རྒྱལ་སྤྱི།

ལ་དྭགས་ནང་པ་ཚོགས་པས་རེས་གཟའ་ཕུར་བུའི་ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་མཱོ་ཌི་མཆོག་ལ་ཞུ་ཡིག་ཅིག་ཕུལ་ཏེ། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ཡུལ་དེའི་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་གཟེངས་རྟགས་མཐོ་ཤོས་ Bharat Ratna ཞུ་བ་དེ་འབུལ་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་ཞུས་འདུགཚོགས་པའི་ངོས་ནས་ཞུ་ཡིག་དེའི་ནང་། ༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་བྱམས་བརྩེ་དང་སྙིང་རྗེ། བཟོད་སྲན། གཞན་ཕན་གྱི་བློ་ཙམ་མ་ཟད། ཆོས་ལུགས་ནང་ཁུལ་མཐུན་སྒྲིལ་གོང་འཕེལ་གྱི་མཛད་རྗེས་རླབས་ཆེན་མཛད་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། མགོན་པོ་གང་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པའི་ཐོག་ནས་ཞི་བདེ་དང་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ངོ་མ་དེ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག མ་ཟད་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་མགྲིན་ཚབ་པའི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས། ད་བར་འཛམ་གླིང་ཁྲོད་འཚེ་མེད་ཞི་བ་དང་སྙིང་རྗེ་གཞི་རྩར་བཞག་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་རབས་ལེགས་བྱང་གོང་འཕེལ་དང་འབྲེལ། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༦༠ ཁྲོད་རྒྱ་གར་གྱི་མཚན་མཐོང་རྒྱུན་འཛིན་ཐད་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་རྗེས་བཞག་གནང་མཛད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་གྱི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ངོས་འཛིན་གྱིས་མགོན་པོ་གང་ཉིད་ལ་དད་གུས་ཤུགས་ཆེར་ཞུ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། ༸གོང་ས་མཆོག་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་ངོས་ནས་ Bharat Ratna གཟེངས་རྟགས་འབུལ་རྒྱུའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་ཉེ་བའི་ཆར་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་ཟུར་པ་ལྕམ་སྐུ་ Nirupama Rao ལགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་Twitter ཐོག་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་གཟེངས་རྟགས་དེ་འབུལ་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་བ་མ་ཟད། དེ་སྔོན་རྒྱ་གར་གྱི་ BJP ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པའི་དབུ་ཁྲིད་རྒན་གྲས་དང་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་ Shanta Kumar ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་མཚན་རྟགས་བཀོད་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ལ་ཞུ་སྐུལ་དེ་རང་གནང་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༡༠ བའི་ཐོག  ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་སེམས་དང་སྲོག་གི་ཚོགས་པའི་གོ་སྒྲིག་གི་འོག  བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་མོ་མཆོག་གིས་ཡིད་བརྟན་མེད་པའི་གནས་སྟངས་ཀྱི་སྐབས་འགྲོ་བ་མི་སྤྱི་ལ་ཕན་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་ཚུལ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་དྲྭ་ཐོག་བརྒྱུད་ནས་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་སྩལ་སོང་། དེ་རིང་གི་དྲྭ་ཐོག་གི་བཀའ་སློབ་ཀྱི་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག   སེམས་དང་སྲོག་གི་ཚོགས་པའི་ཡོ་རོབ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་སྐུ། Cohen  Varela  ལགས་དང་། དེ་བཞིན་ Aarhus University གཙུག་ལག་སློབ་ཁག་གི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ Andreas Roepstorff  འབུམ་རམ་པ་དགེ་སློང་ Matthieu Ricard ལགས་སོགས་ཀྱི་དོན་གཉེར་ཅན་ཁག་ཅིག་དབུ་བཞུགས་ཀྱིས།  