རྒྱ་ནག

ཁ་སང་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་ཏེ་ལོ་ངོ་ ༧༠ འཁོར་བའི་དུས་ཁྱད་དང་སྟབས་བསྟུན་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་རྒྱ་ནག་ཐོག་གི་སྐུ་ཚབ་ནས་རྒྱ་ནག་སྤྱི་དང་བོད། ཤིན་ཅང་སོགས་གྲངས་མི་རིགས་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་ཡོངས་ཁྱབ་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་འདུག བསྒྲགས་གཏམ་དེའི་ནང་འདས་པའི་ལོ་དུས་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཡུལ་དེའི་ནང་གི་དབུལ་ཕོངས་ཉུང་དུ་གཏང་རྒྱུ་དང་མི་མང་གི་འཚོ་གནས། དཔལ་འབྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་གཞིའི་ཐོག་ཕྲན་བུ་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཆེད་བཏོན་ཐུབ་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གཞུང་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་བའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་ནང་འཁོད་པའི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ནས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དེ་མུ་མཐུད་ཉམས་རྒུད་འགྲོ་བཞིན་འདུག་ཅེས་ཆེས་མངོན་གསལ་གནང་འདུགལོ་རེ་ནས་ལོ་རེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙོན་ཁང་དུ་ཚེ་བཙོན་དང་སྲོག་ཁྲིམས་ཕོག་པ་སོགས་ཀྱི་ཉེས་ཆད་མྱོང་མཁན་གྱི་གྲངས་འབོར་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་ཐོག་གི་གནད་དོན་དེ་དག་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། སྲོག་ཁྲིམས་གཅོད་རྒྱུའི་ཉེས་ཆད་དེ་ངེས་པར་དུ་རྩ་མེད་བཟོ་དགོས་སྐོར་གསུངས་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་ནང་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྨྲ་བརྗོད་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་། འདུ་འཛོམས། དེ་བཞིན་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་གྱི་ཐད་མུ་མཐུད་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད་ས་གནས་དེ་དག་ནང་དམིགས་བསལ་གྱི་ལྟ་སྲུང་ལས་གཞི་རྒྱ་སྐྱེད་བརྒྱུད་གཞི་རིམ་མི་མང་དོན་མེད་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་པའི་གྲངས་འབོར་དེའང་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་སོགས་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་སྤྱི་དང་བོད། ཤིན་ཅང་སོགས་ཀྱི་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལས་འགུལ་བ་དང་ཁྲིམས་རྩོད་པ། གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་བཙོན་འཇུག་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གི་བཙོན་འཇུག་འོག་ཡོད་པ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལས་འགུལ་བ་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་དང་། ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་པ་ Ilham Tohti ལགས། རྒྱ་རིགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ Wang Quanzhang ལགས་བཅས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་གློག་བཀྲོལ་དགོས་པ། ཁོང་རྣམ་པའི་ནང་མི་སྤུན་མཆེད་ཚོར་སུན་གཙེར་རིགས་བཟོ་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་སྐོར་གསུངས་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་རྒྱ་ནག་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་རང་དབང་ཐོག་འགྲོ་བསྐྱོད་གནང་སྟེ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྒྲུབ་གནང་བཅུག་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་དང་སྦྲགས། ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ནས་དུས་རྟག་ཏུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་ནང་འཁོད་པའི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཁག་གཙོ་བཟུང་གནང་ཐོག་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་ལས་དོན་ཅི་རིགས་མཉམ་ལས་གནང་རྒྱུའི་འདུན་པ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ལྟར། རྒྱ་ནག་གིས་ཀྱང་རང་ཉིད་ནས་ཁས་ལེན་དང་མཚན་རྟགས་བཀོད་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་ལ་བརྩི་སྲུང་དང་དོན་འཁྱོལ་གྱི་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པ་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་ཁ་སང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན་ཨ་རིའི་ནིའུ་ཡོག་དང་ནིའུ་ཇར་སི་ས་གནས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་ཐོག་གྲོང་ཁྱེར་ New York ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཨ་མའི་མདུན་སར་ས་གནས་གཞོན་ནུའི་རྒྱུན་ལས་དང་བོད་མི་ཁག་གཅིག་ཆེད་འཛོམས་ཐོག་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་ཏེ། བོད་རྒྱལ་གླུ་བླངས་པ་དང་བོད་ལ་རང་དབང་དགོས། བོད་ནང་དམར་གསོད་ཀྱི་ལས་དོན་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་འདུག

