རྒྱ་ནག

རྒྱ་ནག་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་འདི་ལོའི་ཟླ་བ་བཅུ་གཅིག་གི་ཚེས་འགོ་ནས་བཟུང་ལོ་བཅུ་ཚན་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཐེངས་རེར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཐེངསབདུན་པའི་མི་འབོར་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ནས་༢༠༢༠ ལོའི་མི་འབོར་ཞིབ་བཤེར་དེ་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་འཁོད་འདུགཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཐེངས་འདིའི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་འབོར་ཞིབ་བཤེར་དེའི་ཁྲོད་རྒྱ་རིགས་མང་ཚོགས་ནས་ཧོང་ཀོང་དང་ Macau དེ་བཞིན་ཐེ་ཝན་སོགས་སུ་གནས་སྡོད་རང་ཉིད་ཀྱི་ནང་མི་རྣམས་ཀྱི་མིང་གཞུང་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་པ་བཟོས་ཡོད་པ་དང་། ཆ་རྐྱེན་དེའི་རྐྱེ་གྱིས་རྒྱ་གར་དང་ཡུ་རོབ། དེ་བཞིན་ཨོ་གླིང་སོགས་བཙན་བྱོལ་དུ་ནང་མི་སྤུན་ཉེ་ཡོད་པའི་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་ཡང་དཀའ་ངལ་བཟོ་ཉེན་ཡོད་སྐོར་གསུང་བ་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱ་ནག་གིས་ཁམས་འབྲི་རུ་རྫོང་དུ་བྱིས་པ་གསུམ་གྱི་ཨ་ལྷ་མོ་ལགས་དང་ཁོང་གི་གཉེན་ཉེ་བསྟན་འཛིན་ཐར་བ་གཉིས་འཛིན་གྱིས་ཕྱི་ལགས་སུ་གནས་སྡོད་ཀྱི་ནང་མི་རྣམས་ལ་དངུལ་སྐུར་བའི་ཉེས་འཛུགས་ཁྲོད་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཏེ་གཅར་རྡུང་ཤུགས་དྲག་བྱས་བ་བརྒྱུད་ནས་ཨ་མ་ལྷ་མོ་ལགས་དྲག་སྤྱོད་ཁྲོད་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བའི་གནས་སྟངས་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས། མི་འབོར་ཞིབ་བཤེར་ཁྲོད། མི་མང་གི་མིང་དང་ཕོ་མོ། དེ་བཞིན་སྐྱེས་ལོ་སྐྱེས་ཚེས་དང་གཏན་སྡོད་ཀྱི་ཁ་བྱང་། མི་སྒེར་ངོས་འཛིན་གྱི་ཨང་རྟགས་དང་པར་སོགས་གསལ་བོར་ཐོ་འགོད་བྱས་བ་བརྒྱུད་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་ག་ལེར་མི་སྒེར་གྱི་གནས་ཚུལ་བསྡུ་རུབ་བྱས་པ་ཁག་འཕྲུལ་ལས་མ་ལག་ཏུ་དྲར་འཇུག་བྱས་ཏེ། རྒྱ་ནག་གི་དབང་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆར་བེད་སྤྱོད་ཡོངས་ཐབས་ཀྱི་འབད་བཞིན་ཡོད་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག ད་རེས་ཀྱི་མི་འབོར་ཞིབ་བཤེར་དེའི་ཁྲོད་ད་དུང་མང་ཚོགས་ནས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་གསལ་བཀོད་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་བཟོས་ཡོད་པ་དང་། ལས་འགུལ་ཁང་གིས་སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ནང་དུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་གསལ་བོར་འཁོད་མེད་པར་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ་དཔེར་ན་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་ལོ་་༡༩༨༤ ལོའི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས། ཞེས་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཕྱ་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོའི་ཀྲུང་གོའི་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་དང་མི་རིགས་ཁག་ཐུན་མོང་ཐོག་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་བྱུང་བའི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་དེབ་ཟེར་བ་སོགས་སུ་ཡང་གསལ་ཁ་གང་ཡང་མེད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་མི་འབོར་ཞིབ་བཤེར་གྱི་གྲངས་ཐོའི་ནང་དུ་བོད་ཟེར་དུས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བ་གཅིག་པོ་མ་གཏོགས་བོད་ཀྱི་མདོ་སྟོད་སྨད་ཚུད་ཀྱི་མེད་པར་མངོན་གསལ་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ཧན་མི་རིགས་མང་པོ་འབོར་འདྲེན་བྱས་ཏེ་བོད་མི་རྣམས་རང་ས་རང་ཡུལ་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ་བོད་ཀྱི་ཆོས་རིགས་ལ་ཉེན་ཁ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་ལུང་འདྲེན་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལོའི་མི་འབོར་ཞིབ་བཤེར་གྱི་གྲངས་ཐོའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གི་ས་བགོས་བྱས་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་ ༢༤༥༠༠ ལྷག་ལས་མེད་སྐོར་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་འབོར་གྱི་གྲངས་ཐོ་དང་བསྡུར་ན། བརྒྱ་ཆ་ ༩ ལས་ཟིན་མེད་པར་བསྟན་ཡོད་ནའང་། བོད་ནང་གི་བོད་མི་དང་བོད་དུ་སྐྱོད་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོར་གོར་མོ་ནས་ལྷ་ས་བར་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་བཟོས་བ་ནས་བོད་དབུས་ཁུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་གི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་མི་མང་སྤྱི་དང་། དམག་མི་སོགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ལྟོས་བཅོས་ཀྱིས་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས།  དོན་དངོས་སུ་བོད་དབུས་ཁུལ་དུ་ས་གནས་ཀྱི་བོད་མི་ལས་རྒྱ་ནག་གི་མི་འབོར་མང་པོ་ཡོད་པའི་གནས་བབ་ཅིག་ཆགས་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་མི་འབོར་ཞིབ་བཤེར་ཙམ་མ་ཡིན་པར། དུས་རྒྱུན་གྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་ཡང་མི་མང་གི་གནས་ཚུལ་མཁོ་བསྡུའི་ཐད་ནས་ལས་གཞི་མང་པོ་ཞིག་རྩོམ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་དུ། ཁ་པར་གྱི་བྱང་བུ་ཞིག་གསར་དུ་ཉོ་དགོས་བྱུང་བ་ཡང་མི་སྒེར་གྱི་ངོ་གདོང་འཕྲུལ་ལམ་ནས་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཏེ་དྲྭར་རྒྱར་ཡར་འཇུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད།   ས་བྱི་ལོའི་ཞི་རྒོལ་གྱི་རྗེས་ནས་བཟུང་། མོད་སྟོད་སྨད་ཀྱི་བོད་མི་རྣམས་དབུས་ཁུལ་ནས་འདུག་མི་ཆོག་པའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན། ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་དང་ཀྲུང་གོ་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་ཟེར་བ་ཐུན་མོང་གིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དགོངས་འགྲེལ་ལས་དོན་དཔྱད་གླེང་གྲོས་ཚོགས་ཞེས་པའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་བསྡུས་ཏེ།  བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ཁ་ཕྱོགས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་བྱས་འདུག

དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་བཅུ་བའི་ཐོག  བཞུགས་སྒར་གྱི་ཐེག་ཆེན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཉེ་འཁྲིས་ཀྱི་རླངས་འཁོར་འབབ་ཚུགས་སུ།  རྡ་ས་དབུས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་གི་འོག  འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་བར་དུ་རྒྱ་གཞུང་ཐེར་འདོན་གྱི་སྦག་སྦག་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དབུ་འཛུགས་གནང་སོང་།

ཁ་སང་ཁེ་ན་ཌ་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་རྒྱ་ནག་ཚོགས་ཆུང་གི་ངོས་ནས་ཕྱི་དྲོ་ཕྱག་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༦།༣༠ ཡོལ་ཙམ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་དྲ་རྒྱ་བརྒྱུད། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་ཉན་ཞིབ་ལས་རིམ་ཞིག་ཚོགས་གནང་འདུག ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Geoff Regan ལགས་ཀྱི་གཙོ་སྐྱོང་འོག ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Garnett Genuis དང་། Stephane Bergeron དེ་བཞིན་ Jack Harris བཅས་གསུམ་དང་། གཞན་ཚོགས་མི་ ༤ དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Arif Virani བཅས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་སྟེ། སྐུ་ཞབས་ Shawn Steil ལགས་དང་ལྷན་དུ་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གནང་འདུག

གློད་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་དག་ལོ་རེར་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་  Australia Tibet Council ཞེས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་བོད་དོན་ལྷན་ཁང་གིས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལྕམ་སྐུ་ Marise Payne མཆོག་དང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་མེད་ལུགས་མེད་ཀྱིས་བོད་མི་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རྣམས་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་དང་དེ་བཞིན་བཀག་ཉར་འོག་བོད་མི་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག ཉེ་ལམ་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་བོད་དོན་ལྷན་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཐོག་དམ་དྲག་སྔར་ལྷག་དང་བོད་མི་གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་དང་དེ་བཞིན་བོད་མིའི་ཐོག་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པའི་གནད་དོན་ཁག་མངོན་གསལ་གྱིས་དཔྱད་རྩོམ་སྤེལ་འདུག་པ་དང་། དཔྱད་རྩོམ་ནང་ཉེ་ལམ་བོད་ཁམས་འབྲི་རུ་རྫོང་ནས་ཡིན་པའི་ཕྲུ་གུ་གསུམ་གྱི་ཨ་མ་ལྷ་མོ་ལགས་རྒྱ་ནག་གིས་བཙོན་ཁང་དུ་གཅར་རྡུང་བཏང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་ལུང་འདྲེན་གྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་ནས་སྲིད་གཞུང་གི་ལྟ་གྲུབ་དང་འགལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཁག་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་ཉེན་འཚབ་བཟོ་མཁན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་དང་བོད་མི་དེ་དག་ལ་འཇིགས་སྐུལ་བ་དང་ཁ་བྲལ་བ་ཟེར་ནས་དྲག་གནོན་དང་འཛིན་བཟུང་གིས་མནར་གཅོད་གཏོང་གི་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དཔྱད་རྩོམ་ནང་ལྷ་མོ་ལགས་དམ་པ་ཙམ་མིན་པར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་ཟླ་ ༤ པ་ནས་བཟུང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙོན་ཁང་ནང་གཅར་རྡུང་རྐྱེན་གྱིས་གཟུགས་གཞི་གནས་བབ་ཧ་ཅང་ཞན་པོར་གྱུར་བའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་ཚེ་མགོན་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་ལྷ་སར་དགེ་འདུན་པ་ ༡༦ དང་ལྷན་དུ་ཞི་རྒོལ་གནང་རྐྱེན་ལོ་ངོ་བདུན་རིང་བཙོན་ཁང་དུ་བཞུགས་མྱོང་ཡོད་པ་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་བསམ་གྲུབ་བམ་ཆོས་མིང་དུ་འཕྲིན་ལས་ཆོས་ལྡན་ལགས་གཅིན་སྙི་ཟ་ཁུའི་ནད་གཞི་ཕོག་པར་འདི་ལོ་མགོ་སྟོད་དུ་སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་སྐོར། དེ་བཞིན་ལོ་ངོ་གཅིག་ལྷག་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་རྗེས་མཐར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་འཇིམ་ཁྲི་ལགས་དང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོར་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་གླུ་བླངས་རྐྱེན་ཟླ་བ་གཅིག་ལྷག་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་དང་སྦྲགས། མཐར་སྙུང་གཞི་བཞེས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་མཁན་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་པདྨ་དབང་ཆེན་ལགས་བཅས་ཀྱི་མཚན་དངོས་སུ་ཆེད་འདོན་གནང་འདུག གནད་དོན་དེའི་ཐད་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཆེད་ལས་པས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཐོག་འཆར་གཞི་དང་ལྡན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་གྱིས་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པ་ནི་ད་ཆ་རྒྱུན་ལྡན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག བོད་མིའི་ཐོག་ཚད་ལས་འགལ་བའི་གཅར་རྡུང་གཏོང་བཞིན་རྐྱེན་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་རྗེས་ཁག་ཅིག་ལུས་པོ་གཡོ་འགུལ་མ་ཐུབ་གྱུར་བ། ཁག་ཅིག་རྐང་ལག་གཉིས་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཤོར་བ། དེ་བཞིན་ལུས་པོའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་སྐྱོན་ཆགས་པ་སོགས་མདོར་ན་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀར་དྲག་སྐྱེད་མི་ཐུབ་པའི་རྨ་ཁ་ཆེན་པོ་བཟོས་ཡོད་པ་གསུངས་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་གཞུང་གིས་སྲིད་གཞུང་དང་ལྟ་གྲུབ་མི་མཐུན་མཁན་རྣམས་ལ་ནག་ཉེས་འདྲ་མིན་གཡོགས་ནས་གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་པ་དང་། ཕྱོགས་མཚུངས་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གླ་གཡར་མི་ཆོག་པར་མ་ཟད། རང་ཉིད་ཀྱི་ནང་མི་དང་ཐུག་འཕྲད་གནང་ཆོག་གི་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་ངལ་བ་དུ་མ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དོན་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་བོད་དོན་ལྷན་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་ད་བར་བཙོན་ཁང་དང་བཙོན་ནས་གློད་བཀྲོལ་རྗེས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བ་དང་དེ་བཞིན་གཅར་རྡུང་ཚད་མེད་བཏང་བའི་གནད་དོན་ཐད་ཞིབ་འཇུག་དང་མནར་གཅོད་གཏོང་མཁན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་དཔོན་རིགས་ཚོར་འགན་ཁུར་ཐབས་གནང་མེད་སྟབས་ཨོ་གླིང་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལྕམ་སྐུ་ Marise Payne