཁ་ཆེ་རབས་དང་། སྒོས་སུ་གནས་ཚུལ་རིགས་བོད་ཕྱི་ལོགས་སུ་བཏང་བ་ཡིན་ན་ཉེས་ཆད་ལྕི་མོ་གཅོད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འཁོད་ཡོད་པར་བརྟེན། རྒྱ་དམག་གིས་བོད་མི་རྒན་པོ་རྣམས་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་བཞིན་པའི་པར་རིས་བཀྲམ་ཆོག་པ་ཙམ་ལས་གནས་ཚུལ་གཞན་བརྒྱུད་སྐུར་བྱེད་རྒྱུ་ནི་ཕལ་ཆེར་མི་སྲིད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་གང་སར་དམ་དྲག་ཆེས་ཆེར་བྱེད་མུས་ཁྲོད། འདི་ལོ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཡུལ་བཅིངས་གྲོལ་ཟེར་བ་བཏང་ནས་མི་ལོ་བདུན་ཅུ་འཁོར་བར་སྲུང་བརྩི་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་ནས། བོད་ཁུལ་སྤྱི་དང་། སྒོས་སུ་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་མི་མང་གི་འགྲོ་འདུག་བཀག་སྡོམ་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་སྔར་ལས་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་པ་ཐོན་ཡོད།

དེ་རིང་ཨི་ཊ་ལིའི་ནང་པའི་མཐུན་ཚོགས་ནས་ཇི་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལྟར་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་མཐུན་ཚོགས་ལ་བདེན་པ་བཞི་དང་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་བཀའ་ཆོས་སྩལ་བ་དང་བཀའ་འདྲི་དགོངས་སྐོར་ཞུས་ཁག་ལ་བཀའ་ལན་མཛད་སྐབས་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་སྒོས་སུ་ནཱ་ལནྡཱའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཐད་ཇི་ཙམ་དཔྱད་པ་གནང་བ་དེ་ཙམ་གྱིས་ངེས་ཤེས་རྙེད་ཐུབ་སྐོར་བཀའ་སྩལ་སོང་། དེ་རིང་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བཞུགས་སྒར་༸རྒྱལ་བའི་གཟིམ་ཆུང་ནས་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་ཨི་ཊ་ལིའི་ནང་པའི་མཐུན་ཚོགས་ལ་བདེན་པ་བཞི་དང་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་སྐོར་བཀའ་ཆོས་དང་བཀའ་འདྲི་ཁག་ལ་བཀའ་ལན་སྩལ་བ་དང་སྦྲགས། མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་བཀའ་ཆོས་ཀྱི་ཐོག་མར་བདེན་བཞི་དང་དེའི་རྣམ་གཞག་སྐོར་བཀའ་སྩལ་བ་དང་དེ་ལས་འཕྲོས་ནས་སྤྱིར་ཆོས་ལུགས་ཚང་མའི་བསླབ་བྱ་གཙོ་བོ་ནི་སེམས་པ་བཟང་པོ་བྱེད་དགོས་པ་གསུངས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་དེར་ངེས་པར་དུ་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་པ་དང་། ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་གར་ནས་བྱུང་བའི་ཆོས་ལུགས་དེ་དག་དང་དེའི་ཁྲོད་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་དང་ནཱ་ལནྡཱའི་ཆོས་བརྒྱུད་རྣམས་རིགས་པའི་ལམ་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ཆོས་གྲོགས་ཚོས་དེར་སློབ་གཉེར་དང་དགོངས་པ་ཡང་ཡང་བཞེས་དགོས་པ་མ་ཟད་ལྷག་པར་དུ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་དང་ནཱ་ལནྡཱའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཐད་ཇི་ཙམ་དཔྱད་པ་གནང་བ་དེ་ཙམ་གྱིས་ངེས་རྙེད་ཐུབ་སྐོར་བཀའ་སྩལ་སོང་། བཀའ་ཆོས་ལེགས་པར་གྲུབ་མཚམས་སུ་ཡོ་རོབ་ནང་པའི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Ron Eichhorn ལགས་ཀྱིས་ནང་ཆོས་ནི་ཡོ་རོབ་ནང་ཆོས་ལུགས་གསར་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པར་བརྟེན་ནང་ཆོས་སློབ་ཁྲིད་སྐབས་སྔར་སྲོལ་གང་ཡིན་དེ་དག་རང་སོར་བཞག་དགོས་པ་དང་། ཡུལ་དུས་དང་བསྟུན་ནས་བསྒྱུར་བཅོས་གང་གནང་དགོས་མིན་ཐད་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་དེ་སྔ་བོད་དུ་ནང་ཆོས་ཐོག་མར་དར་ཚུལ་གྱི་དེ་བྱུང་ཁག་བཀའ་སྩལ་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ་སྤྱིར་ཆོས་ཟེར་དུས་མར་བཀའ་བཏང་ནས་དེ་གནང་དང་མི་གནང་བརྗོད་རྒྱུ་དཀའ་བ་དང་གང་ཟག་སྒེར་སོ་སོའི་ངོས་ནས་འདོད་མོས་གནང་དགོས་པ་དང་སྒོས་སོ་སོའི་ཕ་མེས་ཀྱི་ཆོས་ཉར་ཚགས་གནང་དགོས་སྐོར་ལམ་སྟོན་བཀྲིན་ཆེ་བ་སྩལ་ཡོད། དེ་བཞིན་ Nichiren shu ཞེས་པའི་ཉི་ཧོང་གི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ Shoryu Tarabini