བོད་མདོ་སྨད་མཛོད་དགེ་རྫོང་རྡོ་དམར་གྲོང་རྡལ་ནང་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུ་པར་གཞུང་བཞེས་གཏང་རྒྱུའི་ལས་འགུལ་ཤུགས་ཆེ་སྤེལ་བཞིན་པའི་ཁྲོད། ད་བར་ཡུལ་དེའི་ནང་གི་དགོན་པ་གཉིས་མ་གཏོགས་ལྷ་ཁང་དྲུག་དང་། ལྷ་ཁང་བཞི།  དུད་ཚང་བཅས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་པར་སྒྲིག་གཤོམ་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུ་པར་མེད་པ་བཟོས་འདུགཁ་ཉིན་རྡོ་དམར་གྲོང་རྡལ་གྱི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ Weixin སྤྱི་ཚོགས་གླེང་སྟེགས་དྲ་བའི་ཐོག་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༡༩ པའི་འབྲུ་དོན་ལག་བསྟར་དང། ཞི་ཅིང་ཕིང་གི་ལམ་སྟོན་འོག་རྒྱ་ནག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་གོང་འཕེལ། དེ་བཞིན་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་འཛིན་སྐྱོང་སྲ་བརྟན་བཟོ་རྒྱུ་དང་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་གདོང་ལེན་གྱིས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ་ས་གནས་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་རྣམས་ལ་རྒྱ་ནག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དང་རྒྱལ་ཞེན། ལྷག་པར་དུ་ཏཱ་ལའི་ཁ་བྲལ་རུ་ཚོགས་ཟེར་བར་གདོང་ལེན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སློབ་གསོ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཀའ་བཀོད་བཞིན་ཡུལ་དེའི་དགོན་པ་གཉིས་མ་གཏོགས་ལྷ་ཁང་དྲུག་དང་། ལྷ་ཁང་བཞི། དུད་ཚང་བཅས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་པར་སྒྲིག་གཤོམ་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུ་པར་མེད་པ་བཟོས་ཟིན་སྐོར་བཀོད་འདུགས་ཁུལ་དེའི་ནང་གི་གུང་ཁྲན་ཏང་ཡོན་རྣམས་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་མགོ་ཁྲིད་རྣམས་ཆེད་བསྐོང་གིས་ཏཱ་ལའི་ཁ་བྲལ་རུ་ཚོགས་ལ་གདོང་ལེན་གྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་༸སྐུ་པར་གཙང་བཟོ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་འོག་ཚོགས་འདུ་བསྐོང་ནས་ལས་བྱེད་རྣམས་ནས་འགན་ཁུར་གང་ཐུབ་བྱེད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་སྤེལ་བ་དང་། གྲོང་ཚོའི་མགོ་ཁྲིད་རྣམས་ཀྱི་བརྒྱུད་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་༸སྐུ་པར་གཙང་བཟོ་དང་རྒྱ་ནག་མགོ་གི་ཁྲིད་པར་སྒྲིག་གཤོམ་གྱི་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་སྤེལ་བ་དང་། གཞི་རིམ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་སྔོག་བཤེར་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཐོག་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུ་པར་ཞུང་བཞེས་དང་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་པར་སྒྲིག་གཤོམ་བྱེད་དགོས་པ་བཅས་རིམ་པ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྩ་བའི་རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་ནང་བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ལ་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་བ་དང་། དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ནས་བོད་ནང་བོད་མི་རྣམས་ལ་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་དད་གུས་ཞུས་པར་དམ་དྲག་དང། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུ་པར་ཉར་ཚགས་གནང་བར་དམ་དྲག་གི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད། ད་བར་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གང་སར་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུ་པར་ཉར་ཚགས་གནང་བའི་ནག་ཉེས་འོག་བོད་མི་མང་དག་ཅིག་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་དང་ཁྲིམས་ཆད་བཏང་་དང་གཏོང་མུས་ཡིན་པ་རེད།

ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་འཇར་མ་ནིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འགན་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Barbel Kofler ལགས་བོད་དུ་ཆེད་ཕེབས་དང་འབྲེལ། དེ་རིང་དང་སང་ཉིན་བཅས་ཉིན་གཉིས་རིང་རྒྱ་ནག་དང་འཇར་མ་ནི་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབས་སྐོར་ལ་གྲོས་མོལ་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག དེ་ཡང་ཁ་སང་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ན། ལྕམ་སྐུ་ Kofler ལགས་ནས་ཐོག་མའི་འཆར་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་བར་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གྲོས་མོལ་ལས་རིམ་དེ་ཤིན་ཅང་དུ་གནང་རྒྱུ་བྱས་ཡོད་ནའང། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཁོང་ལ་ཁུལ་དེར་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་ཕུལ་མེད་སྟབས། ད་ཆ་གྲོལ་མོལ་དེ་བོད་ལ་འཚོགས་རྒྱུ་ཐུགས་གཏན་ཁེལ་བ་བཞིན་ཁོང་ཁ་སང་པེ་ཅིང་ནས་ལྷ་སར་ཆེད་ཕེབས་གནང་འདུག རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་དང་འཇར་མ་ནི་ཕྱོགས་གཉིས་བར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐད་གྲོས་མོལ་བྱུང་ཡོད་ཅིང། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་དེ་འབྲེལ་གྲོས་མོལ་དེ་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ལྕམ་སྐུ་Kofler ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ཚེས་ ༤ ཉིན་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་བའི་ནང། ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་སྤྱིའི་ཐོག་ཐུགས་ཚབ་ཆེན་པོ་གནང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གཞུང་དང་ལྷན་དུ་གདོང་ཐུག་སྒོ་ནས་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་ཡོད་སྟབས། ཕན་ཚུན་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་ལེན་གནང་ཐོག་མི་མཐུན་པའི་གནད་དོན་སྦས་གསང་མེད་པའི་ངང་གྲོས་མོལ་གནང་ཐུབ་པ་ལྟར། ད་རེས་ལོ་གཅིག་རྗེས་སླར་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐད་གྲོས་མོལ་གནང་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་བར་དགའ་པོ་བྱུང་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད། ཁོང་གིས་བོད་ནང་རྒྱ་གཞུང་གི་ཆེས་དམ་དྲག་འོག་ཆོས་དད་རང་དབང་མེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་མི་རྣམས་ལ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཞེན་གྱི་སློབ་གསོ་སྤྲད་པ་མ་ཟད། ནང་མི་གཅིག་གིས་ཉེས་པ་གང་བསགས་པའི་ཉེས་ཆད་དེ་སྤུན་ཉེ་འབྲེལ་ཡོངས་ལ་བཅད་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འོག ད་རེས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་གྱི་གྲོས་མོལ་ལས་རིམ་དེ་བོད་ནང་འཚོགས་གཏན་ཁེལ་བ་དེ་འཚམས་པོ་བྱུང་ཡོད་སྐོར་གསུང་པ་མ་ཟད། ཁོང་གི་ངོས་ནས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཆེས་ཛ་དྲག་གི་གནས་བབས་ཐོག་ཐུགས་ཚབ་ཆེན་པོ་གནང་བཞིན་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་འཇར་མ་ནིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འགན་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Kofler མཆོག་ཡུལ་དེའི་སྲིད་འཛིན་ Frank-Walter Steinmeier མཆོག་གིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་དང་ལྷན་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༤ ནས་རྒྱ་ནག་ཏུ་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཡོད་པ་དང། ཁོང་གི་ཐེངས་འདིའི་ཕྱོགས་བསྐྱོད་ཁྲོད་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་ཕེབས་འཆར་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གཞུང་ནས་དེ་འབྲེལ་ཆོག་མཆན་སྤྲད་མེད་པ་རེད། ལྕམ་སྐུ་མཆོག་གིས་རང་ཉིད་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་ཕེབས་འདོད་ཡོད་པ་དང། ཤིན་ཅང་ལ་མཚོན་ན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁ་ཆེ་ཡུ་གུར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཡ་གཅིག་ཡས་མས་ཙམ་ཞིག་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སློབ་གསོ་སྤྲད་དེ་བཀག་བསྐྱིལ་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་ཁ་ཆེ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཐོག་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བའི་སྙན་ཐོ་མཐོང་དུས་ཧང་སང་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། རང་ཉིད་ནས་ཤིན་ཅང་ཁུལ་དུ་འཚམས་གཟིགས་ཐད་མུ་མཐུད་ནས་ཆོག་མཆན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་འདུག

དེ་རིང་ Asia Time ཞེས་པའི་དྲྭ་གནས་ཐོག་གསར་འགྱུར་ཐོན་པར་གཞིགས་ཚེ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མཐོ་སྒང་དང་ཤིན་ཅང་གི་ས་ཁུལ་དུ་དམག་དོན་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་གསར་པ་ཞིག་ཤར་གཏོང་བྱེད་འཆར་ཡོད་པ་འཁོད་འདུག དེ་ཡང་ Aviation industry corporation ཞེས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་མཁའ་འགྲུལ་བཟོ་ལས་ཁང་གིས་ནམ་མཁའ་ནས་དམག་དོན་མྱུལ་ཞིབ་དང་ལྟ་སྲུང་བྱས་ཏེ་ཐད་ཀར་པར་ལེན་ཐུབ་པའི་གནམ་འཕུར་གྱི་འཕྲུལ་ཆས་གསར་པ་ཞིག་གསར་གཏོད་བྱས་ནས་ཉེ་ཆར་ Zhuhai ས་གནས་སུ་ཚོད་ལྟ་བྱས་འདུག དེ་བཞིན་ Global Time གསར་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་དམག་དོན་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་མཁའ་འཕུར་གྱི་འཕྲུལ་ཆས་གསར་པ་དེ་ས་ངོས་ནས་མཐོ་ཚད་རྨིད་ ༩༠༠༠ ལྷག་གི་མཐོ་སར་འཕུར་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཆུ་ཚོད་གཅིག་གི་ནང་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ ༣༧༠ ལྷག་ལ་འཕུར་ཐུབ་པའི་མགྱོགས་ཚད་ལྡན་པ་ཞིག་གསར་གཏོད་ཀྱིས་རི་བོ་ཇོ་མོ་གླིང་མར་ཚོད་ལྟ་བྱས་ཏེ་མཐོ་ཚད་རྨིད་ ༨༠༠༠ འཕུར་ཡོད་པ་འཁོད་ཡོད་འདུག དེ་ལྟ་བུའི་གསང་མྱུལ་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་དེའི་གཤོག་འོག་ཏུ་གོ་མཚོན་ལྡུག་སའི་སྟོང་ཆ་ ༦ ཡོད་པས་མེ་སྒྱོགས་སོགས་ནམ་མཁར་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་དང་དེ་བཞིན་བརྙན་མིག་བརྒྱུད་ནས་ཐག་རིང་གི་དངོས་པོ་སོགས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པ། དམག་འཐབ་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་འབྲེལ་ལམ་གྱི་བརྡ་སྐྱེལ་བྱེད་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མང་དག་ལྡན་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་ ༢༢༠༠༠ ལྷག་གི་ས་མཚམས་ནི་ཀྱག་ཀྱོག་ཆེ་བའི་བོད་དང་ཤིན་ཅང་གི་ས་འབྲེལ་དུ་འཁེལ་ཡོད་པར་བརྟེན་རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་སྲུང་བ་དག་གི་གནས་བབ་ནི་ཉེན་ཁ་རང་བཞིན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་དམག་དོན་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་གནམ་འཕུར་འཕྲུལ་ཆས་གསར་པ་དེ་སྤྱོད་རྩིས་ཡོད་སྟབས། མཐའ་མཚམས་མྱུལ་ཞིབ་དང་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་རྒོལ་རྡུང་གི་ལས་གཞི་དེ་སྟབས་བདེར་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད་ཅེས་འཁོད་འདུག

མི་ལོ་ ༣༣ རིང་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཆེས་དྲག་གནོན་འོག་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཆད་མྱངས་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གྲྭ་དཔལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། དེའང་དེ་རིང་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་བཞུགས་སྒར་དྷ་རྨ་ས་ལར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་དབུས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༧༌༡༠ སྟེང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གྲྭ་དཔལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་དགུང་ལོ་ ༨༦ ཐོག་མཆིན་སྐྲན་དབང་གིས་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་དང་བསྟུན། དེ་རིང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་གྱིས་གཙོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ནང་གནས་བཞུགས་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ། དེ་བཞིན་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་གིས་ཀྱང་ངོ་དེབ་དང་ Instagram དེ་བཞིན་ Twitter སོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་དང་ཐུགས་གསོའི་གསུང་འཕྲིན་སོགས་ཀྱང་སྤེལ་འདུགལྷག་པར་དུ་དབུས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་དམ་པ་ཁོང་ནི་སྒྲིག་འཛུགས་དེ་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་དམ་པ་ཁོང་གིས་ང་རང་ད་ལྟ་འཚོ་གནས་ཐུབ་པ་ནི་གཞོན་ལྷན་ནས་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱག་ལས་གནང་བར་བརྟེན་ནས་ཡིན་པ་བསྐྱར་ནན་གསུངས་སྐོར་དྲན་གསོ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས་ཏེ། རྒྱལ་གཅེས་པ་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གྲྭ་དཔལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་དགོངས་པ་རྫོགས་པར་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཞུས་འདུག རྩ་བའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གྲྭ་དཔལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་པ་སྣམ་ཡུལ་དུ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༣༢ ལོར་འཁྲུངས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༣ ལོར་དགའ་གདོང་དགོན་དུ་གྲྭ་ཞུགས་གནང་ཡོད། རྒྱ་དམར་པོས་བོད་དུ་བཙན་འཛུལ་བྱས་རྗེས་ཁོང་དཔལ་ལྡན་འབྲས་དཀར་སྤུངས་པའི་དགོན་དུ་གྲྭ་ཞུགས་གནང་འདུག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ནང་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ངོ་རྒོལ་གནང་རྗེས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། མི་ལོ་ ༣༣ རིང་བཙོན་འཇུག་འོག་བཀག་བསྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོར་ཁོང་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་ཡོད་པ་དང་བྱེས་སུ་ཕེབས་འབྱོར་རྗེས་ཁོང་གིས་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དངོས་ཡོད་མངོན་པའི་གངས་འོག་གི་མེ་ལྕེ་ཞེས་པའི་ཕྱག་དེབ་ལྗགས་རྩོམ་གནང་ཡོད་པ་དང་དེ་བཞིན་སྐད་ཡིག་དུ་མའི་ནང་ཕབ་བསྒྱུར་གནང་ཡོད།དམ་པ་ཁོང་ཨ་རིས་གཙོས་པའི་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་ཕེབས་ནས་བོད་ནང་བོད་མི་ཚོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཆེས་དམ་དྲག་འོག་བཙོན་འཇུག་གི་དཀའ་སྡུག་ཇི་ལྟར་མྱངས་དང་མྱོང་མུས་ཀྱི་བདེན་དཔང་ལྟར་བུར་གྱུར་ཡོད། ལྷག་དོན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལོར་ཁོང་ལ་ཁེ་ན་ཌའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པས་ John  Humphrey Freedom Award  ཞེས་པའི་རང་དབང་གི་གཟེངས་རྟགས་ཤིག་ཕུལ་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོར་ཁོང་གིས་ Oslo Freedom Forum ཞེས་པའི་ཨོས་ལོའི་རང་དབང་གླེང་སྟེགས་དབུ་འབྱེད་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་མྱོང་ཡོད་པ་རེད། འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་དེ་རིང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གྲྭ་དཔལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་དང་འབྲེལ། དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༧ ཉིན་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་རྐྱེན་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གྲྭ་ངག་དབང་འོད་འབར་ལགས་སུ་དཔལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་དམ་པའི་སྐོར་བཀའ་འདྲི་ཞུས་ཡོད། དེ་བཞིན་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་གྲྭ་དཔལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་དགོངས་པ་མ་རྫོགས་པའི་གཟའ་འཁོར་གཉིས་ཙམ་གྱི་གོང་ལ་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་དབུས་རྒྱུན་ཁག་གཅིག་གཟིམ་ཤག་ཏུ་ཆེད་བཅར་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།  

རྒྱ་ནག་གིས་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལུམས་བཅོས་དེ་UNESCO འམ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང་ཚན་རིག རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་སྡེ་ཚབ་ཀྱི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་ Intangible Cultural Heritage ཞེས་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་ཁོངས་སུ་དེབ་སྐྱེལ་སླད་ཞུ་སྙན་ཕུལ་བ་ལྟར་ཁ་སང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ལུམས་བཅོས་དེ་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་ཁོངས་སུ་ངོས་ལེན་གནང་འདུག ཁ་སང་རྒྱ་ནག་གི་ CGTN གསར་ཁང་གི་དྲ་ཐོག་ཏུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༦ ནས་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡ བར་ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་གླིང་ཕྲན་ནང་ཆགས་པའི་ Mauritius སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ Port Louis ནང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཐད་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༡༣ པ་འཚོགས་བཞིན་པ་ལྟར་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་དཔྱད་བཅོས་ལས་ལུམས་བཅོས་དེ་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཁོངས་སུ་ངོས་ལེན་བྱས་འདུགབོད་ནང་གི་གསར་འགྱུར་གཞན་ཁག་གཅིག་གི་ནང་ད་རེས་ལུམས་བཅོས་དེ་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཁོངས་སུ་ཚུད་པ་དེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བཅོས་ཐབས་དེར་རིན་ཐང་གནང་བ་ཞིག་མཚོན་པ་འཁོད་འདུག ལུམས་བཅོས་ནི་སྨན་སྣ་སྣ་མིན་སྒོ་ནས་ཁྲུས་བྱེད་ཐོག་ལུས་སེམས་སྙོམ་སྒྲིག་དང། ཤ་གནད་ཉམས་རྒྱུད་གསོ་བ་དང། དེ་བཞིན་རྩ་འཁྱུག་པ་དང་རྐང་པ་སྐྲངས་པ། མདོར་ན་གཟུགས་གཞི་བདེ་ཐང་དང། ནད་གཞི་འགོག་ཐབས་ཀྱི་བཅོས་ཐབས་ཞིག་ཡིན་པ་དང།  ལོ་རྒྱུས་ལ་གཞིགས་ན་ལུམས་བཅོས་དེ་བོད་ནང་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་སྔ་རོལ་ནས་ལག་ལེན་དུ་འཁྱོལ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ད་ཆ་ཡང་རྒྱ་གར་དང་བོད། བལ་ཡུལ་སོགས་སུ་དར་སྤེལ་འགྲོ་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད་ལུམས་བཅོས་ཀྱི་ཕན་ནུས་དེ་རང་བྱུང་གི་ཆུ་ཚན་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡོད་པ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནང་བཀོད་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྔ་ལོར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལུམས་བཅོས་དེ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཁོངས་སུ་དེབ་སྐྱེད་བྱས་པ་ལྟར། རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིིག་པ་ཆ་ཚང་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཐབས་སླད་དེབ་སྐྱེལ་གནང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་བདག་དབང་ཐད་རྩོད་གླེང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་མི་སེར་རྣམས་ལ་བོད་དུ་རང་དབང་ཐོག་འགྲུལ་སྐྱོད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་འཆར་ Reciprocal Access to Tibet Act ཞེས་པར་ཁ་སང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་སྤྱི་མོས་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་འདུག ཨ་རི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཊོན་ཌི་སི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་དྲ་གནས་ཐོག་ཁ་སང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ཚོགས་ཆུང་གིས་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་ཐོག་འགྲུལ་བཞུད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་འཆར་ལ་མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གྱུར་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་པའི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་དང་འབྲེལ། ལས་འགུལ་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Matteo