དེང་སྐབས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པ་སྤྱི་ལ་གདོང་ལེན་གནང་ཕྱོགས་སོགས་ཀྱི་བཀའ་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུས་པར་མགོན་པོ་གང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་གཅིག་གྱུར་གྱི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་སྟངས་དང་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རྣམ་བཞག་སོགས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ནས་བཀའ་སློབ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བ་སྩལ་སོང་། དེ་ཡང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐོག་མར་དེང་སྐབས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་མི་མང་པོ་ཁེར་རྐྱང་གི་ཚོར་བའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་པའི་སྐོར་ལ་བཀའ་ལན་གནང་སྟེ།  འཛམ་གླིང་གི་ཤར་ནུབ་གང་སར་གནས་བའི་སྐྱེ་འགྲོ་ཐམས་ཐད་འགྲོ་བ་མི་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པར་བཀའ་སྩལ་ཏེ།  འཛམ་གླིང་གི་འགྲོ་བ་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་གྱི་རིན་ཐང་གོང་སྤེལ་གནང་རྒྱུ་དེ་ནི་མགོན་པོ་གང་གི་ཐུགས་བསྐྱེད་དམ་བཅའ་གཅིག་ཡིན་པར་བཀའ་གནང་བ་དང་སྦྲགས། འགྲོ་བ་མི་ཙམ་ཟད། སེམས་ཅན་དུད་འགྲོ་རིགས་ཀྱང་མཉམ་གནས་བྱས་ཏེ་འཚོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བཀའ་གནང་སྟེ། གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་མི་འདྲ་བའི་ཆ་ཕྲ་མ་ཙམ་རེ་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་།  ཚང་མས་མ་འདྲ་བའི་ཆ་དེར་དོ་སྣང་བྱེད་རྒྱུ་མིན་པར། འགྲོ་བ་མིའི་གཅིག་གྱུར་གྱི་ཆ་དེར་གཙུགས་འཛིན་བྱས་ཏེ་གོང་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་ལྟར།  ང་ཚོ་དང་ཁོང་ཚོ་ཞེས་པའི་དབྱེ་མཚམས་དགར་རྒྱུ་མེད་པར། འགྲོ་བ་མིའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ནང་དུ་མིའི་རིགས་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་གྱི་འདུ་ཤེས་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏོང་རྒྱུའི་བསླབ་གཞི་ཁག་རྩ་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུའི་ཐོག  དུས་རྒྱུན་ནས་འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་བདེ་རྩ་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་རྒྱུ་ལས།  རང་གཅེས་འཛིན་ཁོ་ན་སྒོམ་ནས་བསྡད་ན་ཁེར་རྐྱང་གི་ཚོར་བ་ཡོང་བཞིན་ཡོད་པར་བཀའ་བསྩལ་སོང་།  དེ་བཞིན་མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་གིས་དེང་གི་ཆ་འདིར་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་དབུལ་ཕྱུག་གི་ཧེ་བག་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་བཀའ་སྩལ་ཏེ།  དཀའ་ངལ་འདིའི་ཡོངས་ཁུངས་དངོས་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱིས་རང་ཁོ་ནའི་མཚན་སྙན་དང་དབང་ཆ། རྒྱུ་ནོར་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་དབུལ་ཕྱུག་གི་ཧེ་བག་དེ་ཉུང་དུ་གཏོང་དགོས་ན། དེང་རབས་ཀྱི་སློབ་གྲྭའི་བསླབ་གཞི་ཁག་གི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ནང་སེམས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཐད་ཀྱི་བསླབ་གཞི་འཇོག་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཡིན་པར་བཀའ་གནང་སྟེ། མིའི་རིགས་ཀྱིས་ནང་སེམས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཐད་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་སྙིང་རྗེ་ཡི་བློ་དེ་གོང་འཕེལ་ཏུ་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་སྦྲགས། སྙིང་རྗེ་ཡི་བློ་དེ་གོང་འཕེལ་སོང་བ་ཡིན་ན། སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་བའི་ཐོག་ནས། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཤ་ཟ་བ་སོགས་ཀྱང་ཇེ་ཉུང་དུ་གཏོང་ཐུབ་པའི་ལམ་སྟོན་མཛད་སོང་། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་གཞན་ཡང་མི་རབས་སྔ་མ་དག་གི་བྱས་ཉེས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་འཛམ་གླིང་འདིར་འཚེ་བ་དང་དམག་འཐབ་། དེ་བཞིན་དབུལ་ཕྱུག་ཀྱི་ཧེ་བག་སོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པར་བཀའ་གནང་སྟེ། ད་ཆ་མི་རབས་གསར་བ་དག་གིས་འདས་བའི་ཉམས་མྱོང་གཞི་ལ་བཞག་པའི་ཐོག་ནས།  