ལགས་ཀྱིས་འབྱུང་འགྱུར་ལོ་ལྔ་བཅུའི་ནང་ནང་ཆོས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་དང་ཞལ་ཕྱོགས་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་ཞིག་ལ་གཟིགས་ཀྱི་འདུག་གམ་ཞེས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ད་ཆ་གོ་ལོའི་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་སྟངས་དེ་ཆེས་ཛ་དྲག་གི་ངོ་བོར་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་མཛད་པ་དང་འབྲེལ། འདས་པའི་དུས་ཡུན་ནང་སངས་རྒྱས་རིམ་པ་ཕེབས་པ་དང་ཆོས་འཁོར་རིམ་པ་སྐོར་ཡོད་པ་སོགས་བཀའ་སྩལ་དང་ཆབས་ཅིག གཞུང་ཆེན་ཁག་ཏུ་ལྷོ་འཛམ་བུ་གླིང་འདི་ཇི་ལྟར་སྟོང་བའི་ཚུལ་གསུངས་པ་ཁག་ལུང་འདྲེན་གྱིས་བཀའ་ལན་སྩལ་སོང་། གཞི་རྩའི་ཨི་ཊ་ལི་ནང་པའི་ཆོས་ཚོགས་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ལོར་ཆེད་འཛུགས་གནང་སྟེ་ ༢༠༡༢ ལོར་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་དེབ་སྐྱེལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཆོས་ཚོགས་དེའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་གཙོས་མི་མང་ལ་རོགས་འདེགས་ཞུ་རྒྱུ། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་བལ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་ནང་ཆོས་བསྐྱར་གསོ་ཐད་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།༸དཔལ་ལྡན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་དྲྭ་རྒྱར་མཛད་འཆར་བསྐྱང་གཏན་ཁེལ་ཁག་ཆེད་བཀོད་གནང་བར་གཞིགས་ན།  ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་འཛམ་གླིང་སྔར་ལས་བཟང་བ་ཞིག་དང་བྱམས་བརྩེའི་བདག་ཉིད་བགྱིས་ཞེས་པའི་ཚོགས་པས་གསོལ་འདེབས་ཞུས་དོན་ལྟར་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་རྒྱ་གར་གྱི་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་༩ ནས་ ༡༠ བར་བཅོས་བསྒྱུར་མཁན་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་བའི་ན་གཞོན་བཅུ་གཉིས་ལ་བཀའ་སློབ་སྩལ་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་ཟླ་བ་ ༥ ཚེས་ ༡ ཉིན་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐའེ་ཝན་བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་སྨོན་ལམ་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཇི་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལྟར་རྒྱ་གར་གྱི་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༩ ནས་ ༡༠།༣༠ བར་ཤེས་རབ་སྙིང་པོའི་བཀའ་ཆོས་དང་བཀའ་འདྲི་དགོངས་སྐོར་ཞུ་མཁན་ཚོར་བཀའ་ལན་མཛད་རྒྱུའི་མཛད་འཆར་ཐུགས་གཏན་ཁེལ་འདུག

དེ་རིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ Global Times ཞེས་པའི་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། འདི་ལོ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་འཁོར་བ་དང་། བོད་ཞི་བའི་བཅིངས་གྲོལ་ཟེར་བ་བཏང་ནས་མི་ལོ་བདུན་ཅུ་འཁོར་བའི་དུས་སྟོན་ལ་འཁེལ་གྱི་ཡོད་སྟབས། བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་སྔར་ལས་དམ་དྲག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུགདེ་ཡང་གསར་གནས་དེར་འཁོད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་ས་བགོས་བྱས་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་བོད་དབུས་ཁུལ་དང་ས་འབྲེལ་ཡོད་པའི་མཐའ་མཚམས་ཁག་བཅོ་ལྔ་རུ་ལས་འགུལ་མང་པོ་ཞིག་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པའི་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་བ་མ་ཟད། མཐའ་མཚམས་དེ་དག་ཏུ་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ནས་འགྲུལ་སྐྱོད་བྱས་མི་ཐོག་ཆོག་པར་བཀོག་སྲུང་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་འདུག