Meccaci ལགས་ཀྱིས་ད་ལན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་ཨ་རིའི་མི་སེར་རྣམས་འདྲ་མཉམ་ཐོག་བོད་ལ་འགྲུལ་བཞུད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་འཆར་ལ་སྤྱི་མོས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། དེས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིས་གཙོས་པའི་ཨ་རིའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་མུ་མཐུད་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་ལྷག་དོན་ཨ་རི་མི་སེར་རྣམས་བོད་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུར་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་མེད་པར་བློ་འཚབ་གནང་བཞིན་པའི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་སྐོར་གསུངས་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཆེད་བཏོན་གནང་མཁན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Marco Rubio མཆོག་དང་ཁྲིམས་གཞི་ཚོགས་ཆུང་གི་དབུ་ཁྲིད་སྐུ་ཞབས་ Corker མཆོག གཞན་ཡང་ Menendez མཆོག་སོགས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་ད་བར་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་དབར་འདྲ་མཉམ་གྱི་གཞི་རྩའི་གནད་དོན་ཐད་ལྷག་བསམ་གཡོ་བ་མེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མུས་ཡིན་པར་བཀྲིན་ཆེ་ཞེས་ཞུས་འདུག རྩ་བའི་ Reciprocal Access to Tibet Act ཞེས་པའི་ཁྲིམས་འཆར་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་དང་གསར་འགོད་པ། དེ་བཞིན་མི་སེར་རྣམས་ཨ་རིའི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ཐོངས་མཆན་འབུལ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ངོས་ནས་ཀྱང་བོད་ནང་ཨ་རི་གཙོ་གྱུར་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་ལྡན་པའི་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ། གསར་འགོད་པ། ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་བཅས་རང་དབང་ཐོག་འགྲུལ་བསྐྱོད་ཆོག་པའི་རང་དབང་འདྲ་མཉམ་གནང་དགོས་པ་དང། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་བྱུང་ཚེ་བོད་ནང་འགྲུལ་བསྐྱོད་དམ་དྲག་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ལའང་ཨ་རིའི་ནང་བསྐྱོད་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་གནང་དགོས་པ། དམིགས་བསལ་བོད་མི་ཨ་རིའི་མི་སེར་ཡིན་པ་ཚོ་བོད་ནང་རང་སོ་སོའི་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་ཐུག་འཕྲད་དང་གནས་མཇལ་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱིས་དམིགས་བསལ་དམ་དྲག་འོག་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་མི་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་ཡུལ་དུ་རང་དབང་ཐོག་འགྲུལ་བཞུད་ཆོག་པའི་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།

ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༦ ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་དེ་རིང་ཚེས་ ༢༨ བར་སུད་སི་རྒྱལ་ས་ཇི་ནི་ཝ་ནང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ལྷན་ཚོགས་འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲེལ་མཐུད་པ་དཀོན་མཆོག་སྒྲོལ་མ་ཡག་ལྷ་ལགས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དྲ་གནས་ཐོག་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ན། ལྷན་ཚོགས་དེར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པའི་འཕྲུལ་ལས་བཟོ་རིགས་ Amnesty Tech དང་།  Microsoft དེ་བཞིན་ Intel ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་མཉམ་ཞུགས་གནང་བ་དང་། ཁོང་རྣམ་པས་མིས་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་རིགས་ Artificial Intelligence བཟོ་སྐྲུན་བྱས་པའི་སྐབས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་གོང་འཕེལ་གྱི་ཀུན་སློང་འཁྱེར་ཐོག་འཕྲུལ་རིགས་བཟོ་ཐབས་གལ་གནད་ཐོག་གཏམ་བཤད་གནང་འདུག