གསར་འགྱུར།

ད་ཆ་ཨུ་རུ་སུས་ཡུཀ་རེན་ནང་དུ་དྲག་པོའི་བཙན་འཛུལ་བྱས་ནས་ཟླ་བ་གཉིས་ལྷག་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་འདིར་ཨུ་རུ་སུའི་ཕྱོགས་ནས་ཡུཀ་རེན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་ཅིག་ཏུ་དངོས་སུ་འབར་རྫས་དང་གོ་མཚོན་གྱི་ལམ་ནས་གཏོར་རྒོལ་ཚབས་ཆེན་གཏོང་བཞིན་ཡོད་སྟབས་ཡུཀ་རེན་གྱི་མི་སེར་འབུམ་ཕྲག་མང་པོ་ Poland དང་ Slovakia དེ་བཞིན་ Hungary སོགས་ཉེ་འཁོར་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་བ་མ་ཟད་དོན་རྐྱེན་དེའི་འོག་ད་བར་ཡུཀ་རེན་གྱི་མི་སེར་ ༤༠༠༠ ལྷག་གི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བ་དང་ ༥༥༠༠ ལྷག་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་པ་བྱུང་ཡོད།ཡུཀ་རེན་ནང་དུ་ངལ་བ་འཕྲད་བཞིན་པའི་དམག་འཁྲུག་གི་དོན་རྐྱེན་ཁྲོད་ཨ་རི་གཙོས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་ཡུཀ་རེན་ལ་མཚོན་ཆ་སོགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག ཨུ་རུ་སུར་དཔལ་འབྱོར་དང་ཚོང་ལས་བཀག་སྡོམ་གནང་ཡོད་པ་རེད།དེའི་ཁྲོད་སི་པེན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ Barcelon ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཁང་གིས་སྣེ་ཁྲིད་འོག་ཡུ་རོབ་སྤྱི་འཐུས་ཐུབ་བསྟན་དབང་ཆེན་ལགས་གཙོས་དེ་འབྲེལ་ལས་བྱེད་གཉིས་དང་། པོཊ་ལན་ཌི་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ཁག་ཅིག་བཅས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ཡུཀ་རེན་གྱི་ས་མཚམས་ Medyka ལ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྣམས་ལ་རོགས་སྐྱོར་གནང་འདུག རྩ་བའི་ཨུ་རུ་སུས་ཡུཀ་རེན་ལ་དྲག་པོའི་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ཏེ་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཡུཀ་རེན་གྱི་གནས་སྟངས་ལ་ཐུགས་ཕམ་མཛད་པ་དང་སྦྲགས། གྲོས་མོལ་བརྒྱུད་ཡུཀ་རེན་ནང་ཞི་བདེ་སླར་གསོ་གནང་དགོས་པའི་གསུང་འཕྲིན་ཞིག་སྩལ་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཨུ་རུ་སུས་ཡུཀ་རེན་ནང་དུ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་འདིས་དེ་སྔ་ ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་སྟངས་དེ་དྲན་གསོ་གནང་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ་ཏེ། འཚེ་བའི་ལམ་ལ་བསྐྱོད་རྒྱུ་དེ་ནི་འགྲོ་བ་མི་ཞིག་གི་གནང་སྟངས་མིན་པར་མ་ཟད་དེ་ནི་ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་དང་མི་མཐུན་པའི་བྱེད་སྟངས་ཤིག་རེད་ཅེས་དང་ཡུཀ་རེན་ལ་གང་མགྱོགས་ཞི་བདེ་སླར་གསོ་གནང་དགོས་པ་གསུངས་ཡོད།

མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོང་ཐང་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Michelle Bachelet མཆོག་རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༥ པའི་ནང་ཤིན་ཅང་གཙོ་གྱུར་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་རྟོག་ཞིབ་སླད་ཁུལ་དེར་ཕེབས་གཏན་ཁེལ་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པ་ཁག་ ༦༠ ཡིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ལྕམ་སྐུ་མཆོག་ལ་སྔ་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ནང་འདོན་སྤེལ་གནང་འཆར་སྐོར་གསུངས་པའི་ཤིན་ཅང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་སྟངས་ཐོག་གི་སྙན་ཐོ་དེ་གང་མགྱོགས་འདོན་སྤེལ་གནང་དགོས་པ་དང་། རིང་མིན་རྒྱ་ནག་ནང་དངོས་སུ་ཕེབས་སྐབས་རང་དབང་ལྡན་པའི་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་འབྲུ་དོན་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་དོན་ལ་སྨིན་པའི་སྐོར་སྐྱོད་གནང་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག རྩ་བའི་ལྕམ་སྐུ་ Michelle Bachelet མཆོག་གིས་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ པའི་ནང་ཤིན་ཅང་ནང་གི་གནས་སྟངས་རྟོག་ཞིབ་སླད་རང་དབང་ངང་སྐོར་སྐྱོད་གནང་འཆར་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། དུས་དེ་ནས་བཟུང་ད་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་གཡོལ་ཐབས་ཁོ་ན་བྱས་ཡོད་པའི་ཁྲོད་སྔ་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༩ པ་ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཙོ་འཛིན་ཁོང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པའི་གནད་དོན་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་གནང་ཟིན་གྲབས་ཡོད་སྐོར་དང་འབྲེལ། སྔ་ལོའི་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་དེ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འཆར་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད། དེ་རྗེས་ད་བར་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་མེད་པའི་ཁར་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༨ ཉིན་ལྕམ་སྐུ་མཆོག་ནས་རིང་མིན་ལོ་འདིའི་ཕྱི་ཟླ་ ༥ པ་ནང་ཤིན་ཅང་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཞན་པའི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་སྐོར་སྐྱོད་གནང་གཏན་ཁེལ་བ་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་ Human Rights Watch འམ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་དྲ་གནས་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་ཆེ་གྲས་ཁག་དང་རྒྱ་ནག་གི་མནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་བ། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་སོགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་དང་མི་རིགས་དེ་དག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་བཅས་ཁྱོན་ཚོགས་པ་ཁག་ ༦༠ མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Michelle Bachelet མཆོག་གི་མཚན་ཐོག་ལ་ཞུ་སྐུལ་གྱི་ཕྱག་བྲིས་དེ་འདོན་སྤེལ་གནང་འདུག དེ་སྔ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ Finonnuala Ni Aolian ལགས་ཀྱི་སྙན་ཐོ་འགོད་འབུལ་ཞུས་པའི་ནང་ཤིན་ཅང་གི་ཡུ་གུར་མང་ཚོགས་རྣམས་གསང་བའི་བཀག་ཉར་དང་བཙན་དབང་གིས་ངལ་རྩོལ་འོག་འཇོག་བཞིན་པ་སོགས་མངོན་གསལ་དང་འབྲེལ། གནད་དོན་དེ་དག་ཐོག་ཛ་དྲག་གི་ཞིབ་འཇུག་དགོས་པ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་དང་འགལ་བའི་ཆ་རྣམས་ཐེར་འདོན་དགོས་སྐོར་གསུངས་ཡོད། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དབུལ་ཕོངས་བའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ Philip Alston ལགས་ཀྱིས་དེ་སྔ་ཁོང་རྒྱ་ནག་ནང་སྐོར་སྐྱོད་ཕེབས་པ་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོ་འགོད་འབུལ་ཞུས་པའི་ནང་སྐོར་སྐྱོད་ཁྲོད་ཁོང་ལ་རང་དབང་ཐོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ་དང་ཐུག་འཕྲད་གནང་མ་བཅུག་པར་མ་ཚད་ས་གནས་གང་དུ་ཕེབས་ཀྱང་དེར་སྒྲིག་ཆས་མ་གྱོན་པའི་ཉེན་རྟོག་པ་ཡོང་བ་དང་། གང་ཟག་སུ་དང་ཐུག་འཕྲད་དང་བཀའ་མོལ་གང་གནང་བ་དེ་དག་རྒྱ་གཞུང་ལ་འཕྲལ་མར་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཐུག་འཕྲད་བྱུང་བའི་མི་སྣ་གཅིག་ནི་རྒྱ་རིགས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ Jiang Tianyong ལགས་ཡིན་སྟབས་ཐུག་འཕྲད་རྗེས་སུ་ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་མ་ཟད། ད་ལྟའང་བཟང་བཙོན་འོག་ཡོད་པ་སོགས་ལུང་འདྲེན་གྱིས་ད་བར་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་དང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་དང་ཆེད་ལས་པ་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཆེས་ཞན་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་དང་སྒོས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་ནང་དུ་བཙན་དབང་གིས་ངལ་རྩོལ་བཏང་བ། མང་ཚོགས་སྡེབས་ལ་ཆད་པ་བཏང་བ། ཁྲིམས་རྩོད་པ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་པ་འཛིན་བཟུང་། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གནང་མཁན་ཐོག་དྲག་གནོན་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིབ་ཕྲ་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ་དེ་དག་ཐོག་སེམས་འཚབ་ཀྱི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་དང་སྦྲགས། ཞིབ་འཇུག་དགོས་སྐོར་གསུངས་པ་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་དེ་དག་གིས་ཉེ་སྔོན་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༨ ཉིན་གཙོ་འཛིན་མཆོག་གིས་ཁོང་ཤིན་ཅང་དུ་ཕེབས་གཏན་ཁེལ་བའི་གསལ་གྲགས་གནང་བར་དེ་སྔ་གཙོ་འཛིན་མཆོག་གི་ལས་ཁུངས་ནས་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་དེ་ནམ་འདོན་སྤེལ་གནང་རྒྱུ་ཡིན་མིན་སྐོར་གསལ་ཁ་གང་ཡང་གནང་མེད་པར་བློ་ཕམ་ཡོད་པ་དང་། གཙོ་འཛིན་མཆོག་ནས་ཐོག་མར་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་སྐོར་སྐྱོད་གནང་འཆར་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ནས་ད་ཆ་ཟླ་བ་གསུམ་དང་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་ཕྱིན་པའི་མཚམས་འདིར་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གྱི་ཚབས་ཆེ་བའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་རྒྱུ་བཅས་ནི་སྔར་གྱི་གཙོ་འཛིན་ཚོ་དང་བསྡུར་ཚེ་འགན་ཁུར་ཉུ་བ་བཞེས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ད་བར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཙོ་འཛིན་ཕེབས་རྒྱུ་དེ་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་ལམ་ཡར་རྒྱས་དང་མཉམ་འབྲེལ་ལ་དམིགས་པའི་ Friendly Visit འམ་མཛའ་འབྲེལ་གྱི་སྐོར་སྐྱོད་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་རྟོག་ཞིབ་གནང་ཕྱིར་མིན་སྐོར་གསལ་བཟོ་བྱས་འདུག་པ་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ད་ལན་ལྕམ་སྐུ་ Bachelet མཆོག་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་གྱི་ཛ་དྲག་གནས་སྐབས་སུ་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ལྕམ་སྐུ་མཆོག་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་པའི་ནང་ཁོང་གི་རུ་ཁག་ལ་དོན་དངོས་ཐོག་བཀག་སྡོམ་མེད་པར་ཞིབ་འཇུག་གནང་འཐུས་མིན་སྐོར་གླེང་སློང་གནང་ཡོད་མེད་གང་ཡང་བཀོད་མེད་པར་བློ་འཚབ་དང་འབྲེལ། དེ་ལྟར་གནང་མ་ཐུབ་ཚེ་སྐོར་སྐྱོད་དེ་དོན་སྨིན་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་དཀའ་བ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་ལྕམ་སྐུ་མཆོག་ལ་ཕྱི་ཟླ་ ༥ པ་ནང་རྒྱ་ནག་ཏུ་མ་ཕེབས་སྔོན་ཚུད་དུ་བོད་དང་ཤིན་ཅང་ནང་གི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་དེ་སྔ་ཁས་ལེན་གནང་བ་སྙན་ཐོ་དེ་ཡོངས་གྲགས་འདོན་སྤེལ་གནང་དགོས་པ་དང་། སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་སྔོན་ཚུད་དུ་སྤྱི་དམངས་ཚོགས་པ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་པ་དང་། ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ཡོད་པ་རྣམས་གཙོས་རྒྱ་ནག་གི་གདུག་རྩུབ་མྱོང་མཁན་གྱི་མི་སྣ་ཚོ་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྟེ་གནས་སྟངས་རྒྱུས་ལོན་གནང་དགོས་པ། སྐོར་སྐྱོད་དངོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་ཉེན་རྟོག་པའི་ཐེ་བྱུས་གང་ཡང་མེད་པར་རང་དབང་ཐོག་ནས་རྟོག་ཞིབ་གནང་ཐུབ་དགོས་པ། རྟོག་ཞིབ་རུ་ཁག་ནང་མཁས་དབང་མཉམ་ཁྲིད་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་དགོས་འདུན་ཆེད་བཀོད་དང་ཆབས་ཅིག  རང་དབང་ལྡན་པའི་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་འབྲུ་དོན་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་དོན་ལ་སྨིན་པའི་སྐོར་སྐྱོད་གནང་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག

རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་སྡེ་ཁག་དྲུག་གིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ལོ་བཞིའི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་རྩོམ་པ་པོ་བློ་བཟང་ལྷུན་འགྲུབ་ལགས་དང། ལོ་དྲུག་གི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམ་ཐག་བཅད་པའི་གླུ་བ་ལྟུན་འགྲུབ་གྲགས་པ་ལགས། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་འོག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་མགོ་ལོག་དར་ལག་རྫོང་སེང་འབྲུག་སྟག་རྩེ་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་རིན་ཆེན་སྐྱིད་ལགས་བཅས་བོད་ནང་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་གསུམ་གྱི་གཟུགས་གཞིའི་གནས་སྟངས་ཁ་གསལ་དགོས་སྐོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཡིག་ཐོག་ནས་འདྲི་རྩད་གནང་འདུག རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དྲ་ཚིགས་ཐོག་གསལ་བར་གཞིགས་ན། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་སྡེ་ཁག་དྲུག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་བཏང་བའི་ཡིག་ཐོག་འདྲི་རྩད་ནང་གོང་དུ་གསལ་བའི་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་གསུམ་ཐོག་མར་རྒྱ་གཞུང་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་བཙན་འཁྲིད་དང། རྒྱུན་རིང་བཀག་ཉར་འོག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བ། མཐར་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་མེད་པར་གསང་བའི་ཐོག་ནས་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་དོ་བདག་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཁོང་གསུམ་གྱི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་གྱི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཞིབ་ཁྲ་མངོན་གསལ་གནང་སྟེ། རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་བོད་མིའི་ངོ་བོ་མཚོན་པའི་ལེགས་བྱང་ཁག་སྲུང་སྐྱོབ་དར་སྤེལ་གནང་མཁན་དང། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་མཁན་མི་སྣ་ཁག་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་དངོས་ར་འཕྲོད་པ་ཞིག་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་སྒྱུ་རྩལ་བ་སོགས་མང་ཚོགས་ཀྱི་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་མཁན་གྱི་མི་སྣ་ཁག་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་དང། རྒྱུན་རིང་བཀར་ཉར་གྱི་གར་ཡོད་ཤེས་རྟོགས་མེད་པ་བཟོས་པ། དེ་བཞིན་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཁག་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལམ་ལུགས་ལྟར་ཆགས་ཡོད་པར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་སྡེ་ཁག་གི་ངོས་ནས་ཧ་ཅང་སེམས་འཚབ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་སྡེ་ཁག་དྲུག་ནས་ད་ལན་རྒྱ་གཞུང་ལ་འདྲི་རྩད་གནང་བའི་ནང་ལ་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་ཁང་དུ་ཡོད་པ་རྩོམ་པ་པོ་བློ་བཟང་ལྷུན་འགྲུབ་ལགས་དང། གླུ་བ་ལྟུན་འགྲུབ་གྲགས་པ་ལགས། གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བའི་མགོ་ལོག་དར་ལག་རྫོང་སེང་འབྲུག་སྟག་རྩེ་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་རིན་ཆེན་སྐྱིད་ལགས་བཅས་གསུམ་གང་དུ་ཡོད་མེད་དང་གཟུགས་གཞིའི་བདེ་ཐང་གང་ཡིན། ཁོང་གསུམ་ཐོག་མར་འཛིན་བཟུང་དང་བཀག་ཉར། དེ་ནས་འབྲེལ་ཡོད་ནང་མི་ཚོར་ཤེས་རྟོགས་གང་ཡང་མེད་པར་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་སོགས་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲུ་དོན་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་མེད་སོགས་ལན་འདེབས་ཁ་གསལ་དགོས་པ། རྒྱ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ད་བར་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཚོར་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་དང་ཆོས་དད་རང་དབང། དེ་བཞིན་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་། བསམ་བློའི་རང་དབང་སོགས་འགན་སྲུང་ཆེད་དུ་གང་དང་གང་བྱས་པ་ཁ་གསལ་བཟོ་དགོས་པ་བཅས་ཀྱི་འདྲི་རྩད་ཁག་ཅིག་གནང་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་གསུམ་གྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་ཡིག་ཐོག་འདྲི་རྩད་གནང་མཁན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྡེ་ཁག་དྲུག་ནི། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་ཐོག་རྟོག་ཞིབ་གནང་མཁན་གྱི་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་དང། བཙན་ཁྲིད་དམ་གར་སོང་ཆ་མེད་ཀྱི་གནད་དོན་རྟོག་ཞིབ་གནང་མཁན་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་རང་དབང་གི་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣ། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་བསམ་བློའི་རང་དབང་དར་སྤེལ་དང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་མཁན་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣ། ལེགས་བྱང་རང་དབང་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཐོག་གི་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣ་བཅས་ཡིན་པ་རེད།

ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༧ ཉིན་བོད་དར་རྩེ་མདོ་བརྒྱད་ཟུར་རྫོང་ཀྱི་ནས་ཚེ་གྲོང་བརྡལ་ནས་ཡིན་པ་བོད་མི་བློ་དགའ་ལགས་དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་གཡུ་མཚོ་ལགས་རྣམ་གཉིས་ས་གནས་ཉིན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པར་བརྟེན་ད་ལྟའི་ཆར་ས་གནས་གང་དུ་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་མེད་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་མ་ཐུབ་པར་ལྷག་ཡོད་འདུག གསར་འགོད་པར་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་པས་གསུངས་དོན་ལ། ཉེ་ཆར་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་བོད་ནང་གི་དགོང་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༣ ཡས་མས་སུ་དར་རྩེ་མདོ་བརྒྱད་ཟུར་ས་གནས་ཉེན་རྟོག་པ་ཡོང་སྟེ་བློ་དགའ་དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་གཡུ་མཚོ་རང་ཁྱིམ་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་རྫོང་ཐོག་ཏུ་འཁྲིད་ཡོད་པ་དང་། ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་གཉིས་འཛིན་བཟུང་བྱེད་དོན་ཅི་ཡིན་དང་ས་གནས་གང་དུ་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་མེད་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་མ་ཐུབ་པར་ལྷག་ཡོད་སྟབས། ཁོང་གི་ནང་མི་ཚོ་ད་ཆ་ཐུགས་འཚབ་ཆེན་པོ་གནང་བཞིན་ཡོད་འདུག  