འགྲོ་བ་མིའི་སྐྲུན་པའི་དཀའ་ངལ་འདི་དག་སེལ་རྒྱུར་ཐུགས་འགན་བཞེས་དགོས་བ་དང་། དེ་བཞིན་མི་རབས་རྒན་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་རབས་གཞོན་པ་རྣམས་ལ་རང་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཤོར་བ་རྣམས་དྲང་བོར་གསུང་དགོས་བའི་འགན་ཡོད་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་བ་དང་སྦྲགས། མི་རབས་གཞོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཐེར་འབུམ་བདུན་པོ་གཅིག་གྱུར་གྱི་འདུ་ཤེས་གཞི་རྩར་བཞག་པའི་ཐོག་ལེགས་ལམ་དུ་སྐྱོད་དགོས་པར་བཀའ་བསྩལ་སོང་། དེ་རིང་གི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གྱི་ལས་རིམ་དེ་མཇུག་སྒྲིལ་མཚམས་སུ། ཡོ་རོབ་ཁུལ་གྱི་སེམས་དང་སྲོག་གི་ཚོགས་པའི་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་སྐུ། Cohen  Varela  ལགས་ཀྱིས་མགོན་པོ་གང་གིས་དུས་ཚོད་བཏོན་ནས་དེ་རིང་གི་དྲི་བ་ཁག་ལ་བཀའ་ལན་སྩལ་བར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུས་པ་དང་ལྷན་དུ།  མ་འོངས་བར་ཡང་མི་མང་ལ་བཀའ་སློབ་སྩོལ་རྒྱུའི་ཐུགས་རེ་ཡོད་སྐོར་ཞུས་པར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་གང་ཉིད་ག་དུས་ཡིན་ཡང་གྲ་སྒྲིག་ཡིན་སྐོར་ཀྱི་བཀའ་ལན་གནང་བ་མ་ཟད།་རྟགས་དང་མཚན་མ་མང་པོ་ཞིག་ལ་བརྟག་པ་ཡིན་ན། གང་ཉིད་མ་མཐའ་ཡང་དགུང་ལོ་བརྒྱ་དང་བཅུ་གསུམ་ལ་བཞུགས་ཐུབ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བཀའ་སློབ་གནང་དང་བ་འབྲེལ། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་མི་ཚེའི་སྙིང་བོ་དངོས་ནི་གཞན་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས།  ནམ་མཁའ་ཇི་ལྟར་གནས་བ་ལྟར། མགོན་པོ་གང་ཉིད་ཀྱང་དེ་ལྟར་གནས་ནས་འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་རྒྱུར་ཐུགས་སྨོན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པར་བཀའ་གནང་སོང་།

དེ་རིང་Italy ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Bitter Winter ཞེས་པའི་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་སློབ་མ་མང་པོ་རྒྱ་ནག་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་མངགས་གཏོང་བྱས་ཏེ། བོད་རིགས་སློབ་མ་དེ་དག་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་ཡུལ་སྲོལ་དང་བཅས་ལ་རྒྱང་ཐག་རིང་དུ་གཏོང་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལུགས་མངོན་གསལ་གནང་འདུགདེ་ཡང་གསར་ཁང་གིས། རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་བཅུ་ཕྲག་གི་གོང་ནས་རྒྱ་ནང་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཞི་ཨན་གྱི་རྒྱལ་ས་ཧྲན་ཞིའི་ཁུལ་གྱི་སློབ་འབྲིང་གི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་བརྒྱུད་དེ་བོད་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྐྱིད་སྡུག་གོང་འཕེལ་མཉམ་ལས་ཞེས་པའི་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་གྱིས། ལོ་རྟག་པར་བོད་དང་ཤིན་ཅང་ཁུལ་གྱི་སློབ་མ་ཁག་ཅིག་གདམ་གསེས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དུ་ཁྲིད་དེ་ཞི་ཨན་གྱི་སློབ་གྲྭ་དེར་སློབ་འཇུག་བྱེད་བཞིན་ཡོདཔ་དང་། སློབ་མ་དེ་དག་ག་ལེར་རང་གི་ཕ་མེས་ཡང་མེས་ཀྱི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་། ཆོས་ལུགས་དང་བཅས་ལ་འབྲེལ་ཐག་རིང་དུ་གཏོང་བཞིན་པ་མ་ཟད། དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གི་ལྟ་གྲུབ་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དུ་འཇུག་བཞིན་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག ཞི་ཨན་གྱི་སློབ་གྲྭའི་འབྲེལ་ཡོད་ཅིག་གིས་གསར་ཁང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་ཁུལ་ནས་རྒྱ་ནག་ཏུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཆེད་ཁྲིད་ཡོང་བའི་བོད་རིགས་སློབ་མ་དེ་དག་གིས་མ་འོངས་བར་བོད་གསར་འཛུགས་དང་མཐའ་སྲུང་འགན་བཞེས་མཁན་དང་། དེ་བཞིན་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཕུགས་བསམ་བཅིངས་ཡོད་པའི་སློབ་མར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། སློབ་མ་དེ་དག་རིམ་བཞིན་སློབ་ཆེན་འགྲིམས་ནས་སློབ་མཐར་ཕྱིན་མཚམས་སུ།་བོད་ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཁག་ཏུ་བྱ་བ་བགོ་ངེས་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས། དོན་དུ་བོད་རིགས་སློབ་མ་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་ཏུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དུ་འཇུག་བཞིན་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་རྒྱ་བསྒྱུར་བྱེད་རྒྱུའི་འཐབ་ཇུས་ཤིག་ཡིན་པར་བརྗོད་ཡོད་བྱས་ཡོད་པ་འཁོད་འདུགདེ་བཞིན་ཞི་ཧན་ཁུལ་གྱི་བོད་རིགས་སློབ་མ་དེ་རྣམས་རྒྱ་རིགས་ཀྱི་མི་ཚང་རེ་རེར་རྩིས་སྤྲོད་ཀྱིས། ལོ་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་ཕ་ཡུལ་དུ་ཐེངས་གཅིག་ལས་འགྲོ་ཆོག་གི་མེད་པ་མ་ཟད། རྩིས་སྤྲོད་བྱ་སའི་རྒྱ་རིགས་ཁྱིམ་མི་དེ་དག་གིས་བོད་རིགས་སློབ་མའི་བསམ་བློ་ཀུན་སྤྱོད་ཡོངས་སུ་རྒྱ་བསྒྱུར་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། དུས་རྒྱུན་ནས་སློབ་མ་དེ་དག་ལ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ལ་རྒྱལ་ཞེན་སླེབས་ཐབས་ཀྱི་ཀློག་བརྙན་སོགས་བསྟན་ཏེ། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སློབ་མ་དེ་དག་ལ་དམར་ཤོག་གི་ལྟ་བའི་ཤུགས་རྐྱེན་སྐྲུན་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག མཚོ་སྔོན་མཚོ་བྱང་ཁུལ་གྱི་བོད་རིགས་སློབ་མ་ཞིག་གིས་གསར་ཁང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། སློབ་གྲྭའི་ནང་དུ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཡོངས་སུ་བཀག་ཡོད་པ་མ་ཟད། སློབ་མ་སུ་ཞིག་གི་གློག་ཀླད་ཀྱི་ནང་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོག་བྱུང་བ་ཡིན་ན་སྲིད་གཞུང་དང་ཁ་གཏད་དུ་ལངས་བ་དང་ཡང་ན་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་གྱིས་དུས་ཡུན་ངེས་ཅན་ལ་སློབ་གྲྭ་ནས་ཕྱིར་ཕུད་གཏོང་བཞིན་པ་མ་ཟད། སློབ་མ་གང་དེ་སློབ་མཐར་འཁྱོལ་རྒྱུ་དང་། ཡང་ན། སློབ་མཐར་ཕྱིན་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་ལས་ཀ་རག་མིན་སོགས་ལ་ཤན་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཐེབས་བཞིན་པར་བརྟེན། བོད་རིགས་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་ལ་ལག་པ་འཆང་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་འདུག དེ་བཞིན་ཁ་སང་དེ་རིང་།  རྒྱ་ནག་གིས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་རེབ་གོང་རྒྱལ་བོ་རླངས་ཚང་གི་སྡེ་བ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་སློབ་ཆུང་ཁག་སྒོ་རྒྱག་ཏུ་བཅུག་སྟེ། ཕ་མ་དང་ས་གནས་མི་མང་ལ་འདོད་བློ་མེད་བཞིན་དུ་བོད་པའི་སློབ་མ་རྣམས་རྫོང་དང་ཁུལ་རིམ་པའི་སློབ་གྲྭ་སོགས་ཀྱི་ནང་གཏོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། གལ་སྲིད་གཞུང་གི་བཀའ་ལ་བརྩི་སྲུང་མ་བྱས་ཚེ་ཁྱིམ་བདག་ཚོར་ཉེས་ཆད་གཅོད་རྒྱུ་ཡིན་པའི་བཀའ་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཡོད་སྐོར་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བཞིན་ཡོད་འདུག གོང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས། འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་རླངས་ཚང་སྡེ་བའི་ཕྱི་སྡོད་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཅིག་ལ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། གནས་ཚུལ་དེ་འདྲ་ཞིག་བྱུང་བཞིན་ཡོད་པའི་སྐད་ཆ་ཐོས་ཡོད་ནའང་། ད་སྐབས་བོད་ནང་དུ་དམ་དྲག་ཡོད་སྟབས་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་ཤེས་རྟོག་བྱེད་ཐབས་མ་བྱུང་བར་བརྗོད་སོང་། གཞི་རྩའི་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༢༨ དང་༢༩ ཉིན་གཉིས་ཀྱི་རིང་། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཐད་ཀྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུའི་ཐོག   རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་དུ་ལྟ་གྲུབ་རང་བཞིན་དང་ཆབ་སྲིད་རང་བཞིན་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གྱི་རྩ་བ་བརྟན་པོར་འཛུགས་དགོས་བའི་ཐད་ལ་སྐུལ་འདེད་བྱས་ཏེ། ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་བརྒྱུད་ནས་ན་གཞོན་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ཡུལ་དུ་རྒྱལ་ཞེན་གྱི་ལྟ་བ་གསར་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་གཏམ་བཤད་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།  

དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༦ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོའི་ཚུ་ཚོད་ ༩ པའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་གྲོགས་པོ་རྙིང་གྲས་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཟུར་པ་དང་སྒྱུ་རྩལ་བ་གྲགས་ཅན་མཁས་དབང་ Kapila Vatsyayan ལགས་དགོང་ལོ་༩༢ ཐོག་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་རང་ཁྱིམ་དུ་སྐུ་ཚེ་འཕེན་པ་རྫོགས་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་དབྱིན་ཡུལ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་རིང་བཟུང་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་སྟེ་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་ངོས་ལེན་བྱས་པར་བརྟེན། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་ངེས་གཏན་མེད་པའི་གཞེངས་ཕྱོགས་ལ་ཆ་འཇོག་མ་བྱས་པ་དང་འབྲེལ། ཧོང་ཀོང་གི་གནད་དོན་ཐད་དེ་སྔ་དབྱིན་ཡུལ་གཞུང་ལ་ཁས་བླངས་བ་ཡོངས་རྫོགས་རྩིས་མེད་ཀྱིས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞི་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ད་ཆ་དབྱིན་ཡུལ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཧོང་ཀོང་གི་གནད་དོན་ཐད་རང་ཉིད་ཀྱི་གཞེངས་ཕྱོགས་བརྟན་པོ་བཟོ་ཆེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ཐོག་བཟུང་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་རྒྱུའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ནང་སོག་གམ་ལྷོ་སོག་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་སྟེ་དེ་གའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་ཚན་དང་སློབ་ཁྲིད་ཡོངས་རྫོགས་སོག་པོའི་སྐད་ཡིག་ཚབ་ཏུ་རྒྱ་སྐད་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། སྲིད་བྱུས་དེར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་མང་ཚོགས་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས་འཛིན་བཟུང་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཁྲོད། ཁ་སང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ Wang Yi སོག་ཡུལ་དུ་སྐྱོད་སྐབས་ཡུལ་དེའི་ནང་གི་མང་ཚོགས་བརྒྱ་སྐོར་ཞིག་གིས་ངོ་རྒོལ་ཤུགས་ཆེ་གནང་འདུག Reuters གསར་སྤེལ་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། ཁ་སང་ Wang Yi སོག་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ས་ Ulanbator ནང་ཆེད་སྐྱོད་ཀྱིས་ཡུལ་དེའི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་དང་ལྷན་མཇལ་མོལ་གནང་བའི་ཁྲོད་ Sukhbaatar ཐང་ཆེན་ཐོག་ས་གནས་ཀྱི་མང་ཚོགས་བརྒྱ་སྐོར་ཞིག་ནས་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆས་གོས་གྱོན་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལ་ངོ་རྒོལ་རྔམ་སྟོན་ཤུགས་ཆེ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྐབས་དེར་རང་ཉིད་ཀྱི་ལག་ཏུ་ང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་སྐྱོབས་ཤིག Wang Yi རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནས་ཕྱིར་ལོག་དགོས་ཞེས་སོགས་ཀྱི་འབོད་ཚིག་འཁོད་པའི་འཕྲེད་དར་བསྣམས་འདུག ལས་འགུལ་བ་ཅིག་གིས་སྐབས་དེར་ Reuters གསར་སྤེལ་ཁང་གི་བཅར་འདྲིར་དང་ལེན་གནང་སྐབས་སོག་ཡུལ་གྱི་དབུ་ཁྲིད་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་ལས་དོན་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནད་དོན་ཁ་ལ་འཁྱེར་ནས་མུ་མཐུད་ཁ་ཁུ་སིམ་པོར་བཞུགས་ཚེ་སོག་པོའི་མི་རིགས་རེ་རེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ནང་སོག་གམ་ལྷོ་སོག་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་དེབ་དང་སློབ་ཚན་ཡོངས་རྫོགས་སོག་སྐད་ཚབ་ཏུ་རྒྱ་སྐད་ནང་ཁྲིད་དགོས་པ་བཟོས་པ་མ་ཟད། ཁུལ་དེའི་ནང་སོག་སྐད་རང་གི་ཐོག་ཡོད་པའི་ Bainu ཞེས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་གཅིག་པོ་དེའང་སྒོ་བརྒྱབ་ཡོད་པ་རེད། གནད་དོན་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཉེ་བའི་ཆར་ནང་སོག་ཏུ་མང་ཚོགས་སྟོང་ཁྲག་མང་པོས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་རིམ་པ་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Southern Mongolian Human Rights Information Center ཞེས་ལྷོ་སོག་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པས་དེ་རིང་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་གནང་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་བ་སྟོང་ཁྲག་ལྔ་ཙམ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་མ་ཟད་ལས་འགུལ་བ་དགུས་རང་སྲོག་བཅད་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུག

ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྒྱ་གར་གྱི་ཆར་དུས་གྲོས་ཚོགས་དབུ་འཛུགས་དང་འབྲེལ་ཉེ་དུས་སུ་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རྫོགས་པ་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་པྲཎབ་མུཁརྗྀ་མཆོག་དང་། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Pandit Jasraj ལགས་གཙོས་གཞན་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཡོངས་ལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་དང་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད། སྨན་སྦྱོར་ལས་དོན་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་གྲོས་འཆར་ཆེད་འདོན་གྱིས་བགྲོ་གླེང་གནང་ཡོད་པ་རེད།དེ་རིང་ལས་ཉིན་གཉིས་པའི་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་གསུམ་པའི་ཐོག་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་སྲུང་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Rajnath Singh ལགས་ནས་ཟླ་ཤས་གོང་ནས་ཕགས་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་ས་ཁུལ་དུ་རྒྱ་དཀར་ནག་མཐའ་སྲུང་དམག་མིའི་དབར་གདོང་ཐུག་གི་གནད་དོན་བྱུང་སྐོར་གསུངས་སོང་བ་དང་། སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Rajnath Singh ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ནས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་བཞི་པའི་འགོ་སྟོད་ནས་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལ་དྭགས་ཁུལ་དུ་དམག་མི་རྒྱ་སྐྱེད། དམག་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་ཁག་ཅིག་ཀྱང་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནས་རིམ་པས་ཕྱི་ཟླ་ལྔ་པའི་ནང་ཁུལ་དེའི་གྷལ་ཝན་ལུང་གཤོང་དང་གཙོས་ལ་དྭགས་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་ཁུལ་དུ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཡོད་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ནས་ཁྲིམས་མཐུན་མེད་པར་རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཁྱོན་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༤༨༠༠༠ ཙམ་བཙན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། ལྷག་པར་དུ་གནད་དོན་དེ་དག་དང་འབྲེལ་ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་དང་ལྷན་དུ་ཐུག་འཕྲད་ཀྱིས་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་སྐབས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་དབར་ཞི་བདེ་འདོད་པ་ལྟར་མོས་མཐུན་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ནས་ཡུལ་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་དང་འབྲེལ་བའི་དེ་སྔའི་ཐག་གཅོད་དེ་ངོས་ལེན་གནང་མེད་སྟབས། ད་ལྟའི་ཆར་ས་མཚམས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་མོས་མཐུན་ཡོད་པའི་ཐག་གཅོད་ཅིག་བྱུང་མེད་པར་གསུངས་ཡོད། རྒྱ་གར་དམག་མི་ཚོས་ད་བར་རྒྱ་ནག་གི་དམག་དཔུང་ལ་ཁ་གཏད་ནན་པོ་གཅོག་པ་དང་རྒྱ་གར་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ཀྱང་དམག་བྱུས་དང་ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་བརྡ་ལན་གསལ་པོ་སྤྲད་པ་དང་། ད་ཆར་ས་ཁུལ་དག་གི་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་དོན་སླད་དུ་གསང་བའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་ཅིག་གིས་གཞུང་དང་ཟུང་འབྲེལ་གནང་བཞིན་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ནས་ས་མཚམས་ཀྱི་རྒྱ་ལས་འདས་པའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཚེ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཡོངས་ལ་གནོད་ངེས་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག བདེ་སྲུང་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Rajnath Singh