བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས།

བོད་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་དི་ལླཱི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Arvind Kejriwal མཆོག་སླར་ཡང་མངའ་སྡེའི་འོས་བསྡུའི་ཁྲོད་ཚད་མཐོའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པར་འཚམས་འདྲི་བསྩལ་བ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་གར་མང་ཚོགས་ནས་མང་གཙོ་ཡང་དག་ལོངས་སུ་སྤྱོད་བཞིན་པར་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་འདུག ཁ་སང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བསྩལ་བའི་གསུང་འཕྲིན་ནང་དི་ལླཱི་མང་ཚོགས་ནས་མུ་མཐུད་ཁྱེད་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ལམ་སྟོན་འོག་ཁེ་ཕན་བྱུང་ངེས་ཡིན་པ་དང་སྒོས་དེ་སྔ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་དི་ལླཱི་མངའ་སྡེ་གཞུང་གི་སྟངས་འཛིན་འོག་ཡོད་པའི་གཞུང་གི་སློབ་གྲྭའི་དགེ་སློབ་བཅས་ལྷན་ཞུགས་ཐོག་བདེ་སྐྱིད་སྐྲུན་ཐབས་ Happiness Curriculum ཞེས་པའི་བསླབ་གཞི་གསར་པ་དབུ་འབྱེད་མཛད་པར་སྐུ་ཞབས་ཁོང་དང་དི་ལླཱིའི་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པར་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་པ་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ། བསླབ་གཞི་དེས་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་སློབ་སྦྱོང་སྤྱི་ཡོངས་ལ་གྲུབ་འབྲས་བཟང་པོ་ཐོན་ངེས་དང་ལྷག་པར་དུ་སློབ་ཕྲུག་ཞན་ཚོར་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེ་གོང་འཕེལ་གཏང་རྒྱུའི་རོགས་འདེགས་ཐུབ་རྒྱུ་ཡིན་པར་བཀའ་བསྩལ་འདུག མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་གཞི་རྩའི་རིན་ཐང་གོང་མཐོར་དང་ཆོས་ལུགས་ཕན་ཚུན་མཐུན་སྒྲིལ་གནང་ཕྱིར་༸མགོན་པོ་མཆོག་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་བསྐྱར་གསོའི་སླད་ཞལ་བཞེས་མཛད་པ་དང་དི་ལླཱི་གཞུང་ནས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བདེ་སྐྱིད་སྐྲུན་ཐབས་ཀྱི་བསླབ་གཞི་གཏན་འབེབས་གནང་བར་ཡི་རངས་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་པ་མ་ཟད། དི་ལླཱི་གཞུང་ནས་དེ་ལྟར་གནང་བ་དེས་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་གཞན་ཁག་ལའང་མིག་དཔེ་ཞིག་བསྟན་ཐུབ་ཡོད་པར་བཀའ་བསྩལ་འདུག ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ད་དུང་རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ན་གནའ་དེང་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཟུང་འབྲེལ་གནང་ཐུབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་པོ་དེ་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་མཛད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ངོས་ནས་བསླབ་གཞི་དེར་དོ་སྣང་དང་དགའ་མོས་བྱེད་པ་དེ་ནི་རེ་བ་དང་སེམས་འགུལ་གྱི་རྣམ་པ་མངོན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་བཀའ་བསྩལ་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་དོན་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་སྐུ་ཞབས་ཀེཇ་རི་ཝལ་མཆོག་ལ་རྒྱལ་ས་དི་ལླཱིའི་མི་མང་གི་བསམ་དོན་འགྲུབ་པའི་ཐུགས་སྨོན་མཛད་འདུག དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་མཆོག་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་བོད་མི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་འཚམས་འདྲི་ཞུས་ཏེ་སྐུ་ཞབས་ཀེཇ་རི་ཝལ་མཆོག་སླར་ཡང་འོས་བསྡུའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་དེས་མང་ཚོགས་ནས་ཁོང་གི་འགོ་ཁྲིད་དང་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པར་ཡིད་ཆེས་བློ་སྐྱེལ་གནང་གི་ཡོད་པ་ཞིག་མཚོན་པ་མ་ཟད།  ཁོང་གི་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པ་ནས་དི་ལླཱིར་གནས་བཞུགས་བོད་མི་ཡོད་དོ་ཅོག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བ་དེ་དག་རྣམ་ཀུན་ནས་ཚོར་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་དོན་དི་ལླཱི་གཞུང་ནས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་ ༸གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་ལས་བདེ་སྐྱིད་སྐྲུན་ཐབས་ཀྱི་བསླབ་གཞི་གཏན་འབེབས་གནང་བར་ཡི་རངས་བསྔགས་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་རེད། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་ཨཱཙཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་གིས་ཀྱང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་འཚམས་འདྲི་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། སྐུ་ཞབས་ཀེཇ་རི་ཝལ་མཆོག་དང་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པས་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གཡོ་མེད་པར་གནང་ཁག་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་ཆབས་ཅིག དི་ལླཱི་གཞུང་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་ལས་བདེ་སྐྱིད་སྐྲུན་ཐབས་ཀྱི་བསླབ་གཞི་གཏན་འབེབས་གནང་བར་བསྔགས་བརྗོད་ཞུས་ཏེ་བསླབ་གཞི་དེས་སླད་མར་མི་རབས་གཞོན་པ་ཚོར་ཕན་ངེས་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག ཚོགས་གཞོན་མཆོག་གིས་ད་དུང་དི་ལླཱི་གཞུང་འཛིན་ནས་ཁུལ་དེར་གནས་བཞུགས་བོད་མི་དང་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་གི་བོད་མིར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོར་ལཱལ་ཀི་ལར་སུད་ཚོང་གཉེར་མཁན་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོམ་རར་མེ་སྐྱོན་ཤོར་སྐབས་རོགས་རམས་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་འདུག ལྷག་དོན་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ Aam Aadmi Party ནས་སླད་མར་བོད་མིར་དེ་འབྲེལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་རེ་སྐུལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་སྐུ་ཞབས་ Kejriwal མཆོག་ད་རེས་རྒྱལ་ས་དི་ལླཱི་ནས་འོས་བསྡུའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་དེ་ཐེངས་གསུམ་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དི་ལླཱི་མངའ་སྡེ་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཞབས་སྟེགས་ ༧༠ ཡོད་པའི་ཁྲོད་ད་རེས་ Aam Aadmi ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པར་ཞབས་སྟེགས་ ༦༢ ཐོབ་ཏེ་ཚད་མཐོའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད། དྲྭ་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན་ཀེཇ་རི་ཝལ་མཆོག་གི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པར་བསྐྱར་དུ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་ནི་འདས་པའི་ལོ་ལྔའི་ནང་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པས་ལས་དོན་ཡག་པོ་གནང་བར་ངོས་འཛིན་གྱིས་མང་ཚོགས་ནས་འོས་འཕེན་ཡོད་སྐོར་གསུང་བཞིན་འདུག

རྒྱ་གར་མངའ་སྡེ་ཨུ་ཏྲ་ཁནྚའི་རྒྱལ་ས་རྡེ་ར་ལྡུན་གྱི་ཉེ་འདབས་སུ་ཆགས་པའི་ཧར་པ་སྤུར་གཏན་ཉིན་དྭངས་སློབ་དམག་སྒར་གྱི་སློབ་གྲྭ་དེ་རིང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༧ ཉིན་དབུ་བརྙེས་ཏེ་ལོ་ངོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་སྟོན་སྲུང་བརྩི་ཞུས་སོང་། དུས་སྟོན་གྱི་མཛད་སྒོར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གཙོས་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་མཆོག དེ་བཞིན་བདེ་སྲུང་བཀའ་བློན་འཕགས་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག  དང་སློབ་ཨང་ ༢༢ ཀྱི་དམག་སྤྱི་སྐུ་ཞབས་ Ashish Ahuja མཆོག་དང་དང་སློབ་དམག་སྒར་གྱི་རུ་དཔོན།  སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱིས་གཙོས་པའི་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ནས་ཕེབས་པའི་སློབ་ཟུར་བརྒྱ་ལྷག་དང་མི་མང་བཅས་ལྷན་འཛོམས་གནང་འདུག དུས་སྟོན་དང་འབྲེལ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གསུང་འཕྲིན་ཞིག་བསྩལ་ཡོད་པ་དང་སློབ་ཟུར་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་མགོན་པོ་དོན་གྲུབ་ལགས་ནས་སྙན་སྒྲོན་གནང་བའི་གསུང་འཕྲིན་དེའི་ནང་ཧར་པར་སྤུར་གཏན་ཉིན་སློབ་གྲྭ་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ངོ་ ༥༠ འཁོར་བར་འཚམས་འདྲི་མཛད་པ་དང་། མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་ཧར་པ་སྤུར་ནི་དེ་སྔ་བཙན་བྱོལ་ནང་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མར་བཙུགས་པའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་དང་། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༥༠ རིང་སློབ་གྲྭ་དེའི་དགེ་ལས་ཡོངས་ནས་སྐུ་བསྐྱོན་པར་བརྟེན་ནས་སློབ་གྲྭ་འཕེལ་རིམ་དང་། དེ་བཞིན་ཤེས་ཡོན་སོགས་ཀྱི་ཐད་གྲུབ་འབྲས་ལེགས་པོ་ཐོན་ཡོད་སྐོར་བཀའ་བསྩལ་འདུག ལྷག་པར་དུ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གིས་སློབ་སྦྱོང་གི་རིན་ཐང་དང་འབྲེལ་ཏེ་དགེ་ལས་ཡོངས་ལ་ཤེས་ཡོན་སློབ་ཁྲིད་སྐབས་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་སློབ་ཚན་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དེ་དག་ཁོ་ན་ཙམ་མིན་པར་དེའི་ཐོག་མིའི་གཞི་རྩའི་རིན་ཐང་སྐོར་སློབ་ཁྲིད་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པར་ལམ་སྟོན་བཀྲིན་ཆེ་བ་བསྩལ་འདུག སྐབས་དེར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་ཧར་པ་སྤུར་སློབ་གྲྭའི་འཕེལ་རིམ་རགས་བསྡུས་ངོ་སྤྲོད་དང་སྦྲགས། དེ་རིང་སློབ་གྲྭ་བཙུགས་གནང་ནས་ལོ་ངོ་ ༥༠ འཁོར་བ་དང་བསྟུན་ཐོག་མར་སློབ་གྲྭ་དེར་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་དང་ད་བར་དེ་འབྲེལ་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་པའི་ལས་བྱེད་ཀུན་གྱིས་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་སྐུ་ངལ་འཛེམ་མེད་ཀྱིས་ཕྱག་ལས་གནང་བར་བརྟེན་ད་ཆ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་ཟུར་མང་དག་ཅིག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་གཙོས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལས་དོན་རྒྱ་ཆེ་གནང་བཞིན་པ་མངོན་རྒྱུ་ཡོད་སྟབས་དེ་ནི་སློབ་གྲྭ་གསར་འཛུགས་གནང་བའི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ཡིན་པས་དེ་འབྲེལ་ཀུན་ལ་ལེགས་གསོ་བསྔགས་བརྗོད་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་ད་ཆ་འཛམ་གླིང་གི་གནས་བབས་དང་འབྲེལ་ནས་ང་ཚོ་བོད་མི་སྤྱི་བོ་གནམ་བསྟན་ཡོངས་ནས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཐུགས་བསྐྱེད་དམ་བཅའ་བཞིའི་ཐོག་ངེས་པར་དུ་སློབ་སྦྱོང་གནང་སྟེ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་ལམ་སྟོན་ལ་འཇུག་ནས་སླད་མར་སྤྱི་ཚོགས་འདི་ཚུལ་མཐུན་ཞིག་དང་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པ་ཞིག་བསྐྲུན་ཐབས་ལ་འབད་རྩོན་དགོས་གལ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་ཡོད། དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་དང་དེ་སྔ་སློབ་གྲྭ་དེར་ ༡༩༨༠ ནང་དགེ་རྒན་གྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མྱོང་མཁན་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་བསོད་ནམས་དྭགས་པོ་མཆོག་གིས་རང་ཉིད་སློབ་གྲྭ་དེར་ཕྱག་ལས་གནང་སྐབས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དྲན་གསོ་དང་སྦྲགས། དེ་རིང་ལྔ་བཅུའི་དུས་སྟོན་འདི་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མར་གསར་འཛུགས་གནང་མཁན་རྣམས་ལ་བཀའ་དྲིན་བསམ་ཤེས་ཞུ་རྒྱུའི་དུས་ཚིགས་ཤིག་དང་། གཏན་ཉིན་སློབ་གྲྭ་འདི་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་སློབ་ཟུར་མང་དག་ཅིག་ད་ལྟའི་ཆར་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་གཟེངས་སུ་ཐོན་པའི་ལས་དོན་གཉེར་བཞིན་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་སློབ་གྲྭ་འདིར་བོད་ཕྲུག་གཙོས་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་ཕྲུག་མང་དག་ཅིག་ཡོད་པ་རྣམས་ནས་མི་བཟང་པོ་བྱམས་བརྩེ་ལྡན་པ་ཞིག་ཆགས་རྒྱུ་དང་ལྷག་པར་དུ་སླད་མར་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་ཐུབ་པ་ཞིག་བྱེད་དགོས་པ་གསུངས་ཡོད། དུས་སྟོན་གྱི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་གཏན་ཉིན་སློབ་གྲྭ་དེའི་དགེ་ལས་ཡོངས་ནས་ལོ་ངོ་མང་པོའི་རིང་སྐུ་ལས་བསྐྱོན་པར་བརྟེན་ད་ཆ་སློབ་ཟུར་མང་པོ་ཞིག་རང་ཉིད་ཀྱི་རྐང་པར་ཧྲ་ཏག་ཏག་ལངས་ཐུབ་པ་ཆགས་པ་འདི་གཟི་རྗིད་ཅིག་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་ ༤༠༠ ལྷག་ཡོད་པའི་ཁྲོད་བོད་ཕྲུག་ ༤༠ ཙམ་ལས་མེད་པ་ལྟར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་གཞན་ཁག་ཏུའང་བོད་ཕྲུག་ཉུང་ཤས་ལས་མེད་པའི་གནས་སྟངས་གྱུར་བས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་སློབ་གྲྭ་རྩིས་བཞེས་གནང་རྒྱུར་འབོད་སྐུལ་ཞུས་པ་ལྟར་ད་ཆ་གཞིས་ཆགས་ཁག་ནང་ཡོད་པའི་སློབ་གྲྭ་རྣམས་རྩིས་བཞེས་ཐུབ་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་། གཞན་ཡང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་རྒྱུགས་འཕྲོད་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་དེ་རྒྱ་གར་སློབ་གྲྭ་མང་དག་ཅིག་ལས་བརྒྱ་ཆ་མཐོ་བ་སོན་གྱི་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་པའི་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་ཤེས་པའི་བརྒྱ་ཆ་དེ་རྒྱ་གར་དང་སྐྱབས་བཅོས་བ་གཞན་ལས་ཚད་མཐོ་བ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ང་ཚོ་ནི་ལུང་པ་ཡོད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ལྷག་པའི་གྲུབ་འབྲས་སྨིན་ཐུབ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཡིན་པ་དེ་ནམ་ཡང་བརྗེད་རྒྱུ་མེད་པ་གསུངས་ཡོད། གཞི་རྩའི་ཧར་པ་སྤུར་གཏན་ཉིན་སློབ་གྲྭ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང༌། ཐོག་མར་དང་སློབ་ལས་ཁང་གིས་འཛིན་སྐྱོང་གནང༌བ་དང་། སློབ་དམག་སྤྱི་ཟུར་སྐུ་ཞབས་ཤར་དཱ་དང་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ S.P.Datta གཉིས་ནས་འབད་བརྩོན་ལ་བརྟེན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༢༣ ཉིན་སློབ་གྲྭ་འདི་ཉིད་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་རྩིས་བཞེས་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།

རྒྱ་གར་ནང་ NRC འམ་མི་སར་ཐོ་འགོད་དང་ CAA འམ་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་འཆར་དང་འབྲེལ་ངོ་རྒོལ་རིམ་པ་འབྱུང་བཞིན་པའི་ཁྲོད་འདིར་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ངོས་ནས་འདི་ལོའི་སྔོན་རྩིས་བཀའ་འཁྲོལ་ནང་བོད་མིས་གཙོས་པའི་ཡུལ་དེའི་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་སྐྱབས་བཅོལ་བར་རོགས་དངུལ་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་མ་གཏོགས་གཏན་འབེབ་གནང་མེད་པའི་ཁར་སྔ་ལོའི་སྔོན་རྩིས་ལས་གསུམ་ལྡབ་ཙམ་ཉུང་འཕྲི་གནང་འདུག ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༣ ཉིན་ The Economic Times གསར་ཁང་ཞིག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨༌༡༩ ལོའི་སྔོན་རྩིས་ནང་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་གྱི་བོད་མི་དང་ཤྲི་ལངྒ་ནས་ཡིན་པའི་ཏ་མིལ་མི་རིགས། དེ་བཞིན་པ་ཀིས་ཐན་བཅས་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་རོགས་དངུལ་ས་ཡ་ ༡༠༠༠ ལྷག་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་ཀྱང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩༌༢༠༢༠ ལོའི་སྔོན་རྩིས་ནང་ས་ཡ་ ༨༠༠ ལྷག་ཙམ་དང་འདི་ལོའི་སྔོན་རྩིས་བཀའ་འཁྲོལ་ནང་ས་ཡ་ཉིས་བརྒྱ་ལས་གཏན་འབེབས་གནང་མེད་སྟབས་འདི་ནི་སྔ་ལོའི་སྔོན་རྩིས་ལས་གསུམ་ལྡབ་ཙམ་ཉུང་འཕྲི་གནང་འདུག གནད་དོན་འདི་དང་འབྲེལ་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་དེ་རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཤོ་ཟུར་ཚེ་དབང་སྒྲོལ་མ་ལགས་སུ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིར་གནང་བའི་རོགས་དངུལ་དེ་འཕར་ཆ་དང་ཉུང་འཕྲི་གང་གནང་ཡོད་མེད་ཀྱི་བཀོད་ཁྱབ་གང་ཡང་ཕེབས་མེད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་སྦྲགས། སྤྱིར་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ད་བར་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྣམས་ལ་རོགས་རམ་མུ་མཐུད་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཉེ་ལམ་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡ ཉིན་ཀ་ན་ཊ་ཀ་མངའ་སྡའི་གཞུང་གིས་ལྷོ་ཕྱོགས་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ལྔ་དང་ལྷོ་སྤྱི་བཅས་ཀྱི་རྒྱུན་གྲོན་དང་འཛུགས་སྐྲུན་ཡར་རྒྱས་སླད་དུ་རོགས་དངུལ་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་ ༣༠ གནང་སོན་བྱུང་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད། གཞི་རྩའི་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན་སོགས་ལ་དམིགས་པའི་ལོ་ལྔ་རེའི་མཚམས་ནས་རོགས་དངུལ་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་ ༨༠ གནང་མུས་ཡིན་པ་དང་། ཉེ་ཆར་ ༢༠༡༥ ནས་ ༢༠༢༠ བར་གྱི་རོགས་དངུལ་དེ་གནང་འབྱོར་བྱུང་དོན་ལྟར་འགྲོ་གྲོན་སླད་དུ་བཏང་དང་གཏོང་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། མ་འོངས་ཀྱི་ལོ་ལྔའི་རོགས་དངུལ་ཆེད་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་ཡོད་པ་རེད་འདུག

དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༤ ཉིན་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ Puducherry མངའ་སྡེར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Sri Aravindar Engineering College འམ་ཤྲི་ཨར་ཝིན་དྷར་བཟོ་སྐྲུན་རིག་པའི་མཐོ་སློབ་ཏུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་དང་དེ་གའི་མཐོ་སློབ་གཉིས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་རྒྱ་གར་ལ་ཇི་ཙམ་གལ་གནད་ཆེ་ཚུལ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བཟུང་ཐོག་རྒྱ་གར་གྱི་སྲུང་སྐྱོབ་དེ་བོད་ལ་འབྲེལ་བ་ཇི་ཆགས་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་སྲིད་དེ་བཞིན་བོད་དོན་ལ་འབྲེལ་བ་ཇི་ལྟར་ཆགས་ཚུལ། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དེ་རྒྱ་གར་ལ་ཇི་ཙམ་གནད་འགག་ཆགས་མིན་བཅས་ཀྱི་བརྗོད་གཞི་བཞིའི་ཐོག་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་ཚོགས་འདུག ལྷན་ཚོགས་ཐོག་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་ཨཱཙཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་དང་སྤྱི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕྱིན་ལགས། སྤྱི་འཐུས་གེ་བ་ཚང་ངག་དབང་ཐར་པ་ལགས་བཅས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་རྒྱ་གར་ས་དམག་གི་དམག་སྤྱི་གཉིས་པ་སྐུ་ཞབས་ N S Malik ལགས་དང་ཨནདྷྲ་མཐོ་སློབ་ཀྱི་དཔོན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་ J S Murthi ལགས། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་རིག་པ་སྨྲ་བ་སྐུ་ཞབས་ Claude Arbi ལགས། བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞི་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་འཛམ་ལྷ་བསྟན་པ་རྒྱལ་མཚན་ལགས་བཅས་ནས་གཏམ་བཤད་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། ལྷན་ཚོགས་ཐོག་རྒྱ་གར་གྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་མ་དང་བོད་རིགས་བཅས་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༢༥༠ ཙམ་ལྷན་འཛོམས་གནང་འདུག རྩ་བའི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་མཐོ་རིམ་མི་སྣ་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་བསྟི་གནས་ཁག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་གནས་སྟངས་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་གལ་ཡིན་པའི་བཀའ་སློབ་རིམ་ཕེབས་ལྟར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ནས་བཟུང་ད་བར་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་བཞི་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོར་ རྒྱ་གར་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་ IIC ལ་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོ་གོ་སྒྲིག་གནང་རྗེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་ lucknow དང་དེ་ནས་འདས་ལོར་ Vijawada བཅས་ལ་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲས་ནད་ཀྱི་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་དུ་བོད་ཀྱི་འབྲས་ནད་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་འབྲས་ནད་སྔོན་འགོག་གི་མཚན་རྟགས་བསྡུ་རུབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་བཞིན་པ་དང་། དེ་དང་ལྷན་དུ་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞིི་བྱས་པའི་ནད་སྐྱོབ་དགེ་རྩ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་སྨན་པ་ཆེད་འགུག་གིས་ཕོ་ནད་དང་གྲུམ་ནད། དེ་བཞིན་ཁྲག་ཤེད་དང་མོ་ནད་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་ནད་རིགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་རིན་མེད་ཀྱི་སྨན་བཅོས་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་འདུག འདི་གའི་གསར་འགོད་པའི་བོད་ཀྱི་འབྲས་ནད་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་ཚུལ་ཁྲིམས་རྡོ་རྗེ་ལགས་སུ་དེ་རིང་གི་འབྲས་ནད་ཉིན་མོའི་ལས་འགུལ་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཐད་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་དེང་སང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་འབྲས་ནད་འདི་མི་མང་གི་ཚེ་སྲོག་མང་ཤོས་འཕྲོག་མཁན་གྱི་ནད་གཞིི་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་དུས།  མང་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་འབྲས་ནད་སྔོན་འགོག་གི་གོ་རྟོགས་ལུས་འགུལ་དེ་གལ་ཆེན་ཡིན་པོའི་ཐད་ནས་དེ་རིང་གི་མཚན་རྟགས་བསྡུ་རུབ་ཀྱི་ལུས་འགུལ་འདི་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་ནད་སྐྱོབ་དགེ་རྩ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རིན་མེད་ཀྱི་སྨན་བཅོས་གནང་གི་ཡོད་པ་ལྟར།   ནད་སྐྱོབས་དགེ་རྩ་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་བསོད་ནམས་ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་པར་དེ་རིང་གི་ལས་གཞི་དང་འབྲེལ་ནས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སྟེ།   ཐེངས་འདིའི་ཉིན་གསུམ་གྱི་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་དེ་བརྒྱུད་ནས་ར་སྤྲོད་བྱུང་བའི་ནད་པ་ཡོད་ན་ཐད་ཀར་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཚོགས་པ་རྣམས་ལ་བསྟེན་གཏུག་བྱས་པ་ཡིན་ན་འགྲོ་སོང་བརྒྱ་ཆ་༩༨ ཙམ་གཞུང་གི་སྨན་ཁང་གིས་གཏོང་གི་ཡོད་སྟབས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཁེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་འདི་ཐེངས་འདིར་ཆེད་དུ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་དུ་ཕེབས་པའི་རྒྱ་གར་AIIM སུ་སྨན་ཁང་གི་མོ་ནད་ཚན་ཁག་གིས་སྨན་པ་ཞིག་གིས་དེ་རིང་གི་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་གློ་ཚད་རིམས་ནད་དེའི་ཐད་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་འགན་ཁུལ་ཆེན་པོ་བཞེས་ནས་ཕྱག་ལས་རྒྱ་ཆེར་གནང་བཞིན་པར་བརྟེན། མི་མང་གིས་དེར་སེམས་ཚབ་བྱེད་མི་དགོས་བའི་འབོད་སྐུལ་བྱས་སོང་། རྩ་བའི་བོད་ཀྱི་ནད་སྐྱོབ་དགེ་རྩ་ཚོགས་པ་ནི་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༢ ལོར་བཀའ་ཟུར་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་བླ་མ་བློ་བཟང་མཆོག་གཉིས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་གྱི་འོག    ལྡི་ལིར་གནས་སྡོད་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐུ་ཞབས་བསོད་ནམས་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་ཐོག་མར་བཙུགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཚོགས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་བོད་མི་སུ་ཞིག་ཡིན་ནའང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱབ་རྟེན་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་སྨན་བཅོས་ཐད་རོགས་རམ་དང་ཞབས་འདེགས་ལེགས་པོ་ཞུ་ཐུབ་པའི་ཆེད་དུ་བཙུགས་པའི་ཁེ་མེད་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་འབྲས་ནད་ཚོགས་པ་ནི་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༤ ལོར་བོད་ཀྱི་ཐེབས་རྩ་ཁང་གི་རོགས་དངུལ་གྱི་ཐོག་ནས་ཐོག་མར་ཚུགས་ཤིང་། ༢༠༡༩ ལོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲས་ནད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་ཐོབ་སྟེ་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་མིའི་འབྲས་ནད་ཡོད་མཁན་རྣམས་ལ་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་བྱམས་བརྩེ་ཁང་པ་ཟེར་བ་ཞིག་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་རོགས་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་སོ་སོར་འབྲས་ནད་བརྟག་དཔྱད་དང་སྔོན་འགོག་གི་ལས་གཞི་སྤེལ་མུས་ཀྱི་ཁེ་མེད་ཚོགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་མངའ་སྡེ་ Jharkhand གྱི་རྒྱལ་ས་ Ranchi འདབས་སུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Jharkhand དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དང་ས་གནས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འཕགས་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁུངས་བཅས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་ཐོག་ཉེ་ཆར་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༩ ཉིན་མངའ་སྡེ་དེའི་ Jharkhand དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་མེས་པོ་དམ་པ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྷཱན་དཱི་མཆོག་གི་ལྟ་གྲུབ་འཚེ་མེད་ཞི་བ་དང་། བོད་མིའི་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བཟུང་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་འདུག མཛད་སྒོའི་ཐོག་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཁུལ་གྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྐུ་ཞབས་ Sudesh Kumar ལགས་དང་དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་རིགས་བདག་གཞོན་པ་སྐུ་ཞབས་ Shivendra Prasad ལགས་དང་འཛིན་སྐྱོང་འགན་འཛིན་སློབ་དཔོན་སྐུ་ཞབས་ Ashok Sarkar ལགས་གཙོས་དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་གྱི་གསར་འགོད་དང་ཆབ་སྲིད་ཚན་རིག འཛིན་སྐྱོང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ལམ་སྡེ་ཚན་སོགས་ཀྱི་དགེ་སློབ་རྣམས་ལྷན་ཞུགས་གནང་འདུག་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Sudesh Kumar ལགས་ནས་མང་ཚོགས་ཁྲོད་རྒྱ་གར་དང་བོད་དབར་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་གོ་རྟོགས་ཀྱི་སློབ་གསོ་སྤེལ་གལ་ཡིན་པ་སོགས་གསུང་བཤད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་ Jharkhand མངའ་སྡེ་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོར་གསར་འཛུགས་ཞུས་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་གསར་གྲས་ཤིག་ཡིན་ནའང་། རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་བར་མངའ་སྡེའི་དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་ཁོངས་སུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩིའི་མཛད་སྒོར་དབུས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་འགན་འཛིན་སློབ་དཔོན་སྐུ་ཞབས་ Ashok Sarkar ལགས་ནས་བོད་ཀྱི་ཉིན་མོ་ཞེས་པའི་མཛད་རིམ་འདི་བཞིན་མ་འོངས་པར་རྒྱུན་འཛིན་གནང་ཐོག་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་འགྲེམས་སྟོན་དང་འཁྲབ་སྟོན་སོགས་ཀྱང་གོ་སྒྲིག་གནང་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་འདུག

དེ་རིང་འདི་ད་ག་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་ངམ་མ་ཇུ་ཊི་ལར་ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་རེད། ལྡི་ལི་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་དང་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཉིན་གྲངས་གཉིས་ཀྱི་རིང་ལྷན་ཚོགས་འདི་གཙོ་བོ་ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་གོང་འཕེལ་ཡོང་བ་བརྒྱུད་རིམ་པས་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་འདི་བོད་ཀྱི་ནང་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཤེས་ཡོན་གྱི་སློབ་གསོ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཡོང་བའི་ཐུགས་རེ་ཡོད་པ་རེད་འདུག བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་གི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཁག་གཅིག་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ཀྱི་ལས་འགན་བཞེས་རིང་ས་གནས་སུ་ནང་ཆོས་དང་མིའི་བཟང་སྤྱོད་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོས་འབྲེལ་དང་བཀའ་སློབ་སོགས་ཐེངས་འགའ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་ནི་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་འདི་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཡོང་ཐབས་ལ་ཆེད་དམིགས་གནང་བ་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། དེ་རིང་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་ལྡི་ལི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་བཀའ་ཟུར་འབྲོང་ཆུང་དངོས་གྲུབ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་དུ་ Shiv Nadar གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་ Siddiq Wahid མཆོག དེ་བཞིན་མཁས་དབང་དང་དོན་གཉེར་ཅན་ཚོགས་བཅར་བ་བཅས་མི་གྲངས་ ༡༠༠ ལྷག་འདུ་འཛོམས་བྱུང་འདུག སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བཀའ་ཟུར་འབྲོང་ཆུང་དངོས་གྲུབ་མཆོག་གིས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ན་གཞོན་ཞིག་ནས་བཟང་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་གསོའི་ལས་འགུལ་གོང་འཕེལ་ཡོང་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་གནང་བར་ཡི་རངས་བསྔགས་བརྗོད་དང་འབྲེལ། བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་ཐོག་མར་ཆགས་སྐབས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་རིམ་བཞིན་དུས་ཚོད་དང་བསྟུན་ད་ལྟ་བར་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་བཅས་སྙིང་བསྡུས་སུ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་བཟང་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་གསོའི་ལས་འགུལ་འདི་ནི་བོད་མི་ཚོའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྩ་དོན་ཐོག་ཏུའང་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ལག་ཆ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་དྲན་སྐུལ་སོགས་ཀྱང་གནང་ཡོད།    བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་དུ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་དབུ་འབྱེད་ཐོག་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་མཁས་དབང་སློབ་དཔོན་ Siddiq Wahid མཆོག་གིས་དབུས་པའི་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་དགེ་བཤེས་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ་མཆོག བིཝ་ནཱདྷར་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་གཞོན་པ་ལྕམ་སྐུ་ Kaveri Gill མཆོག་བཅས་ནས་བརྗོད་གཞི་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་རིང་དང་སང་ཉིན་བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་ཀྱི་རིང་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་གི་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་ཚོགས་ཁང་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་ཕྲུག་དང་བོད་རིགས་ན་གཞོན། དོན་གཉེར་ཅན་བཅས་མི་གྲངས་ ༡༠༠ ལྷག་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་མཁས་དབང་ཚོའི་གསུང་བཤད་སོགས་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་སམ United States Commission on International Religious Freedom ནས་ཉེ་ཆར་ ༢༨ ཉིན་ཨ་མི་རི་ཀའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་ Tibetan Policy and Support Act ཞེས་ཨ་རི་བོད་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེ་ཚད་མཐོའི་མང་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་བར་དགའ་བསུ་དང་སྦྲགས་ཏེ་ཁྲིམས་འཆར་དེ་གང་མགྱོགས་གྲོས་ཚོགས་གོང་མར་གཏན་འབེབས་དང་། ཨ་རི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ཌོ་ནལ་ཊམ་མཆོག་གིས་དེར་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་ཏེ་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་དོན་ཚན་ཁག་བཅོས་མིན་གྱིས་ཕྱག་བསྟར་གནང་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག ཁ་སང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དྲྭ་གནས་ཐོག་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་བར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་རིམ་པས་གྲོས་ཚོགས་གོང་མ་དང་ཨ་རི་སྲིད་འཛིན་བརྒྱུད་དེ་ཡུལ་དེའི་ཁྲིམས་སུ་གཏན་འབེབས་ཐུབ་ཚེ་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་ནང་གསལ་ལྟར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་དབང་མེད་པ་དང་། ཨ་རིའི་ཕྱི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་ཆེད་འཛུགས་གནང་ཐུབ་ངེས་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ལྡན་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་གྲས་སུ་ཡོད་པ་སྐུ་ཞབས་ Gary Bauer ལགས་ནས་ཨ་མི་རི་ཀའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་འདིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་སྒོ་བརྒྱབ་ཏེ་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོ་དང་འབྲེལ་ཐག་གཅོད་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར་ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་དོན་དང་བོད་མིའི་མངོན་འདོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཁྲིམས་འཆར་དེ་རིམ་པས་གྲོས་ཚོགས་གོང་མར་གཏན་འབེབས་གནང་ཐོག་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Donald Trump མཆོག་གིས་དེར་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་ཏེ་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་དོན་ཚན་ཁག་བཅོས་མིན་གྱིས་ཕྱག་བསྟར་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་གྲས་སུ་ཡོད་པ་འབུམ་རམས་པ་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་ཨ་རི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་ཆེད་འདོན་གནང་མཁན་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Jim McGovern ལགས་དང་ཚོགས་ཆུང་དེའི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Marco Rubio ལགས། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་སྐབས་སུ་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གསུང་བཤད་གནང་མཁན་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་ Nancy Pelosi མཆོག་གིས་དབུས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། ཁྲིམས་འཆར་དེ་གང་མགྱོགས་ཁྲིམས་སུ་གཏན་འབེབས་ཐོག་ཁྲིམས་འཆར་གྱི་ནང་གསལ་ལྟར་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་སུ་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་གང་མགྱོགས་བསྐོ་གཞག་གནང་དགོས་པའང་གསུངས་འདུག ཕྱོགས་མཚུངས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་ Nancy Pelosi མཆོག་གི་མཚན་ཐོག་ལ་ཕྱག་ཡིག་ཞིག་ཕུལ་ཏེ་འདས་ལོ་ནང་ཨ་རི་གཞུང་ནས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཨ་རིར་གཞིས་སྤོས་ཀྱི་ལས་གཞི་དང་། བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་འགྲུལ་སྐྱོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དགོས་པའི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས། དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་ཆོད་གཏན་འབེབས། ༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ཨ་རིའི་གསེར་གྱི་གཟེངས་རྟགས་གཙོ་གྱུར་ཆེས་མཐོའི་གཟེངས་རྟགས་མང་དག་ཅིག་ཕུལ་ཡོད་པ་སོགས་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ཨ་རི་གཞུང་དང་མི་མང་ཡོངས་ནས་ད་བར་བོད་དོན་ཐོག་གཡོ་བ་མེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆེ་དེ་ཚད་མཐོའི་མང་མོས་ཀྱིས་ གཏན་འབེབས་བྱུང་བ་དེ་ནི་དྲང་བདེན་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ཞིག་མཚོན་པ་མ་ཟད། ད་ལྟ་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་གནོན་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་མི་ཚོར་རེ་བ་གསར་པ་ཞིག་བསྐྲུན་ཐུབ་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད། གཞི་རྩའི་ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་གཏན་འབེབས་ཟིན་པའི་ Tibetan Policy and Support Act ཞེས་ཨ་རི་བོད་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེ་རིམ་པས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་གཏན་འབེབས་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། ཁྲིམས་འཆར་གསར་པ་དེར་དེ་སྔ་ ༢༠༠༢ ལོར་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ Tibet Policy Act 2002 ཞེས་ཨ་རིའི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ནང་གསལ་བའི་དོན་ཚན་ཁག་ལ་རྒྱས་བཤད་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་མངོན་འདོད་མཚོན་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་རྒྱུ་སོགས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།

