Monthly Archives: April, 2022

ཉན་པ།: Listen ཕབ་ལེན། Download སྔོན་རྩིས་ཚོད་དཔག་འཆར་རྩིས་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོར་བཅར་འདྲི། Saturday 02/04/2022 Budget 2022-2023: in Conversation with the Chairman of TPiE’s Budget Estimate Committee

ཉན་པ།: Listen ཕབ་ལེན། Download ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་ ༢༥༤༢ ལྷག་ཙམ་གྱི་སྔོན་རྩིས་གཏན་འབེབས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གློག་འཕྲུལ་ཡིག་ཚགས་ལས་གཞི་དབུ་འབྱེད། རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་ལ་དྲན་ཐོ་ཡིག་ཆ་འབུལ་རྒྱུའི་ཐད་གསལ་བཤད། ༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ Bharat Ratna འབུལ་དགོས་བའི་ཞུ་སྐུལ། དུས་འཁོར་རྒྱུད་འགྲེལ་ཆེན་མོའི་ཕྱག་དེབ་དབུ་འབྱེད་གནང་བ། སྨན་ཞབས་སློབ་མར་ནང་ཆོས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ། Friday 01/04/2022 Tibetan Parliament in Exile approves CTA 2022-2023 budget E-filing system to digitise CTA launched Sikyong responds to debate on Kashag clarification NCM member Rinchen Lhamo calls for Bharat Ratna on HHDL Shalu monastery launches Commentaries on the Kalachakra Tantra Introduction to Buddhism for Tibetan nursing students: Bangalore

དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་དགུ་དང་ཕྱེད་ཀའི་སྟེང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་ཚོགས་ཚོགས་ཁང་གི་དབུས་སུ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་། གཞན་ཡང་བཀའ་བློན་རྣམས་དང་མཛད་གཙོ་རྣམས་ལྷན་འཛོམས་ཀྱི་ཐོག སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གློག་འཕྲུལ་ཡིག་ཚགས་ལས་གཞི་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་།སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ E-Governance ཞེས་པའི་དྲ་ཐོག་ནས་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རྩ་བའི་ལས་གཞི་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། དེ་རིང་ལས་གཞི་དེའི་ཆ་ཤས་སུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཕན་ཚུན་བར་གྱི་ཡིག་འབྲེལ་རིགས་རྣམས་E-Filling ཞེས་དྲ་ཐོག་ནས་བརྗེ་ལེན་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་གཞི་ཞིག་དབུ་འཛུགས་གནང་གི་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས། དེ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་སྣེ་ལེན་ཁང་གི་ས་ཆའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཏུ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ནས་ ༢༠༢༢ བར་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཡིག་ཚགས་གང་ཡོད་པ་མཐའ་ཐག་གློག་པར་སྐྱོན་ནས་སྡེ་ཚན་སོ་སོར་དབྱེ་བ་བྱས་ཏེ་གློག་འཕྲུལ་གྱི་ཡིག་ཚགས་ཀྱི་ངོ་བོར་གསོག་ཉར་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་།གཞན་ཡང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ངོས་ནས་དུས་རྒྱུན་ནས་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་རོགས་དངུལ་ཁོ་ནར་སྒུར་ནས་འདུག་རྒྱུ་དེ་མིན་པར། ད་ལྟའི་བར་དུ་རང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་དང་རིག་པ་གཞི་ལ་བཞག་ནས་རང་འགན་རང་འཁྲིའི་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་ཀྱིས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཀམ་པུ་ཊར་སྡེ་ཚན་ལ་ཡང་དེ་དོན་སྔར་ལོ་ནས་རེ་སྐུལ་བྱས་པ་ལྟར་ད་ཆ་གློག་འཕྲུལ་ཡིག་ཚགས་ཀྱི་ལས་གཞི་དེ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར། ག་ལེར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་གཅིག་པོ་ཙམ་མིན་པར། དོན་གཅོད་ཁག་དང་ས་གནས་ཆེ་ཁག་གི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཁག་ཏུ་ཡང་ལས་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་འཆར་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་། སྐབས་དེར་འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་ཀམ་པུ་ཊར་སྡེ་ཚན་གྱི་ལས་གཞི་འདིར་འགན་གཙོ་བོ་བཞེས་མཁན་གྱི་ཆེད་ལས་བ་ཀུན་དགའ་འཇིགས་མེད་ལགས་སུ་ལས་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་བྱས་པ་ཡིན་ན་གཞུང་ཡིག་རྣམས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་འབྲེལ་ནས་ཉེན་ཁ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཐད་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། ཐེངས་འདིའི་གློག་འཕྲུལ་གྱི་ཡིག་ཚགས་དང་འབྲེལ་བའི་མཉེན་ཆོས་དེ་ནི་ Internate འམ་དྲ་རྒྱ་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཡིག་ཚགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་ཚང་མ་ཚད་མཐོ་བོ་བཟོ་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་ལས་ཆེད་མཁས་བར་ཡང་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཕུལ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་ཀྱིས། ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་དྲ་རྒྱ་གཏོར་རྒོལ་གྱི་ཉེན་ཁ་ཉུང་ཉུང་ཡིན་པ་ལྟར་དེ་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱེད་རྒྱུ་ཡང་གང་གཟབ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཉེན་ཁ་དེ་ཙམ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་།གཞན་ཡང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དེ་རིང་གི་ལས་གཞི་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་བཀའ་བློན་དང་དྲུང་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས་འགན་གཙོ་བཞེས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ལས་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་ཡོང་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་ལྷུར་ལེན་གནང་དགོས་བའི་རེ་སྐུལ་གནང་བ་མ་ཟད། ད་ལྟའི་བར་ལས་དོན་བྱེ་བྲག་ཞིག་གི་སྒང་ལ་ཆེད་མཁས་བ་ཞིག་དགོས་ཟེར་དུས་ཕྱི་ལོགས་ནས་ཆེད་དུ་གདན་ཞུས་ཀྱི་གླ་དངུལ་ཆེན་པོ་སྤྲོད་དགོས་བའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་དེར་བློ་འཚབ་ཀྱིས། མ་འོངས་བར་སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཡང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་ལ་གཞིགས་ནས་ལས་དོན་བྱེ་བྲག་གི་སྒང་ལ་ཉམས་མྱོང་དང་ཤེས་ཚད་མཐོ་བར་ཡོང་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས་བ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་ཡིན་པའི་གཞེན་སྐུལ་གནང་སོང་།

ཁ་སང་སྐབས་ ༡༧ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གསུམ་པའི་ལས་ཉིན་མཐའ་མའི་ལས་རིམ་ཐོག་གྲོས་ཚོགས་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་རྩིས་ལོ་ ༢༠༢༢་༢༠༢༣ ལོའི་སྔོན་རྩིས་འགྲོ་གྲོན་ཁྱོན་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་ ༢༥༤༢་༢༡ ཙམ་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ནས་གྲོས་ཚོགས་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་སོང་། ཉེ་སྔོན་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གིས་ལས་ཉིན་དང་པོའི་ཐོག་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་ ༢༥༣༥་༡༤ ཡི་སྔོན་རྩིས་འཆར་འབུལ་ཞུས་པའི་ཐོག་ཆབ་སྲིད་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་དང་རུ་སོག་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་གཉིས་ལ་སྤར་ཆ་ཕྲན་བུ་དང་གཅོག་ཆ་གང་ཡང་མེད་པར་གཏན་འབེབས་གནང་སོང་། ཁ་སང་སྔ་དྲོའི་ལས་རིམ་ནང་ལས་ཁུངས་གོ་རིམ་བཞིན་སྔོན་རྩིས་ཐོག་བགྲོ་གླེང་དང་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད། དེ་བཞིན་གངས་ལྗོངས་དཔལ་འབྱོར་ཞབས་ཞུ་ཁང་དང་སྣར་ཐང་དཔར་ཁང་སྒོ་བརྒྱབ་རྒྱུ་མིན་པ་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་གཞུང་འབྲེལ་གྲོས་ཆོད་ཡིག་ཆ་ཁག་ཅིག་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་།  