ལགས་ནས་ཉེ་ཆར་ཁོང་ལ་དྭགས་ཁུལ་དུ་ཕེབས་ཏེ་རྒྱ་གར་གྱི་དམག་མི་ཚོ་དང་ཐུག་འཕྲད་གནང་སྐབས་དམག་མི་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཤུགས་དང་རྒྱལ་ཞེན་སྔར་ལས་ཆེ་བ་ཡོད་པ་མངོན་རྒྱུ་འདུག་ཅེས་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱ་གར་གཞུང་དང་མི་མང་ཚང་མས་དམག་མི་ཚོའི་སྙིང་སྟོབས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ཐེངས་འདིའི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་དམག་མི་རྣམས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ཆེ་མཐོང་མཚོན་ཕྱིར་གྲོས་ཆོད་ཅིག་ཀྱང་འཇོག་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་སོང་། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་ནས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་བགྲོ་གླེང་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གྱི་དུས་ཚོད་དགོས་སྐོར་ཞུས་སོང་བ་དེ་ལྟར་ཡང་། རིམས་ནད་ཁྱབ་གདལ་དབང་གིས་གྲོས་ཚོགས་ལས་དོན་ཁག་རིམ་ཕེབས་གནང་དགོས་སྟབས་བགྲོ་གླེང་སོགས་ཀྱི་དུས་ཚོད་བྱུང་མེད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་ཁ་སང་གྲོས་ཚོགས་དབུ་འཛུགས་མ་གནང་གོང་དུ་སྲིད་བློན་མོ་དཱི་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིའི་གྲོས་ཚོགས་ལས་རིམ་ཐོག་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་མང་ཚོགས་རྣམས་དམག་མི་ཚོ་དང་ལྷན་དུ་ཡོད་པའི་བརྡ་ལན་ཞིག་ངེས་པར་དུ་གནང་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཡོད། རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་གཏན་འབེབས་གནང་བར་གཞིགས་ན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་འདི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ བར་ཁྱོན་ཉིན་གྲངས་ ༡༨ རིང་གུང་སེང་མེད་པར་འཚོགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ཚོགས་དུས་ཐོག་གནམ་གྲུའི་ལས་དོན་དང་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད། སྨན་སྦྱོར། དེ་བཞིན་བློན་ཆེན་རྣམ་པའི་ཟུར་ཕོགས་ཐོབ་ཐང་ལ་བསྐྱར་བཅོས་སོགས་སྒྲིག་གཞི་བསྐྱར་བཅོས་དང་ཁྲིམས་གཞི་གཏན་འབེབས། དངུལ་རྩིས་ཀྱི་གནད་དོན་གཉིས་བཅས་ཁྱོན་དོན་ཚན་ཆེ་ཁག་ ༤༧ ཐོག་གྲོས་བསྡུར་གནང་འཆར་འདུག

ཁ་སང་། ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ SAN FRANCISCO ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Dui Hua ཐེབས་རྩ་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན།  རྒྱ་ནག་གིས་ས་བགོས་བྱས་པའི་ཟི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཀྱི་འབྲིང་རིམ་མི་མང་ཁྲིམས་ཁང་གིས་བོད་མི་དགུ་ཡིས་ཁ་བྲལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པར་བསྙད་དེ་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་འདུགདེའང་ Dui Hua འམ་གྲོས་མོལ་ཞེས་པའི་ཐེབས་རྩ་ཁང་དེས་ས་གནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་ཉེ་བའི་གནས་ཚུལ་ཡོང་ཁུངས་ཤིག་གིས་བརྗོད་པ་ལུང་འདྲེན་གནང་དོན་ལྟར་ན། ཐེངས་འདིར་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་འབྲིང་རིམ་མི་མང་ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པའི་བོད་མི་དེ་དག་ནི། ཆོས་དར། སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་། གྲགས་པ། འཕྲིན་ལས་ཡེ་ཤེས།  སྤེན་པ། ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན། པདྨ་སྲིི་ཐར།  བུ་ཕྲུག  བུད་དྷ། བཅས་ཡིན་པར་འཁོད་འདུག བོད་མི་དགུ་ལ་ཁྲིམས་ཆད་བཅད་པའི་ཁོངས་ནས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར།  བོད་མི་གསུམ་གྱིས་གཞུང་དངོས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བའི་ཉེས་དོན་གྱི་འོག་ནས་ཁྲིམས་བཤེར་བྱས་ལུགས་དང། བོད་མི་དགུ་པོ་དེ་དག་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༦ པའི་རྗེས་ལ་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་ཡིན་ལུགས་འཁོད་པ་ལས། ད་ལྟའི་འཆར་བོད་མི་དེ་དག་དོན་དངོས་ཉེས་མིང་ཅི་ཞིག་གི་འོག་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་ཟླ་ཚེས་ནམ་ཞིག་ལ་ཁྲིམས་བཤེར་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་མཚན་དང་ལོ་བབ། གཞན་ཡང་དུས་ཡུན་ག་ཚོད་ཅིག་ལ་ཁྲིམས་ཐད་བཅད་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་ཤེས་རྟོག་བྱུང་མེད་པ་རེད་འདུག