མི་འགྱངས་བར་བཞུགས་སྒར་དྷ་སའི་ཁུལ་དུ་ནང་པའི་མཚོན་བྱེད་ཅན་གྱི་གླིང་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱེད་རྒྱུ་རེད་འདུག དེ་རིང་རྒྱ་གར་གྱི་དུས་བབ་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་ད་ཆ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ནས་ནང་བའི་གནས་མཇལ་བྱེད་སའི་གདན་ས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བཞིན་པར་བརྟེན་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་མི་འགྱངས་བར་དྷ་སའི་ཁུལ་དུ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་འབུམ་གཅིག་ལྷག་གི་རྒྱ་ཁྱོན་ཅན་གྱི་ནང་བའི་མཚོན་བྱེད་ལྡན་པའི་གླིང་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འཁོད་འདུག དེ་བཞིན་གསར་ཁང་གིས་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན། གླིང་ཁ་དེ་བཞུགས་སྒར་གྱི་དྷོ་ལ་དྷར་རི་རྩར་ཡོད་པའི་ Khaniyara ཁུལ་དུ་གསར་འཛུགས་བྱེད་འཆར་ཡོད་པ་དང་། ཁུལ་དེར་མི་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་འདུས་སྡོད་བྱེད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། བཟའ་བཅའི་མཁོ་ཆོས་ཀྱང་མཁོ་སྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་གླིང་ཁ་དེ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཚེ་དེ་ནི་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་ཁུལ་གྱི་ནང་པའི་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཚོད་དཔག་གནང་གི་འདུག Asian Development Bank ཞེས་པའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་འཕེལ་རྒྱས་དངུལ་ཁང་གིས་མ་དངུལ་སྒོར་བྱེ་བ་ ༨༠ ལྷག་ཆེད་གཏོང་གིས་མ་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་ཡོད་པ་དང་། ཧི་མཱ་ཅལ་གྱི་ཀང་ར་རྫོང་དཔོན་སྐུ་ཞབས Rakesh Kumar Prajapat ལགས་ཀྱིས་གླིང་ཁ་གསར་རྒྱག་གི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་གིས་ལས་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་ཡོང་ཆེད་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མུས་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། རྩ་བའི་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་དྷོ་ལ་དྷར་རི་རྒྱུད་དུ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ཁུལ་འདིའི་མཐོ་ཚད་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་སྨི་ ༡༥༠༠ མ་ཟིན་ཙམ་ཡིན་པ་དང་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མི་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་མི་ཁྲི་ལྔ་ལྷག་གི་གཏན་སྡོད་ཀྱི་གནས་མལ་ཡིན་པ་རེད། སྔོན་ཆད་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་གདོད་མའི་ནགས་ཁྲོད་ཀྱི་ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་ས་གནས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ཁུལ་འདིར་རྒྱ་གར་ཧི་མཱ་ཅལ་གྱི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཁུལ་དུ་གནས་བའི་ Pahari རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་འབྲོག་ས་ལྟ་བུ་ལས་གཏན་སྡོད་བྱེད་མཁན་ཉུང་ངུ་ཙམ་ལས་མེད་པ་རེད། འོན་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་འཁོར་ལྷན་རྒྱས་དང་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་མ་སུ་རི་ནས་དྷ་སར་གནས་སྤོར་གནང་སྟེ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་སྔོན་ཆད་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་འོག་ཏུ་ཡོད་དུས་ཀྱི་དབྱིན་ཇིའི་དམག་མི་སྡོད་སའི་ཁང་རྙིང་ཞིག་བཟོ་བཅོས་ཤིག་བྱས་རྗེས་ཁུལ་དེར་༸སྐུ་བཞུགས་མཛད་པ་ལྟར་རིམ་བཞིན་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གསར་རྒྱག་གནང་བ་དང་ལྷན་དུ་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡམ་ཕོ་བྲང་གི་གཞུང་འཛིན་ལས་ཁུངས་སོགས་གསར་རྒྱག་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས་བཟུང་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ནས་དོ་སྣང་བྱ་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་མཆོད་མཇལ་བ་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༢༠༡༨ ལོར་རྒྱ་གར་སྲིད་གཞུང་གིས་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་དེང་རབས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་དཔེ་གསར་རང་བཞིན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་བསྐྲུན་གྱི་ས་ཁུལ་བརྒྱ་ལྷག་གི་ནང་དུ་བདམས་ཐོན་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར། ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེས་ཀྱང་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་མངའ་སྡེའི་རྒྱལ་ས་གཉིས་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། ད་ཆ་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལ་ནི་རིག་གནས་སྣ་མང་གི་ལྟེ་བ་དང་། ཕྱི་གླིང་གི་མི་ཚོགས་བརྒྱ་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི་སྨོན་འདུན་ཀློང་གི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གྱི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།