དེ་བཞིན་བོད་རང་སྐྱོང་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་གྱིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ་ཡང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་མང་བདེ་འཇགས་ཚན་ཁག་དང་ཕྱི་འབྲེལ་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་བསྒྲགས་ཡིག་ཅིག་ཕྱི་ལ་བཀྲམས་པའི་ནང་དུ། བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་བྱེད་སྒོ་བཅོ་ལྔ་མིང་འདོན་གྱིས་བཀག་སྡོམ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་བྱས་པའི་ནང་དུ། ཡིག་ཆ་ཚད་ལྡན་མེད་པར་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་འགྲུལ་སྐྱོད་བྱེད་མི་ཆོག་པ་དང་། བྲོས་བྱོལ་པར་ལྟ་རྟོགས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་རྔོན་པ་དང་རྩི་ཤིང་རིགས་འཐུ་བ་སོགས་ཀྱང་བཀག་སྡོམ་ནན་མོ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འཁོད་འདུག གཞན་ཡང་། བཀག་སྡོམ་གྱི་ལས་གཞི་དེའི་ཁོངས་སུ། མི་སྒེར་གྱི་གནམ་འཕུར་གྱི་ལས་རིགས་སྤྱི་དང་། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་དང་ས་མཚམས་ཀྱི་མངོན་རྟགས། དེ་བཞིན་དམག་མིའི་མཐུན་རྐྱེན་སོགས་ལ་གནོད་གཞིའི་ལས་རིགས་བྱུང་བ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཚེ། ཁྲིམས་ལྟར་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། ནག་ཉེས་ར་འཕྲོད་བྱུང་ཚེ་ཐད་ཀར་ཁྲིམས་ཁང་གི་ཆེས་མཐོ་དཔོན་རིགས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ལུགས་གསལ་འདུག རྒྱ་ནག་གི་བཀོད་འདོམ་འོག་གི་བོད་རིག་པའི་ལྟེ་གནས་ཀྱི་རྒྱ་རིགས་འགོ་གཙོ་ཟུར་བ། Zhu Xiaoming ཟེར་བས་གསར་ལམ་ལ་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། ཐེངས་འདིའི་བཀག་སྡོམ་བྱས་པའི་ལས་གཞིའི་རིགས་དེ་དག་ནི་ས་གནས་ཀྱི་ཡུལ་ཁྲིམས་ནང་དུ་སྔ་མོ་ནས་གནས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བཀག་སྡོམ་དེ་དག་ནི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་དམིགས་པའི་བྱེད་ཐབས་ཤིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར།  རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་ཞི་བདེ་དང་བརྟན་བརླིང་ལ་ཤུགས་སྣོན་གྱིས། མི་མང་གི་འཚོ་བ་ཡར་རྒྱས་དང་ཁོར་ཡུག་གཅེས་སྐྱོང་རྒྱུན་འཛིན། དེ་བཞིན་མཐའ་མཚམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ལ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱས་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟའི་ཆར་མཐའ་མཚམས་ཁག་བཅོ་ལྔ་ཡིས་ཀྱང་ལས་གཞ་དེ་དག་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་ལུགས་བརྗོད་འདུག གཞི་རྩའི་ས་བྱི་ལོའི་བོད་ཁམས་ཡོངས་ཀྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་དང་བསྟུན་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་གི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ལ་ལྟ་རྟོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་ལྟོས་བཅོས་ཀྱིས་ཤུགས་སྣོན་བྱས་ཡོད་སྟབས།   བོད་ཁུལ་ནས་བཙན་བྱོལ་དུ་བྲོས་བྱོལ་ལ་ཡོང་མཁན་གྱི་མི་རབས་ཤིག་རྒྱུན་ཆད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་མ་ཟད། འདས་བའི་ལོ་འགའི་རིང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་མཚའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་ཁང་ལས་གསར་རྒྱག་གིས་མི་མང་གནས་སྤོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད། བོད་མི་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཡོང་མཁན་གྱི་གནས་བབ་དེ་ནི་ལྟག་ཆུ་ཆད་པའི་རྫིང་བུ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ སྟེ་ས་བྱི་ལོའི་ཞི་རྒོལ་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མདོ་སྨད་རྔ་བ་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཁོངས་ནས། མི་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལྷག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལགས་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་འདི་ལོའི་ཟླ་བ་གསུམ་པའི་ཚེས་ ༡༩ དང་༢༠ ཉིན་གློད་གྲོལ་གྱིས་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ལགས་དངོས་སུ་རང་དགོན་དུ་ཕེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག བཞུགས་སྒར་དུ་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་གྱི་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་ཡུལ་མི་ཞིག་གིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལགས་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་དགོན་གྲོང་དུ་འབྱོར་ནས་གྲྭ་མང་གིས་ལོག་ཕེབས་ཀྱི་མཇལ་དར་སྒྲོན་གྱི་ཡོད་པའི་པར་ཞིག་དང་བཅས་གནས་ཚུལ་མཁོ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་ལྷན་དུ། ད་ལྟའི་ཆར་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས་ལགས་གློད་གྲོལ་ཐོབ་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། གང་དུ་བཞུགས་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གསལ་བོར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་མེད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། གཞན་ཡང་ཁོང་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་དམ་དྲག་གི་རྐྱེན་གྱིས་གནས་ཚུལ་ཆ་ཚང་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བར་བརྟེན། ད་ལྟའི་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་གཟུགས་གཞིའི་གནས་བབ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་གནས་སྐབས་སུ་སྐད་ཆ་གང་ཡང་ཤེས་ཐབས་བྲལ་ནའང་། རིམ་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་རྒྱས་ཕྱི་ལ་ཐོན་པར་རེ་བ་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། གཞི་རྩའི་ས་བྱིའི་ལོའི་ཞི་རྒོལ་གྱི་སྐབས་སུ། ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་དུ་དགེ་འདུན་ཁག་ཅིག་གི་སྣེ་ཁྲིད་ཀྱི་ཐོག་ནས། སྐྱ་སེར་ཕོ་མོ་མང་པོ་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་དགོན་པའི་ཉེ་འཁྲིས་ཀྱི་ས་གནས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ཐོག་ཁའི་རྒྱ་ནག་གི་དར་དམར་མར་ཕབ་སྟེ་བོད་ཀྱི་གངས་སེང་གི་རྒྱལ་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་གནང་སྟེ། བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དགོས་པ། ༸གོང་ས་མཆོག་བོད་ནང་གདན་འདྲེན་ཞུ་དགོས་པ། དེ་བཞིན་༸པཎ་ཆེན་ཆུང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་མྱུར་དུ་ཀློད་གྲོལ་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐད་འབོད་འོག་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་འཛིན་པའི་དྲག་གནོན་སྲིད་ཇུས་ལ་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་ཆས་སྤྲས་པའི་དམག་མི་འབོར་ཆེན་གྱིས་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་པའི་བྱེད་སྒོ་ཡོངས་དང་དགེ་འདུན་པ་ཡོངས་ཀྱི་འགྲོ་སྐྱོད་རང་དབང་ལ་བཀག་སྡོམ་གྱིས་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཁྲོད་དུ་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤེས་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ལ་མི་ལོ་ཧྲིལ་བོ་༡༣ ལྷག་གི་བཙོན་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་རྗེས་སུ་ག་ལེར་གློད་གྲོལ་བཏང་ཡོད་པ་རེད་འདུག བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཀརྟི་བྱིས་བ་གྲྭ་ཚང་གིས་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་མི་ཐོག་གསུམ་གྱི་རྨ་ཁ་ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ཀྱི་ནང་དུ་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤིས་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འཁོད་པའི་ནང་དུ། རྔ་བ་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་རྒྱ་ནག་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་ཟླ་བ་དྲུག་ལྷག་ལ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་གཅར་རྡུང་བྱས་མཐར། རྔ་བ་ཁུལ་རྐ་ཁོག་རྫོང་གི་ཨ་མཆོག་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་ཞལ་དཀར་ཚང་གི་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་གྲྭ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཕུན་ཚོགས། རང་ལོ་ ༢༣ ཡིན་པ་ཡིན་པ་ཁོངས་ལ་ཁྲིམས་ཐག་ལོ་ ༡༣ བཅད་པ་དང་། ཁོང་ནི་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན་གྱི་འཛིན་གྲྭ་ཞིག་གི་སྐྱོར་དཔོན་ཡིན་པ་དང་། སྨྲ་སེང་བཞད་སྒྲ་ཞེས་པའི་དུས་དེབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཡིན་པར་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། རྐ་ཁོག་ཨ་མཆོག་མའི་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཚང་གི་བུ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལགས་ནི་སྐབས་དེར་དགུང་ལོ་ ༣༣ ཡིན་པ་ཁོང་ལ་བཙོན་ཐག་ ༡༣ དང་ཟླ་བ་ ༦ ལྷག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པར་གསལ་བོར་འཁོད་འདུག

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེངྒེ་མཆོག་གིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༥ པའི་ལས་ཡུན་རྫོགས་ལ་ཉེ་བ་དང་བསྟུན། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༣ ནས་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་བོད་མིའི་གཞི་ཆགས་ཁག་ལ་སྐོར་བསྐྱོད་དང་སྦྲགས་མི་མང་རྣམས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ལེགས་འབུལ་ཞུ་བཞིན་པ་ལྟར། ཁོང་ཐོག་མར་ཀོ་ལེ་གྷལ་དོན་ལྡན་གླིང་དང་དེའི་རྗེས་ཧུན་སུར་རབ་རྒྱས་གླིང་བཅས་སུ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་བོད་མི་གང་མང་ཐུག་འཕྲད་གནང་ནས་གཏམ་བཤད་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁ་སང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་  ༡༡  ཙམ་ལ་སྦེལ་ཀོབ་གཞིས་ཆགས་སུ་ཕེབས་འབྱོར་གྱིས་གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་དང་ས་གནས་ཀྱི་ལྷ་མོ་ཚོགས་པས་སྣེ་ལེན་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་སོང་།སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཐོག་མར་བོད་ཁྱིམ་དང་སམ་བྷོ་ཊའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་གསུང་བཤད་གནང་བ་མ་ཟད། ཉིན་རྒྱབ་དགོན་སྡེ་ཁག་ལ་གནས་གཟིགས་དང་ཕྱི་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་༦ པའི་ཐོག་སེ་ར་བླ་སྤྱིའི་མདུན་ཐང་དུ་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ལ། མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཁོང་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་བསྐུར་བ་བཞིན། ཁོང་གིས་ཞབས་འདེགས་གང་ཐུབ་ཞུས་པའི་ལས་དོན་ཆེ་ཁག་སྙན་གསེང་དང་། ལྷག་པར་ཁོང་གིས་སྲིད་སྐྱོང་གནང་བའི་དུས་ཡུན་ཁྲོད་ཤེས་ཡོན་དང་དཔལ་འབྱོར། གཞིས་ཆགས་ཡར་རྒྱས་བཅས་གང་ཅིའི་ཐད་ལ་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཡོད་པར་བསྒྲགས་སོང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སྐབས་དེར་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་མཆོག་གིས་མཚན་རྟགས་བཀོད་པ་དང་འབྲེལ་ཡུལ་དེའི་ཁྲིམས་སུ་བཅས་པའི་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་བོད་དོན་སྲིད་བྱུས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་སྔ་རྗེས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་འབྲེལ། དེ་སྔ་ང་ནི་བོད་མི་གཅིག་པོས་ངོས་འཛིན་གནང་བའི་སྲིད་སྐྱོང་ཞིག་ཡིན་ནའང་། ཨ་རིས་ཁྲིམས་གཞི་དེ་གཏན་འབེབས་གནང་བ་ནས་བཟུང་སྟེ་ང་ནི་ཨ་རི་གཞུང་ནས་ངོས་འཛིན་གནང་བའི་སྲིད་སྐྱོང་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་བ་དང་ཆབས་ཅིག    མ་འོངས་པར་ཁོང་གི་ལས་ཡུན་ཚང་བའི་རྗེས་སུ་སྲིད་སྐྱོང་གསར་པ་སུ་ཕེབས་ཀྱང་ཕྱག་ལས་གནང་བར་སྟབས་བདེ་པོ་བཟོས་ཡོད་སྐོར་གསུང་སོང་།མ་ཟད་ཉེ་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ད་སྐབས་རྒྱ་གར་དང་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་ཐབས་བྱུས་ནང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ ཚུད་ཐུབ་ཡོད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་དུང་དེ་རིང་རྒྱལ་བའི་ཕོ་བྲང་ཁུལ་དུ་སྦེལ་ཀོབ་གཞིས་ཆགས་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀྱི་མང་ཚོགས་ལ་གཏམ་བཤད་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྦེལ་ཀོབ་ཀྱི་གཏམ་བཤད་ཀྱི་རྗེས་སུ་མོན་གྷོ་འདོད་རྒུ་གླིང་ལ་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།