དེ་བཞིན་ཐེབས་རྩ་ཁང་ནས། ཐེངས་འདིར་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་བོད་མི་དེ་དག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་ཉེན་ཚབ་བཟོས་ཡོད་པར་བསྙད་ནས་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། གཞི་རྩའི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་གནད་དོན་ཕན་ཚུན་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་མེད་གསལ་ཁ་མེད་པ་དང་། བོད་མི་དེ་དག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྲིམས་ཆད་ཀྱི་ཐད་ཁྲིམས་ཁང་གོང་མར་སླར་ཡང་ཞུ་གཏུགས་གནང་ན་མ་གཏོགས་ཁོང་རྣམས་རིང་མིན་ཟླ་བ་ཁ་ཤས་ཞིག་གི་ནང་ཚུད་དུ་ཟི་ཁྲོན་གྱི་བཙོན་ཁང་ཁག་ཏུ་མངགས་གཏོང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འཁོད་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གི་ཉེས་དོན་གཏུག་བཤེར་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ལྟར་ན། ཁ་བྲལ་གྱི་ལས་འགུལ་ནི་ཉེས་དོན་གཏུག་བཤེར་གྱི་དོན་ཚན་ ༡༠༣ ནང་དུ་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། ཁ་བྲལ་ཉེས་དོན་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་ཉེན་ཚབ་སློང་བའི་རིགས་སུ་གཏོགས་ཡོད་པར་འཁོད་ཡོད་པ་ལྟར། མི་སུ་ཞིག་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་གྱི་ལས་འགུལ་གྱི་ཉེས་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་ཡིན་ན། མ་མཐའ་ཡང་ལོ་ལྔ་ཡི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་གཅོད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ཀྱང་གཞུང་བཞེས་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་ཉེས་དོན་གཏུག་བཤེར་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༡༡༤ ནང་དུ་སྤྱི་མང་གི་དངོས་ཟོག་ལ་མེ་སྐྱོན་བཏང་ན་མ་མཐའ་ཡང་ལོ་ ༡༠ ཡི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་གཅོད་རྒྱུའི་དོན་ཚན་འཁོད་ཡོད་པ་རེད། ཨ་རིའི་ཚོང་གཉེར་བ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་སྐུ་ཞབས་ John Kamm ལགས་ཀྱིས་གསར་འཛུགས་གནང་བའི་Dui Hua ཐེབས་རྩ་ཁང་ནི། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲུ་དོན་གཞི་རྩར་བཞག་བའི་ཐོག རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་ཕན་ཚུན་གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་ཉེན་ཁའི་ནང་ལྷུང་བའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ལ་གུ་ཡངས་ཐོབ་ཐབས་དང་། ཁོང་ཚོའི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་སླད་འབད་པ་གནང་མཁན་གྱི་ཐེབས་རྩ་ཁང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཐེབས་རྩ་ཁང་དེའི་ངོས་ནས་འདས་པའི་ནང་སྟག་སྣ་འཇིགས་མེད་བཟང་པོ་ལགས་དང་། ངག་དབང་གསང་གྲོལ་ལགས་ལྟ་བུ་བོད་ཀྱི་གྲགས་ཆེ་བའི་ཆབ་སྲིད་པ་ཁག་གཅིག་གློད་གྲོལ་གཏོང་ཐུབ་པ་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཐེབས་རྩ་ཁང་དེའི་སྙན་ཐོ་ནང་གསལ་བ་ལྟར་ན་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཤེས་རྟོག་བྱུང་བར་བར་གཞིགས་ན། རྒྱ་ནག་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་མི་ ༤༨ ལྷག་ཁ་བྲལ་གྱི་ཉེས་དོན་དང་བསྙད་ནས་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག

རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་བློན་ཆེན་ཟུར་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་རྒན་གྲས་སློབ་དཔོན་ Dr. Raghuvansh Prasad Singh མཆོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འཕྲལ། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ངོ་ཚབ་གནང་སྟེ་དམ་པ་ཁོང་གི་ཤུལ་ལུས་ཀྱི་ནང་མི་གཉེན་འབྲེལ་ཡོངས་ལ་ཐུགས་གསོའི་འཕྲིན་ཡིག་ཅིག་ཕུལ་ཏེ། སྐུ་ཞབས་ཁོང་སྐུ་གཤེགས་པ་དེས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་དང་། ཁོང་གི་ནང་མི། དེ་བཞིན་ང་ཚོ་བོད་མི་རྣམས་ལ་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་སྟབས་། ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་ཁོང་གི་ནང་མི་ལྷན་རྒྱས་ལ་ཐུགས་གསོ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་འཁོད་འདུག