ཁོང་གིས་ད་དུང་ད་ལྟའི་ཆར་བཟའ་མི་གཉིས་འཛིན་བཟུང་བྱེད་དགོས་དོན་གང་ཡིན་གསལ་ཁ་མེད་ཀྱང་། བློ་དགའ་ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤུན་མཆེད་ཅིག་ལ་འབྲེལ་བ་གནང་རྐྱེན་ཡིན་སྲིད་སྐོར་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་བོད་དར་རྩེ་མདོ་བརྒྱད་ཟུར་རྫོང་ཀྱི་ནས་ཚེ་གྲོང་བརྡལ་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བློ་དགའ་ལགས་ནི་དགུང་ལོ་ ༣༦ དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་གཡུ་མཚོ་ལགས་ནིི་དགུང་ལོ་ ༣༠ ཡིན་པ་དང་ཁོང་བཟའ་མི་གཉིས་ལ་བུ་ཕྲུག་ལོ་ན་ ༡༤ སོན་པ་ཞིག་འདུག

འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༤༠ ལྷག་གི་རིང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁུལ་དུ་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཀྱི་ངོས་ནས་སྣེ་ཁྲིད་གནང་སྟེ། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ལས་འགུལ་དང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་སྲུང་སྐྱོབ་གཙོས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ལས་དོན་གཉེར་མཁན་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༥༣ པ་དེ་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཛུ་རིག་ཏུ་ཚོགས་ཡོད་ཅིང་། ཉིན་གཅིག་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་གཙོ་བོ་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་དང་རྒྱུན་ལས་གསར་འདེམས་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། སྐབས་སྔོན་མའི་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་དགྲ་ལྷ་དབང་ལྡན་ལགས་ཚོགས་གཙོར་བདམས་ཐོན་བྱུང་འདུགསྤྱིར་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་ཀྱི་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་དེ་རྣམ་ཀུན་ཡིན་ན་ཉིན་གྲངས་གསུམ་རིང་ཚོགས་ནས་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཚོགས་མི་ཚོར་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་དང་འབྲེལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་དང་འབྱུང་འགྱུར་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གོམ་སྟབས་གསར་པའི་ཁྲོད་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་ཐབས། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་ངོ་བོ། དེ་བཞིན་རིགས་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མི་ཉམས་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་ཕྱིར་ཚོགས་མི་ཕན་ཚུན་དབར་གྲོས་བསྡུར་སོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་སྣ་མང་གོ་སྒྲིག་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནས་བཟུང་གོ་ལ་ཁྱོན་ལ་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་ཆེས་ཆེར་སོང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༥༡ དང་ ༥༢ གཉིས་དྲ་ཐོག་ནས་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད། ད་ལན་གྱི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༥༣ དེ་གཙོ་བོ་སུད་སི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཚོགས་ཆུང་ཁག་གི་ཚོགས་མི་ལྷན་འཛོམས་གནང་བའི་ཐོག་ནས་ཉིན་གཅིག་མ་གཏོགས་ཚོགས་ཐུབ་མེད་པ་རེད། རྩ་བའི་ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་དེ་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ ལོར་ཡོ་རོབ་སུད་སི་ནང་དུ་ཆེད་འཛུགས་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་ཅིང། ཚོགས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་སུད་སི་ནང་ཚོགས་ཆུང་ཁག་དགུ་གཙོ་གྱུར་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཨོ་སི་ཀྲི་རིཡ། འཇར་མི་ནི། དེ་བཞིན་ནེ་ཐར་ལན་ཌི། ཁྱོན་ཡན་ལག་ཚོགས་ཆུང་བཅིུས་དང། ཚོགས་མི་ ༢༥༠ ལྷག་ཡོད་པའི་ཡོ་རོབ་ཁུལ་དུ་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་བོད་མིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆུང་རྙིང་གྲས་དང་ཆེ་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་རེད།  

དེ་རིང་ཞོགས་པར་ཁྲིགས་སེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཟུར་པ་དང་ལ་དྭགས་ནང་པ་ཚོགས་འདུའི་ཚོགས་གཙོ་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་དབང་ལགས། དེ་བཞིན་ལ་དྭགས་དགོན་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་རྒན་བཤད་སྒྲུབ་བྱམས་པ་ལགས། ལིང་ཤེད་དགོན་པའི་སྐུ་ཚབ་བཅས་བཞུགས་སྒར་༸རྒྱལ་བའི་ཕོ་བྲང་དུ་ཆེད་བཅར་གྱིས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་དབྱར་དུས་སུ་ལ་དྭགས་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱང་གནང་ཡོང་བའི་གསོལ་འདེབས་ཇི་ལྟར་ཞུས་པ་བཞིན་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་བདུན་པའམ་བརྒྱད་པའི་ནང་ལ་དྭགས་སུ་ཆིབས་བསྒྱུར་མཛད་རྒྱུའི་བཀའ་བཞེས་སྨིན་སྩལ་མཛད་འདུག གསར་འགོད་པས་ཐེངས་འདིའི་མཇལ་ཁ་དང་འབྲེལ་ནས་ཁྲིགས་སེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་བཅར་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུས་པར་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་དང་མཇལ་ཁ་ཞུས་སྐབས་༸གོང་ས་མཆོག་༸སྐུ་ངལ་གསོ་བཞུགས་མཛད་རྒྱུ་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་ལ་དྭགས་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱང་རྒྱུའི་གསོལ་འདེབས་ཇི་ཞུས་ལྟར་ཐུགས་བརྩེ་བ་ཆེན་པོས་དེ་དོན་བཀའ་བཞེས་བཟང་པོ་སྨིན་སྩལ་ཐོབ་ཡོད་པ་མ་ཟད། མཇལ་ཁའི་སྐབས་ལིང་ཤེད་དགོན་པའི་སྐུ་ཚབ་ནས་འདི་ལོར་ལིང་ཤེད་དགོན་དུ་དབྱར་ཆོས་ཆེན་པོ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་དེར་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱང་གནང་ཡོང་བའི་གསོལ་འདེབས་ཞུས་ཡོད་ཀྱང་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནས་གཟིགས་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་པ་ཙམ་ལས་ཆིབས་བསྒྱུར་མཛད་གཏན་ཁེལ་བའི་བཀའ་སྩལ་མཛད་མི་འདུག མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་དང་མཇལ་མོལ་གྲུབ་མཚམས་སུ་ལ་དྭགས་པའི་སྐུ་ཚབ་རུ་ཁག་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་དགུང་ཚིགས་ལྷན་བཞེས་དང་འབྲེལ་ཏེ་མཇལ་མོལ་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། སྐབས་དེར་ལ་དྭགས་ནང་པ་ཚོགས་འདུའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་དབང་ལགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་ལ་དྭགས་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་མི་རིགས་ཡོངས་མཉམ་དུ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ནང་ལ་དྭགས་ནང་ཚོགས་དགོན་ཚོགས་སྐུ་ཚབ་རུ་ཁག་ཅིག་བཞུགས་སྒར་དུ་ཆེད་བཅར་གྱིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་དབྱར་དུས་སུ་ལ་དྭགས་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀྲིན་བསྐྱངས་ནས་ཐུགས་ལྷོད་ལྷོད་ངང་༸སྐུ་ངལ་གསོ་བཞུགས་མཛད་རྒྱུའི་གསོལ་འདེབས་ཞུས་པ་ལྟར། མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནས་ཀྱང་ཐུགས་བརྩེ་ཆེན་པོས་བཀའ་བཞེས་བཟང་པོ་སྨིན་སྩལ་མཛད་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་ནས་ཐོག་མར་མཆེད་པའི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་རྐྱེན་གྱིས་ཆིབས་བསྒྱུར་མཛད་ཐུབ་མེད་པ་རེད།

དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༨ ཉིན་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ནོར་བུ་གསོལ་མགྲོན་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་རྣམ་གཉིས་དབུ་གཞུགས་ཐོག་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཚོང་པ་ཚོགས་པའི་སྐབས་ལྔ་པའི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོ་དབུ་འཛུགས་གནང་སོང་།  སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་བཙན་བྱོལ་ནང་ལ་ཐོག་མར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཚོང་ལས་ཁག་ཅིག་གཉེར་བ་དང་། བར་སྐབས་ཚོང་གི་སྡེ་ཚན་དེ་དག་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཁེ་ཕན་བཟོ་ཐུབ་མིན་སོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་རྐྱེན་པས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་རང་ནས་ཚོང་ལས་གཉེར་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་གནང་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཁག་ཅིག་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས། ཕྱིས་སུ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་བསྟུན་སྒེར་གྱི་ཚོང་པ་རྣམས་ནས་བོད་ཀྱི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཚོང་པ་ཚོགས་པ་ཞེས་ཟུར་དུ་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་ལས་དོན་ཁག་ཅིག་གཉེར་དང་གཉེར་བཞིན་པར་དགའ་བསུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཚོགས་པ་དེ་དག་བཙུགས་ནས་ད་ཆ་ལོ་ངོ་ ༡༥ འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུ་ཐོག་ཚོགས་པའི་འགྲོ་ལུགས་འགྲོ་སྟངས་ངེས་གཏན་འཕེལ་བ་ཞིག་བཟོ་ཐབས་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སུད་ཚོང་གི་གནས་བབ་གང་འདྲ་ཆགས་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ཉམས་ཞིབ་ཚད་ལྡན་ཞིག་གནང་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཚོང་པ་ཚོའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་སླད་ལས་བྱེད་གཉིས་ཆེད་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་རྒྱུ་དང་། དགོས་ངེས་ཅན་གྱི་སུད་ཚོང་བ་ཚོར་མུ་མཐུད་ནས་བུན་གཏོང་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་། སུད་ཚོང་བ་རྣམས་ནས་ཀྱང་ཚོང་ལས་གནང་སྐབས་སུ་ས་གནས་སོ་སོའི་ནང་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ལས་གཞི་སྤེལ་ཐུབ་རྒྱུ་དང་། ཚོང་ལས་ཁྲལ་འབབ་དང་། གོད་ཆག་རིགས་ཕོག་སྐབས་གནང་ལུགས་གནང་སྟངས་གང་ཡོད་སོགས་ཤེས་དགོས་གལ་ཡིན་པ་སོགས་ལམ་སྟོན་གནང་སོང་།  དེ་བཞིན་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས་བོད་མི་རྣམས་རང་ཁ་རང་གསོ་ཆགས་རྒྱུའི་ཐོག་དགོངས་པ་བཞེས་རྒྱུ་དང་ཚོང་པ་ཚོས་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་འཕེལ་བའི་ཐོག་ནས་ཚོང་ལས་གཉེར་རྒྱུ། དེ་བཞིན་དགུན་ཚོང་གི་དུས་སྐབས་སུ་ཚོང་ལས་གནང་བ་ཙམ་མིན་པར་མ་རྩ་ཡོད་པ་དེ་དག་གཞིས་ཆགས་ནང་ཚོང་ལས་ཆེ་ཆུང་ལ་ལྟོས་མེད་མ་འཛུགས་གནང་གལ། ལྷག་པར་དུ་ཚོང་པ་ཚོས་སོ་སོའི་ཡོང་འབབ་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་ལ་གང་ཐུབ་ཞལ་འདེབས་ཕུལ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་གལ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད། གཞི་རྩའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང་བའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཚོང་པ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མིའི་ཁོངས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་བཅུ་དགུ་ནང་དགུན་ཚོང་གཉེར་བཞིན་པའི་བོད་མི་ ༣༧༠༠ ལྷག་ཡོད་པ་དང་། དེ་རིང་ཚོགས་པའི་སྐབས་ལྔ་པའི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོ་དབུ་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་ཐོག་དྲུང་ཆེ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས་དང་རྩིས་པ་བསྟན་འཛིན་དབང་རྒྱལ་ལགས་རྣམ་གཉིས་ནས་འདས་པའི་ཟླ་བ་བརྒྱད་ལྷག་གི་ལས་བསྡོམས་དང་། རྩིས་ཁྲ་སྒྲོག་སྦྱང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་རྣམ་གཉིས་ལ་ཕྱག་རྟགས་འབུལ་བཞེས་གནང་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལ་དྭགས་སྤང་གོང་མཚོའི་ཉེ་འགྲམ་ཆུ་ཤུལ་ས་ཁུལ་ཉེ་སར་ Mobile Tower འམ་ཁ་པར་གྱི་ལྕོག་མཁར་གསུམ་གསར་རྒྱག་བྱེད་བཞིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུགཁ་སང་རྒྱ་གར་གྱི་ Hindustan Times དང་ Times Now སོགས་བརྒྱུད་ལམ་ཆེ་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཁ་ཉིན་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལ་དྭགས་མངའ་ཁུལ་གྱི་ཆུ་ཤུལ་ས་གནས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་དཀོན་མཆོག་བསྟན་འཛིན་ལགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་འཕྲུལ་སྒྲ་ཐོག་ཆུ་ཤུལ་ཉེ་འགྲམ་གྱི་རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ལག་ཐོགས་ཁ་པར་གྱི་ལྕོག་མཁར་གསུམ་གསར་རྒྱག་བྱས་ཡོད་པའི་འདྲ་པར་དང་བཅས་མངོན་གསལ་གནང་བ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ནས་ས་མཚམས་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤེལ་བཞིན་པའི་ཁྲོད། ཉེ་ཆར་ཆུ་ཤུལ་ཉེ་འགྲམ་གྱི་སྤང་གོང་མཚོ་ཐོག་ཏུ་ཟམ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ་ད་ཆ་ས་མཚམས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐག་ཉེ་སར་ལག་ཐོགས་ཁ་པར་གྱི་ལྕོག་མཁར་གསུམ་གསར་རྒྱག་བྱས་ཡོད་སྐོར་བཀོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱ་གར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆུ་ཤུལ་ས་ཁུལ་གྱི་གྲོང་ཚོ་ཁག་ ༡༡ ནང་ད་ཆ་ 4G ལག་ཐོགས་ཁ་པར་འབྲེལ་གཏུག་གི་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གར་ངོས་ནས་དེར་སེམས་འཚབ་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་མ་རེད་དམ་ཞེས་དྲི་བ་བཏང་འདུགརྩ་བའི་སྤང་གོང་མཚོ་ཐོག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཟམ་ཆེན་གསར་རྒྱག་བྱས་ཡོད་པའིས་ཁུལ་དེའང་དེ་སྔོན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ལོའི་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་དབར་གྱི་དམག་འཁྲུག་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གིས་ཁྲིམས་འགལ་ཐོག་བཙན་བཟུང་བྱས་པའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། ཁོང་གི་ངོས་ནས་འདས་པའི་དུས་ཡུན་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་ས་མཚམས་ཁུལ་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་མང་དག་ཅིག་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པའི་ཐུགས་སྣང་བྱུང་སྐོར་གསུངས་པ་དང་སྦྲགས། ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གིས་སྤང་གོང་མཚོ་ཐོག་ཏུ་ཟམ་ཆེན་གསར་རྒྱག་དང་། ད་ཆ་རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཐོག་ནས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ལ་དྭགས་སྤང་གོང་མཚོའི་ཉེ་འགྲམ་ཆུ་ཤུལ་ས་ཁུལ་ཉེ་སར་ Mobile Tower འམ་ཁ་པར་གྱི་ལྕོག་མཁར་གསུམ་གསར་རྒྱག་བྱེད་བཞིན་པ་དེས་རྒྱ་གར་ལ་སེམས་འཚབ་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་ས་མཚམས་ས་ཁུལ་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་གང་ཞིག་སྤེལ་བ་ཡིན་ཀྱང་། དང་པོ་མི་མང་དཀྱུས་མ་བསྡད་བཅུག་ནས་དེ་རྗེས་དམག་མི་བསྡད་ས་བཟོ་ཡི་ཡོད་པར་བརྟེན་ལས་གཞི་རྣམས་གོ་ཉིས་ཆོད་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ཐོག་ནས་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གར་ཕྱོགས་ནས་གནད་དོན་དེར་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་གནང་སྟེ་རྒྱ་གར་གྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་ས་ཁུལ་དེ་དག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་མང་ཙམ་སྤེལ་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཁོངས་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་འོག་ཏུ་བོད་ཀྱི་ས་ཁག་ཁུལ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ། དེ་བཞིན་འབྲུག་སོགས་དང་ས་འབྲེལ་ཡོད་པའི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་སྣ་མང་སྤེལ་བཞིན་པ་མ་ཟད་མཐའ་མཚམས་ཁུལ་དུ་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་གིས་མི་འབོར་ཕོན་ཆེ་འོར་འདྲེན་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་ད་བར་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་བར་དུ་གྲོས་མོལ་ཐེངས་བཅུ་བཞི་ཙམ་བྱས་པའི་རྗེས་སུའང་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་དང་འབྲེལ་ནས་གྲོས་མོལ་གྱི་ཐོག་མཇུག་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་གྲོས་མཐུན་བྱུང་བ་ཙམ་ལས་དོན་དངོས་ཐོག་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་གནད་སྨིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་གང་ཡང་སོན་མེད་པ་རེད།

དེ་རིང་སྔ་དྲོར་༸དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་གྲྭ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་༸དཔལ་ལྡན་འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་བཅས་ཀྱི་མཁན་བླ་གསར་པ་ཁག་ཅིག་༸རྒྱལ་བའི་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་སཱ་ལཱར་ཆེད་བཅར་གྱིས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་གཟིམ་ཆུང་མཇལ་ཁ་དང་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་ཞུས་འདུག༸གོང་ས་མཆོག་གིས་སྐབས་དེར་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་མཁན་བླ་ལས་ཟུར་རྣམས་ལ་ཉེ་སྔོན་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་གྱི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་སྐབས་ཉམ་ཐག་རྣམས་ལ་སྐམ་ཟས་སོགས་ཀྱི་རོགས་རམ་ལས་དོན་རླབས་ཆེན་གཉེར་བར་ཐུགས་དགྱེས་ཚོར་ཆེན་པོས་ཡི་རང་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་པ་མ་ཟད། རིང་མིན་བདེ་མཆོག་ཚེ་ལྷ་དཀར་པོའི་བཀའ་དབང་བསྩལ་རྒྱུའི་བཀའ་བཞེས་བཟང་པོ་སྨིན་སྩལ་མཛད་འདུགརླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་གཟིམ་ཆུང་མཇལ་ཁ་དང་བཀའ་སློབ་སྩལ་གྲུབ་བསྟུན་༸དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་གི་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་བསྟན་འཛིན་བཟང་པོ་ལགས་སུ་དེ་རིང་གི་གཟིམ་ཆུང་མཇལ་ཁ་དང་འབྲེལ་བའི་བཀའ་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུས་ཡོད། ༸སྐུ་པར་བདག་དབང་། ༸དཔལ་ལྡན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་།