བོད་ཨ་མདོ་རྔ་བ་ནས་ཡིན་པའི་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དང་པོའི་ནང་རྒྱ་ནག་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མི་སྣས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་རྗེས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་འདུགདེ་ཡང་ཨ་རི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་བོད་སྐད་སྡེ་ཚན་གྱིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན།རྩོམ་པ་པོ་སྒོ་ཤེས་རབ་ལགས་ད་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དང་པོའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཁྲིན་ཏུ་རུ་བོད་ལྗོངས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མི་སྣས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། ཁོང་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་རྗེས་སུ་ཁོང་གང་དུ་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་མིན་དང་། ཁོང་གི་གནས་སྟངས་ཅི་འདྲ་ཡོད་མིན་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་མི་ཐུབ་པར་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་སོགས་མིང་བརྗོད་འདོད་མེད་པའི་བོད་མི་ཞིག་གི་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་རྩོམ་པ་པོ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་ཤེས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་ཁར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྩོམ་པ་པོ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ཀྱི་ནང་མི་དང་ཉེ་འབྲེལ་རྣམས་ལ་གནས་ཚུལ་དེ་གསང་རྒྱ་བྱ་དགོས་པ་དང་།ཅི་སྟེ་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་བཀའ་ལ་བརྩི་འཇོག་མ་བྱས་ཚེ་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པར་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྩ་བའི་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ནི་བོད་ཨ་མདོ་རྔ་བ་ནས་འཁྲུངས་ཤིང་།རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་ཆེན་ནས་ནང་པའི་གཞུང་ཆེན་ཁག་ལ་སློབ་སྦྱོང་གནང།དེ་རྗེས་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ།རྒྱ་ནག་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཨེ་ཤེ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོར་འགྲུལ་བཞུད་གནང་ནས་ཉམས་ཞིབ་གནང་། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༨ལོར་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་ཆེན་གྱི་གཙོས་རྔ་པ་ཁུལ་གྱི་དགོན་ཁག་བཞི་བཅུ་ལྷག་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཞེས་པའི་གཏིང་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་སྐབས་ཞི་རྒོལ་དང་སྦྱར་ཡིག་སྣ་ཚོགས་ཤེིག་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ལོ་ངོ་ཧྲིལ་པོ་བཞི་ལྷག་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་བཙོན་འཇུག་བྱས། དེ་རྗེས་སླར་ཡང་ཉིས་སྟོང་བརྒྱད་ལོར་བོད་ཁམས་ཡོངས་སུ་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་བྱུང་སྐབས་ལྷ་ས་ནས་ཨ་མདོ་རྔ་བའི་དགེ་འདུན་པ་ཚོས་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ནས་ཞི་རྒོལ་གནང་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་བཙོན་འཇུག་ཏུ་བཞུགས་དགོས་བྱུང་འདུག     ཉིས་སྟོང་དགུའི་ལོར་ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི་ཕྱག་དེབ་ང་ཚོ་སད་རན་ཞེས་པ་ལ་བོད་ཁམས་ཡོངས་ནས་མཚན་སྙན་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད་པ་མ་ཟད།ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་རྒྱུན་ཤེས་དང་ལམ། དཔྱད་འཚོལ་དང་ལྟ་ཚུལ། རང་ལམ་རང་འཚོལ། བླང་དོར་ལྟ་ཚུལ། སྐྱེས་ཆེན་གྱི་བཞུད་ལམ་སོགས་དེབ་གྲངས་བརྒྱད་ལྷག་པར་སྐྲུན་གནང་པ་མ་ཟད། ཁོང་གིས་དཔེ་ཁྲིད་གནང་བའི་དབུ་མ་འཇུག་པ་དང་། གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང་། ས་སྐྱ་ལེགས་བཤད་སོགས་ལ་ཡང་ཉན་མཁན་ཁྲི་སྟོང་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།