སུད་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲེལ་མཐུད་པ་དཀོན་མཆོག་ཡག་ལྷ་ལགས་ཀྱིས་ང་ཚོས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མིས་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་རིགས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྲོས་བསྡུར་གནང་བ་དེ་ཡག་པོ་རེདའོན་ཀྱང་ད་ཆ་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཆེས་དམ་དྲག་ཆེ་བའི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་མིས་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་ཆས་མང་པོ་ཞིག་ཚོང་འགྲེམས་བྱས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་འགྲོ་སྡོད་སྤྱོད་གསུམ་གྱི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་གིས་ལྟ་སྲུང་བྱ་རྒྱུར་སྤྱོད་བཞིན་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་ཡུ་གུར་ནང་དོགས་ཟོན་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་སོགས་ཆེད་དུ་བཙུགས་ནས་མི་མང་གི་ལས་དོན་ཐོག་ལྟ་སྲུང་བྱེད་བཞིན་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཚོགས་པ་དང་མི་མང་ནས་དོ་སྣང་བྱུང་བ་དེ་ལྟར་ཡང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་མ་ཤེས་པ་ཞིག་ནི་ད་ལྟ་ཤིན་ཅང་ནང་སྤྱོད་བཞིན་པའི་དོགས་ཟོན་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་དེ་དག་དེ་སྔ་རྒྱ་གཞུང་གིས་དབྱེ་བའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་སྤྱོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ལྟའི་ཆར་འཕྲུལ་རིགས་དེ་དག་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནང་ཚོང་འགྲེམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག ལྷན་ཚོགས་དེར་བཅར་མཁན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པའི་འཕྲུལ་ལས་རིག་པའི་སྡེ་ཚན་གྱི་སློབ་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་ Eimear Farrel ལགས་ཀྱིས་དམ་དྲག་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གཅིག་ཏུ་མིས་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་རིགས་རྐྱེན་པས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་དོ་ཕོག་ཆེན་པོ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པརེད། དཔེར་ན་བོད་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་ན་དོགས་ཟོན་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་འཕྲུལ་རིགས་རྣམས་བརྟག་གནས་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་ཆབས་ཅིག བོད་ནང་སྤེལ་བཞིན་པའི་ལས་གཞི་དེ་དག་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་དགོས་ཀྱི་རེད་ཅེས་ནན་གསུངས་གནང་འདུག ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་སྟངས་འཛིན་པ་ Dunstan Allison -Hope ལགས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་དེ་འཕྲུལ་རིགས་བཟོ་ལས་པ་ཙམ་གྱི་གནད་དོན་དུ་མ་བཞག་པར་གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ནས་དེའི་ཐོག་གླེང་སློང་གནང་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་ཨ་རི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རང་དབང་ཁང་པས་ཉེ་ཆརཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་དྲ་རྒྱའི་རང་དབང་ཐོག་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་རྒྱ་གཞུང་གི་དོགས་ཟོན་མྱུལ་ཞིབ་དང་ངོ་གདོང་ཆ་འཛིན། གནས་བསྡུ་དཔྱད་ཞིབ་སོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་རིགས་ཁག་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནང་ཚོང་འགྲེམས་དང་དེ་ལྟར་ཆེད་འཛུགས་གནང་རྒྱུའི་ཐད་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་མགོ་བཙུགས་ཟིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གཞུང་ནི་དྲ་རྒྱའི་རང་དབང་ཐད་ཆེས་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་དང་འབྲེལ་ཏེ། འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནང་འཛམ་གླིང་གི་ཕྱོགས་གཞན་ཁག་ཏུའང་རྒྱ་གཞུང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་དབང་གིས་དྲ་རྒྱའི་རང་དབང་ཇེ་ཞེན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་ཡོད་པ་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།

གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གི་ལས་མི་མང་དག་ཅིག་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཅེས་འཛིན་གྱི་ཚོགས་པ་དུ་མ་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ནས་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གིས་གསང་རྒྱ་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་གསར་པ་ Dragonfly ཞེས་པ་ཞིག་རྒྱ་ནག་ནང་ཤར་གཏོང་བྱ་རྒྱུ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་དགོས་པར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་བཞིན་འདུག དེ་རིང་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་དྲྭ་རྒྱ་ times ཐོག་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གི་ལས་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཁ་སང་རེས་གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་ཞུ་སྙན་ཞིག་བྲིས་ཏེ་ Dragonfly ཞེས་པའི་འཚོལ་བཤེར་མཉེན་ཆས་མ་ལག་དེ་རྒྱ་ནག་ནང་གཏང་ཚེ་སྲིད་གཞུང་གིས་མ་ལག་དེ་སྤྱོད་ནས་མི་མང་ལ་ཞིབ་བཤེར་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ནག་མི་མང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏང་ངེས་ཡིན་སྐོར་འཁོད་འདུག