ཁ་ཉིན་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༥ ཉིན་ནི་འཛམ་གླིང་ཁོར་ཡུག་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་དང་བསྟུན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཚོགས་པ། Centre for Himalayan Asian Studies and Engagement གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ནང་གི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་གཏོར་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་གཏོང་བའི་རྐྱེན་དེས་ཨེ་ཤེ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དཀའ་ངལ་གང་འཕྲད་མིན་དང་འབྲེལ་བའི་དྲ་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཚོགས་འདུག 
བགྲོ་གླེང་དེའི་ཐོག་ཨོ་གླིངགི་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་བ་སྐུ་ཞབས་ Gabriel Lafitte དང་བོད་རིག་པའི་མཁས་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ Claude Arpi ལགས། JNU གཙུག་ལག་སློབ་ཁང་གི་སྐུ་ཞབས་ Milap Chand Sharma ལགས། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པའི་ཉམས་ཞིབ་པ་འཛམ་ལྷ་བསྟན་པ་རྒྱལ་མཚན་ལགས། དབུས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས། Centre for Himalayan Asian Studies and Engagement ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་དང་རྩོམ་པ་པོ་དང་གསར་འགོད་པ་སྐུ་ཞབས་Vijay Kranti ལགས། Aayushi Ketkar ལགས་བཅས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག
སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Vijay Kranti ལགས་ཀྱིས་ཁོང་གི་ཕྱག་རོགས་ Anjali Mishra དང་ལྷན་བགྲོ་གླེང་གི་བརྗོད་གཞི་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བའི་གནད་དོན་ཐད་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚོས་འཕྱི་མ་དྲག་པའི་སྔ་རོལ་དུ་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་ཅེས་པའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་ཕུལ་འདུག་པ་དང་། དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་གཏེར་ཁ་གང་བྱུང་སྔོག་འདོན་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་ཚབས་ཆེན་གཏོང་བཞིན་པ་དང་། ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་དེས་ད་ཆ་བོད་ཙམ་མིན་པར་བོད་ཀྱི་ཆུ་གཙང་ཆུ་ཁག་ལ་བརྟེན་པའི་ཨེ་ཤེ་ཡ་གཙོས་ཡང་སྒོས་འཛམ་གླིང་སྤྱིར་ཉེན་ཁར་བསྒྱུར་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དྲ་ཐོག་གི་བགྲོ་གླེང་དེའི་ཐོག་ཚོགས་ཞུགས་པ་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ཆུ་མཛོད་གསར་རྒྱག་གིས་་གློག་དང་ཆུ་འཐེན་པ་དེས་ས་འགུལ་དང་རི་ཉིལ་་སོགས་ཀྱི་གོད་ཆག་བསྟུར་མར་བྱུང་དང་འབྱུང་ཉེན་ཡོད་སྐོར་ཚང་མས་ཞལ་གཅིག་གྲགས་ཀྱིས་གསུངས་འདུག་ལ། གཞན་ཡང་བོད་དེ་ས་ཁུལ་ཆ་ནས་རྒྱ་ཁྱོན་ཆེ་བས། འཛམ་གླིང་ནས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་འགྲོ་བཞིན་པ་དེར་སྣང་མེད་དུ་མི་གཏང་བ་དང་། ལྷག་པར་ཆུ་རག་རྒྱག་རྒྱུ་དང་ཆུ་བོ་ཁ་བསྒྱུར་བ་དེས་བོད་ཀྱི་ཆུ་བོར་བརྟེན་མཁན་ཨེ་ཤ་ཡའི་མི་ཐེར་འབུམ་གཉིས་ལྷག་གི་འཚོ་བར་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བཞིན་པའི་ཐད་འཕྱི་མ་དྲག་པའི་སྔོ་རོལ་དུ་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་ཅེས་གསུངས་འདུག
དེ་བཞིན་སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Gabriel Lafitte ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་འགོ་ཁྲིད་ཚོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཁུལ་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། ཕྱོགས་གཞན་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་རྒྱ་ནག་གིས་དེ་སྔ་བོད་བཙན་འཛུལ་བྱེད་སྐབས་རྒྱ་ནག་ནས་བོད་དེ་བཞིན་ཡར་རྒྱས་མ་ཕྱིན་པ་དང་ས་ཁུལ་སྐྱོ་བོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་དང་། ཡང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཐད་བོད་དེ་བཞིན་བེད་མེད་དང་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་ཕན་ཐོག་བྲལ་བ་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཀྱང་། རིམ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དེ་རིན་ཆེན་གཏེར་ཁ་འབྱུང་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པའི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་གྱིས་གང་ལྟར་ལོ་ངོ་བདུན་ཅུའི་ནང་རྒྱ་ནག་ནས་བོད་ཐད་ལྟ་ཚུལ་ལ་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་གྱིས་བོད་སླད་མར་སྐམ་ས་ལྟ་བུར་ཆགས་པར་ཞེད་སྣང་འདུག་ཅེས་གསུངས་འདུག