དེ་བཞིན་ཉེ་སྔོན་བཀའ་ཤག་གི་གསལ་བཤད་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ཟིན་པར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད་གནང་ཟིན་རྗེས། གྲོས་ཚོགས་ནས་རྩིས་ལོ་ ༢༠༢༢་༢༠༢༣ ལོའི་སྔོན་རྩིས་འགྲོ་གྲོན་གཏན་འབེབས་སོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང་འབྲེལ་ཏེ། སྐབས་ ༡༧ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གསུམ་པ་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་ཡོད། སྐབས་བཅུ་བདུན་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གསུམ་པའི་མཇུག་བསྡོམས་གསུང་བཤད་ནང་། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣༠ རེས་གཟའ་ལྷག་པ་ཉིན་བོད་ཁམས་སྐྱེ་རྒུ་མདོ་རུ་དམག་སྒར་གྱི་ཉེ་འགྲམ་དུ་བོད་མི་ཞིག་གིས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་བའི་གནད་དོན་བྱུང་འདུག དེ་བཞིན་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གཉིས་པའི་སྐབས་ཏེ་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༥ ཉིན་གཞས་པ་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་སྟངས་བར་ང་ཚོས་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀྱི་གྲོས་འཆར་ཞིག་འཁྱེར་ཡོད་པའི་གནད་དོན་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ཁོང་རྣམ་པས་བོད་བསྟན་སྲིད་ཀྱི་ཆེད་དུ་བློས་བཏང་ཆེན་པོ་གནང་ཡོད་སྟབས་ང་ཚོས་ཁོང་རྣམ་པའི་བློས་བཏང་དེ་དག་དོན་དང་ལྡན་པ་ཡོང་བར་ཤོག་ཅེས་དང་། ལྷག་དོན་སོ་སོའི་ངོས་ནས་བོད་སྲིད་ཀྱི་ཆེད་དུ་ལྷག་བསམ་འཇུག་པ་ཆེར་སྐྱེད་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཞབས་འདེགས་ཞུ་ཐུབ་དགོས་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་དང་དམ་བཅའ་ལེན་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་ཡིན་ནའང་འདྲ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེ་ཡིན་ནའང་འདྲ་དོན་དང་ལྡན་པ་ཆགས་ངེས་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད།གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཐོག་ནས་ཆེས་ཐོག་མར་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཐོག་གཞུང་འབྲེལ་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ཞིག་བསྣམས་ཡོད་པ་དང་གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་ལྔ་གྲོས་ཚོགས་ར་བར་སྤྱི་མོས་ཐོག་བཞག་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དེ་ལ་དམིགས་བསལ་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞེས་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཁོར་ཡུག་ཐོག་ཉམས་ཞིབ་ཚད་ལྡན་མེད་པ་དང་ལྷག་པར་ཞིབ་འཇུག་གནང་སྟངས་ལ་མ་འདང་བའི་ཆ་དེ་འདྲ་བྱུང་ཡོད་པས་ཡིག་ཆ་བཟོ་བའི་སྐབས་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བརྟེན་སླད་མར་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་ཞིབ་འཇུག་ཚད་ལྡན་ཡོང་ཐུབས་སུ་འབད་བརྩོན་ཞུ་གལ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་སོང་།དེ་བཞིན་ཐེངས་འདིའི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་དཔལ་འབྱོར་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དབུས་དང་ཁྱབ་ཁོངས་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༢༠ རིང་གི་མ་དངུལ་གནས་བབ་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་བསྣམས་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། དེའི་ཐོག་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གནས་བབ་གང་ཙམ་གསལ་པོ་ཆགས་སོང་བསམ་གྱི་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དེ་ཚོའི་ཐོག་ནས་གྲོས་ཚོགས་ར་བའི་ནང་བློ་སྐྱེད་འཐོབ་རྒྱུ་ཞིག་དང་ལྷག་པར་རྒྱ་ཆེ་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་ཡིན་ན་ཏན་ཏན་ཐུགས་ཕན་གསོ་སོང་བསམ་གྱི་ཡོད་ཅེས་སོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད། གཞི་རྩའི་ཐེངས་འདིའི་སྔོན་རྩིས་གྲོས་ཚོགས་དེ་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༡ ནས་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཁ་སང་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྤྱི་འཐུས་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཆ་ཤས་བཞེས་ཏེ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པ་ཁག་ལ་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད་གནང་བའི་ཁྲོད། ཐེངས་འདིའི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་ཐོག་ནས་ཆ་ཤས་བཞེས་པ་མ་ཟད་ཐུགས་ཁུར་ཆེ་བཞེས་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་སྦྲགས། མ་འོངས་ཟླ་བ་དྲུག་གི་རྗེས་སུ་བསྐྱར་དུ་མཇལ་སྐབས་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་ལེགས་སྤེལ་ཉེས་འགོག་གི་ལམ་སྟོན་གནང་རོགས་ཞེས་དང་ཉེས་སྐྱོན་གང་བྱུང་བར་དགོངས་སེལ་ཞུ་རྒྱུ་དང་སླར་མི་ཡོང་བར་འབད་བརྩོན་གནང་བ་བརྒྱུད་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་རྣམས་ལ་མིག་དཔེ་འོས་པ་ཞིག་བཟོས་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་པོར་ཡིད་ཆེས་གནང་བའི་རེ་བ་དང་སྨོན་འདུན་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཡོད།

རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རིན་ཆེན་ལྷ་མོ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ལ་ཞུ་སྙན་ཞིག་ཕུལ་ཏེ་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱིར་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ཡུལ་དེའི་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་གཟེངས་རྟགས་མཐོ་ཤོས་ Bharat Ratna འབུལ་ལམ་ཞུ་དགོས་པའི་གནད་དོན་གཙོས་ལ་དྭགས་ཀྱི་ཁུལ་ UT དང་འབྲེལ་ནས་གནད་དོནཁག་ཅིག་གི་སྐོར་ཞུ་སྐུལ་ཞུས་འདུགཁ་སང་རེས་གཟའ་ཕུར་བུ་ཉིན་རིན་ཆེན་ལྷ་མོ་ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་གནང་བར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡༌༌༢༢ ལོའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལོ་འཁོར་སྙན་ཐོ་ནང་དུ་ལ་དྭགས་ཀྱི་ཁུལ་ UT དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཁག་ཅིག་དེའི་ཆ་ཤས་སུ་འཁོད་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ཆེད་བཏོན་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྷག་དོན་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་དུས་རྒྱུན་དུ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནང་པའི་དགེ་སློང་དཀྱུས་མ་ཞིག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་བུ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་མཛད་ཀྱི་ཡོད་པར་བཀའ་སྩལ་བ་ལུང་འདྲེན་གྱིས་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནས་༸སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོའི་རིང་རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་བོའི་རིག་གཞུང་ཕྱུག་པོ་ཡོད་པ་ལས་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲ་ནས་བརྒྱུད་པའི་ནང་ཆོས་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་རླབས་ཆེན་བསྐྱངས་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། ༸གོང་ས་མཆོག་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ Bharat Ratna གཟེངས་རྟགས་འབུལ་ལམ་ཞུ་རྒྱུའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག རིན་ཆེན་ལྷ་མོ་ལགས་ཀྱིས་ཞུ་ཡིག་དེའི་ནང་ལ་དྭགས་ཀྱི་ཁུལ་ UT ས་གནས་མང་ཚོགས་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཁག་ཅིག་ཆེད་བཏོན་གནང་བར་རྒྱ་གར་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དོན་ཚན་དྲུག་པའི་འོག་ཏུ་ UT ས་གནས་མང་ཚོགས་ལ་རང་གི་ས་ཆ་དང་ལས་ཀ དེ་བཞིན་རིག་གཞུང་དང་ཁོར་ཡུག་བཅས་པ་སྲུང་སྐྱོབ་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་། བྷོ་ཊའི་སྐད་ཡིག་ལ་གཞུང་འབྲེལ་ངོས་འཛིན་གནང་སྟེ་དེ་ཉིད་རྒྱ་གར་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་བརྒྱད་པའི་ཁོངས་སུ་བཅུག་དགོས་པ། དེ་བཞིན་བྷོ་ཊིའི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གནས་གཉིས་ UT ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་ལམ་ལུགས་ནང་བཅུག་དགོས་པ་མ་ཟད། ལྷག་དོན་ལ་དྭགས་ནང་གི་གཞུང་འབྲེལ་གཞི་རིམ་གོང་མའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བྷོ་ཊའི་དགེ་རྒན་དང་བོད་རིག་པའི་མཐོ་རིམ་སློབ་དཔོན་གྱི་ས་དམིགས་ཆེད་བཏོན་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་དཀར་འཁྱིལ་རྫོང་ཁོངས་སུ་ནང་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་དོན་སླད་ལས་འཆར་གསར་གཏོད་གནང་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཁག་ཅིག་བཀོད་འདུག ཁ་སང་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་འཇམ་དབྱངས་ཚེ་རིང་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་བྷོ་ཊིའི་སྐད་ཡིག་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལེའུ་བརྒྱད་པའི་ནང་ཆེད་འཇུག་ཡོང་བར་ཁོང་གི་ངོས་ནས་སྤྱི་འཐུས་སྒེར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་ཞིག་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་སམ་གྲོས་ཚོགས་འོག་མར་བསྣམ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་དང་དེ་ནི་ད་བར་གྱི་མི་རབས་ནང་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི་ལས་འགུལ་གལ་ཆེ་ཞིག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་སམ་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་ཐེངས་དང་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། གནད་འགག་ཅན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་མ་ཚད་པར་བྷོ་ཊིའི་སྐད་ཡིག་པ་ཚང་མའི་སླད་སྤོབས་པ་གནང་འོས་ཤིག་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱི་དམངས་ཆེས་མཐོའི་གཟེངས་རྟགས་ Bharat Ratna འབུལ་ལམ་ཞུ་དགོས་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ། དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་རྣམ་པས་མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གྱུར་ཐོག་ནས་དེ་འབྲེལ་དགོས་འདུན་ཆེད་བཏོན་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་གྱི་ BJP ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པའི་དབུ་ཁྲིད་རྒན་གྲས་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་ཟུར་པ་གཙོས། ལ་དྭགས་ནང་པ་ཚོགས་པ་དང་ལ་དྭགས་ཀྱི་ཁྲིག་སེ་དང་བདེ་སྐྱིད་དགོན་པའི་དབུ་བླ་དང་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་གནང་མྱོང་མཁན་ཁྲིག་སེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་བཅས་ནས་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་མཱོ་ཌི་མཆོག་ལ་ཞུ་སྙན་ཞིག་ཕུལ་ཏེ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ལ་ཞུ་སྐུལ་གནང་ཡོད་པ་རེད།གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལ་གཞིགས་ན། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རིན་ཆེན་ལྷ་མོ་ལགས་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༨ ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཉིན་གྲངས་ ༡༤ རིང་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་མོན་གྷོ་འདོད་རྒུ་གླིང་དང་ཧུན་སུར་རབ་རྒྱས་གླིང་། དེ་བཞིན་སྦེལ་ཀོབ་གཞིས་ཆགས་བཅས་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བྱེས་ཀྱི་གདན་ས་ཆེན་པོ་བཀྲིས་ལྷུན་པོ་དང་སེར་བྱེས་གཙོས་༸དཔལ་ལྡན་འབྲས་སྤུངས་བློ་གསལ་གླིང་དང་དགའ་ལྡན་བླ་སྤྱི། གཞན་ཡང་རྙིང་མའི་དགོན་པ་སོགས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་དང་དགེ་འདུན་པ་རྒན་གྲས་རྣམས་དང་ཚོགས་འདུ་གནང་རྒྱུ་མ་ཟད། ཐེངས་འདིའི་གཞུང་འབྲེལ་ཕྱོགས་སྐྱོད་ཁྲོད་གཙོ་བོ་ལྷོ་ཕྱོགས་གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དབུ་ཁྲིད་དང་དེ་བཞིན་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འདྲ་མིན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་རྣམས་དང་ལྷན་དུ་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཤེས་ཡོན། དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནད་དོན་ཐད་ལ་ངལ་བ་གང་འཕྲད་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གྲོས་བསྡུར་གནང་མཐར་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ཕྱོགས་སྐྱོར་ལེགས་གྲུབ་གནང་གི་འདུག

དེ་རིང་བཞུགས་སྒར་གངས་སྐྱིད་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ་རྨད་བྱུང་དགོངས་བཞེད་ལས་འཁྲུངས་པའི་དུས་འཁོར་རྒྱུད་འགྲེལ་ཆེན་མོའི་ཕྱག་དཔེ་དབུ་འབྱེད་དང་༸རྒྱལ་བའི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་འོག་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མཛད་རྗེས་ཁག་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་འབྲེལ་བའི་མཛད་སྒོ་ཚོགས་སོང་། དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༡༠ ཐོག་ཚོགས་པའི་མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག མཁན་ཟུར་བྱ་དོ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག བཀའ་ཟུར་ཀིརྟི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག ༸དཔལ་ལྡན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་དྲུང་ཆེ་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ་ལགས་བཅས་དང་། ཟུར་ཉན་པ་དང་འབྲེལ་ཡོད་རྣམས་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པས་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་ཤེས་རབ་དར་རྒྱས་ལགས་ཀྱིས་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་བའི་དུས་འཁོར་རྒྱུད་འགྲེལ་ཆེན་མོའི་ཕྱག་དཔེ་པོད་དགུ་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་། མཛད་སྒོའི་ཐོག་མཁན་ཟུར་བྱ་དོ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་དུས་འཁོར་རྒྱུད་འགྲེལ་དང་འབྲེལ་ཏེ། དུས་འཁོར་ནི་ཆོས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བ་ཙམ་མིན་པར་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་སྐར་རྩིས་དང་གསོ་བ་རིག་པའི་སྒོ་ནས་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་ལ། དུས་འཁོར་རྒྱུད་འགྲེལ་གྱི་བཤད་ལུང་ཆེན་མོའི་ལོ་རྒྱུས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་བཀའ་ཟུར་ཀིརྟི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་དེ་སྔ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་དུས་འཁོར་རྒྱུད་འགྲེལ་དང་འབྲེལ་བཀའ་སློབ་སྩལ་བ་ལུང་འདྲེན་གྱིས་ཕྱག་དཔེ་དཔར་སྐྲུན་དང་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་མཁན།  བཤད་ལུང་དེ་འཛིན་སྐྱོང་གནང་མཁན་གཙོ་བོ་མཁན་ཟུར་བྱ་དོ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་བསྟན་པའི་མེ་རོ་སླར་གསོའི་ཞབས་འདེགས་བླ་ན་མེད་པ་བསྒྲུབས་ཡོད་པ་དང་། སྐུ་ལས་སྐྱོན་མཁན་ཡོངས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་སོང་ལ། ཀི་རྟི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐུགས་རེ་གནང་བ་གཞིར་བཟུང་དུས་འཁོར་རྒྱུད་འགྲེལ་གྱི་འཆད་ཉན་ཐོག་ལ་ཞབས་འདེགས་གང་ཡང་ཞུ་ཐུབ་མེད་ཀྱང་ཕ་ཡུལ་ལ་དུས་འཁོར་གྲྭ་ཚང་གཉིས་ཡོད་པ་ལྟར་དུས་འཁོར་གྱི་འཆད་ཉན་དེ་མཁན་ཐོག་རེར་རྫོགས་དགོས་པ་སྐུལ་མ་གནང་བ་བཞིན་ད་ལྟ་རྒྱུད་འགྲེལ་སློབ་བཞིན་སྐོར་གསུངས་སོང་། ༸དཔལ་ལྡན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་དྲུང་ཆེ་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ་ལགས་ཀྱིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཆོས་ཕྱོགས་ཐོག་ནས་བསྟན་པ་སླར་གསོ་མཛད་པའི་མཛད་འཕྲིན་རགས་བསྡུས་སྙན་སེང་ཞུས་སོང་། ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས་དུས་འཁོར་གྱི་ཉམས་ལེན་དང་དུས་འཁོར་གྱི་རྒྱུན་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་དང་འབྲེལ། གཙོ་བོ་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་འགྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་དར་སྤེལ་བྱུང་བའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག  ང་ཚོའི་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་སུ་དྲན་ཐུབ་དགོས་པ་དང་མ་འོངས་པར་༸མགོན་པོ་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་གཞིར་བཟུང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་རྒྱ་ཆེ་མང་ཚོགས་ཚོགོམ་པ་མདུན་སྐྱོད་ཞུ་གལ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་སོང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་བརྗོད་གཞི་ལས་འཕྲོས་ཏེ་གཞུང་ཆེན་དག་སློབ་གཉེར་གནང་བ་ཙམ་མིན་པར་ཉམས་བཞེས་གནང་གལ་དང་། ལྷག་པར་ང་ཚོ་སོ་སོ་རང་ཉིད་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་སློབ་སྙིང་ལ་བཅངས་ཏེ་ལས་དོན་ཁག་གནང་དགོས་སྐོར་གསུངས་ཡོད།གསར་འགོད་པས་ཕྱག་དཔེ་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་མཁན་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་ཤེས་རབ་དར་རྒྱས་ལགས་ལ་དུས་འཁོར་རྒྱུད་འགྲེལ་ཆེན་མོའི་གལ་གནད་དང་ཕྱག་དཔེ་པོད་དགུ་དང་འབྲེལ་བའི་བཅར་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུས་ཡོད།རྩ་བའི་བུ་སྟོན་རིན་ཆེན་གྲུབ་ནས་བརྒྱུད་པའི་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་བཤད་ལུང་ཆེན་མོ་ ༡༧༨༥ ལོར་ཀུན་མཁྱེན་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་འཇིགས་མེད་དབང་པོས་དབུས་གཙང་གི་སྒྲུབ་སྡེ་ཆེན་པོ་ཞ་ལུ་རི་ཕུག་ནས་གསན་ཏེ་མདོ་སྨད་དུ་སྤྱན་དྲངས་པ་དང་།  དེ་ནས་རིམ་པས་བརྒྱུད་དེ་ ༡༩༤༠ ལོར་༸རྗེ་བཙུན་འཇིགས་མེད་དམ་ཆོས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གི་དྲུང་ནས་༸སྐྱབས་རྗེ་ཀིརྟིའི་མཚན་ཞབས་རིན་པོ་ཆེས་གསན་པ་དང་། ལོ་མང་སོང་རྗེས་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་མང་པོར་བཤད་ལུང་དེ་ཉིད་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ཧ་ཅང་དཀོན་ཞིང་ཉག་ཕྲ་བར་གྱུར་སྟབས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༣ ལོ་ཡས་མས་ནས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བཀའ་རྩད་མཛད་ཀྱང་རེ་ཞིག་དགོངས་བཞེད་འགྲུབ་མ་ཐུབ། དེ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་རྗེས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་སྔར་བཞིན་བཤད་ལུང་དེའི་བརྒྱུད་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་ཡོད་མེད་ལ་བཀའ་བརྩད་མཛད་དེ་བཤད་ལུང་དེ་ཉིད་ཀིརྟིའི་མཚན་ཞབས་རིན་པོ་ཆེར་མངའ་བ་མཁྱེན་པ་རེད། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་ལམ་སྟོན་དང་བླ་ན་མེད་པའི་ཐུགས་ཁུར་འོག་ཀིརྟིའི་མཚན་ཞབས་རིན་པོ་ཆེས་ ༡༩༧༤ ལོར་གསེར་ཀོང་མཚན་ཞབས་རིན་པོ་ཆེར་འབུལ་གནང་མཛད་པ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོར་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཟུར་རི་རྫོང་རིན་པོ་ཆེ་དང་མཁན་ཟུར་བྱ་དོ་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་ལ་འབུལ་གནང་མཛད་པའི་བར་དུ་ཐེངས་བདུན་ལ་གནང་། དེ་ནས་གང་གི་ཞལ་སློབ་མཁན་ཟུར་བྱ་དོ་རིན་པོ་ཆེས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨  ལོར་དགའ་ལྡན་བྱང་རྩེ་གྲྭ་ཚང་དུ་ཐེངས་དང་པོ་གནང་ཞིང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༤ ཉིན་ནས་བྱེས་ཀྱི་གདན་ས་ཞ་ལུ་དགོན་པར་ཐེངས་གཉིས་པ་གནང་གཏན་ཁེལ། ཞ་ལུ་དགོན་ནི་བུ་སྟོན་རིན་ཆེན་གྲུབ་ཀྱི་གདན་ས་དང་བུ་སྟོན་རིན་ཆེན་གྲུབ་ནི་བཤད་ལུང་འདིའི་འབྱུང་ཁུངས་རྩ་བ་ཡིན་པ་རེད། བཤད་ལུང་འདི་ཉིད་ཞ་ལུ་དགོན་དུ་གནང་བ་དེས་ཆོས་ཆོས་ཀྱི་བདག་པོར་འཕྲོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།