ཞུ་སྙན་དེའི་ནང་ང་ཚོས་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གི་རིན་ཐང་ཡིད་ལ་བཅངས་ཐོག་འདི་གར་ལས་ཞུགས་བྱས་པ་ཡིན་ཅེས་ལས་མི་ ༣༠༠ ཡིས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་མང་དག་ཅིག་གིས་ཀྱང་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་ཆེད་གཏོང་བྱ་ཚེ་འཕྲུལ་ལས་བཟོ་གྲྭས་སྲིད་གཞུང་ནས་མི་མང་གི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏང་རྒྱུར་ཉེན་ཚབས་ཆེ་བའི་མཐུན་འགྱུར་སྐྲུན་པ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་གྱི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག་པ་དང་། ལྷག་དོན་རྒྱ་ནག་ལ་མ་ལག་དེ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བ་ནི་གྷོ་གྷལ་གྱི་དུས་འགྱུར་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག རྩ་བའི་ལོ་འདིའི་ལོ་སྟོད་དུ་གྷོ་གྷལ་གྱི་གསང་བ་ཞིག་ཕྱིར་འགྱར་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། བཟོ་ལས་ཁང་ནས་རྒྱ་ནག་ཏུ་གསང་བ་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་ Dragonfly བྱུས་འགོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། མ་ལག་དེས་ཚོར་བ་རྐྱེན་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ཏེ། དཔེར་ན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ། བོད་རང་བཙན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོ་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༤ སྟེ་གནམ་སྡེ་སྒོར་མོ་ཆེའི་དོན་རྐྱེན་སྔོག་བཤེར་བྱེད་མཁན་དག་འཕྲལ་མར་ཤེས་རྟོགས་བྱ་ཐུབ་པར་འཁོད་འདུག འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ནང་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་དང་རྒྱ་ནག་དབར་གྱི་གསང་བའི་གན་ཡིག་ཅིག་ཕྱིར་འགྱར་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། ཚོང་ལས་ཁང་ནས་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་དེ་ཟླ་ ༦ ནས་ ༩ གྱི་བར་དུ་རྒྱ་ནག་ནང་ཤར་གཏོང་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་སྟབས། བཟོ་ལས་ཁང་གི་ལས་མི་ ༡༤༠༠ ལྷག་གིས་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་ནང་ཁུལ་དུ་ཞུ་གཏུགས་ཀྱི་ཕྱག་ཡིག་ཕུལ་ཏེ་གསང་བའི་ལས་འཆར་དེ་དག་གིས་བཟོ་ལས་ཁང་ལ་ཡུན་རིང་བསྐྱངས་ནས་ཡོང་བའི་ཆེ་མཐོང་ལ་གནོད་སྐྱོན་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པས་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་བྱེད་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་ཡོད་པ་རེད། བཟོ་ལས་ཁང་གི་ལས་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་གྷོ་གྷལ་གྱི་མ་ལག་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཞིབ་བཤེར་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་དེར་མཐུན་འགྱུར་བསྐྲུན་ནས་ཉམ་ཆུང་བའི་ཡུ་གུར་གྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་བུད་མེད་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ། དེ་བཞིན་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དམིགས་ཡོད་པར་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་འདུག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་མང་དག་ཅིག་གིས་ཀྱང་གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་བཀག་རྒྱ་དང་ཞིབ་བཤེར་གྱི་གནས་བབས་དེར་ལྟོས་མེད་གསང་བ་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ནན་པོ་གནང་ནས་བཟོ་ལས་ཁང་དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་མི་སྒེར་པ་ཡོངས་ལ་རང་དབང་ཐོག་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་ཐུབ་པའི་ཆ་རྐྱེན་སྐྲུན་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལས་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་མ་རུང་རྩུབ་སྤྱོད་ཀྱི་ལག་ཆ་བྱ་རྒྱུ་དེ་མ་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པའི་འཕྲུལ་རིགས་ཞིབ་འཇུག་པ་སྐུ་ཞབས་ Joe Westby ལགས་ཀྱིས་ང་ཚོས་ལས་འགུལ་གྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱས་ནས་ཞུ་གཏུགས་ཀྱི་ཡི་གེ་ཞིག་བྲིས་ཏེ། གྷོ་གྷལ་བཟོ་ལས་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་ Sundar Pichai ལགས་སུ་རྒྱ་ནག་དང་ལག་འབྲེལ་གྱིས་མ་ལག་མཁོ་སྤྲོད་གནང་རྒྱུ་དེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་དགོས་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་།  ཁོང་གིས་དེ་རིང་ང་ཚོས་གྷོ་གྷལ་གྱི་ལས་མི་དག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱིས་གསང་བ་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་དེ་རྒྱ་ནག་ནས་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་རྒྱུ་དང་། བཟོ་ལས་ཁང་གིས་སླར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཅེས་འཛིན་གྱི་དམ་ཚིག་བརྩི་སྲུང་བྱེད་པར་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་འཁོད་འདུག།