མ་ཟད། སྐུ་ཞབས་ Claude Arpi ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་རང་གི་ཁེ་ཕན་ཆེད་བོད་ཀྱི་ཆུ་བོ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གིས་ད་ཆ་ཡར་ཀླུངས་གཙང་པོར་ཆུ་མཛོད་ཆེ་གྲས་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་གསར་པར་དམིགས་བཞིན་པ་དང་། ལས་གཞི་གསར་པ་དེས་ས་ཁུལ་དེའི་སྣོད་བཅུད་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རང་བཞིན་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཕོག་ངེས་ཡིན་པ་མ་ཟད། ས་ཁུལ་དེའི་བོད་མི་མང་ཚོགས་ཙམ་མ་ཟད་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་འཇགས་ལའང་ཉེན་ཚབས་ཇེ་ཆེར་འགྱུར་ངེས་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག གཞན་ཡང་སྐུ་ཞབས་ Milap Sharma ལགས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ཆུ་མཛོད་ཆེ་གྲས་བརྒྱབས་པ་དེ་རང་བྱུང་གོད་ཆགས་ཏེ་ས་འགུལ་སོགས་འབྱུང་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ས་འགུལ་བྱུང་བའི་སྐབས་རྐྱེན་ངན་ཚབས་ཆེན་ཡོང་ངེས་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག ད་དུང་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་གནམ་གཤིས་ཀྱི་གནས་བབ་དུས་ཐུང་ནང་འགྱུར་བ་ཐེབས་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་བཟོ་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་རྐྱེན་གྱིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་གཏན་འཁྱགས་ཆགས་རོམ་གང་མགྱོགས་ཞུ་བཞིན་པ་དང་ཆབས་ཅིག ད་ཆ་མེ་འཁོར་སོགས་འཛུགས་སྐྲུན་གསར་རྒྱག་དང་འབྲོག་པ་གནས་སྤོར་གྱིས་སྲིད་བྱུས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་བབ་ཇེ་སྡུག་བཏང་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག
གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་འཛུགས་སྐྲུན་གསར་རྒྱག་དང་རང་བྱུང་གཏེར་ཁ་གང་བྱུང་སྔོག་འདོན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་དེས་འདས་པའི་དུས་ཡུན་ནང་བོད་ནང་རི་ཉིལ་དང་གངས་རུད། དེ་བཞིན་ས་རུད་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་ངན་ཇེ་མང་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་དཔྱད་ཞིབ་པ་ཚོས་གསུངས་ཀྱི་ཡོད་རེད། བསྟན་པ་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ཁུལ་དུ་འབྲི་ཆུ་གཙང་པོར་ས་རུད་བྱུང་བའི་སྐབས་རི་ཉིལ་གྱིས་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་གི་མྱུར་སྐྱོབ་ཚན་པ་རྣམས་ཉིན་གྲངས་ལྔ་པར་མ་གཏོགས་འབྱོར་མེད་པ་དང་། དེ་མཚུངས་ཀྱིས་གོད་ཆགས་སླར་ཡང་ཉིན་གྲངས་ ༢༣ རྗེས་བྱུང་ཡོད་པས། རྒྱ་ནག་ནས་ཆུ་མཛོད་སོགས་རྒྱག་ཐུབ་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཡོད་ནའང་གོད་ཆགས་སོགས་བྱུང་བའི་སྐབས་དེར་གདོང་ལེན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྐོར་གསུངས་འདུག གཞན་ཡང་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་ནས་འབྲོག་པ་བཙན་དབང་གིས་སྤོར་བཅུག་པའི་ཐོག་འཛུགས་སྐྲུན་གསར་རྒྱག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། འབྲོག་པ་གནས་སྤོར་བཅུག་པ་དེས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འཚོ་བའི་ལམ་ལུགས་ལ་དོ་ཕོག་འགྲོ་བཞིན་པ་མ་ཟད། བོད་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་གཏོང་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག
གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་དུ་ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེག་དང་རང་བྱུང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན། དེ་བཞིན་འབྲོག་པ་བཙན་དབང་གིས་གནས་སྤོར་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྤྱིར་ཤུགས་རྐྱེན་ཚབས་ཆེན་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཁོར་ཡུག་གི་གནས་བབ་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་རྐྱེན་དེང་སྐབས་བོད་ནང་དུ་རང་བྱུང་གོད་ཆགས་སོགས་ཇེ་མང་དང་འཁྱགས་རོམ་གྱི་ཞུ་ཚད་ཇེ་མྱུར་ལ་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད་འདུག