མཆོག་དང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་རྣམས་ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་བོད་མི་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། མནར་གཅོད་དང་དེ་བཞིན་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བ་རྣམས་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་དགོས་པ། ལྷག་པར་དུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་མི་དེ་དག་ལ་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གླ་ཆོག་པའི་ཆོག་མཆན་སོགས་སྤྲོད་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག བོད་མིའི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་གིས་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་གཅར་རྡུང་བཏང་རྐྱེན་ད་བར་བོད་མི་མང་དག་ཅིག་རིམ་པས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་སྟངས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ཉེ་ལམ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་ལྷ་མོ་ལགས་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིས་འདི་ལོའི་ཟླ་བ་ ༦ པའི་ནང་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་དངུལ་སྐུར་བའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་དང་གཅར་རྡུང་ཚད་མེད་བཏང་རྐྱེན་མཐར་ཟླ་བ་ ༨ པའི་ནང་ནག་ཆུའི་སྨན་ཁང་དུ་གྲོངས་ཡོད་པ་རེད།   ཁོང་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་རྗེས་བོད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འདས་མཆོད་ཀྱི་ཆོ་ག་སོགས་གང་ཡང་གནང་བཅུག་མ་པར་ཕུང་པོ་མེར་བསྲེགས་བཏང་ཡོད་པ་རེད།

བཀའ་ཟུར་བཀྲས་མཐོང་བསྟན་འཛིན་དགེ་བྱེད་མཆོག་གིས་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་ལ་སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་བའི་ཉམས་མྱོང་གཞི་ལ་བཞག་པའི་ཐོག་ནས།  པར་རིས་བཞི་སྟོང་ལྷག་ཡོད་པའི་༸གོང་ས་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ་དང་འབྲེལ་བའི་པར་རིས་ཀྱི་ཕྱག་དེབ་གསར་བ་ཞིག་བྲིས་ཏེ། ཁ་སང་ཟླ་བ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༦ ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Roli Books དཔེ་སྐྲུན་ཁང་བརྒྱུད་ནས་དཔེ་དེབ་དེ་དབུ་འབྱེད་གནང་འདུག

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་གཙོས་ཡུ་གུར་གྱི་ཁ་ཆེ་མི་རིགས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བའི་གནད་དོན་ཐད་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་དང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་འདིར་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ནས་སུད་སི་གཞུང་ལ་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གྲོས་མོལ་སྐོར་གྱི་སྙན་ཐོ་ཞིག་གྲོས་ཚོགས་སུ་གནང་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ཆེད་འདོན་གནང་འདུག ཁ་སང་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ན། ད་ཆ་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དེ་ལོ་རེར་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་སུད་སི་གཞུང་ལ་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གྲོས་མོལ་གནང་བ་དེ་དག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་དང་དེ་བཞིན་སུད་སིར་གནས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྐོར་སྙན་ཐོ་ཞིག་གྲོས་ཚོགས་སུ་གནང་དགོས་པའི་བཀོད་ཁྱབ་བཏང་འདུག ད་རེས་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ནས་སུད་སི་གཞུང་ལ་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དང་དེ་བཞིན་སུད་སི་ནང་གནས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐད་སྙན་ཐོ་གནང་དགོས་པའི་བཀའ་ཁྱབ་བཏང་བ་དེ་ནི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༩ ཉིན་ཐག་གཅོད་གནང་བ་ཞིག་དང་ཐག་གཅོད་དེ་ཡང་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་ Society for Threatened People ཞེས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་ལྷུང་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་དང་།  Swiss Tibetan Friendship Association  ཞེས་སུད་བོད་མཐུན་གྲོགས་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀྱིས་སུད་སི་གཞུང་ནས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་སྐབས་ངེས་པར་དུ་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་གླེང་དགོས་པའི་དོན་ཚན་ཁག་ཅིག་འཁོད་པའི་ཞུ་སྙན་ཕུལ་ཡོད་པ་དེའི་ཐད་བཀའ་བསྡུར་གནང་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། སྤྱིར་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ པའི་ནང་སུད་སི་མི་སེར་ ༡༡༠༠༠ ལྷག་གིས་མཚན་རྟགས་འཁོད་པའི་ཞུ་སྙན་དེའི་ཐོག་སུད་སི་གཞུང་ནས་ཁུལ་དེར་གནས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་གནས་བབ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཕྱི་སྐྱོད་ལག་འཁྱེར་དགོས་རིགས་ལ་དེ་འབྲེལ་ཕུལ་བར་མ་ཟད། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཁག་ལ་གུས་རྩི། སུད་སིར་གནས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་སོ་མྱུལ་ལས་སྐྱོབ་དགོས་སྐོར་གྱི་དགོས་འདུན་ཁག་ཅིག་ཆེད་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་དོན་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Nicolas Walder ལགས་ཀྱིས་ཉེ་ལམ་མཇུག་སྒྲིལ་ཟིན་པའི་ ༢༠༢༠ ལོའི་ཇི་ནི་ཝའི་གླེང་སྟེགས་ཐོག་ང་ཚོས་སུད་སི་གཞུང་ལ་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ནས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐད་གྲོས་མོལ་བྱུང་བ་དེ་དག་གི་མཇུག་འབྲས་གང་བྱུང་མིན་གྱི་སྙན་ཐོ་དགོས་ཞེས་དགོས་འདུན་ཆེད་འདོན་གནང་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་ཡོད་པའི་ཡུལ་ལུང་དག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ནི་ལོ་རེ་བཞིན་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་དུ་འགྲོ་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག  འོན་ཀྱང་ད་ལན་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་སུད་སི་གཞུང་ལ་དེ་འབྲེལ་གྱི་སྙན་ཐོ་འབུལ་ལམ་ཞུ་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་གནང་བ་དེས་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཐད་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་ཐོག་ནས་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཐུབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག ད་ལན་སུད་སིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གིས་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་དགོས་འདུན་གཉིས་པོ་དེའི་ཐོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༣ པའི་ནང་གྲོས་ཚོགས་སུ་གོ་བསྡུར་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གིས་ད་རེས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་རྗེས་དེ་ཡང་ཚོགས་པ་ཁག་དང་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པས་ཕྱག་ལས་གནང་ཁག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་ཁོང་ཚོར་དགའ་བསུའི་འཚམས་འདྲི་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། སླད་མར་ཡང་མུ་མཐུད་དེ་འབྲེལ་ཕྱག་ལས་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བར་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག

ཁ་སང་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གིས་དྲུང་ཆེ། སྐུ་ཞབས་ Mike Pompeo ལགས་ཀྱིས རྒྱ་ནག་གིས་འདི་ལོར་ཧོང་ཀོང་གི་ནང་དུ་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞི་ཞེས་པ་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་ལག་བསྟར་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ནས། ཁུལ་དེར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་བཞི་ཨ་རིའི་ནང་དུ་འགྲུལ་སྐྱོད་བྱེད་རྒྱུ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་བཞི་བོ་དེ་དག་ལ་ཨ་རི་དང་འབྲེལ་བའི་ཁེ་ཕན་རིགས་ཡོངས་སུ་བཀག་འགོག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཕྱིར་བསྒྲགས་གནང་འདུག

རྒྱ་གར་གྱི་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༩་དང་༣༠ ཕྱེད་ཀའི་སྟེང་། རྒྱ་དཀར་ནག་གི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་དང་དམག་སྤྱིའི་བར་དུ་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་རྙོག་གླེང་དང་འབྲེལ་བའི་གྲས་མོལ་ཐེངས་བརྒྱད་པ་དེ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་ནས། སྔོན་དཔག་གི་དགོངས་ཚུལ་འདྲ་མིན་སྤེལ་མཁན་བྱུང་བཞིན་པའི་ཁྲོད།    མང་དག་ཅིག་གིས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལ་དྭགས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཀྱི་དམག་མི་ཕྱིར་བསྡུ་བྱེད་མི་སྲིད་པ་མ་ཟད།  ད་དུང་དགུན་དུས་དང་འབྲེལ་ནས་གྱོན་གོས་དང་བཟའ་འབྲུ་རིགས་མང་དུ་འབོར་འདྲེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག